اثربخشی بازی درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی - رفتاری بر رفتارهای چالشی کودکان اتیسم با عملکرد بالا.

فرامرزی, هدی; قانعی, مرضیه

doi:10.22054/jpe.2020.39649.1938

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری روان‌شناسی و آمورزش کودکان استثنایی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

² دانشجوی دکتری روان‌شناسی و آمورزش کودکان استثنایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

https://doi.org/10.22054/jpe.2020.39649.1938

چکیده

پژوهش حاضر، با هدف تعیین اثربخشی بازی درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی-رفتاری بر رفتارهای چالشی کودکان اتیسم با عملکرد بالا انجام شد. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کودکان پسر 8 تا 12 ساله اتیسم مراکز درمانی شهر اراک در سال 1397 تشکیل دادند. در این پژوهش 16 کودک پسر اتیسم با عملکرد بالا با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس بر اساس پرسشنامه سنجش دامنه طیف اتیسم به عنوان حجم نمونه انتخاب و در دوگروه آزمایش (8 نفر) و کنترل (8 نفر) به شیوه تصادفی گمارش شدند. از مقیاس تجدید نظر شده رفتارهای چالشی بودفیش، سیمونز، پارکر و لوییز (2000)، برای ارزیابی رفتارهای چالشی استفاده شد. گروه آزمایش در 10 جلسه 45 دقیقه ای در طول یک ماه بازی درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی-رفتاری را دریافت کردند در حالی که گروه کنترل چنین مداخله ای را دریافت نکردند. در پایان مجددا هر دو گروه مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد که بازی درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی-رفتاری سبب کاهش رفتارهای چالشی کودکان اتیسم با عملکرد بالا می شود. از این رو می توان از بازی درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی-رفتاری به عنوان یک روش مداخله ای موثر در حوزه اختلال طیف اتیسم سود جست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Play Therapy based on Cognitive - Behavioral Therapy on Challenging Behaviors of High Functioning Autistic Children.

نویسندگان [English]

Hoda Faramarzi ¹
marzieh ghanei ²

¹ Ph.D. Student in Psychology and Exceptional Children Education, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

² Ph.D. Student in Psychology and Exceptional Children Education, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The aim of this study was to determine the effectiveness of play therapy based on cognitive-behavioral therapy on challenging behaviors of high-functioning autistic children. The research method was semi-experimental with pre-test and post-test design with control group. The statistical population of this study was all children aged 8 to 12 years old with autism spectrum disorder in health care centers of Arak in 2018. In this study, 16 high-functioning autistic children were selected by available sampling method using a questionnaire for measuring the range of autism spectrum disorder. They were randomly assigned to two groups of experimental (8 subjects) and control (8 subjects) groups. The Revised Scale of Challenging Behaviours of Bodfish, Symons, Parker & Lewis (2000), was used to assess challenging behaviors. The experimental group received 10 cognitive-behavioral treatments in a 10-minute session during a one-month period, while the control group did not receive such an intervention. At the end, the two groups were evaluated again. Data were analyzed using covariance analysis. The findings of this study showed that play therapy based on cognitive-behavioral therapy has a significant role in reducing the challenging behaviors of high-functioning autistic children.

کلیدواژه‌ها [English]

Autism Spectrum Disorder
Challenging Behavior
Cognitive-Behavioral
Play Therapy

مراجع

آذرنیوشان، ب.، به پژوه، ا.، و غباری بناب، ب (1391). اثر بازی درمانی با رویکرد شناختی-رفتاری بر مشکلات رفتاری دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی در دوره ابتدایی.‎ فصلنامه کودکان استثنایی، 12 (2)، 5-16.

آفاقی، ی.، آهنگری، ا.، و طحان، م (1396). اثربخشی بازی درمانی به شیوه شناختی-رفتاری بر مشکلات رفتاری کودکان مبتلا به سندرم داون. فصلنامه روان شناختی تحلیلی شناختی، 8 (31)، 31-41.‎

بهاری قره‌گوز، ع.، حسن پور، ع.، و امیری، ش. (1389). تعامل‌های اجتماعی و رفتارهای تکراری کودکان در خود مانده و عقب مانده ذهنی آموزش پذیر. فصلنامه روانشناسی تحولی روانشناسان ایرانی، 7 (25)، 32-47.

بهرامی، ف.، موحدی، ا.، مرندی، م.، صفوی، ش.، و ملاکریمی، ز. (1392)، تاثیر تمرین دو تکنیک دست در کاراته بر کاهش حرکات کلیشه ای دست یک پسر اتیستیک خاص: پژوهش موردی. فصلنامه پژوهش در علوم شناختی، 3 (9) 378-398.

حسین خانزاده، ع.، و ایمن خواه، ف (1395). نقش درمان ترکیبى موسیقى به همراه بازی در تحول اجتماعى جسمى و رفتاری کودکان با اختلال طیف اتیسم. فصلنامه تعلیم و تربیت استثنایی، 3 (140)، 47-59.

خان آبادی، ه .، طالع پسند، س.، و رحیمیان بوگر، ا. (1393)، تأثیر الگودهی ویدئویی بر مهارت‌های ارتباطی و رفتارهای چالش برانگیز کودکان 6 تا 11 سال دارای اختلال‌های طیف اتیسم متوسط و شدید. فصلنامه کودکان استثنایی، 4 (14)، 46-37.

رضایی، س.، ولاری لواسانی، م. (1395).رابطه مهارتهای حرکتی با مهارتهای اجتماعی و رفتارهای چالشی در کودکان با اختلال طیف اوتیسم. فصلنامه روان‌شناسی افراد استثنایی، 7 (25)،19-32.

شریفی درآمدی، پ. (1385). دیدگاه‌ها، ارزیابی، مواد و راهبردها در آموزش و پروش کودکان عقب مانده. اصفهان: انتشارات سپاهان.

کاسه‌چی، مسعود (1390)، روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه غربالگری کودکان اتیسم با عملکرد بالا. پایان نامه کارشناسی ارشدکاردرمانی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.

کرمی، ج.، شفیعی، ب.، و حیدری شرف، پ. (1394). اثربخشى بازی درمانى گروهى شناختى-رفتاری در اصلاح سازش نایافتگی اجتماعی دانش آموزان دختر با کم توان ذهنی. فصلنامه تعلیم و تربیت استثنایی، 3 (113)، 21-30.

ملک، م.، حسن زاده، ر.، و پ تیرگری، ع. (1392). اثربخشی بازی درمانی گروهی به شیوه شناختی رفتاری بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان مبتلا به اختلال خواندن. فصلنامه ناتوانی یادگیری، 2 (4)140-153.

مهرجو، پ. (1390)، ﻧﮕﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﺗﻔﺎوت ﺑﺎزی ﮐﻮدﮐﺎن ﻋﺎدی و اﺳﺘﺜﻨﺎیی. فصلنامه تعلیم و تربیت استثنایی،2 ( 108)55-48.

خاموشی، م.، و میرمهدی، ر. (1394). اثربخشی روش یکپارچگی حسی در کاهش رفتارهای کلیشه ای کودکان درخودمانده. فصلنامه روانشناسی تحولی روانشناسان ایرانی، 11 (44)417-423.

نجفی، م.، و سرپولکی، ب. (1395). اثربخشی بازی درمانی شناختی رفتاری بر پرخاشگری و اختلال املاء در کودکان دبستانی. روانشناسی افراد استثنایی، 6 (21) 101-117.‎

American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5): American Psychiatric Pub.

Bratton, S. C., Ray, D., Rhine, T., & Jones, L. (2005). The efficacy of play therapy with children: A meta-analytic review of treatment outcomes. Professional Psychology: Research and Practice, 36 (4), 376.

Chadwick, O., Piroth, N., Walker, J., Bernard, S., & Taylor, E. (2000). Factors affecting the risk of behavior problems in children with severe intellectual disability. Journal of Intellectual Disability Research, 44, 108–123.

Centre for Disease Control and Prevention. (2018). identified prevalence of Autism spectrum disorder: ADDM network 2000-2010, combining data from all site. http://www.cdc.gov/ncbddd/autism/data.html.

Emerson, E. (2001). Challenging behavior: Analysis and intervention in people with severe intellectual disabilities (2nd Ed.). Cambridge: Cambridge University Press.

Hemati, G. h., Rezaei Dehnavi, S., Gholami, M., & Gharghani, Y. (2013). "Effectiveness of Therapeutic Horseback Riding on Social Skills of Children with Autism Spectrum Disorder in Shiraz, Iran". Journal of Education and Learning, 2, 25-53.

Lang, R., Machalicek, W., Rispoli, M., O’Reilly, M., Sigafoos, J., Lancioni, G., & Didden, R. (2014). Play skills taught via behavioral intervention generalize, maintain, and persist in the absence of socially mediated reinforcement in children with autism. Research in Autism Spectrum Disorders, 8 (7), 860-872.

Martinez, C. K., & Betz, A. M. (2013). Response interruption and redirection: Current research trends and clinical application. Journal of Applied Behavior Analysis, 46 (2), 549-554.

Neil, Cabe (1999) Conduct disorder. journal of cognitive behavior play therapy. 87, 302 – 312.

Patten, E. & Watson, L.R. (2011). Interventions targeting attention in young children with autism. American Journal of Speech-Language Pathology, 60 (20), 60–69.

Samadi, S. A., & McConkey, R. (2015). Screening for autism in Iranian preschoolers: Contrasting M-CHAT and a scale developed in Iran. Journal of autism and developmental disorders, 45 (9), 2908-2916.

Wiley, P. (2012). Autism: attacking social interaction problems. ASHA-Public Schools. www.Speakla.com.

World Health Organization (2016). Questions and answers about autism spectrum disorders (ASD). Retrieved March 20, 2016 from http://www.who.int/features/qa/85/en.

اثربخشی بازی درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی - رفتاری بر رفتارهای چالشی کودکان اتیسم با عملکرد بالا.

مراجع

مراجع

دوره 9، شماره 36بهمن 1398صفحه 169-185

دوره 9، شماره 36
بهمن 1398
صفحه 169-185