مقاله پژوهشی
ستاره مجاهدی رضائیان؛ عباسعلی آهنگر؛ پیمان هاشمیان؛ مهرداد مظاهری
چکیده
اختلال طیف اتیسم، به‌عنوان اختلالی رشدی-عصبی، اختلالی است که نقص‌هایی را در عملکردهای شناختی، همچون حافظه، توانایی برقراری ارتباط و زبان، ایجاد می‌کند. یکی از سطح‌های تاثیرگذار در زندگی اجتماعی افراد، توانایی تولید گفتمان روایی است که مستلزم به‌کارگیری دانش و مهارت‌های زبانی و شناختی به‌طور همزمان می‌باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی ...
بیشتر
اختلال طیف اتیسم، به‌عنوان اختلالی رشدی-عصبی، اختلالی است که نقص‌هایی را در عملکردهای شناختی، همچون حافظه، توانایی برقراری ارتباط و زبان، ایجاد می‌کند. یکی از سطح‌های تاثیرگذار در زندگی اجتماعی افراد، توانایی تولید گفتمان روایی است که مستلزم به‌کارگیری دانش و مهارت‌های زبانی و شناختی به‌طور همزمان می‌باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی مقایسه‌ای بازنمایی ارجاع، به‌عنوان عنصر اصلی روایت، به‌وسیله عبارت‌های ارجاعی براساس شش وضعیت شناختی مطرح شده در «سلسله‌مراتب مفروض‌بودگی» گوندل، هدبرگ و زاخاراسکی (1993) در گفتمان روایی کودکان دارای اختلال اتیسم با عملکرد بالا و کودکان عادی فارسی‌زبان با توجه به سن آنها بود. به این منظور، 24 کودک دارای اختلال اتیسم با عملکرد بالا و 24 کودک عادی، 7، 9 و 11 سال (هر گروه سنی شامل 8 آزمودنی) در این پژوهش شرکت کردند. روایت‌ها براساس داستان تصویری «قورباغه، کجایی؟» (مایر، 1969) گردآوری شد. سپس داده‌های حاصل از روایت‌های تولید شده مورد توصیف و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد در بازنمایی ارجاع براساس وضعیت‌های شناختی «سلسله‌مراتب مفروض‌بودگی» به‌وسیله عبارت‌های ارجاعی مختلف بین دو گروه آزمودنی در وضعیت‌های شناختی ارجاعی، فعال و کانونی تفاوت‌هایی وجود داشت. علاوه‌بر این، افزایش سن، بر بازنمایی ارجاع براساس وضعیت‌های شناختی «سلسله‌مراتب مفروض‌بودگی» در روایت‌های کودکان دارای اختلال اتیسم با عملکرد بالا، برخلاف روایت‌های تولید شده توسط کودکان عادی، تاثیری نداشت.
مقاله پژوهشی
سحر صوفی؛ امید شکری؛ جلیل فتح‌آبادی؛ سعید قنبری
چکیده
پژوهش حاضر با هدف آزمون نقش واسطه‌ای رفتارهای تسهیلگر/بازدارنده سبک زندگی تحصیلی سلامت‌محور در رابطه کمال‌گرایی و راهبردهای نظم‌بخشی شناختی هیجان با بهزیستی تحصیلی و هیجان‌های پیشرفت دانشآموزان تیزهوش دختر انجام شد. ۴۰۰ دانش‌آموز به سیاهه شناختارهای کمال‌گرایی چندبعدی (کابوری، 2006)، سیاهه هیجان‌های پیشرفت (عبدالله‌پور، ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف آزمون نقش واسطه‌ای رفتارهای تسهیلگر/بازدارنده سبک زندگی تحصیلی سلامت‌محور در رابطه کمال‌گرایی و راهبردهای نظم‌بخشی شناختی هیجان با بهزیستی تحصیلی و هیجان‌های پیشرفت دانشآموزان تیزهوش دختر انجام شد. ۴۰۰ دانش‌آموز به سیاهه شناختارهای کمال‌گرایی چندبعدی (کابوری، 2006)، سیاهه هیجان‌های پیشرفت (عبدالله‌پور، 1394)، سیاهه مشغولیت تحصیلی (سالملاـآرو و آپادایا، 2012)، سیاهه فرسودگی تحصیلی (سالملاـآرو، کیورا، لسکینن و نورمی، 2009)، سیاهه راهبردهای نظم‌بخشی شناختی هیجان (گارنفسکی و کرایج، 2006) و پرسشنامه رفتارهای ارتقادهنده/بازدارنده سلامت تحصیلی (صالحزاده، شکری و فتح‌آبادی، 1396الف) پاسخ دادند. نتایج نشان داد مدل واسطهمندی کامل رفتارهای تسهیلگر/بازدارنده در رابطه کمال‌گرایی و راهبردهای نظم‌بخشی شناختی هیجان با بهزیستی تحصیلی و هیجان‌های پیشرفت با داده‌ها برازش مطلوبی داشت. در مدل مفروض تمامی وزنهای رگرسیونی از لحاظ آماری معنادار بودند. در مجموع، نتایج نشان داد که بخشی از کنشوری هیجانی و بهزیستی تحصیلی نوجوانان تیزهوش در محیطهای تحصیلی از طریق مشخصههای شناختی ـ هیجانی ـ رفتاری آنها قابل تبیین است.
مقاله پژوهشی
فرزانه غنیمی؛ اصغر دادخواه؛ عصمت دانش؛ صادق تقی لو
چکیده
اختلال طیف اُتیسم نوعی اختلال عصبی رشدی است که با نقص پایدار در تعاملات اجتماعی و ارتباط و همچنین رفتارهای تکراری و ویژه مشخص می‌شود. هدف پژوهش مقایسه اثربخشی برنامه‌های مداخلهای مبتنی بر مدیریت استرس و مدیریت ادراک حمایت‌های اجتماعی به شیوه شناختی-رفتاری برکیفیت زندگی مادران دارای فرزند با اختلال طیف اُتیسم بود. روش پژوهش، ...
بیشتر
اختلال طیف اُتیسم نوعی اختلال عصبی رشدی است که با نقص پایدار در تعاملات اجتماعی و ارتباط و همچنین رفتارهای تکراری و ویژه مشخص می‌شود. هدف پژوهش مقایسه اثربخشی برنامه‌های مداخلهای مبتنی بر مدیریت استرس و مدیریت ادراک حمایت‌های اجتماعی به شیوه شناختی-رفتاری برکیفیت زندگی مادران دارای فرزند با اختلال طیف اُتیسم بود. روش پژوهش، آزمایشی با طرح پیشآزمون، پس‌آزمون و پیگیری بود. نخست، آزمودنی‌ها بر اساس ملاک‌های ورود غربال شدند، سپس۳۰ مادر دارای فرزند با اختلال طیف اُتیسم انتخاب شده و پس از همتا شدن، به طور تصادفی در گروه‌های آزمایشی و گواه جای گرفتند (۱۰ نفر در هر گروه). مادران در دو گروه مدیریت استرس و مدیریت ادراک حمایت‌های اجتماعی، ۸ جلسه ۹۰ دقیقه‌ای تحت مداخله آموزشی قرار گرفتند و گروه گواه، مداخلهای دریافت نکرد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (۱۹۹۶)، در هر سه مرحله برای آزمودنی‌ها اجرا شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌های مکرر، نشان داد که آموزش مدیریت ادراک حمایت‌های اجتماعی، مؤلفه روابط اجتماعی (۰۰۱/۰>P)، و آموزش مدیریت استرس، مؤلفه سلامت جسمانیِ کیفیت زندگی (۰۰۱/۰>P)، را در مادران، بیش از سایر مولفه‌ها، بهبود بخشید. بر اساس یافته‌ها، پیشنهاد می شود در برنامه‌های حمایتی سازمان‌های متولی بهداشت روان در جامعه، در راستای تدوین بسته‌های آموزشی و اجرای دستورالعمل‌های مرتبط با توانمندسازی والدین دارای فرزند با اختلال طیف اُتیسم، تدابیری اتخاذ گردد.
مقاله پژوهشی
محدثه شفیع پور؛ فاطمه نصرتی؛ باقر غباری بناب
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر برنامه‌ی آموزشی چندرسانه‌ای مبتنی بر داستان اجتماعی و الگوبرداری‌ویدئویی بر مهارت استفاده از قاشق و چنگال در دانش آموزان کم‌توان‌هوشی بود. این پژوهش یک طرح تجربی تک‌آزمودنی از نوع طرح چند خط‌پایه با استفاده از آزمودنی‌های مختلف بوده و جامعه آماری آن کلیه‌ی دانش آموزان کم‌توان هوشی پایه اول دبستان ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر برنامه‌ی آموزشی چندرسانه‌ای مبتنی بر داستان اجتماعی و الگوبرداری‌ویدئویی بر مهارت استفاده از قاشق و چنگال در دانش آموزان کم‌توان‌هوشی بود. این پژوهش یک طرح تجربی تک‌آزمودنی از نوع طرح چند خط‌پایه با استفاده از آزمودنی‌های مختلف بوده و جامعه آماری آن کلیه‌ی دانش آموزان کم‌توان هوشی پایه اول دبستان در سال 1398-1397 در آموزشگاه استثنایی باغچه‌بان شهرستان مینودشت در استان گلستان بودند که با استفاده از مقیاس رفتار سازشی انجمن آمریکایی کم‌توانی هوشی و روش نمونه‌گیری در‌دسترس 4 دانش‌آموز (2 دختر و 2 پسر) دارای کم‌توانی هوشی با هوش‌بهر بین 70-50 به‌عنوان آزمودنی‌های پژوهش انتخاب‌شدند. سپس از پرسشنامه محقق‌ساخته‌ی تاریخچه‌فردی برای بررسی ویژگی‌های جمعیت‌شناختی و از نسخه چهارم مقیاس هوش وکسلر کودکان برای سنجش هوش‌بهر آنها استفاده شد. ابزار مورداستفاده برای تعیین میزان تسلط آزمودنی‌ها بر مهارت‌های استفاده از قاشق و چنگال، چک‌لیست محقق‌ساخته‌ی استفاده از وسایل غذا خوردن بود که با رجوع به مقیاس رفتار سازشی انجمن آمریکایی کم‌توانی‌هوشی و دفترچه‌ی مهارت‌آموزی دانشآموزان کم‌توان‌هوشی سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی کشور، ساخته شد. همچنین برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، از روش تحلیل نموداری و ترسیمی استفاده‌شده و پس از رسم نمودارها با استفاده از نرم‌افزار R، اثرات متغیر مستقل بر متغیر وابسته از طریق تحلیل روند نمودار بررسی گردید. با توجه به نتایج حاصل به نظر می‌رسد برنامه آموزشی مورداستفاده در پژوهش حاضر بر یادگیری مهارت استفاده از قاشق و چنگال در دانش آموزان کم‌توان‌هوشی مؤثر بوده و منجر به بهبود این مهارت‌ها در آزمودنی‌ها شده است.
مقاله پژوهشی
شهروز نعمتی؛ کیومرث تقی پور؛ فاطمه علیزاده مارالانی
چکیده
چکیده هدف پژوهش حاضر معرفی ماهیت، ویژگی‌ها، و شواهد پژوهشی پیرامون موثر بودن آموزش حل مسئله کلامی مبتنی بر طرحواره در ارتباط با نارسایی‌های یادگیری ویژه است. در پژوهش حاضر از طریق پژوهش مروری نظامند و جستجوی کلیدواژه‌های تخصصی مرتبط با اختلال یادگیری ویژه با آسیب ریاضی و آموزش حل مسئله کلامی مبتنی بر طرحواره در پایگاه‌های اطلاعاتی ...
بیشتر
چکیده هدف پژوهش حاضر معرفی ماهیت، ویژگی‌ها، و شواهد پژوهشی پیرامون موثر بودن آموزش حل مسئله کلامی مبتنی بر طرحواره در ارتباط با نارسایی‌های یادگیری ویژه است. در پژوهش حاضر از طریق پژوهش مروری نظامند و جستجوی کلیدواژه‌های تخصصی مرتبط با اختلال یادگیری ویژه با آسیب ریاضی و آموزش حل مسئله کلامی مبتنی بر طرحواره در پایگاه‌های اطلاعاتی تخصصی ایران و جهان بین سال‌های 2017-1996 یافته‌ها و اطلاعات مورد نظر جهت دستیابی به هدف پژوهش مورد واکاوی قرار گرفت. از 36 پژوهش انجام شده، غالب پژوهش‌ها (25 پژوهش) بر روی آزمودنی‌های دارای اختلال ریاضی از سن 5 تا 12 و در پایه 1-6 انجام شده است. بیشتر پژوهش‌های انجام شده از نوع مطالعات آزمایشی می‌باشند( با فراوانی 25 پژوهش). کلاس آموزش فراگیر (با فراوانی 15 پژوهش)، مراکز استثنایی یا توانبخشی اختلال‌های یادگیری (با فراوانی 9 پژوهش)، کلاس مجزا (با فراوانی 8 پژوهش)، و مراکز فعالیت (با فراوانی 4 پژوهش) به ترتیب پرکاربردترین موقعیت‌های کارآموزی هستند که مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در شیوه اجرای آموزش مبتنی بر طرحواره، ارائه"آموزش در کل کلاس، و انفرادی" از بیشترین فراوانی برخوردار است (با فراوانی 26 پژوهش). اثربخشی آموزش حل مسئله کلامی مبتنی بر طرحواره بر متغیرهای وابسته"سیالی"(دقت و صحت حل مساله ریاضی)،"اکتساب" و "تعمیم" به ترتیب در 36، 16 و 11 پژوهش مورد سنجش قرار گرفته است. نتایج این پژوهش‌ها حکایت از اثربخشی مثبت آموزش مبتنی بر طرحواره بر متغیرهای وابسته دارند.
مقاله پژوهشی
زهرا فدایی وطن؛ مهناز استکی؛ افسانه قنبری پناه؛ رویا کوچک انتظار
چکیده
چکیده فارسی هدف پژوهش، مقایسه تأثیر شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و آموزش بازسازی شناختی بر خودکارآمدی اجتماعی و عاطفی دانشآموزان دارای مشکلات یادگیری می باشد. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیشآزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشآموزان دختر مقطع متوسطه اول شهر تهران بود. نمونه‌گیری به صورت در دسترس، ...
بیشتر
چکیده فارسی هدف پژوهش، مقایسه تأثیر شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و آموزش بازسازی شناختی بر خودکارآمدی اجتماعی و عاطفی دانشآموزان دارای مشکلات یادگیری می باشد. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیشآزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشآموزان دختر مقطع متوسطه اول شهر تهران بود. نمونه‌گیری به صورت در دسترس، از مدرسه کوشش واقع در منطقه 1 تهران صورت گرفت. بدین منظور تعداد 45 نفر از دانش‌آموزانی که بـالاترین نمـره را در مشکلات یادگیری کلورادو داشتند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل گمارده شدند. آزمودنی‌ها به پرسشنامه‌های خودکارآمدی اجتماعی اسمیت و بتز (2000) و مقیاس خودکارآمدی عاطفی بورلی و همکاران (2008) پاسخ دادند. آزمودنی‌های گروه آزمایش اول به مدت 20 جلسه تحت آموزش ذهن‌آگاهی قرار گرفتند. آزمودنی‌های گروه دوم به مدت 20 جلسه تحت آموزش بازسازی شناختی قرار گرفتند. داده‌ها با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که هر دو روش مداخلهای شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی و بازسازی شناختی موجب افزایش خودکارآمدی اجتماعی و خودکارآمدی عاطفی می‌شود. آموزش ذهن‌آگاهی و بازسازی شناختی به دانشآموزان دارای مشکلات یادگیری، مداخله ای مؤثر برای افزایش خودکارآمدی اجتماعی و عاطفی در آنان می‌باشد. بر مبنای نتایج این پژوهش می‌توان به معلمان، مشاوران و روان‌شناسان آموزشگاهی پیشنهاد نمود که با استفاده از این روش درمانی در بهبود مهارت‌های فردی و یادگیری دانشآموزان بکوشند.
مقاله پژوهشی
صدیقه گله گیریان؛ علی پولادی ریشهری؛ مولود کیخسروانی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر درمان مثبت‌نگر بر نشاط ذهنی، تاب‌آوری و شفقت به خود در مادران دارای کودکان مبتلا به فلج مغزی به اجرا درآمد. روش پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیشآزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل و دوره پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، تمام مادران دارای کودکان مبتلا به فلج مغزی شهر اصفهان در سال 1395 بود. از میان جامعه ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر درمان مثبت‌نگر بر نشاط ذهنی، تاب‌آوری و شفقت به خود در مادران دارای کودکان مبتلا به فلج مغزی به اجرا درآمد. روش پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیشآزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل و دوره پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، تمام مادران دارای کودکان مبتلا به فلج مغزی شهر اصفهان در سال 1395 بود. از میان جامعه آماری تعداد 30 مادر به روش نمونه گیری غیرتصادفی در دسترس و هدفمند انتخاب و در گروه‌های آزمایش و گواه به تصادف گمارده شدند. گروه آزمایش مداخله مثبت‌نگر را طی نه جلسه آموزشی 90 دقیقه‌ای به صورت هفتهای یک جلسه دریافت نمودند، در حالی که گروه گواه در طی انجام فرایند پژوهش از دریافت مداخله فوق بیبهره بودند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه نشاط ذهنی، تاب‌آوری و شفقت به خود بود. نتایج تحلیل داده‌ها نشان داد که درمان مثبت‌نگر بر نشاط ذهنی، تاب‌آوری و شفقت به خود در مادران دارای کودکان مبتلا به فلج مغزی در مراحل پس آزمون و پیگیری تاثیر معنادار داشت. بر اساس یافتههای حاصل از این پژوهش، می توان نشاط ذهنی، تاب آوری و شفقت به خود مادران دارای کودکان مبتلا به فلج مغزی را با به کارگیری درمان مثبت نگر بهبود بخشید.
مقاله پژوهشی
فهیمه رضایی پور؛ تقی جباریفر؛ کاظم برزگر بفرویی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف مقایسه ابعاد دلبستگی، ترس از ارزیابی منفی، سازگاری اجتماعی و تحصیلی بر اساس سطوح مختلف پیشرفت تحصیلی در دانشجویان با آسیب بینایی انجام شد. طرح پژوهش توصیفی از نوع علی- مقایسه‌ای بود. شرکت‌کنندگان این پژوهش شامل 211 نفر از دانشجویان با آسیب بینایی مقاطع کارشناسی و تحصیلات تکمیلی کلیه دانشگاه‌های کشور در سال تحصیلی ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف مقایسه ابعاد دلبستگی، ترس از ارزیابی منفی، سازگاری اجتماعی و تحصیلی بر اساس سطوح مختلف پیشرفت تحصیلی در دانشجویان با آسیب بینایی انجام شد. طرح پژوهش توصیفی از نوع علی- مقایسه‌ای بود. شرکت‌کنندگان این پژوهش شامل 211 نفر از دانشجویان با آسیب بینایی مقاطع کارشناسی و تحصیلات تکمیلی کلیه دانشگاه‌های کشور در سال تحصیلی 97 – 1396 بودند که بر اساس روش نمونه‌گیری گلوله برفی انتخاب شدند. به منظور جمع‌آوری داده‌های پژوهش، هر یک از شرکت‌کنندگان مقیاس ابعاد دلبستگی کولینز (1996)، مقیاس کوتاه ترس از ارزیابی منفی لری (1983) و خرده مقیاس‌های سازگاری اجتماعی و تحصیلی پرسشنامه سازگاری دانشجویان با دانشگاه بیکر و سیریک (1984) را تکمیل نمودند. روش تحلیل داده‌ها تحلیل واریانس چند‌متغیره بود. یافته‌ها نشان داد در تمامی متغیرهای پژوهش میان دانشجویان پیشرفت تحصیلی بالا و پایین تفاوت معنی‌داری وجود دارد (05/0>P). همچنین در اضطراب و اجتناب دلبستگی، ترس از ارزیابی منفی و سازگاری اجتماعی میان دانشجویان پیشرفت تحصیلی متوسط و پایین تفاوت معنی‌داری وجود داشته است. در گروه‌های پیشرفت تحصیلی بالا و متوسط هم تفاوت در تمامی متغیرها به جز اجتناب دلبستگی و سازگاری تحصیلی معنی‌دار بود. با توجه به اینکه افراد با آسیب بینایی به لحاظ دلبستگی، ترس از ارزیابی منفی و سازگاری با مسائل بیشتری نسبت به افراد بینا مواجه هستند، از سوی دیگر در دنیای پیشرفته امروزی یکی از علائم موفقیت فرد، پیشرفت تحصیلی اوست، از این رو توجه به حمایت‌های اجتماعی دانشجویان با آسیب بینایی در راستای پیشرفت تحصیلی آنها الزامی است.
مقاله پژوهشی
حمدالله خواجه حسینی؛ نورعلی فرخی؛ حسن اسدزاده
چکیده
پژوهش حاضر با هدف مقایسۀ فرآیند رشد استدلال اخلاقی دانشآموزان نابینا و بینای 11 تا 18ساله شهر تهران انجام شد. روش پژوهش، توصیفی از نوع علی – مقایسه ای بود. جامعۀ آماری شامل کلیۀ دانشآموزان بینا و نابینای 11 تا 18 سال شهر تهران بود که در مدارس عادی و مدارس نابینایان در سال تحصیلی 95-96 مشغول بهتحصیل بودند. از بین آنها، نمونه‌ای به حجم 120 ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف مقایسۀ فرآیند رشد استدلال اخلاقی دانشآموزان نابینا و بینای 11 تا 18ساله شهر تهران انجام شد. روش پژوهش، توصیفی از نوع علی – مقایسه ای بود. جامعۀ آماری شامل کلیۀ دانشآموزان بینا و نابینای 11 تا 18 سال شهر تهران بود که در مدارس عادی و مدارس نابینایان در سال تحصیلی 95-96 مشغول بهتحصیل بودند. از بین آنها، نمونه‌ای به حجم 120 نفر (60 نفر نابینا و 60 نفر بینا) انتخاب شد. گروه نابینا با روش نمونه‌گیری در دسترس و گروه بینا با روش نمونه‌گیری تصادفی چندمرحلهای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده‌ها از آزمون استدلال اخلاقی استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها آزمون تی مستقل به کار گرفته شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که رشد استدلال اخلاقی دانشآموزان نابینا و بینا سنین 11 تا 14 ساله شهر تهران تفاوت معنی داری وجود دارد (05/0p<) ولی تفاوت معنی داری برای سنین 15 تا 18 سال مشاهده نشد (05/0<p). با توجه به پایینتر بودن استدلال اخلاقی در سنین 11 تا 14 سال، پیشنهاد می شود در این زمینه مداخلات و بررسی های موثر انجام شود.
