مقاله پژوهشی
حسین المدنی؛ پرویز عسگری؛ ساسان باوی
چکیده
اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی[1] در اصل به معنای اختلالات رفتاری است که از زمان کودکی آغاز می‌شود و اگر از راه‌های درمانی مناسب استفاده نشود، ممکن است تا نوجوانی و حتی میان‌سالی ادامه پیدا کند. هدف از انجام پژوهش حاضر، طراحی مدل ساختاری شدت اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی بر اساس عملکرد خانواده و سلامت روانی با میانجیگری رضایت ...
بیشتر
اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی[1] در اصل به معنای اختلالات رفتاری است که از زمان کودکی آغاز می‌شود و اگر از راه‌های درمانی مناسب استفاده نشود، ممکن است تا نوجوانی و حتی میان‌سالی ادامه پیدا کند. هدف از انجام پژوهش حاضر، طراحی مدل ساختاری شدت اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی بر اساس عملکرد خانواده و سلامت روانی با میانجیگری رضایت زناشویی در مادران شهر تهران بوده است. در این پژوهش توصیفی-همبستگی، جامعه آماری را کودکان پسرِ بیش‌فعال به همراه مادران آن‌ها در شهر تهران در سال 1400 تشکیل دادند که به روش نمونهگیری هدفمند، تعداد 212 نفر از آنان به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش عبارت‌اند از پرسشنامه‌های عملکرد خانواده مدل مکمستر اپشتاین و همکاران (1978)، سلامت روانی دراگاتیس و زیکلزوراک (1973)، شدت اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی کانرز، ارهاد، و اسپارو (1999)، و رضایت زناشویی انریچ از السون، فورنیر، و دراکمن (1987). ارزیابی مدل پیشنهادی با استفاده از روش مدل‌یابی معادلات ساختاری انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که تمامی مسیرهای مستقیم به‌جز مسیر عملکرد خانواده با شدت اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی معنادار بودند (05/0P>). همچنین، مسیرهای غیرمستقیم عملکرد خانواده با شدت اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی با نقش میانجی رضایت زناشویی (01/0P>)، و نیز رابطه سلامت روانی با شدت اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی با نقش واسطه‌ای رضایت زناشویی (01/0P>) معنادار بودند. بر اساس نتایج این پژوهش، الگوی پیشنهادی از برازش مطلوبی برخوردار بوده و گام مهمی در جهت شناخت عوامل مؤثر بر شدت اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی کودکان برداشته است.
مقاله پژوهشی
فاطمه کارگر؛ امیر قمرانی؛ قاسم نوروزی
چکیده
هدف این پژوهش، بررسی پیشایندها و پیامدهای کارکردهای اجرایی در نوجوانان با اختلال سلوک، در قالب یک مدل علی بود. روش پژوهش، از نوع توصیفی و طرح همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانشآموزان پسر متوسطه اول مشغول به تحصیل استان قم در سال 1400 بودند. از این جامعه، 451 نفر که با استفاده از پرسشنامه علائم مرضی (4SCI-) کودکان با اختلال ...
بیشتر
هدف این پژوهش، بررسی پیشایندها و پیامدهای کارکردهای اجرایی در نوجوانان با اختلال سلوک، در قالب یک مدل علی بود. روش پژوهش، از نوع توصیفی و طرح همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانشآموزان پسر متوسطه اول مشغول به تحصیل استان قم در سال 1400 بودند. از این جامعه، 451 نفر که با استفاده از پرسشنامه علائم مرضی (4SCI-) کودکان با اختلال سلوک تشخیص داده‌شده و حاضر به همکاری بودند با استفاده از روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامه شیوه فرزندپروری، کارکردهای اجرایی و صفات سنگدلی-بی‌رحمی استفاده شد. برای تجزیه‌وتحلیل دادهها از روشهای ضریب همبستگی پیرسون و آزمون تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج ماتریس همبستگی نشان داد که بین متغیرهای پژوهش همبستگی معناداری در سطح p <05/0 و p < 01/0 وجود داشت. در ادامه، نتایج تحلیل مسیر حاکی از معناداری نقش واسطه‌ای کارکردهای اجرایی در رابطه میان شیوه‌های فرزندپروری و صفات سنگدلی-بی‌رحمی بود. به‌طورکلی، کارکردهای اجرایی و شیوه‌های فرزندپروری دو مورد از عوامل اصلی برای بررسی صفات سنگدلی-بی‌رحمی هستند.
مقاله پژوهشی
زهرا تلک آبادی آرانی؛ فاطمه نیک خو؛ مهدی دستجردی کاظمی
چکیده
این پژوهش باهدف بررسی اثربخشی برنامهی فرزندپروری مثبت به شیوهی برخط بر کارکردهای اجرایی سرد در کودکان با اختلال نارسایی توجه- بیش فعالی صورت گرفت. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه والدین کودکـان 7 تا 12 سال بود که در سـال 1399-1400 به مراکـز توان‌بخشی و روانشناسی شهر تهران ...
بیشتر
این پژوهش باهدف بررسی اثربخشی برنامهی فرزندپروری مثبت به شیوهی برخط بر کارکردهای اجرایی سرد در کودکان با اختلال نارسایی توجه- بیش فعالی صورت گرفت. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه والدین کودکـان 7 تا 12 سال بود که در سـال 1399-1400 به مراکـز توان‌بخشی و روانشناسی شهر تهران مراجعه و بر اساس نظر متخصصان تشخیص اختلال نارسایی توجه- بیش فعالی را دریافت کردهاند. به شیوهی نمونهگیری در دسترس 30 کودک با میانگین سنی 7 تا 12 سال انتخاب و بهطور تصادفی در دو گروه 15 نفره آزمایش و کنترل جایگزین شدند. آزمودنیها در 8 جلسه برنامهی فرزندپروری مثبت به شیوهی برخط دریافت کردند. برای بررسی کارکردهای اجرایی سرد از آزمون ثبت توجه، آزمون ان بک، آزمون استروپ و آزمون کارت‌های ویسکانسین استفاده شد. دادهها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چند متغییره و با نرمافزار spss-25 مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفت. یافتهها نشان داد که برنامهی فرزندپروری مثبت بر بهبود توجه پایدار، انعطافپذیری شناختی و کنترل مهاری اثربخشی معناداری داشته (05/0P<) و بر حافظه فعال تأثیر معناداری نداشته است (05/0P>). بر همین اساس میتوان گفت که استفاده از فرزندپروری مثبت به شیوه برخط در زمان شیوع کووید -19 میتواند موردتوجه متخصصان و مراکز درمانی کودکان ADHD قرار گیرد و برای خانوادههای که امکان مراجعه حضوری به مراکز را ندارند از این مداخله بهرهمند گردند.
مقاله پژوهشی
فرهاد غدیری؛ خوشدوی ابراهیم زاده؛ رویا زارع؛ مهرنوش جوائزی شیشوان
چکیده
پژوهش حاضر باهدف آزمون روان‌سنجی مقیاس اضطراب کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (فرم والد) انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعۀ آماری پژوهش حاضر کلیۀ کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم شهرستان تهران بود که در سال 1401-1400 به مراکز آموزش و توان‌بخشی اوتیسم ارجاع داده‌شده بودند که با استفاده از روش نمونهگیری در دسترس ...
بیشتر
پژوهش حاضر باهدف آزمون روان‌سنجی مقیاس اضطراب کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (فرم والد) انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعۀ آماری پژوهش حاضر کلیۀ کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم شهرستان تهران بود که در سال 1401-1400 به مراکز آموزش و توان‌بخشی اوتیسم ارجاع داده‌شده بودند که با استفاده از روش نمونهگیری در دسترس 315 کودک (193 پسر و 122 دختر) انتخاب شدند. پس از ترجمه و اخذ نظرات کارشناسان خبره و آزمودنیها، روایی صوری مقیاس تأیید شد. برای انجام تحلیلهای آماری از نرمافزار AMOS و SPSS استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که در نمونة کودکان ایرانی مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ساختار چهار عاملی مقیاس شامل اضطراب عملکردی، برانگیختگی اضطراب، اضطراب جدایی و بلاتکلیفی با دادهها برازش مطلوبی داشت. نتایج مربوط به همبستگی بین این مقیاس با مقیاس اضطراب اسپنس بهطور تجربی از روایی همگرا مقیاس اضطراب کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم حمایت کرد. مقادیر ضرایب همسانی درونی کل مقیاس و زیرمقیاسهای اضطراب عملکردی، برانگیختگی اضطراب، اضطراب جدایی و بلاتکلیفی به ترتیب برابر با 79/0، 78/0، 81/0، 76/0 و 82/0 به دست آمد. درمجموع، نتایج مطالعه حاضر نشان داد که مقیاس اضطراب کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم برای سنجش اضطراب در کودکان ایرانی مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ابزاری روا و پایا است. ا این ابزار میتواند جهت اندازهگیری اضطراب در بخشهای پژوهشی و درمانی مورداستفاده قرار گیرد.
مقاله پژوهشی
فریبا عابدی؛ ابراهیم نامنی
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش میانجیگرانه حمایت اجتماعی ادراکشده و سرزندگی در رابطه سرمایههای روان‌شناختی با امید به زندگی در زنان دارای کودک معلول ذهنی- حرکتی شهرستان نیشابور بود. روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعهی پژوهش کلیه زنان دارای کودک معلول ذهنی- حرکتی در شهر نیشابور در سال 1400 بودند که تعداد 205 نفر به‌صورت ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش میانجیگرانه حمایت اجتماعی ادراکشده و سرزندگی در رابطه سرمایههای روان‌شناختی با امید به زندگی در زنان دارای کودک معلول ذهنی- حرکتی شهرستان نیشابور بود. روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعهی پژوهش کلیه زنان دارای کودک معلول ذهنی- حرکتی در شهر نیشابور در سال 1400 بودند که تعداد 205 نفر به‌صورت در دسترس به‌عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در این پژوهش از مقیاس حمایت اجتماعی ادراکشده زیمت و همکاران (1988)، مقیاس امید به زندگی اشنایدر و همکاران (1991)، مقیاس سرمایه روان‌شناختی لوتانز (2007) و مقیاس احساس سرزندگی رایان و فردریک (1997)، استفاده شد. جهت تجزیه‌وتحلیل دادهها نیز از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج نشان داد که سرمایه روان‌شناختی به‌صورت مستقیم بر امید به زندگی (89/0) و به‌صورت غیرمستقیم یعنی از طریق حمایت اجتماعی بر امید به زندگی (04/0) تأثیرگذار بود (01/0>p-value). همچنین نتایج حاکی از آن بود که سرزندگی در رابطه سرمایه روان‌شناختی با امید به زندگی در زنان دارای کودک معلول ذهنی- حرکتی نقش میانجی نداشت (05/0<p-value). بر اساس یافتههای این پژوهش میتوان نتیجه گرفت که رابطه سرمایه روان‌شناختی با امید به زندگی زنان دارای کودک معلول ذهنی و حرکتی یک رابطه خطی ساده نیست و حمایت اجتماعی میتواند این رابطه را میانجیگری نماید.
مقاله پژوهشی
محمد نریمانی؛ ساناز عینی؛ ژیلا نیازی
چکیده
یکی از مهم‌ترین مسائل در افراد نابینا مسئله حافظه و پردازش شنیداری آن‌ها است. هدف از انجام این مطالعه مروری سیستماتیک بر پژوهشهای صورت گرفته در زمینه وضعیت پردازش شنیداری و انواع حافظه افراد نابینا در مقایسه با افراد بینا بود. روش این پژوهش مروری سیستماتیک بود که 26 مقاله در سال‌های 1388-1400 و 2004-2022 در زمینه پژوهشهای مرتبط با حافظه ...
بیشتر
یکی از مهم‌ترین مسائل در افراد نابینا مسئله حافظه و پردازش شنیداری آن‌ها است. هدف از انجام این مطالعه مروری سیستماتیک بر پژوهشهای صورت گرفته در زمینه وضعیت پردازش شنیداری و انواع حافظه افراد نابینا در مقایسه با افراد بینا بود. روش این پژوهش مروری سیستماتیک بود که 26 مقاله در سال‌های 1388-1400 و 2004-2022 در زمینه پژوهشهای مرتبط با حافظه و پردازش شنیداری افراد نابینا در مقایسه با افراد بینا با استفاده از پایگاه اطلاعات Google scholar، Eric، EBSCO، Science Direct، Scopus، PubMed و همچنین پایگاههای اطلاعاتی مگیران، مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پورتال جامع علوم انسانی، ایران داک، نورمگز با کلیدواژه‌های نابینایی، آسیب بینایی، پردازش شنیداری، بینا و نابینای مادرزاد استفاده شد و برای بررسیهای سیستماتیک انتخاب شد. یافتهها نشان داد که از بین 1381 نفر 48 درصد نابینا و 715 بینا مشارکت داشتند. 30 درصد از مطالعات در زمینه حافظه کوتاه‌مدت، 33 درصد در زمینه حافظه شنیداری-کلامی، 15 درصد حافظه کاری، 11 درصد حافظه فضایی، 7 درصد حافظه بویایی و 4 درصد حافظه عددی، به مقایسه بین افراد نابینا و بینا پرداختند. یافتهها حاکی از این بود که در کل در حافظه کوتاه‌مدت و حافظه شنیداری-کلامی و حافظه کاری عملکرد افراد نابینا بهتر از افراد بینا بود. در زمینه حافظه فضایی نتایج ناهماهنگ بود و حافظه بویای افراد نابینا و بینا تفاوت معنی‌داری باهم نداشتند. در مورد حافظه عددی نیز عملکرد افراد بینا بهتر بود. در کل بهتر است که پژوهشهای بیشتری با تمرکز بر یک نوع حافظه صورت گیرد تا تمامی جوانب آن بیشتر مشخص گردد.
مقاله پژوهشی
مینا طهمورث؛ سمیه ساداتی فیروزآبادی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه توالی واجی لیندامود بر توجه پایدار دانشآموزان با اختلال خواندن انجام شد. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی بود. به‌منظور انجام این پژوهش، 30 نفر از دانشآموزان مبتلا به اختلال خواندن که در سال تحصیلی 1399-1400 به مرکز اختلالات یادگیری شهر لارستان مراجعه کرده بودند، به شیوۀ نمونهگیری در دسترس انتخاب ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه توالی واجی لیندامود بر توجه پایدار دانشآموزان با اختلال خواندن انجام شد. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی بود. به‌منظور انجام این پژوهش، 30 نفر از دانشآموزان مبتلا به اختلال خواندن که در سال تحصیلی 1399-1400 به مرکز اختلالات یادگیری شهر لارستان مراجعه کرده بودند، به شیوۀ نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. سپس‌آزمون عملکرد پیوسته دیداری و شنیداری یکپارچه (2018) به‌عنوان پیش‌آزمون در مورد هر دو گروه به عمل آمد. همچنین برنامه توالی واجی لیندامود به مدت 16 جلسه مداخله فشرده به گروه آزمایش ارائه گردید. بلافاصله پس از اتمام آموزش، مجدد آزمون فوق به‌عنوان پس‌آزمون از هر دو گروه به عمل آمد و یک ماه پس از انجام پس‌آزمون نیز دورۀ پیگیری برای هر دو گروه اجرا شد. جهت تحلیل دادهها از تحلیل واریانس یک راهه آمیخته استفاده شد. نتایج نشان داد که تفاوت معناداری در توجه پایدار دیداری و شنیداری بین دو گروه وجود دارد بدین‌صورت که گروه آزمایش در پس‌آزمون و پیگیری عملکرد بهتری داشته است. به‌طورکلی نتایج حاکی از آن است که برنامه توالی واجی لیندامود منجر به بهبود توجه پایدار دیداری و شنیداری در دانشآموزان با اختلال خواندن شده است.
مقاله پژوهشی
سمیرا علی زاده؛ یوسف دهقانی؛ فریده سادات حسینی؛ صفا برزگری
چکیده
پژوهش حاضر باهدف تعیین اثربخشی روش ایزی مایند (Easy Mind) بر برنامهریزی، نگهداری ذهنی و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان مبتلا به اختلال یادگیری ریاضی صورت گرفت. طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعهی آماری شامل دانشآموزان مراجعهکننده به مرکز اختلالات یادگیری بوشهر بود که تشخیص ناتوانی ...
بیشتر
پژوهش حاضر باهدف تعیین اثربخشی روش ایزی مایند (Easy Mind) بر برنامهریزی، نگهداری ذهنی و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان مبتلا به اختلال یادگیری ریاضی صورت گرفت. طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعهی آماری شامل دانشآموزان مراجعهکننده به مرکز اختلالات یادگیری بوشهر بود که تشخیص ناتوانی یادگیری دریافت کرده بودند. از این میان، 16 نفر (8 دختر، 8 پسر) که در پایههای اول و دوم ابتدایی تحصیل میکردند به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند و به‌تصادف به دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. ابزار‌های سنجش شامل آزمون مازهای پرتئوس (1914)، آزمون‌های نگهداری ذهنی پیاژه (1969) و آزمون محقق ساخته برای سنجش پیشرفت تحصیلی بود. ابتدا پیش‌آزمون روی هر دو گروه اجرا شد. گروه آزمایش 12 جلسه مداخلهی درمانی (45 دقیقهای) ایزی مایند را دریافت کردند اما گروه کنترل هیچ مداخلهای دریافت نکردند. بعد از جلسات مداخله، متغیرها مجدداً جهت ثبت نمرات پس‌آزمون سنجیده شدند. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که بین گروههای آزمایش و کنترل در برنامهریزی (56/8=F و 011/0=P)، نگهداری ذهنی (43/96=F و 001/0=P) و پیشرفت تحصیلی (27/52=F و 001/0=P) تفاوت معناداری بعد از اجرای روش ایزی مایند وجود داشت و این روش باعث بهبود برنامهریزی، نگهداری ذهنی و پیشرفت تحصیلی در درس ریاضی شد؛ بنابراین با توجه به یافتههای حاصل از پژوهش حاضر استفاده از این روش توسط مشاوران، درمانگران و معلمان مدارس میتواند با اثرگذاری بر سه متغیر ذکرشده از مشکلات این دانشآموزان بکاهد.
