نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی بالینی دانشگاه کردستان

2 کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه کردستان

چکیده

وجود فرزند مبتلا به اختلال نارسایی توجه/بیش ­فعالی در خانواده‌ها می‌تواند منجر به افسردگی و اضطراب مادران، احساس ناتوانی در ایفای نقش والدینی و احساس عدم کفایت در امر تربیت فرزند در خانواده ­های این کودکان شود. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افسردگی و اضطراب مادران دارای فرزند با اختلال نارسایی توجه/بیش ­فعالی بود. در پژوهش حاضر که با روش نیمه ­آزمایشی و طرح یش آزمون-پس ­آزمون با گروه گواه بود، گروه نمونه با روش نمونه‌گیری در دسترس و از مادران دارای فرزند با اختلال نارسایی توجه/بیش­ فعالی مراجعه­کننده به کلینیک‌های روان­شناسی و روان­پزشکی شهر سنندج انتخاب شدند. از بین این گروه تعداد30 نفر به طور تصادفی انتخاب و به دو گروه 15 نفره آزمایش و گواه  تقسیم شدند. در مرحله پیش ­آزمون از پرسشنامه افسردگی و اضطراب بک و پرسشنامه کانرز والدین استفاده شد. گروه آزمایش تحت درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، طی 8 جلسه 2 ساعته قرار گرفت و گروه گواه هیچ‌گونه مداخله­ ای دریافت نکردند. در مرحله پس ­آزمون، پرسشنامه­ های فوق روی هر دو گروه مجددأً اجرا شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که در مرحله پس ­آزمون نمرات افسردگی و اضطراب کاهش معناداری داشته است. بنابراین درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بردرمان افسردگی و اضطراب مادران دارای فرزند با اختلال نارسایی توجه/بیش ­فعالی مؤثربوده ­است. نتایج بر اهمیت کاربرد این مداخله بر علائم افسردگی و اضطراب در مادران دارای فرزند با اختلال نارسایی توجه/بیش­ فعالی و ارائه افق‌های جدید در مداخلات بالینی این مادران و فرزندان این بیماران تأکید دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy on Depression and Anxiety of ADHD Childrens' Mothers

نویسندگان [English]

  • Mehdi Zemestani 1
  • Zoleikha Gholizadeh 1
  • Maryam Alaei 2

1 Assistant professor, Department of Clinical Psychology, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran

2 M. A of Clinical Psychology, University of Kurdistan

چکیده [English]

The presence of a child with ADHD in families can lead to mothers' depression and anxiety, the sense of limiting the role of parents and the sense of inadequacy in child rearing in ADHD children's families. In this study، a quasi-experimental pre test- post test control group، the sample of sample available from mothers of ADHD children referred counseling clinic in sanandaj، among them، 30 persons were randomly 15 experimentrol groups were divided in the pre-test، in order to measure anxiety and depreeion، the Beck Depression and Anxiety Inventory and for assessing symptoms of ADHD children kaners parent questionnaire was used. The experimental group received 8 sessions of 2 hours Acceptance and Commitment Therapy, and the control group recived not treatment in the pre-test، questinaires were administered to both groups at post test. The results showed that in the post-test scores significantiy decreased depression and anxiety. Therfore، Acceptance and Commitment Therapy، the treatment of depression and anxiety in mothers of ADHD children has been effective. The results emphasize the importance of using these interventions in depressions and anxiety in mothers of children with ADHD and provide new horizons in clinical interventions from mothers and children is emphasized for these patients.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attention Defficit/Hyperactivity Disorde
  • Anxiety، Depression، Acceptance and Commitment therapy
ایزدی، ر؛ نشاط دوست، ح. ط؛ عسگری، ک؛ عابدی، م. ر. (1393). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان شناختی-رفتاری بر علائم بیماران مبتلا به اختلال وسواس-اجباری. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 12 (1): 33-19.
بهشتی، ن.، زمستانی، م.، رضاعی، ف. (1397). مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری معطوف بر عدم تحمل ابهام و درمان دارویی بر مؤلفه‌های نگرانی، عدم تحمل ابهام و اجتناب شناختی در مبتلایان به اختلال اضطراب فراگیر. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. ۲۴ (۳): ۲۴۰-255.
ﭘﻮرﻓﺮج عمران، م. (1390).اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ درﻣﺎن ﮔﺮوﻫﻲ ﭘﺬﻳﺮش و ﺗﻌﻬﺪ ﺑﺮ ﻫﺮاس اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن. ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ داﻧﺶ و ﺗﻨﺪرﺳﺘﻲ، 6 (2): 26-39.
ذوقی پایدار ،م. ر؛ قاسمی، م؛ بیات، ا؛ صنایعی کمال، س. (1394). مقایسه سلامت روان مادران دارای کودکان با و بدون اختلال کم توجهى - بیش فعالى. تعلیم تربیت اسلامی. 8 (136): 5-14.
رجبی ،س و ﻳﺰدﺧﻮاﺳﺘﻲ ، ف. (1393). اﺛﺮ ﺑﺨﺸﻲ درﻣﺎن ﮔﺮوﻫﻲ ﭘﺬﻳﺮش و ﺗﻌﻬﺪ ﺑﺮ اﺿﻄﺮاب و اﻓﺴﺮدﮔﻲ زﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎری ام اس. ﻣﺠﻠﻪ رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ. 6 (1): 15-27.                                      
فتی، ل.، بیرشک، ب.، عاطف وحید، م. ک.، و دابسون، ک، ا. (1384). ساختارهای معنا گذاری/ طرحواره ها و پردازش شناختی اطلاعات هیجانی: مقایسه دو چارچوب مفهومی. مجله روانپزشکی و روان­شناسی بالینی ایران. 11، 312-326.
کاویانی، ح. (1387). بررسی پایایی و روایی مقیاس بیمارستانی اضطراب و افسردگی (HADS)، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28)، فهرست وارسی صفات خلقی (Mood Adjectives Checklist) و BDI در جمعیت بالینی در مقایسه با گروه سالم. گزارش تحقیق. دانشگاه علوم پزشکی تهران، بیمارستان روزبه.
کاویانی، ح و موسوی ، ا. (1387). ویژگی های روانسنجی پرسشنامه اضطراب بک در طبقات سنی و جنسی جمعیت ایرانی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه تهران، 66، (2): 16-31.
شهیم، س. مهرانگیز، ل. یوسفی، ف. (1386)؛ شیوع اختلال نقص توجه ـ بیش‌فعالی در کودکان دبستانی؛ مجله بیماری‌های کودکان ایران، 17(2): 216ـ211.
 شفاعت، ع: تیرگری، ع. (1390). بررسی شیوع  علایم افسردگی در مادران کودکان مبتلا به اختلال بیش­فعالی و نقص توجه در کلینیک روانپزشکی کودک و نوجوان شهرستان ساری. مجله دانشگاه علوم پرشکی مازندران.21 (1): 66-72.
علیزاده ح. اختلال نارسایی توجه فزون جنبشی: ویژگی ها. ارزیابی و درمان. چاپ اول: انتشارات رشد؛ ۱۳۸۳.
غریبی، ح؛ قلی زاده، ز؛ :حکمتی، ع. (1394). اثربخشی آموزش خود تعلیمی کلامی بر بهبود کارکردهای شناختی کودکان مبتلا به نقص توجه – بیش­فعالی. فصلنامه علمی ـ تخصصی عصب روانشناسی. 1 (3): 21-37.
 
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.). Washington DC: Author.
Barkley, R, A., Fischer, M., Edelbrock, C, S., & Smallish, L. (1990). The adolescent outcome of hyperactive children diagnosed by research criteria: I. An 8-year prospective follow-up study Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry. 29 (4), 546-557.
Barkley, R. A. (2006). Attention deficit/ hyperactivity disorder: A handbook for diagnosis and treatment (3rd Ed.). New York: Gilford Press.
Beck, A. T., Steer, R. A., & Brown, G. K. (1996). Manual for the Beck Depression Inventory- II. San Antonio: Psychological Corporation.
Beck, A.T., Epstein, N., Brown, G. steer, R.A. (1988). An Inventory for Measuring Clinical Anxiety: Psychometric properties. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 56, 893-897.
Blackledge, J. T & Hayes, S. C. (2006). Using acceptance and commitment training in the support of parents of children diagnosed with autism. Child and Family Behavior Therapy 28(1): 18.
Branstetter, A. D. Wilsn, K. G. Hidebrandt, M. & Mutch, D. (2004). Improving Psychological adjustment among cancer patient: ACT and CBT. association for Advancement of Behavior Therapy, New Orleans.
Carr, A. (2009). The effectiveness of family therapy and systemic interventions for child‐focused problems. Journal of Family Therapy, 31(1), 3-45.
Cairncross, M. (2015). The Efficacy of Mindfulness-Based Therapies for Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: A Meta-Analytic Review. Electronic Theses and Dissertations. 5446.
Charlotte J, Mandy C, Jeneva O. (2006). Mother’s attribution for behavior in no problem boys, boys with attention deficit hyperactivity disorder and boys with attention deficit hyperactivity disorder and oppositional defiant behavior. J Clin Adolesc Psychol. 35(1):60-71.
Dalrymple, K. L. & Herbert, J.D. (2007). Acceptance and Commitment therapy for generalized social anxiety disorder a pilot study. Behaviour Modification, 31(5): 543-568.
Forman, E.M. Herbert, J.D. Mitra, E. Yemans, P. D. & Geller, P. A. (2007). A Randomized controlled effectiveness trial f acceptance and commitment therapy and cognitive therapy for anxiety and depression. Behaviour modification 31(6): 772-799.
Gharibia, H. & Gholizadeh, Z. Phenomenology of mothers experiences in living with children with AD/HD disorder. Social and Behavior Science. 30 (2011) 1630 – 1634.
Greco, L. A., & Hayes, S. C. (Eds.). (2008). Acceptance & mindfulness treatments for children & adolescents: A practitioner’s guide. New Harbinger Publications.
Hayes, S.C. Luma, J. B. Bnd, F. W. Massuda, A. & Lillis, J. (2006). Acceptance and Commitment Therapy: model, processes, and outcomes. Behavior research and Therapy, 44(1): 1-25.
Hayes, S.C., Stromal, & Wilson, K.G. (1999). Acceptance and commitment therapy: an experiential approach to behavior change. New York: Guilford.
Hayes-Skelton, S, A., Roemer, L, & Orsillo, S, M. (2013). A randomized clinical trial comparing an acceptance-based behavior therapy to applied relaxation for generalized anxiety disorder. J Consult Clin Psychol, 33:965-978.
Mash, E. J, Johnston, C. (2001). Families of Children with Attention Deficit / Hyperacvity Disorder: Review and Recommendation for Future Research. Clinical Child and Family Psychology Review; 4: 183- 207.
Ohan, J, L., Visser, T, A, W., Moss, R, G., & Allen, N, B. (2013). Parents’ Stigmatizing Attitudes Toward Psychiatric Labels for ADHD and Depression. Psychiatric Services,64:12, 1270-1273
Prochaska, J, O., & Norcross, J, C. (2018). Systems of psychotherapy: A transtheoretical analysis (9th ed). Oxford University Press. pp, 270-289.
Quesada, D., Ahmed, N, U., Fennie, K, P., Gollub, E, L., Ibrahimou, B. (2018). A Review: Associations Between Attention-deficit/hyperactivity Disorder, Physical Activity, Medication Use, Eating Behaviors and Obesity in Children and Adolescents. Archives of Psychiatric Nursing, 32 (3), 495-504.
Roemer, L, & Orsillo, S, M. (2009). Mindfulness and Acceptance-Based Behavioral Therapies in Practice. New York, NY: Guilford Press.
Sheeber, L. B. Johnson. H. (1992). Child temperament, maternal adjustment, and changes in family life style. American Journal of Orthopsychiatry. 62(2) 178-185.
Twohig ،M. P. (2005). Acceptance and Commitment Therapy. Introduction. Cognitive and behavioral practice.19 (4) ،499-507.
Whalen, D. J., Sylvester, C. M., & Luby, J. L. (2017). Depression and anxiety in preschoolers: A review of the past 7 years. Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America.
Williams, K. E. Ciarrchi, J. & Heaven, P. C. (2012). Inflexible parents, inflexible Kids: A 6-year longitudinal study of parenting style and the development of psychological flexibility in adolescents. Journal f youth and adolescence, 41(8): 1053-1066.
Zemestani M., & Ottaviani, C. (2016). Effectiveness of Mindfulness-Based Relapse Prevention for Co-occurring Substance Use and Depression Disorders. Mindfulness, 7 (6): 1347-1355.
Zemestani, M., Davoodi, I., Mehrabizadeh Honarmand, M., Zargar, Y., & Ottaviani, C. (2015). Comparative Effects of Group Metacognitive Therapy versus Behavioral Activation in Moderately Depressed Students. Journal of Mental Health, 12 (1): 1-7.
Zettle, R. D. (2003). Acceptance and Commitment Therapy Vs. Systematic desensitization in treatment f mathematics anxiety. The Psychological Recrd. 53: 197-215.