مقاله پژوهشی
مژگان وطنخواه؛ سعید بختیارپور
چکیده
هدف از این پژوهش اثربخشی مهارت‌آموزی کودک راه‌حل محور بر مهارتهای زندگی و ارتباطی کودکان کم‌توان ذهنی می‌باشد. این پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی دارای پیشآزمون-پسآزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمام کودکان ن کم‌توان ذهنی 9-13 ساله مراجعه‌کننده به آموزشگاه استثنایی امید در بازه زمانی 02-1401 واقع در شهر ساری بود. حجم ...
بیشتر
هدف از این پژوهش اثربخشی مهارت‌آموزی کودک راه‌حل محور بر مهارتهای زندگی و ارتباطی کودکان کم‌توان ذهنی می‌باشد. این پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی دارای پیشآزمون-پسآزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمام کودکان ن کم‌توان ذهنی 9-13 ساله مراجعه‌کننده به آموزشگاه استثنایی امید در بازه زمانی 02-1401 واقع در شهر ساری بود. حجم نمونه پژوهش شامل 30 کودک که به‌طور تصادفی به دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) از جامعه آماری به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب‌شده و در دو گروه آزمایش و گواه جای‌گماری شدند. گروه آزمایش در هشت جلسه 60 دقیقه‌ای، هفته‌ای دو جلسه با پروتکل طراحی‌شده آموزش دیدند. ابزار استفاده‌شده، مقیاس رفتارسازشی وایلند می‌باشد. نتایج نشان داد که در کارایی این پروتکل، گروه گواه و آزمایش در دو مؤلفه مهارت ارتباطی و مهارت زندگی دارای تفاوت معنادار بودند (001/0>P) و برای دستیابی به این تفاوت از تحلیل کوواریانس و تحلیل واریانس ولچ استفاده شد؛ که نتایج به‌دست‌آمده حاکی از اثربخشی پروتکل طراحی‌شده برای روش مهارت‌آموزی کودک راه‌حل محور بر مهارت ارتباطی و مهارت زندگی کودکان کم‌توان ذهنی می‌باشد که می‌توان نتیجه‌گرفت رویکرد مهارت‌آموزی کودک راه‌حل محور در جهت گسترش مهارتهای ارتباطی و زندگی کودکان کم‌توان ذهنی مؤثر می‌باشد.
مقاله پژوهشی
مهدی رسولی؛ سعید رضایی؛ فاطمه نیکخو؛ پرویز شریفی درآمدی
چکیده
پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی بازتوانی شناختی رایانه‌یار بر مؤلفه‌های حافظة فعال دانش آموزان با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی انجام شد. روش این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون_پسآزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزان پسر با اختلال نارسایی توجه-بیش فعالی شهر تهران بود. برای انتخاب نمونه از بین ...
بیشتر
پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی بازتوانی شناختی رایانه‌یار بر مؤلفه‌های حافظة فعال دانش آموزان با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی انجام شد. روش این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون_پسآزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزان پسر با اختلال نارسایی توجه-بیش فعالی شهر تهران بود. برای انتخاب نمونه از بین همه دانش آموزان پسر دچار اختلال نارسایی توجه-بیش فعالی شهر تهران، 30 نفر از آن‌ها که در محدوده سنی 7 تا 12 سال (محصل در مقطع ابتدایی) بودند با توجه به ملاکهای ورود با روش نمونهگیری هدفمند به‌عنوان نمونه انتخاب شدند و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه کنترل قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه رفتاری کانر و آزمون حافظه ارقام هوش وکسلر کودکان بود. برنامه توانبخشی شناختی رایانه یار کاپیتان لاگ به مدت 10 جلسه 60 دقیقه‌ای و دو بار در هفته برای گروه آزمایش اجرا شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد برنامه بازتوانی شناختی رایانه‌یار موجب بهبود مؤلفه‌های حافظة فعال دانش آموزان با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی شده است (05/0>P) و می‌تواند به‌عنوان روشی مناسب در بهبود حافظه فعال این دانش آموزان به کار رود.
مقاله پژوهشی
علی ترکاشوند؛ امیر قمرانی
چکیده
مشکلات رفتاری فرزندان تأثیرات قابل‌توجهی بر خانوادههای آنان دارد؛ لذا هدف از پژوهش حاضر ارزیابی اثربخشی مداخله سرریزشدگی بر پردازش هیجانی و خودنهان‌سازی مادران دارای فرزند با مشکلات رفتاری برونی شهر اصفهان بود. این پژوهش به به‌صورت نیمه آزمایشی شامل پیشآزمون، پسآزمون با دوره پیگیری بود. روش نمونهگیری به‌صورت دسترس و ...
بیشتر
مشکلات رفتاری فرزندان تأثیرات قابل‌توجهی بر خانوادههای آنان دارد؛ لذا هدف از پژوهش حاضر ارزیابی اثربخشی مداخله سرریزشدگی بر پردازش هیجانی و خودنهان‌سازی مادران دارای فرزند با مشکلات رفتاری برونی شهر اصفهان بود. این پژوهش به به‌صورت نیمه آزمایشی شامل پیشآزمون، پسآزمون با دوره پیگیری بود. روش نمونهگیری به‌صورت دسترس و هدفمند بود که 30 نفر از مادران دارای فرزند با مشکلات رفتاری برونی‌شده انتخاب‌شده و در دوگروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. مادران گروه آزمایش در 8 جلسه 90 دقیقه‌ای (هفته‌ای دو جلسه) تحت مداخله سرریزشدگی قرار گرفتند. گروه کنترل هیچ‌گونه مداخله‌ای دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه مشکلات رفتاری آخنباخ-فرم والد (2001) (برای غربالگری گروه نمونه)، پرسشنامه خودنهان‌سازی لارسن و چستاین (1990) و پرسشنامه پردازش اطلاعات هیجانی (باکر، 2010) بودند. تحلیل دادهها با آزمون‌های تحلیل کوواریانس (تک متغیره و چند متغیره) در نسخه‌ی 26 نرم‌افزار Spss انجام گرفت. نتایج حاکی از آن بود که مداخله سرریز شدگی بر خود نهان‌سازی (902/12 F=و 001/0P=) و پردازش هیجانی (017/33 F=) و (001/0P=) تأثیر مثبت و معناداری در سطح (05/0α=) داشت. به‌علاوه، نتایج در مرحله‌ی پیگیری نیز در سطح (05/0α=) تداوم داشت. طبق یافته‌های این مطالعه، مداخله سرریز شدگی بر روی خود نهان‌سازی و پردازش هیجانی مادران دارای فرزند با مشکلات رفتاری برونی تأثیر معناداری داشته است. نظر به اینکه مادران اصلی‌ترین رکن در تربیت فرزندان خود هستند؛ این یافته تلویحاتی روان‌شناختی و تربیتی برای مادران دارای فرزند با مشکلات رفتاری برونی به دنبال دارد.
مقاله پژوهشی
مریم شکوهی راد
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان‌های بیومدیکال بر نشانه‌ها و رضایتمندی خانواده‌ها در اختلال طیف اوتیسم بود. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی از نوع پیشآزمون-پسآزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش کودکان اوتیسم گروه اوتیسم در فضای مجازی بودند که از این جامعه 30 نفر از کودکان اوتیسم 4 تا 12 ساله اوتیسم، 15 نفر در گروه آزمایش ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان‌های بیومدیکال بر نشانه‌ها و رضایتمندی خانواده‌ها در اختلال طیف اوتیسم بود. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی از نوع پیشآزمون-پسآزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش کودکان اوتیسم گروه اوتیسم در فضای مجازی بودند که از این جامعه 30 نفر از کودکان اوتیسم 4 تا 12 ساله اوتیسم، 15 نفر در گروه آزمایش و 15 نفر در گروه کنترل به‌طور تصادفی گماشته شدند. برای جمعآوری داده‌های پژوهش، از چکلیست ارزیابی درمان اوتیسم (ATEC) استفاده شد. برنامه طی سه ماه توسط والدین و نظارت پژوهشگر انجام و داده‌های پژوهش با استفاده از روش تحلیل کوواریانس تجزیه‌وتحلیل شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که درمان‌های بیومدیکال در کاهش نشانه‌ها در چک لیست ارزیابی درمان اوتیسم (ATEC) سبب رضایتمندی خانواده‌ها گردیده است. به نظر میرسد با تداوم این روش و دستیابی به مراحل بالاتر درمان، بتوان تغییرهای بیشتری در کاهش نشانه‌های اوتیسم و پیرو آن کاهش چالشهای خانواده‌ها منجر به رضایت خانواده‌ها از درمان گردید.
مقاله پژوهشی
نجمه ابراهیم زاده؛ سیدمحسن اصغری نکاح؛ سکینه سلطانی کوهبنانی
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش گروهی افزایش صبر بر خودکارآمدی و نگرش‌مادران دارای کودک‌استثنایی بود. این پژوهش شبه آزمایشی از نوع پیشآزمون - پسآزمون با گروه گواه بود. جامعه‌ی آماری پژوهش حاضر شامل تمامی مادران دارای کودک‌استثنایی شهر مشهد بود که در آموزش‌وپرورش استثنایی استان خراسان رضوی ثبت‌نام‌شده بودند، انتخاب نمونه ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش گروهی افزایش صبر بر خودکارآمدی و نگرش‌مادران دارای کودک‌استثنایی بود. این پژوهش شبه آزمایشی از نوع پیشآزمون - پسآزمون با گروه گواه بود. جامعه‌ی آماری پژوهش حاضر شامل تمامی مادران دارای کودک‌استثنایی شهر مشهد بود که در آموزش‌وپرورش استثنایی استان خراسان رضوی ثبت‌نام‌شده بودند، انتخاب نمونه به‌صورت داوطلبانه و از روش در دسترس استفاده‌شده است. 32 مادر دارای کودک‌استثنایی انتخاب و به‌صورت تصادفی در گروه‌های آزمایش و گواه جایگزین شد (16 نفر در هر گروه). از پرسشنامههای صبر، خودکارآمدی دومکا و نگرش والدین به کودک‌استثنایی برای سنجش متغیرهای پژوهش استفاده شد. پیشآزمون از دو گروه گرفته شد. گروه آزمایش 10 جلسه‌ی آموزش صبر را دریافت کردند درحالی‌که گروه گواه هیچ آموزشی را دریافت نکردند. پس از ارائه جلسات آموزشی، هر دو گروه مجدداً به پرسشنامه‌ها در پسآزمون پاسخ دادند. داده‌های پژوهش با استفاده از تحلیل کواریانس تک‌متغیره (ANCOVA) و تحلیل کواریانس چندمتغیری (MONCOVA) مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفت. یافته‌های پژوهش حاضر نشان‌داد که آموزش صبر بر خودکارآمدی و تغییر نگرش، ناکامی، ناامیدی و شرم‌زدگی و صبر مادران‌دارای فرزنداستثنایی مؤثر است. در‌نتیجه توصیه میشود مشاوران و روان‌شناسان در برنامه‌های آموزش‌خانواده و گروه‌های والدین دارای فرزند استثنایی، آموزش صبر را موردتوجه قرار‌دهند.
مقاله پژوهشی
مهدی عبداله زاده رافی؛ فاطمه رضایی؛ سعید آریاپوران
چکیده
به‌خاطر وجود برخی از ویژگی‌های دانشآموزان کم‌توان ذهنی و صدق نکردن برخی از معیارهای تشخیصی در مورد نشانه‌های اختلال نقص توجه/بیشفعالی در این افراد، ممکن است تشخیص اختلال نقص توجه/بیشفعالی در افراد کم‌توان ذهنی مدنظر قرار نگیرد یا شیوع آن خیلی کمتر از میزان واقعی برآورد شود. هدف پژوهش حاضر بررسی شیوع نشانه‌های اختلال نقص ...
بیشتر
به‌خاطر وجود برخی از ویژگی‌های دانشآموزان کم‌توان ذهنی و صدق نکردن برخی از معیارهای تشخیصی در مورد نشانه‌های اختلال نقص توجه/بیشفعالی در این افراد، ممکن است تشخیص اختلال نقص توجه/بیشفعالی در افراد کم‌توان ذهنی مدنظر قرار نگیرد یا شیوع آن خیلی کمتر از میزان واقعی برآورد شود. هدف پژوهش حاضر بررسی شیوع نشانه‌های اختلال نقص توجه/بیشفعالی در دانشآموزان کم‌توان ذهنی و ارتباط آن با خستگی از دلسوزی مادر بود. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی بود. نمونه پژوهش را 105 دانشآموز کم‌توان ذهنی تشکیل داده بود. برای گردآوری دادهها از سیاهه رفتاری کودک (آخنباخ و رسکورلا، 2001) و پرسشنامه خستگی از دلسوزی (عبداله‌زاده رافی و همکاران، 1401) استفاده شد. نتایج نشان داد که 1/58 درصد دانشآموزان کم‌توان ذهنی نشانه‌های اختلال نقص توجه/بیشفعالی را در حد بالینی نشان می‌دهند. همچنین، خستگی از مراقبت، رابطۀ مثبتی با افزایش شدت نشانه‌های اختلال نقص توجه/بیشفعالی در دانشآموزان کم‌توان ذهنی داشت (05/0>p ). شیوع بالای نشانه‌های اختلال نقص توجه/بیشفعالی در دانشآموزان کم‌توان ذهنی ضرورت رسیدگی به این مشکل را به ما یادآوری می‌کند. همچنین، لازم است برای کاهش نشانه‌های اختلال نقص توجه/بیشفعالی در دانشآموزان کم‌توان ذهنی، خستگی از دلسوزی مادران آن‌ها مدنظر قرار بگیرد.
مقاله پژوهشی
متین فرحبخش دقیق؛ رضوان همایی؛ حمداله جایروند
چکیده
هدف ارائهی مدل ساختاری رضایت زناشویی بر اساس مشارکت پدر در فرزندپروری، مهارت حل مسئله و تنظیم شناختی هیجان از طریق میانجیگری تابآوری خانواده و همدلی عاطفی در مادران دارای کودک فلج مغزی بود. پژوهش، توصیفی پیمایشی و از نوع معادلات ساختاری بود. جامعه آماری مادران دارای کودک فلج مغزی شهر رشت به تعداد 240 نفر در سال 1401 بودند. مادران ...
بیشتر
هدف ارائهی مدل ساختاری رضایت زناشویی بر اساس مشارکت پدر در فرزندپروری، مهارت حل مسئله و تنظیم شناختی هیجان از طریق میانجیگری تابآوری خانواده و همدلی عاطفی در مادران دارای کودک فلج مغزی بود. پژوهش، توصیفی پیمایشی و از نوع معادلات ساختاری بود. جامعه آماری مادران دارای کودک فلج مغزی شهر رشت به تعداد 240 نفر در سال 1401 بودند. مادران موردبررسی با روش هدفمند و بعد از همتاسازی کودکان فلج مغزی بر اساس سن و سیستم طبقه‌بندی عملکرد حرکتی درشت، با جدول کرجسی و مورگان 148 نفر انتخاب شدند. دادهها با استفاده از پرسشنامههای، رضایت زناشویی انریچ (ENRICH)، تست فرزندپروری آلاباما (فرم والد)، حل مسئله خانواده، تنظیم هیجان، تابآوری خانواده، همدلی عاطفی، جمعآوری و با نرم‌افزارهای (SPSS V. 28) و (Lisrel V. 10)، تجزیه‌وتحلیل شدند. نتایج نشان داد بین مشارکت پدر در فرزندپروری، مهارت حل مسئله، تنظیم شناختی هیجان، تابآوری خانواده و همدلی عاطفی با رضایت زناشویی رابطه مستقیم وجود داشت. بین مشارکت پدر در فرزندپروری، مهارت حل مسئله و تنظیم شناختی هیجان از طریق میانجی تابآوری خانواده و همدلی عاطفی با رضایت زناشویی رابطه غیرمستقیم وجود داشت. باید با آموزش‌های مناسب باعث توسعه و تقویت مشارکت پدر در فرزندپروری، مهارت حل مسئله، تنظیم شناختی هیجان، تابآوری خانواده و همدلی عاطفی شد تا از این طریق بر میزان رضایت زناشویی در این زوجین افزوده شود.
مقاله پژوهشی
یوسف جمالی؛ مریم فاتحی زاده؛ محمدرضا عابدی
چکیده
وجود یک عضو مبتلا به اوتیسم در خانواده طیف وسیعی از چالش‌ها و مشکلات را برای اعضای خانواده ایجاد می‌کند. پژوهش حاضر باهدف کشف چالش‌ها و مشکلات ارتباطی خانوادههای دارای فرزند مبتلا به اوتیسم و دستیابی به شبکه مضامین این چالش‌ها و مشکلات انجام شد. روش پژوهش از نوع کیفی و روش تحلیل از نوع تحلیل مضمون بود. جامعه آماری خانوادههای ...
بیشتر
وجود یک عضو مبتلا به اوتیسم در خانواده طیف وسیعی از چالش‌ها و مشکلات را برای اعضای خانواده ایجاد می‌کند. پژوهش حاضر باهدف کشف چالش‌ها و مشکلات ارتباطی خانوادههای دارای فرزند مبتلا به اوتیسم و دستیابی به شبکه مضامین این چالش‌ها و مشکلات انجام شد. روش پژوهش از نوع کیفی و روش تحلیل از نوع تحلیل مضمون بود. جامعه آماری خانوادههای دارای فرزند اوتیسم (7 تا 18 ساله) شهر اصفهان (240 خانواده) بودند، 18 خانواده در پژوهش شرکت کردند. روش انتخاب شرکت‍کنندگان از نوع هدفمند بود. جهت گردآوری اطلاعات از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. یافته‌های پژوهش 675 کد اولیه، 23 مضمون پایه، پنج مضمون سازمان‍دهنده و یک مضمون فراگیر را نشان داد. مضامین سازمان‍دهنده استخراج‌شده عبارت بودند از: مسئلههای اجتماعی، فردی، مرتبط با تعامل با کودک، کمبود زمان و درون‍خانوادگی. مضمون فراگیر نیز فرهنگ اجتناب از اوتیسم بود. یافته‌های این پژوهش نشان دادند که اتخاذ رویکردی که در سطح جامعه نگرش‌های پذیرش نسبت به اوتیسم را تشویق کند، می‌تواند به‌عنوان اولین گام در جهت بهبود محیط انگزدایی و فرهنگ اجتناب از اوتیسم باشد. برنامه‌های فرهنگی مناسب در سطح جامعه نیز می‌تواند به افزایش آگاهی در مورد اوتیسم و اختلالات رشدی کمک کند و خانواده‌ها را با منابع مداخله به‍موقع پیوند دهد.
مقاله پژوهشی
سیف الله آقاجانی؛ علی کرمانی؛ متینه عبادی؛ علی سلمانی
چکیده
ناسازگاری‍ها و اخـتلالات رفتـاری در بزرگ‌سالی و نوجـوانی اغلب از بی‍توجهی به مسائل و مشکلات عاطفی- رفتاری کودک ناشی میشود. از این‍رو، هدف پژوهش حاضر برازش مدل علی مبتنی بر اختلالات رفتاری برونیسازی شده بر اساس کارکردهای اجرایی مغز با نقش میانجی مهارتهای اجتماعی در دانشآموزان با اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی ...
بیشتر
ناسازگاری‍ها و اخـتلالات رفتـاری در بزرگ‌سالی و نوجـوانی اغلب از بی‍توجهی به مسائل و مشکلات عاطفی- رفتاری کودک ناشی میشود. از این‍رو، هدف پژوهش حاضر برازش مدل علی مبتنی بر اختلالات رفتاری برونیسازی شده بر اساس کارکردهای اجرایی مغز با نقش میانجی مهارتهای اجتماعی در دانشآموزان با اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی انجام شد. این مطالعه ازنظر هدف، کاربردی و از پژوهش‍های توصیفی-همبستگی محسوب میشود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمام دانشآموزان دوره ابتدایی شهر مشهد در سال تحصیلی 1401- 1400 بودند که با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند 209، دانشآموز به‌عنوان گروه نمونه انتخاب شدند. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامه سنجش اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی کانرز- فرم معلم، سیاهه‍ی رفتاری کودک آخنباخ - نسخه والدین، پرسشنامه رتبه‍بندی رفتاری کارکردهای اجرائی و پرسشنامه مهارتهای اجتماعی (نسخه والدین) استفاده شد. نتایج نشان داد که مدل علّی رابطه بین کارکردهای اجرایی، مهارتهای اجتماعی و اختلالات رفتاری برونیسازی شده در دانشآموزان با اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی بر اساس شاخص‌های مختلف برازش تأیید شد، کارکردهای اجرایی مغز و مهارتهای اجتماعی بر اختلالات رفتاری برونیسازی شده اثر مستقیم دارند؛ علاوه بر این کارکردهای اجرایی از طریق مهارتهای اجتماعی بر اختلالات رفتاری برونیسازی شده تأثیر غیرمستقیم دارد؛ بنابراین کارکردهای اجرایی و مهارتهای اجتماعی نقش مهمی در اختلالات رفتاری برونیسازی شده در دانشآموزان با اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی دارند و هدف قراردادن این دو مؤلفه در درمان‌های روان‌شناختی، می‌تواند در کاهش اختلالات رفتاری مؤثر باشد.
