روانشناسی افراد استثنایی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

فایل های ضروری

راهنمای ارسال مقالات

داوران سال 1399

داوران سال 1400

داوران سال 1401

مقایسه اثربخشی خانواده درمانی کارکردی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی و توانمندی خانواده‌های دارای فرزند با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه اصفهان

2 دانشگاه کردستان

چکیده

با توجه به مشکلات روانی، جسمانی و ارتباطی، خانواده‌های دارای فرزند با اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی تحقیق حاضر با هدف مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش و خانواده درمانی کارکردی بر کیفیت زندگی و توانمندی خانواده‌های این کودکان انجام شد. این پژوهش از نوع شبه‌آزمایشی با پیش‌آزمون- پس‌آزمون بود. جامعه آماری شامل کلیه خانواده‌های شهر سنندج بود که در سال 1395 به مراکز مشاوره این شهر مراجعه کرده بودند و پس از انجام مصاحبه تشخیصی، فرزند آنها تشخیص با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی گرفته بود. نمونه آماری شامل 30 خانواده بودند که به‌صورت نمونه‌گیری در‌دسترس از بین کسانی که به فراخوان پژوهشگر پاسخ مثبت داده بودند، انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در 3 گروه درمان مبتنی بر تعهد و پذبرش، گروه خانواده درمانی کارکردی و گروه کنترل، جایگزین شدند. هر گروه آزمایش 9 جلسه درمانی2 ساعته دریافت کردند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه‌ توانمندسازی خانواده و پرسشنامه کیفیت زندگی بود و داده‌ها با تحلیل کواریانس چندگانه در SPSS 20 تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان داد که بین میانگین نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون گروه‌های آزمایش و کنترل تفاوت معناداری وجود دارد (01/0>P) و همچنین خانواده درمانی کارکردی در افزایش توانمندی خانواده‌ها و ارتقاء کیفیت زندگی آنها نسبت به درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش، موثرتر است (01/0> P). براساس نتایج به‌دست آمده درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و خانواده‌درمانی کارکردی می‌توانند باعث افزایش توانمندی خانواده‌های دارای فرزند با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی و بهبودکیفیت زندگی آنها شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparison the Effectiveness of Functional Family Therapy and Acceptance and Commitment Therapy on Family Empowerment and Quality of Life in Families with Attention Deficit /Hyperactivity Disorder Children

نویسندگان [English]

  • Arman Azizi 1
  • Simin Ghasemi 1
  • Azad ghorbani 2
  • Fateme Shojai 1
  • farook mohammadi 2

1 university of Isfahan

2 university of kurdistan

چکیده [English]

Due to the psychological, physical and communicational problems of families with attention deficit hyperactivity disorder children, this study aimed to compare the efficacy of Functional Family Therapy and Acceptance and Commitment Therapy on family empowerment and quality of life in families with attention deficit hyperactivity disorder children. this study was quasi- experimental with pre - posttest. The population of the present research included all the families who had referred to the counseling centers of Sanandaj city, in 2016 and attention deficit hyperactivity disorder was diagnosed for their child based on clinical and diagnostic interview. This research was conducted on 30 families selected by available sampling method from those who responded to the call for research and were divided into two experimental (n=10) and one control group (n=10). The experimental groups received 9 two-hour treatment sessions once a week. Data were collected using Family Empowerment Scale and World Health Organization Quality of Life Questionnaire (WHOQOL-BREF) and analyzed using multiple analysis of covariance in SPSS 20. The results of study showed significant differences between the mean scores of the pre-test and post-test of the experimental and control groups (p<0/001). In addition, comparison of experimental groups indicates Functional Family Therapy was more effective in increase of family empowerment and Improve of quality of life (p<0/001). The present findings indicate that Acceptance and Commitment Therapy and Functional Family Therapy can be useful in increase of family empowerment and improving life quality in families with attention deficit hyperactivity disorder children.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attention Deficit Hyperactivity Disorder
  • Family Empowerment
  • life quality
  • Functional Family Therapy
  • Acceptance and Commitment therapy
مراجع
اسماعیل‌پور، خ. (1386). بررسی اثربخشی رویکرد خانواده درمانی کارکردی در درمان اختلال بی‌اعتنایی مقابله‌ای کودکان و طراحی الگوی مناسب، فصلنامه خانواده و پژوهش، 1(1)، 28-1.
ابراهیمی، ا؛ رضائیان، م؛ خوروش، م؛ و ضرغام، م. (1392). بررسی اثربخشی درمان پذیرش و تعهد درمانی (ACT) بر پذیرش درد، کیفیت زندگی و کاهش اضطراب مرتبط با درد در بیماران مبتلا به دردهای مزمن لگن، پنجمین کنگره سایکوسوماتیک، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان چهارمحال و بختیاری.
اعتمادی، ا؛ گیتی­پسند، ز؛ و مرادی، م. (1392). اثربخشی درمان گروهی راه‌حل محور بر کاهش تعارضات مادر- کودک در مادران، فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، (3)4، 588-565.
امان‌اللهی، ع؛ حیریان فرد، ن؛ خجسته مهر، ر؛ و ایمانی، م. (1393). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) در درمان پریشانی زوج‌ها، دو فصلنامه مشاوره کاربردی، 4(1)، 120-105.
امینی، م؛ و حیدری، ح. (1395). بررسی اثربخشی آموزش غنی‌سازی روابط بر ارتقاء کیفیت زندگی و رضایت زناشویی دانشجویان متأهل، مجله آموزش و سلامت، 3(2)، 31-23.
انوری، م؛ ابراهیمی، ا؛ نشاط دوست، ح؛ افشار، ح؛ و عابدی، ا. (1393). اثربخشی درمان گروهی پذیرش و تعهد (ACT) بر پذیرش درد، اضطراب مرتبط با درد و شدت درد بیماران مرد مبتلا به درد مزمن، مجله دانشکده پزشکی اصفهان، 32(295)،10-1.
بخشی، س؛ نجاتی و؛ رضایی، س؛ و حکمتی، ع. (1390). شیوع اختلال نقص توجه/ بیش‌فعالی در بین دانش‌آموزان سال سوم ابتدایی شهرستان رشت در سال تحصیلی 87-1386، مجله پژوهشی حکیم، 14(4)، 210-203.
تقاضا، م؛ ابوالمعالی، خ؛ و صابری، ه. (1391). مقایسه جو عاطفی خانواده کودک بیش‌فعال و عادی، مجله علوم رفتاری، 4(11)، 29-9.
حر، م؛ آقایی، ا؛ عابدی، ا؛ و عطاری، ع. (1392). تأثیر روش درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد درمانی بر میزان افسردگی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2، تحقیقات علوم رفتاری، 11(2)، 128-121.
خلوتی، م؛ نافعی، ا؛ و سلطانی، م. (1393). رابطه توانمندی خانواده با کنترل متابولیک و پایبندی به برنامه‌های درمان در کودکان مبتلا به فنیل کتونوریا، ماهنامه علمی- پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، 8(18)، 497-491.
رحیمی، م. (1388). رابطه الگوهای ارتباطی خانواده و کیفیت زندگی دانش‌آموزان دوره متوسطه شهر شیراز، مطالعات تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی، 10(1)، 25-5.

رفیعی، م. (1388). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی و تنش‌زدایی تدریجی بر کیفیت زندگی و بهزیستی روان‌شناخی زنان نابارور، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی دانشگاه پیام نور تهران.

زرگری‌نژاد، غ؛ یکه یزدان دوست، ر. (1386). اثربخشی آموزش والدین بر مشکلات رفتاری کودکان  ADHD (مطالعه تک موردی). فصلنامه مطالعات روانشناختی، 10، 49-29.
سبوحی، ر؛ فاتحی زاده، م؛ احمدی، ا؛ و اعتمادی، ع. (1394). تأثیر مشاوره مبتنی بر رویکرد پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی زنان مراجعه کننده به فرهنگسراهای شهر اصفهان، مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 2 (1)، 53-42.
شعاعی، ل. (1395). تاثیر آموزش گروهی درمان پذیرش و تعهد بر کاهش درماندگی روانشناختی، اضطراب و افسردگی مادران کودکان دیرآموز، اولینکنفرانسبین‌المللیپژوهشهاینویندرحوزهعلومتربیتیوروانشناسیومطالعاتاجتماعیایران، قم.
http://www.civilica.com/Paper-ESCONF01-ESCONF01_084.html
شریعت، ا؛ ملک‌پور، م؛ و قمرانی، ا. (1394). اثربخشی آموزش الگوی ارتباطی زوجین بر عملکرد خانواده‌های دارای فرزند با اختلال نارسایی توجه- بیش‌فعالی، فصلنامه افراد استثنایی، 5(17)، 24-1.
شکوهی یکتا، م؛ و زمانی، ن. (1387). اثربخشی آموزش مدیریت خشم بر ارتباط مادران با فرزندان کم‌توان ذهنی و دیرآموز، فصلنامه خانواده پژوهی، 4(15)، 246-231.
شهرکی ثانوی، ف؛ نویدیان، ع؛ انصاری مقدم، ع؛ و فرجی شوی، م. (1390). بررسی رابطه الگوهای ارتباطی خانواده بر کیفیت زندگی نوجوانان، فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 1(1)، 114-101.
طالب‌زاده، س. (1395). اثربخشی پذیرش و تعهد درمانی بر کاهش آسیب‌های هیجانی مادران کودکان اوتیسم، اولینکنفرانسبین‌المللیپژوهشهاینویندرحوزهعلومتربیتیوروانشناسیومطالعاتاجتماعیایران، قم. http://www.civilica.com/Paper-ESCONF01-ESCONF01_260.html
عزیزی، آ؛ کریمی پور، ب؛ رحمانی، ش؛ و ویسی، ف. (1395). مقایسه تاثیر درمان رابطه والد- کودک و درمان متمرکز بر خانواده بر کارکرد خانواده‌های دارای فرزند با اختلال نافرمانی مقابله‌ای، فصلنامه سلامت روانی کودک، 3(2)، 21-9.
عیسی­نژاد، ا؛ احمدی، ا؛ و اعتمادی، ع. (1387). تأثیر بهزیستی ذهنی بر کیفیت روابط زناشویی، مجموعه مقالات سومین کنگره آسیب‌شناسی خانواده، 290.
قاسم­پور، ف و مظاهریان، ح. (1394). تاثیر معماری بر درمان کودکان با اختلال نارسایی توجه / بیش‌فعالی، مجله هویت شهر، 24(9)، 35-23.
مژدهی، م؛ اعتمادی، ا؛ و فلسفی­نژاد، م. (1390). بررسی میانجی‌های درمانی و اثربخشی درمان پذیرش و تعهد در کاهش علائم اختلال اضطراب فراگیر، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 2(7)، 30-2.
ملک­پور، م؛ هادی، س؛ فرامرزی، س؛ عشقی، ر؛ و کشاورز، ا. (1393). مقایسه اثربخشی مداخلات خانواده محور، کودک محور و ترکیبی بر میزان نشانه‌های ADHD در کودکان دارای این اختلال، فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 4(4)، 672-654.
مهرابی‌زاده هنرمند، م، حسین‌پور، م؛ و مهدی ‌زاده، ل. (1389). اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی در افزایش سازگاری زناشویی زنان متأهل 40-20 سال، مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 2(1)، 139-125.
نداف­سنگانی، ح. (2016). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برای مادران بر روابط والد فرزندی کودکان مبتلا به بیش‌فعالی، چهارمین کنفرانس بین‌المللی علوم رفتاری و مطالعات اجتماعی فرانکفورت آلمان.
نریمانی، م؛ و بخشایش، ر. (1393). اثربخشی آموزش پذیرش و تعهد بر بهزیستی روانشناختی، هیجانی و رضایت زناشویی زوجین در معرض طلاق، فصلنامه پژوهش‌های مشاوره، 13(52)، 122-108.
نجات، س؛ منتظری، ع؛ هلاکویی نایینی، ک؛ محمد، ک؛ و مجد‌زاده، ر. (1385). استانداردسازی پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (WHOQOL-BREF): ترجمه و روان‌سنجی گونه ایرانی، مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، 4(4)، 12-1.
نصیری، ح. (1385). بررسی روایی و پایایی مقیاس کوتاه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت و تهیه‌ نسخه‌ی ایرانی آن، سومین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان، تهران: دانشگاه علم و صنعت.
هوش­ور، پ؛ بهنیا، ف؛ خوشابی، ک؛ میرزایی، ه؛ و رهگذر، م. (1388). تأثیر آموزش گروهی والدین کودکان 4 تا 10 ساله با اختلال نقصان توجه-بیش‌فعالی بر اختلالات رفتاری فرزندانشان، فصلنامه علمی- پژوهشی توانبخشی، 3(10)، 30-24.
یوسفی، ش؛ سلطانی فر، ع؛ و تیموری، س. (1388). مقایسه استرس مادران کودکان بیش‌فعال با مادران کودکان عادی، مجله سلامت روانی، 2(42)، 15-12.
Alexander, J. F., Waldron, H. B., Robbins, M. S. & Neeb A. A. (2013). Functional Family Therapy for Adolescent Behavior Problems,
Washington, DC: American Psychological Association.
Alexander, J. F., & Robbins, M. S. (2010). Clinical Handbook of Assessing and Treating Conduct Problems in Youth.London, England: Springer.
Alexander, J. F. (2009). FFT Clinical Training Manual. Seattle: Functional Family LLC.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed), Washington, DC: Author.
Chronis, A. M., Lahey, B. B., Pelham Jr, W. E., Williams, S. H., Baumann, B. L., Kipp, H., … Rathouz, P. J. (2007). Maternal depression and early positive parenting predict future conduct problems in young children with attention-deficit/hyperactivity disorder, Developmental Psychology, 43(1), 70-82.
Cordova, J. V.; & Warren, L. Z. (2005). Emotional skillfulness in marriage: intimacy as amediator of the relationship between emotional skillflulness and martial satisfaction, Journal of Social and Clinical Psychology, 24(2), 218-235.
Costanzia, R., Fisher, B., Ali, S., Beer, C., Bond, L. (2007). Quality of life: An approach integrating opportunities, human needs, and subjective wellbeing, Ecological Economics, 61, 267 - 276.
Coogan, A. N., Baird, A. L., Popa-Wagner, A., & Tome, J. (2016). Circadian rhythms and attention defcit hyperactivity disorder: The what, the when and the why, Progress in Neuro-Psychopharmacology & Biological Psychiatry, 67, 74-81.
Eifert, G. & Forsyth, J. (2006). Acceptance & commitment therapy for anxiety disorder: A practioner’s treatment guide to using mindfulness, acceptance, and values- based behavior change strategies, Journal of Contempt Psychotherapy, 36, 191-192.
Graves, K. N., Shelton, T. L. (2007). Family empowerment as a mediator between family-centered systems of care and changes in child functioning: Identifying an important mechanism of change, Journal of Child & Family Studies, 16(4), 556-566.
Harris, R. (2007). Acceptance and Commitment Therapy (ACT) Introductory Workshop Handout. Available from: http:/ www.actmindfully.com.au.
Harris, R. (2009). ACT with Love, Oakland: New Horbinger publication.
Hayes, S. C., Luoma, J. B., Bond, F. W., Masuda, A., Lillis, J. (2006). Acceptance and commitment therapy: Model, processes, and outcomes, Behaviour Research and Therapy, 44(1), 1-25.
Hayes, S. C., & Strosahl, K. D. (2010). A Practical Guide to Acceptance and Commitment Therapy, New York: Springer science and business media Inc.
Hayes, S. & Lillis, S. (2012). Acceptance and Commitment Therapy, Washington, DC: American psychological association publication.
Imhonde, H. O., Oyaziwo, A., & Ifunanyachukwu, N. R. (2008). Effective communication, educational qualification and age as determinants of marital satisfaction among newly wedded-couples in a Nigeria University, Pakistan Journal of Social Sciences, 5, 433- 437.
Katschnig, H., Freeman, H., & Sartorius, N. (2006). Quality of Life in Mental
Disorders, West Sussex, England: John Wiley & Sons.
Kerig P. K,. & Alexander J. F. (2012). Family matters: integrating trauma treatment into functional family therapy for traumatized delinquent youth. Journal of Child & Adolescent Trauma, 5(3), 205–223.
Koren, P. E., DeChillo, N., & Friesen, B. J. (1992). Measuring empowerment in families whose children have emotional disabilities: a brief questionnaire, Rehabilitation Psychology, 37(4), 305-321.
Lee, V., Cohen, S. R., Edgar, L., Laizner, A. M., & Gagnon, A. J. (2006). "Meaning-making intervention during breast or colorectal cancer treatment improves self-esteem, optimism, and self-efficacy," Social Science & Medicine, 62 (4), 3133–3145.
Lilienfeld, S. O. (2005). Scientifically unsupported and supported interventions for Childhood psychopathology: A summary, Journal of Pediatrics, 115(3), 761-765.
Liu, L. (2006). Quality of life as a social representation in china, SocialIndicators Research, 75, 217-240.
Lauritsen, C. B., & Kokckrow, E. O. (2006).Foundations And Adult Health Nursing. 5 ed. Mosby.
Mikami, A. Y., & Pfiffner, L. J. (2008). Sibling relationships among children with ADHD, Journal of Attention Disorders, 11, 482-492.
Mantovani, A., Simpson, H. B., Fallon, B. A., Rossi, S., & Lisanby, S. H. (2010). Randomized sham controlled trial of repetitive transcranial magnetic stimulation in treatment-resistant obsessive–compulsive disorder, International Journal of Neuropsychopharmacology, 13(2), 217- 227.
Nass, D., & Leventhal, F. (2011). 100 Questions & Answers about Your Child’s ADHD:From Preschool to College, USA: Jones & Bartlett Learning.
Onedera, J. D. (2006). Functional family therapy: An interview with Dr. James Alexander, The Family Journal, 14)3), 306-311.
Peterson, B. D., Eifert, G. H., Feingold, T., & Davidson, S. (2009). using acceptance and commitment therapy to treat distress couples: A case study with two couples, Cognitive and Behavior Practice, 16, 430-442.
Pundir, M., Nagarkar, A. N., & Panda, N. K. (2007). Intervention strategies in children with cochlear implants having attention deficit hyperactivity disorder, International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology, 71(6), 985-988.
Razavi, D.; & Delvaux, N. (2006). Can life skills be tought? British Journal of HospitalMedicine, 43, 215-217.
Roditi, D., & Robinson, M. E. (2011). The role of psychological interventions in the management of patients with chronic pain, Psychology Research and Behavior Management, 4, 41-9.
Sadock, J. M. (2015). Kaplan and Sadock’s synopsis of Psychiatry,Behavioral Sciences /clinical psychiatry, Amazon.
Sanders, M. R., Bor, W., & Morawsk, A. (2007). Maintenance of treatment gains: a Comparison of enhanced, standard, and self-directed tripple-p-positive parenting program, Journal of abnormal child psychology, 35(6), 983-998.
Schieve, L. A. (2007). The relationship between Autism and parenting stress, Journal of Pediatrics, 119(1), 114-121.
Sexton, T. (2011). Functional Family Therapy in Clinical Practice – An Evidence-Based Treatment Model for Working with Troubled Adolescents, New York: Rutledge
Sexton, T. F., & Alexander, J. L. (2004). Functional Family Therapy ClinicalTraining Manual, Seattle: WA Anne E. Casey Foundation.
Sorensen, S., & Conwell, Y. (2011). Issues in dementia caregiving: effects on mental and physical health, intervention strategies, and research needs, The American Journal of Geriatric Psychiatry, 19(6), 491-496.
Subandi, M. A. (2013). The Role of Family Empowerment and Family Resilience on Recovery from Psychosis, Unpublished Doctoral Dissertation, Gadjah Mada University.
Wahlin, I., & Idvall, E. (2006). Patient empowerment in intensive care: An interview study, Intensive and Critical Care Nursing, 22(6), 370-377.
 Weiss, A. J., Cappadocia, M. C., MacMullin, J., Viecili, M., Lunsky, Y. (2012). The impact of child problem behaviors of children with ASD on parent mental health: The mediating role of acceptance and empowerment, Autism, 16(3), 261-74.
روانشناسی افراد استثنایی
دوره 7، شماره 26
شهریور 1396
صفحه 177-210
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار