روانشناسی افراد استثنایی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

فایل های ضروری

راهنمای ارسال مقالات

داوران سال 1399

داوران سال 1400

داوران سال 1401

پیش‏بینی ابعاد خلاقیت بر اساس جهت‏گیری‏های هدف در درس ریاضی در میان دانش‏آموزان دبیرستان‏های پرورش استعدادهای درخشان، نمونۀ دولتی و عادی در سال تحصیلی 90- 1389

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

هدف از این پژوهش، بررسی رابطۀ جهت­گیری­های هدف در درس ریاضی با ابعاد خلاقیت در میان دانش­آموزان دبیرستان­های پرورش استعدادهای درخشان، نمونۀ دولتی و عادی بود. روش پژوهش حاضر همبستگی است. آزمودنی­های پژوهش شامل 410 دانش­آموز سال اول دبیرستان (216 دختر و  194 پسر) بودند که به روش طبقه­ای- خوشه­ای از دبیرستان­های شهرستان شیراز انتخاب شدند. مقیاس جهت­گیری هدف در درس ریاضی و پرسشنامۀ مدادی ـ کاغذی چندگزینه­ای خلاقیت به عنوان ابزار سنجش در این تحقیق به کار برده شد. مقیاس جهت­گیری­های هدف در درس ریاضی از سه مؤلفه تبحرگرائی، عملکردگرائی، و عملکردگریزی تشکیل شده و پرسشنامۀ مدادی ـ کاغذی چندگزینه­ای خلاقیت شامل چهار بعد سیالی، بسط، ابتکار و انعطاف­پذیری است. مطالعات قبلی در فرهنگ ایرانی مبین روائی و پایائی قابل قبول این ابزارها بوده است. یافته­ها­ نشان داد که رابطۀ همبستگی بین جهت­گیری­های هدف و خلاقیت بر­قرار است. چنان که فزونی تبحرگرائی و عملکردگرائی با افزایش ابعاد خلاقیت همراه بود، در حالی‏که عملکردگریزی رابطۀ منفی با ابعاد خلاقیت داشت. نتایج تحلیل­های رگرسیون چندگانه بیانگر آن بود که تبحرگرائی در فرایند یادگیری درس ریاضی، مهم­ترین عامل پیش‏بینی­کنندۀ ابعاد چهارگانه و کل خلاقیت است. فراگیری درس ریاضی با هدف تسلط‏یابی بر مفاهیم، روش­ها و کاربردهای این درس، فزونی خلاقیت را در تمام ابعاد به­ دنبال داشت. عملکردگرائی نیز به طور مثبت بعد انعطاف‏پذیری خلاقیت را پیش‏بینی نمود و فزونی عملکردگریزی با کاهش خلاقیت از بعد سیالی همراه بود. بر اساس این یافته­ها، به دست­اندرکاران تعلیم و تربیت، به ویژه متولیان مراکز پرورش استعدادهای درخشان، پیشنهاد می­شود که با سوق دادن دانش­آموزان در راستای تبحرگرائی در فراگیری ریاضی، دستیابی جامعه به پیامدهای خلاقانه را در این عرصه تسهیل نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Predicting Creativity Dimensions Based on Goal Orientations in Mathematics among Students of Schools for the Gifted and Talented, Public Schools for High Achievers, and Ordinary Public Schools

نویسنده [English]

  • Diba Seif

چکیده [English]

The purpose of this descriptive-correlational study is to investigate the relationship between goal orientations in mathematics and dimensions of creativity among students of schools for the gifted and talented, public schools for high achieving students, and ordinary public schools. To this end, 410 high school junior students (216 girls and 194 boys) are selected by stratified-cluster sampling. Mathematics Goal Orientations Scale and Multiple-Choice Paper-Pencil Questionnaire of Creativity are used as measuring instruments. The components of Mathematics Goal Orientations Scale include mastery goal-orientation, performance-approach goal-orientation, and performance-avoidance goal-orientation. Fluency, elaboration, originality, and flexibility are the four dimensions of Multiple-Choice Paper-Pencil Questionnaire of Creativity. Previous investigations in Iran have revealed validity and reliability of these instruments. Also, internal validity of these instruments is confirmed in the present study. The results are indicative of positive correlations between mastery goal-orientation, performance-approach goal-orientation and dimensions of creativity. In contrast, there is a negative relationship between performance-avoidance goal-orientation and dimensions of creativity. Multiple regression analysis revealed that mastery goal-orientation is the most important predictor of creativity dimensions and total creativity. Also, performance-approach goal-orientation positively predicted flexibility of creation. Increase in performance-avoidance goal-orientation reduces creativity in terms of fluency. This investigation revealed that students of regular public schools, achievers are less mastery goal-oriented compared to students of public schools for high. In contrast, these students are more performance-avoidance goal-oriented compared to high achievers. In addition, students of schools for the gifted and talented and public schools for high achievers are more fluent in thinking. Students of public schools for high achievers showed more fluency and elaboration in comparison with students of ordinary public schools.

کلیدواژه‌ها [English]

  • creativity
  • goal-orientation
  • Mathematics learning
  • giftedness
مراجع
حقیقت، شهربانو. (1377). بررسی ویژگی‏های تحصیلی دانش‏آموزان خلاق. سازمان آموزش و پرورش استان فارس: طرح مصوب شورای تحقیقات.
دائمی، حمیدرضا.، و مقیمی بارفروش، فاطمه. (1383). هنجاریابی آزمون خلاقیت. تازه های علوم شناختی، سال ششم، شمارۀ 3، صص 1-8.
سیف، دیبا. (1385). رابطه هوش، باورهای معرفت شناسی، باورهای انگیزشی، راهبردهای خود نظم دهی انگیزشی و یادگیری با پیشرفت تحصیلی و بررسی این عوامل در سطوح متفاوت هوش. دانشگاه شیراز: رسالۀ دکتری.
سیف، دیبا، و بشاش، لعیا. (1390). رابطه ابعاد جهت‏گیری هدفی با راهبردهای خود­تنظیمی انگیزشی در میان دانش­آموزان تیزهوش. فصلنامۀ ایرانی کودکان استثنائی، سال یازدهم، شمارۀ 3، صص 229-243.
سیف، دیبا. ، و خیّر، محمد.(1386). رابطه باورهای انگیزشی با رویکردهای یادگیری در میان جمعی از دانشجویان رشته پزشکی و مهندسی دانشگاه های شیراز. مجلۀ علوم تربیتی و روان‏شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، دورۀ سوم، سال چهاردهم، شماره‏های 1و2، صص57-82.
عابدی، جمال. (1372). خلاقیت و شیوه ای نو در اندازه گیری آن. پژوهش‌های روان‏شناختی، سال اول، شماره 2، صص 46-54.
  کفایت، محمد. (1373). بررسی ارتباط شیوه‏ها و نگرش‌های فرزندپروری، خلاقیت و رابطه متغیر اخیر با هوش، پیشرفت تحصیلی و رفتارهای پیشرفت‏گرای دانش‏آموزان سال اول دبیرستان‌های اهواز. سازمان آموزش و پرورش استان فارس: طرح مصوب شورای تحقیقات.
  نادر، مجید. (1388). رابطۀ پنج عامل شخصیت و خلاقیت در میان دانش‏آموزان دبیرستان‌های استعدادهای درخشان. دانشگاه شیراز: پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد.
 نوری، زهرا. (1381). بررسی تفاوت‌های جنسیتی با توجه به رابطۀ خلاقیت، عملکرد تحصیلی در دروس ریاضی، علوم و ادبیات دانش‏آموزان. دانشگاه شیراز: پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد.
 
Abedi, J. (2002). A latent-variable modeling approach to assessing reliability and validity of creativity instrument. Creativity Research Journal, 14 (2), 267-276.
Ames, C. (1992). Classroom: Goals, structures, and students' motivation. Journal of Educational Psychology, 84, 261-271.
 Cobb Jr, R. (2010). Learners, goal orientation as a factor of successful academic performance in learning experiences. Digital Library, ICERI2010, Proceedings, 5823-5828.
Covington, M.V. (2000). Goal Theory, motivation, and school achievement: An integrative review. Annual Review of Psychology, 51, 171-200.
Daniels, L. M., Haynes, T. L., Stupnisky, R. H., Perry, R. P., Newall, N. E., & Pekrun, R.(2008). Individual differences in achievement goals: A longitudinal study of cognitive, emotional, and achievement outcomes. Contemporary Educational Psychology, 33, 584–608.
Elliot, A. J. (1997). Integrating The classic and contemporary approaches to achievement motivation: A hierarchical model of approach and avoidance achievement motivation, In, M. Maehr and P.Pintrich (Eds.). Advances in Motivation and Achievement, vol. 10, Greenwich, CT. JAI Press.
Elliot, A. J., and Church, M. A. (1997). A hierarchical model of approach and avoidance achievement motivation. Journal of Personality and Social Psychology, 72, 218-232.
Harackiewicz, J., Barron, K., P., Elliot, A., and Thrash, T. (2002). Revision of good theory:Necessary and illuminating. Journal of Educational Psychology, 92,638-645.
Gardner, H. (1993). Multiple intelligences: the theory in practice. New York: Basic Books.
Guilford, J.P. (1967). The nature of human intelligence. New York: McGraw – Hill.  
Heller, K.A. (1999). Individual (learning and motivational) needs versus instructional conditions of gifted education. High Ability Studies, vol.10, 9 – 21.
Heller, K. A. (2004). Identification of gifted and talented students. Psychology Science, 46, 302-323.
McCoach, C. B., and Siegle, D. (2003). Factors that differentiate underachieving gifted students from high-achieving gifted students. Gifted Child Quarterly, 47,144-154.
Middelton, M.J., and Midgley, C. (1997). Avoiding the demonstration of lack of ability: An under – explored aspect of goal theory. Journal of Educational Psychology, 89, 710 – 718
Middelton, M., Kaplan, A., and Midgley, C. (2003). The change in middle school students' achievement goals in mathematics over time. Social Psychology of Education, 45, 1 – 23.
Midgley, C., Kaplan, A., and Middleton, M. (2001). Performance – approach goals: Good for what, for whom, under what circumstances, and at what cost? Journal of Educational Psychology, 93, 77 – 86.
Muis, K. R., & Edwards, O. (2009). Examining the stability of achievement goal-orientation. Contemporary Educational Psychology, 34, 265–277.
Neber, H., and Schommer – Aikins. (2002). Self – regulated science learning with highly gifted students: the role of cognitive, motivational, epistemological, and environmental variables. High Ability Studies. 13, 59 – 74.
Pastor, D. A., Barron, K. E., Miller, B. J., & Davis, S. L. (2007). A latent profile analysis of college students’ achievement goal orientation. Contemporary Educational Psychology, 32, 8–47.
Pintrich, P.R. (2000). Multiple goals, multiple pathways: The role of goal orientation in learning and achievement. Journal of Educational Psychology, 92, 544-555.
Pintrich, P., and Schunk, D. (1996). Motivation in Education: Theory, Research, and Applications. Englewood Cliffs, NJ: Prentice- Hall.
Renzulli, J.S. (1982). Dear Mr. and Mrs. Copernicus: We regret to inform you ... . Gifted Child Quarterly, 26, 11 – 14.
Renzulli, J.R. (1998). The three – ring conception of giftedness. In: S.M. Baum, S.M. Reis, and L.R. Maxfield (Eds.). Nurturing the gifts and talents of primary grade students. Mansfield Center, CT: Creative Learning Press.
Renzulli, J.S., Reis, S.M., and Smith, L.H. (1981). The revolving door identification model. Mansfield Center: Creative Learning Press.
Sternberg, R.J. (1999). The theory of successful intelligence: Finding a balance. Review of General Psychology, 3, 292 – 316.
Sternberg, R.J. (2000). Successful intelligence: a unified view of giftedness. In C.F.M. Van Lieshout and P.G. Heymans (Eds.), Developing talent across the life span. Hove: Psychology Press.
Sternberg, R.J. (2003). Wisdom, intelligence, and creativity, synthesized. New York: Cambridge University Press.
Sternberg, R.J., and Grigorenko, E.L. (2002). The theory of successful intelligence as a basis for gifted education. Gifted Child Quarterly, 46, 265 – 277.
Sternberg, R.J., and Lubart, T.I. (1995). Defying the crowd: cultivating creativity in a culture of conformity. New York: Free Press.
Sternberg, R.J., and Lubart, T.I. (1996). Investing in creativity. American Psychologist, 51, 677 – 688.
Torrance, E.P. (1966). Torrance Tests of Creative Thinking: norms – technical manual. Princeton: Personnel Press.
Tuominen-Soini , H. , Salmela-Aro , K. , & Niemivirta , M. (2011). Stability and change in achievement goal-orientations: A person-centered approach. Contemporary Educational Psychology, 36, 82-100.
  Vandewalle, D. (2001). Why wanting to look successful doesn't always lead to  success. Organizational Dynamics, 30(2), 162-171.
Vandewalle, D., Brown, S., Cron, W., and Slocum, J. (1999). The influence of goal orientation and self-regulation tactics on sales performance: A longitudinal study. Journal of Applied Psychology, 84(2), 249-259.
 
 
روانشناسی افراد استثنایی
دوره 2، شماره 7 - شماره پیاپی 7
مهر 1391
صفحه 71-96
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار