مقاله پژوهشی
سیف الله آقاجانی؛ علی کرمانی؛ متینه عبادی؛ علی سلمانی
چکیده
ناسازگاریها و اخـتلالات رفتـاری در بزرگسالی و نوجـوانی اغلب از بیتوجهی به مسائل و مشکلات عاطفی- رفتاری کودک ناشی میشود. از اینرو، هدف پژوهش حاضر برازش مدل علی مبتنی بر اختلالات رفتاری برونیسازی شده بر اساس کارکردهای اجرایی مغز با نقش میانجی مهارتهای اجتماعی در دانشآموزان با اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی ...
بیشتر
ناسازگاریها و اخـتلالات رفتـاری در بزرگسالی و نوجـوانی اغلب از بیتوجهی به مسائل و مشکلات عاطفی- رفتاری کودک ناشی میشود. از اینرو، هدف پژوهش حاضر برازش مدل علی مبتنی بر اختلالات رفتاری برونیسازی شده بر اساس کارکردهای اجرایی مغز با نقش میانجی مهارتهای اجتماعی در دانشآموزان با اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی انجام شد. این مطالعه ازنظر هدف، کاربردی و از پژوهشهای توصیفی-همبستگی محسوب میشود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمام دانشآموزان دوره ابتدایی شهر مشهد در سال تحصیلی 1401- 1400 بودند که با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند 209، دانشآموز بهعنوان گروه نمونه انتخاب شدند. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامه سنجش اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی کانرز- فرم معلم، سیاههی رفتاری کودک آخنباخ - نسخه والدین، پرسشنامه رتبهبندی رفتاری کارکردهای اجرائی و پرسشنامه مهارتهای اجتماعی (نسخه والدین) استفاده شد. نتایج نشان داد که مدل علّی رابطه بین کارکردهای اجرایی، مهارتهای اجتماعی و اختلالات رفتاری برونیسازی شده در دانشآموزان با اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی بر اساس شاخصهای مختلف برازش تأیید شد، کارکردهای اجرایی مغز و مهارتهای اجتماعی بر اختلالات رفتاری برونیسازی شده اثر مستقیم دارند؛ علاوه بر این کارکردهای اجرایی از طریق مهارتهای اجتماعی بر اختلالات رفتاری برونیسازی شده تأثیر غیرمستقیم دارد؛ بنابراین کارکردهای اجرایی و مهارتهای اجتماعی نقش مهمی در اختلالات رفتاری برونیسازی شده در دانشآموزان با اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی دارند و هدف قراردادن این دو مؤلفه در درمانهای روانشناختی، میتواند در کاهش اختلالات رفتاری مؤثر باشد.
مقاله پژوهشی
شرمین اسمعیلی انور؛ رضا قربان جهرمی؛ امین رفیعیپور؛ مهرداد ثابت
چکیده
چکیده پژوهش حاضر به شرح زیر می باشدچکیده: هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی بسته آموزشی تقویت غلبه طرفی بر مولفههای کارکردهای اجرایی و ادراک دیداری در کودکان با اختلال یادگیری خاص بود. روش پژوهش آزمایشی با طرح پیشآزمون-پسآزمون به همراه گروه گواه بود. از میان کودکان مقطع ابتدایی از 7 تا 12 سال که در کلینیکهای روانشناسی شهر تهران در ...
بیشتر
چکیده پژوهش حاضر به شرح زیر می باشدچکیده: هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی بسته آموزشی تقویت غلبه طرفی بر مولفههای کارکردهای اجرایی و ادراک دیداری در کودکان با اختلال یادگیری خاص بود. روش پژوهش آزمایشی با طرح پیشآزمون-پسآزمون به همراه گروه گواه بود. از میان کودکان مقطع ابتدایی از 7 تا 12 سال که در کلینیکهای روانشناسی شهر تهران در سال 1399 تشخیص اختلال یادگیری خاص گرفته بودند، به صورت غیرتصادفی در دسترس، ۳۰ نفر انتخاب و در دو گروه ۱۵ نفره آزمایش و گواه جایگزین شدند. برای جمعآوری دادهها از آزمون دست برتری ادینبرگ، جدول عصبی-رشدی دلاکاتو، آزمون ادراک دیداری TVPS-R و پرسشنامه کارکردهای اجرایی بریف استفاده شد. نتایج نشان داد که بسته آموزشی تقویت غلبه طرفی بر کارکردهای اجرایی (01/0p< و 47/8=F) و ادراک دیداری )01/0p<و 20/10(F= کودکان با اختلال یادگیری خاص تاثیر داشته است. واژههای کلیدی: اختلالات یادگیری خاص، غلبه طرفی، کارکردهای اجرایی، ادراک دیداری، کودکان.
مقاله پژوهشی
فرهاد غدیری؛ کریم عبدالمحمدی؛ عسگر علیمحمدی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر مقایسه انزوای اجتماعی و بهزیستی روانی در دانشآموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری خاص و عادی بود. پژوهش حاضر توصیفی از نوع پژوهشهای علی- مقایسهای بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانشآموزان با ناتوانی یادگیری و عادی شهر ارومیه در سال تحصیلی 1402-1401 بود. که از این جامعه با استفاده از نمونهگیری هدفمند، نمونهای ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر مقایسه انزوای اجتماعی و بهزیستی روانی در دانشآموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری خاص و عادی بود. پژوهش حاضر توصیفی از نوع پژوهشهای علی- مقایسهای بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانشآموزان با ناتوانی یادگیری و عادی شهر ارومیه در سال تحصیلی 1402-1401 بود. که از این جامعه با استفاده از نمونهگیری هدفمند، نمونهای با حجم 34 نفر (17 دانشآموز مبتلا به ناتوانی یادگیری خاص و 17 دانشآموز عادی) برای هر گروه انتخاب شدند. گروه دانشآموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری توسط معلم و توسط یک متخصص روانشناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص تشخیص دریافت کردند. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامه ارزیابی انزوای اجتماعی آشر و همکاران (1984) و پرسشنامهی بهزیستی کودکان استرلینگ استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها آزمون تحلیل کواریانس به کار گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد که انزوای اجتماعی و بهزیستی روانی دانشآموزان دارای ناتوانی یادگیری خاص و دانشآموزان عادی تفاوت معنیدار دارد (05/0P<).بنابراین میتوان گفت دانشآموزان دارای ناتوانی یادگیری خاص نیازمند دریافت مداخلات موثر جهت بهبود انزوای اجتماعی و بهزیستی روانی میباشند.
مقاله پژوهشی
احمد ناصری؛ مهناز خسروجاوید؛ سید موسی کافی ماسوله
چکیده
اختلال اضطراب جدایی از شایعترین اختلال روانی در نوجوانان است که موجب اختلالات شدید جسمانی و روانی میشود. هدف این پژوهش بررسی تأثیر رواندرمانی پویشی فشرده کوتاهمدت دوانلویی بر کیفیت روابط موضوعی و مکانیسمهای دفاعی در نوجوانان با اختلال اضطراب جدایی انجام شد. این پژوهش از نوع تجربی با طرح پیشآزمون _ پسآزمون و گروه کنترل ...
بیشتر
اختلال اضطراب جدایی از شایعترین اختلال روانی در نوجوانان است که موجب اختلالات شدید جسمانی و روانی میشود. هدف این پژوهش بررسی تأثیر رواندرمانی پویشی فشرده کوتاهمدت دوانلویی بر کیفیت روابط موضوعی و مکانیسمهای دفاعی در نوجوانان با اختلال اضطراب جدایی انجام شد. این پژوهش از نوع تجربی با طرح پیشآزمون _ پسآزمون و گروه کنترل بود. جامعه پژوهش را کلیه دانشآموزان پسر دوره متوسطه دوم دارای اختلال اضطراب جدایی شهرستان خلخال در سال تحصیلی 1400-1401 تشکیل دادند. از این میان تعداد 30 دانشآموز دارای اختلال اضطراب جدایی بر اساس پرسشنامه اضطراب جدایی مارچ و همکاران (1997) و مصاحبه بالینی ساختار یافته و سایر ملاک های ورود به پژوهش انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 15 نفر) جایدهی شدند. گروه آزمایش در 10 جلسه 60 دقیقهای تحت برنامه روان درمانی پویشی کوتاه مدت دوانلویی قرار گرفتند. برای هر دو گروه در مرحله پیش و پس آزمون از پرسشنامه های روابط موضوعی بل (1995) و مکانیسمهای دفاعی آندروز و همکاران (1993) استفاده شد. دادههای پژوهش با تحلیل کوواریانس چند متغیری تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که رواندرمانی پویشی فشرده کوتاهمدت میتواند بهطور معناداری موجب بهبود کیفیت روابط موضوعی و کاهش مکانیسمهای دفاعی ناسازگار در نوجوانان شود. بر این اساس استفاده از رواندرمانی پویشی کوتاهمدت فشرده دوانلویی می تواند به دانش آموزان دارای اختلال اضطراب جدایی در کاهش مشکلات روان شناختی و افزایش کیفیت روابط کمک کند
مقاله پژوهشی
شهروز نعمتی؛ رحیم بدری گرگری؛ محمد ارشد طالشمکاییل
چکیده
هدف این پژوهش بررسی نظامند و ارائه فراترکیبی از پژوهش های مرتبط با مداخله از نوع سوم یادگیری اجتماعی هیجانی برای دانش آموزان مقطع ابتدایی دارای اختلال یادگیری ویژه بود. پژوهش از نوع کیفی با استفاده از راهبرد فراترکیب با رویکردی سنتز پژوهانه بود. داده های مورد نیاز از طریق جستجوی واژگان کلیدی یادگیری اجتماعی هیجانی، اختلال یادگیری ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی نظامند و ارائه فراترکیبی از پژوهش های مرتبط با مداخله از نوع سوم یادگیری اجتماعی هیجانی برای دانش آموزان مقطع ابتدایی دارای اختلال یادگیری ویژه بود. پژوهش از نوع کیفی با استفاده از راهبرد فراترکیب با رویکردی سنتز پژوهانه بود. داده های مورد نیاز از طریق جستجوی واژگان کلیدی یادگیری اجتماعی هیجانی، اختلال یادگیری ویژه، اختلال عصب تحولی در منابع کتابخانهای، پایاننامهها و مقالات موجود در پایگاه های اطلاعاتی ERIC،GoogleSchoolar ، PubMed، Science Direct، Scopus، springer Magiran، Irandoc در بین سال های 1990 تا 2021 جمعآوری شد. به منظور جستجو در پایگاههای اطلاعاتی داخلی و خارجی به صورت جداگانه و ترکیبی استفاده شد. پایه های نظری و مضامین اصلی و ترکیبی استخراج، تحلیل مضمون و طبقه بندی شدند. نتایج حاصل از بررسی و تحلیل مطالعات و پژوهشهای انجام شده نشان داد که برنامه مداخله از نوع سوم یادگیری اجتماعی هیجانی در حوزههای مشکلات و اختلالات روانشناختی اثربخش بوده است. یافتههای این پژوهش با مشخص نمودن ماهیت برنامه مداخله از نوع سوم یادگیری اجتماعی هیجانی نشان میدهد که با توجه به پیشینه نظری و تجربی موجود، این ایده به عنوان یک بسته آموزشی برای دانشآموزان دارای اختلال یادگیری ویژه قابل طرح است.
مقاله پژوهشی
شهروز نعمتی؛ رحیم بدری گرگری؛ شهرام واحدی؛ نیلوفر برومندزاده
چکیده
اختلال یادگیری ویژه شامل اختلالی عصب-تحولی است که در سالهای اخیر از منظر روانشناسی مثبتمحور مورد توجه قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر ترسیم نقشه مفهومی سازههای روانشناسی مثبت محور در حوزه اختلال یادگیری ویژه بود. طرح پژوهش از نوع مطالعه مروری نظامند بود. از طریق الگوی پریسما یافتههای پژوهشی مرتبط با متغیرهای سازههای روانشناسی ...
بیشتر
اختلال یادگیری ویژه شامل اختلالی عصب-تحولی است که در سالهای اخیر از منظر روانشناسی مثبتمحور مورد توجه قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر ترسیم نقشه مفهومی سازههای روانشناسی مثبت محور در حوزه اختلال یادگیری ویژه بود. طرح پژوهش از نوع مطالعه مروری نظامند بود. از طریق الگوی پریسما یافتههای پژوهشی مرتبط با متغیرهای سازههای روانشناسی مثبت محور در حوزه اختلال یادگیری ویژه مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا، با استفاده از کلیدواژههای تخصصی سازههای روانشناسی مثبت و اختلال یادگیری ویژه(شامل اختلال خواندن، اختلال نوشتن، اختلال ریاضی)، به جستجو در پایگاههای اطلاعاتی از جملهPubmed, Eric, Scopus , Sid, Irandoc ,Noormags Ebsco ,Science Direct ,ProQuest , Springer پرداخته شد و مقالات و اطلاعات مرتبط با عنوان پژوهش حاضر، مورد واکاوی قرار گرفت. یافتههای پژوهش حاضر نشان داد که سازههای روانشناسی مثبت شامل متغیرهای بهزیستی روانی، تاب آوری، خوش بینی، سلامت روان، کیفیت زندگی، شادکامی، امید، رضایت از زندگی، سپاسگزاری و معنویت تأثیرگذارترین کلمات کلیدی در شبکه همرخدادی هستند و پژوهشهای روانشناسی مثبت محور بر سازههای ذکر شده تأکید دارند. شواهد پژوهشی بیانگر این است که تقویت و بهبود سازههای روانشناسی مثبت میتواند برای دانشآموزان با اختلال یادگیری ویژه بسیار مفید واقع شود. این مطالعه نشاندهندهی اهمیت سازههای روانشناسی مثبت در حوزهی اختلالات یادگیری ویژه بود، لذا برای دستیابی به نتایج مطلوب در حوزه اختلال یادگیری ویژه ادغام فعالیتهای شواهدمحور و پژوهشی با فعالیتهای بالینی و مداخلهای پیشنهاد میگردد.
مقاله پژوهشی
زکیه نجاریان؛ شهرام واحدی؛ تورج هاشمی؛ رحیم بدری گرگری
چکیده
هدف از پژوهش حاضر طراحی بسته اموزشی مبتنی بر حافظه فعال عاطفی و بررسی اثربخشی این بسته بر بهبود ابعاد شناختی- عاطفی یادگیری دانشآموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی بود. پژوهش حاضر یک طرح نیمه آزمایشی با یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل با پیشآزمون و پس-آزمون بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانشآموزان دختر و پسر دارای اختلال ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر طراحی بسته اموزشی مبتنی بر حافظه فعال عاطفی و بررسی اثربخشی این بسته بر بهبود ابعاد شناختی- عاطفی یادگیری دانشآموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی بود. پژوهش حاضر یک طرح نیمه آزمایشی با یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل با پیشآزمون و پس-آزمون بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانشآموزان دختر و پسر دارای اختلال یادگیری ریاضی دوره ابتدایی مراکز اختلالات یادگیری شهر اصفهان بود که در سال تحصیلی 1400-1401 به این مراکز مراجعه نمودهاند. در این راستا 30 نفر از دانشآموزان به روش هدفمند انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش 14 جلسه به مدت 60 دقیقه مداخلهی توانبخشی عاطفی مبتنی بر حافظه کاری را دریافت کردند. آزمودنیهای قبل و بعد از آموزش، به پرسشنامههای حلمسأله محقق ساخته، آزمون استروپ عددی جان رایدلی (1935)، نگرش به ریاضی آیکن (1971) و اضطراب ریاضی چیو و هنری (1990) پاسخ دادند. نتایج تحلیل واریانس آمیخته نشان داد که آموزش مبتنی بر حافظه فعال عاطفی بر افزایش مهارت حلمسأله، کاهش بازداری شناختی، افزایش نگرش به ریاضی و کاهش اضطراب ریاضی (در سطح 01/0) اثربخش و معنادار بود. بر اساس اثربخش بودن آموزش مبتنی بر حافظه فعال عاطفی بر متغیرهای شناختی- عاطفی دانشآموزان دارای اختلال ریاضی، این مداخله میتواند به بهبود مهارتهای شناختی و عاطفی دانشآموزان با اختلال یادگیری کمک نموده و زمینهساز شرایط بهتری در یادگیری درس ریاضی باشد.
مقاله پژوهشی
خدیجه کابلی؛ محمدرضا بردیده؛ سیامک سامانی؛ لیلا خبیر
چکیده
هدف از این پژوهش اثربخشی نمایشدرمانی بر مبنای ذهنیسازی بر توجه پایدار کودکان با اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی بود. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون – پسآزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی دانشآموزان سنین 9 تا 11 ساله با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی شهر زنجان در سال تحصیلی 1402-1401 بود. ...
بیشتر
هدف از این پژوهش اثربخشی نمایشدرمانی بر مبنای ذهنیسازی بر توجه پایدار کودکان با اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی بود. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون – پسآزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی دانشآموزان سنین 9 تا 11 ساله با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی شهر زنجان در سال تحصیلی 1402-1401 بود. حجم نمونه شامل 30 نفر (15 نفر گروه آزمایش و 15 نفر گروه گواه) از جامعه آماری به شیوه نمونهگیری هدفمند انتخاب شده و در دو گروه گواه و آزمایش جایگماری شدند. برای گروه آزمایشی، بسته نمایشدرمانی بر مبنای ذهنی-سازی اجرا شد در حالیکه گروه گواه در فهرست انتظار باقی ماندند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی کانرز (2007) و آزمون عملکرد پیوسته دیداری و شنیداری یکپارچه (2018) بود. نتایج نشان داد که بسته نمایشدرمانی بر مبنای ذهنیسازی بر بهبود توجه پایدار در مراحل پسآزمون و پیگیری تأثیر معنیدار داشته است. یافتههای این پژوهش اطلاعات مفیدی را در ارتباط با بسته نمایشدرمانی بر مبنای ذهنیسازی فراهم میکند و مشاوران و روانشناسان میتوانند برای بهبود توجه پایدار در کودکان با نارسایی توجه/ بیشفعالی از این مداخله استفاده نمایند.
مقاله پژوهشی
راضیه جماعتی اردکانی؛ مرتضی منادی؛ مهناز Mahnaz
چکیده
شرایط زمینهای در هر کشور ایجاب میکند که تاریخچه منحصربهفردی از آموزشهای ویژه داشته باشند و این امر منجر به سیستمهای آموزشی و خدمات متفاوت برای دانشآموزان با نیازهای ویژه شده است. پژوهش حاضر، بررسی تطبیقی قانون آموزش دانشآموزان با نیازهای ویژه در آمریکا و ایران بود که با تاکید بر حیطه ناتوانیهای یادگیری و رویه اجرای آن، ...
بیشتر
شرایط زمینهای در هر کشور ایجاب میکند که تاریخچه منحصربهفردی از آموزشهای ویژه داشته باشند و این امر منجر به سیستمهای آموزشی و خدمات متفاوت برای دانشآموزان با نیازهای ویژه شده است. پژوهش حاضر، بررسی تطبیقی قانون آموزش دانشآموزان با نیازهای ویژه در آمریکا و ایران بود که با تاکید بر حیطه ناتوانیهای یادگیری و رویه اجرای آن، نقاط قوت و ضعف آن را تشریح نمود. روش مورد استفاده در این پژوهش از نوع تحلیل اسنادی بود که جمعآوری اطلاعات مورد نیاز از طریق جستجوی گسترده در پایگاههای علمی معتبر و گزارشها و اسناد دولتی منتشر شده، انجام گرفت. قوانین آموزش ویژه در آمریکا (تا سال 2022 م) و ایران (تا سال 1402 ش) با تطبیق و مقایسه روند تغییرات و چگونگی اجرای آن در زمینه ناتوانیهای یادگیری مورد توجه بود. وجود برنامههای آموزش فردی، ضمانت اجرایی، حق تصمیمگیری والدین و دانشآموزان در امور آموزشی از برجستگیهای قانون آموزش ویژه در آمریکا است ولی به توسعه طرحهای پژوهشی و انجام پژوهشهای علمی در قانون ایران تاکید بیشتری شده است. در بررسی رویه اجرایی قوانین و توجه به دانشآموزان دارای ناتوانیهای یادگیری، در ایران فقط حمایتها در دوره ابتدایی صورت میگیرد در حالی که در آمریکا تا پایان تحصیلات دانشگاهی این حمایتها وجود دارد. همچنین شناسایی و ارزیابی دانشآموزان دارای معلولیت نیز در آمریکا با دقت بیشتری انجام میشود. دستیابی به اهداف قانون حقوق افراد با نیازهای ویژه، نه تنها نیازمند تکمیل و تصویب قانون است، بلکه در گرو اجرای صحیح قوانین و اصلاح ساختارها نیز هست.