نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدرضا نوروزی همایون ¹
• نادر حیدری رضی آباد ²
• علی رضایی شریف، ³
• علی شیخ الاسلامی ³
• مهدی جعفری مرادلو ⁴

¹ دانشجوی دکتری مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

² دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشکده علوم‌تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

³ استاد مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

⁴ کارشناسی ارشد مشاوره‌ خانواده، دانشکده علوم‌ تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق ‌اردبیلی، اردبیل، ایران.

چکیده

هدف از انجام این تحقیق طراحی و اعتباریابی الگوی بهبود نقص توجه و بیش‌فعالی در دانش‌آموزان دوره ابتدایی شهر اردبیل بود. تحقیق از لحاظ هدف کاربردی، از نظر ماهیت داده‌ها آمیخته و از نظر شیوه اجرا اکتشافی بود. در بخش کیفی، از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و نظریه داده‌بنیاد استفاده شده است. جامعه آماری بخش کیفی اساتید دانشگاهی و صاحب‌نظران حوزه مشاوره مدرسه و علوم‌تربیتی بودند که تعداد 15 نفر از آنها بر اساس اصل اشباع نظر به صورت نظری هدفمند انتخاب شدند. جامعه آماری در بخش کمی نیز کلیه آموزگاران دوره ابتدایی شهر اردبیل به تعداد 2600 نفر بودند که مطابق جدول مورگان 335 نفر از آن‌ها بر اساس روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه محقق‌ساخته منتج از مفاهیم پالایش‌شده به دست آمده از کدهای اولیه بودند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد الگوی بهبود نقص توجه و بیش‌فعالی در دانش‌آموزان دوره ابتدایی شهر اردبیل تحت مقولات ویژگی‌های فردی و روانشناختی، مهارت‌های حرکتی، مهارت‌های اجتماعی، اختلال نقص توجه، راهبردهای آموزشی در سطح فردی، راهبردهای آموزشی در سطح بین فردی و ارتباطی، مداخلات دارویی و تغذیه‌ای، مداخلات فیزیولوژیکی و رفتاری، کنترل روانشناختی، تقویت توانایی‌های حرکتی و جسمانی، رشد روانشناختی و مشارکت اجتماعی دسته‌بندی و از نظر اعتباریابی برازش شدند (p<0.05). درنهایت پیشنهاد می‌شود از نتایج یافته‌های این پژوهش به‌عنوان یک راهنما و مسیر کلی برای بهبود نقص توجه و بیش‌فعالی توسط متخصصان در مدارس و نیز در سایر مراکز همچون مراکز خدمات روان‌شناختی، کلینیک‌های مشاوره و ... متناسب با موقعیت‌ها و زمینه‌های موجود استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

• طراحی
• اعتباریابی
• نقص توجه
• بیش‌فعالی
• دانش‌آموزان دوره ابتدایی

عنوان مقاله [English]

Design and validation of a model for reducing attention deficit and hyperactivity in children

نویسندگان [English]

• Mohammadreza Noroozi Homayoon ¹
• Nader Heidari Raziabad ²
• Ali Rezaeisharif ³
• Ali Sheykholeslami ³
• Mahdi Jafari Moradlo ⁴

¹ PhD Student in Counseling, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili , Ardabil, Iran

² PhD student in educational management, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

³ Counseling Professor, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.

⁴ Master of Family Counseling, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili , Ardabil, Iran.

چکیده [English]

The purpose of this research was to design and validate a model for improving attention deficit and hyperactivity in primary school students of Ardabil city. The research was applied in terms of purpose, mixed in terms of the nature of data, and exploratory in terms of implementation method. In the qualitative part, semi-structured interview and data base theory have been used. The statistical population of the qualitative section was university professors and experts in the field of school counseling and educational sciences, 15 of whom were selected based on the principle of opinion saturation. The statistical population in the quantitative section was all the primary school teachers of Ardabil city, numbering 2600 people, according to Morgan's table, 335 of them were selected based on stratified random sampling.The findings of the research show the improvement pattern of attention deficit and hyperactivity in elementary school students of Ardabil city under the categories of personal and psychological characteristics, motor skills, social skills, attention deficit disorder, educational strategies at the individual level, educational strategies at the interpersonal and communication level, pharmaceutical interventions and nutrition, physiological and behavioral interventions, psychological control, strengthening motor and physical abilities, psychological growth, and social participation were categorized and fit in terms of validation (p<0.05). It is suggested that the results of the findings of this research be used as a guide to improve attention deficit and hyperactivity by professionals in schools and also in other centers such as psychological service centers, etc. according to the existing situations and contexts.

کلیدواژه‌ها [English]

• Design
• validation
• attention deficit
• hyperactivity
• elementary school students