نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 روانشناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 روانشناسی، دانشکده علوم احتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

مطالعه حاضر با هدف سنجش اثربخشی توانبخشی شناختی حافظه کاری در بهبود مشکلات خواب و نشانگان رفتاری در کودکان دارای اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی اجراشد. روش مطالعه حاضر از نوع نیمه آزمایشی است که با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. در این پژوهش کودکان 7 تا 12 سالی که توسط کارشناسان روانشناسی مرکز مشاوره آموزش و پرورش کرمانشاه مبتلا به اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی تشخیص داده شده بودند، بعنوان جامعه انتخاب شدند. بعد از تکمیل پرسشنامه کانرز-فرم والدین و پرسشنامه خواب پترزبورگ توسط والدین و مقیاس سنجش کانرز-فرم معلم توسط معلمان آنها، 20 نفر که ضعیفترین عملکرد را در آزمون حافظه کاری ان-بک داشتند به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش تحت 12 جلسه درمان توانبخشی شناختی کاپیتان لاگ قرار گرفتند و گروه کنترل درمانی دریافت نکردند. پس از آخرین جلسه درمانی، هر دو گروه مجدداً ارزیابی شدند. داده ها با تحلیل کوواریانس و با کمک نرم افزار SPSS_23 تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها نشان داد که توانبخشی شناختی حافظه کاری در بهبود مشکلات خواب (001/0P<) و نشانگان رفتاری نارسایی توجه/بیش فعالی (001/0P<) تأثیر دارد. بنابراین می توان نتیجه گرفت توانبخشی شناختی حافظه کاری بر بهبود مشکلات خواب و نشانگان رفتاری کودکان مبتلا به نارسایی توجه/بیش فعالی مؤثر است. پیشنهاد می شود روش درمانی توانبخشی شناختی رایانه یار در مراکز درمانی توسط متخصصین بهداشت روانی، در کنار روشهای درمانی دیگر به منظور بهبود مشکلات خواب و نشانگان رفتاری در کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Cognitive Rehabilitation of Working Memory in Reducing Sleep Disorders and Behavioral Symptoms of Children with Attention Deficit/Hyperactivity Disorder

نویسندگان [English]

  • Kamran Yazdanbakhsh 1
  • sima aivazy 1
  • Asie Moradi 2

1 Psychology, Faculty of Social Sciences, Razi University, Kermanshah, Iran

2 Psychology, Faculty of Social Sciences, Razi University, Kermanshah, Iran

چکیده [English]

The aim of this study was to measure the effectiveness of cognitive rehabilitation of working memory in reducing sleep disorders and behavioral symptom of children with Attention Deficit/hyperactivity Disorder (ADHD). The present study was semi-experimental design with pre-test and post-test with control group. In this study, children aged 7 to 12 years who were diagnosed with (ADHD) by psychological experts of the counseling center of Kermanshah were selected. The Conners-Parent's Questionnaire and the Petersburg Sleep Inventory by parents and the Conners-Teacher Form by teachers were completed. 20 people who had the weakest performance in a working memory test were randomly divided into two groups. The experimental group was subjected to 12 sessions of The Captain's Log Mind Power Builder and the control group did not receive treatment. After the last session of treatment, both groups were re-evaluated. The findings showed that cognitive rehabilitation of working memory was effective in reducing sleep problems (P <0.001) and behavioral symptoms of attention deficit/ hyperactivity disorder (P <0.001). Therefore, it can be concluded that cognitive rehabilitation of working memory is effective on the reduce of sleep problems and behavioral symptoms in ADHD. It is suggested that cognitive therapy for cognitive-psychological rehabilitation in health centers to use by mental health professionals to reduce sleep problems and behavioral symptoms in children with ADHD.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Attention Deficit / hyperactivity Disorder"
  • "Sleep Disorders"
  • "Working Memory"
  • "Cognitive Rehabilitation"
آبباریکی، ا؛ یزدانبخش، ک؛ مومنی، خ. (1395). اثربخشی توانبخشی شناختی رایانه ­یار بر کاهش نارسایی شناختی در دانش ­آموزان با اختلال یادگیری. فصلنامه رام­شناسی افراد استثنایی، 7 (26)، 127-157.
ارشد، م. (1395). اثربخشی توانبخشی شناختی بر حافظه فعال کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی.
اعظمی، س؛ مقدس، ع؛ همتی، ف؛ و احمدی، آ. (1392). تأثیر توانبخشی شناختی رایانه­یار و دارو روان محرک در توانایی برنامه­ریزی کودکان درارای اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی.  فصلنامه روان شناسی بالینی،3(10)،1-17.
پاول، ت. کتاب کار و تمرین توانبخشی مغزی (بیش از ۱۴۰ تمرین برای بازتوانی عملکردهای مغزی آسیب دیده). ترجمه مهدی شریف الحسینی (1395).
خدادادی، م; مشهدی، ع؛ و امانی ، ح. ( 1393). نرم افزار استروپ ساده. تهران، موسسه علوم تحقیقات علوم رفتاری – شناختی سینا.
سادوک، ب; سادوک، و؛ و روئیز، پ. (2015). خلاصه ی روانپزشکی: علوم رفتاری/ روانپزشکی بالینی، جلد سوم، ویراست یازدهم، ترجمه فرزین رضاعی (1395)،تهران: ارجمند.
سهرابی، ف. (1391). تأثیر توانبخشی شناختی رایانه­یار و داروی روان محرک در بهبود نشانه­های بالینی کودکان دارای اختلال نارسایی توجه-بیش فعالی. روانشناسی معاصر، 7(2)، 51-60.
شهبازی، م. (1390). توانبخشی شناختی چیست. فصلنامه خبر، پژوهشی، آموزشی و اطلاع رسانی، 23.
شهیم،س؛ یوسفی، ف؛ و شهائیان، آ. (1387). هنجاریابی ویژگی­ های روان­سنجی مقیاس درجه بندی کانرز- فرم معلم. مجله علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه چمران اهواز، 3(14)، 1-26.
عرب گل، فریبا؛ حیاتی، مرتضی و حدید، مائده. (1382). شیوع اختلال بیش فعالی/کم­توجهی در گروهی از دانشجویان. تازه­های علوم شناختی، 6 (1و2)، 73-77.
 علیزاده، ح. (1383). اختلال نارسایی توجه فزون جنبشی (ویژگیها، ارزیابی و درمان).
علیزاده، ح (1384). تبیین نظری اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی: الگوی بازداری رفتاری و ماهیت خود کنترلی. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی ، 5(3)، 323-384.
علیزاده گوردال، جابر؛ بیرامی، منصور؛ هاشمی نصرت آباد. (1392). پیش بینی گرایش به مصرف مواد بر اساس نشانه ­های نقص توجه/بیش فعالی در بزرگسالان. فصلنامه اعتیاد پژوهی سوءمصرف مواد، 7(27)، 93-106
گنجی، م و گنجی، ح. (1395). آسیب شناسی بر اساس DSM-5، جلد دوم، ویراست سوم، تهران: ساوالان.
قمری گیوی، ح; نریمانی، م ؛و محمودی، ه (1391). اثربخشی نرم افزار پیشبرد شناختی بر کارکردهای اجرایی، بازداری پاسخ و حافظه ­کاری کودکان دچار نارساخوانی و نقص توجه/ بیش فعالی. مجله ناتوانی های یادگیری، 1(2)، 98-115.
نجارزادگان، م؛ نجاتی، و ؛و امیری، ن. (1394). اثربخشی توانبخشی شناختی حافظه کاری بر بهبود نشانگان رفتاری (کم توجهی و تکانشگری)کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه / بیش فعالی. فصلنامه علمی-پژوهشی عصب روانشناختی. 1(1)، 52-65.
وقار حسن پور، م. (1395). مقایسه حافظه کاری و اختلالات درون نمود در کودکان ADHD با و بدون مشکلات خواب. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
نوید، ب (1393). بررسی اثربخشی پرورش شناختی رایانه ­ای بر عملکرد خواندن کودکان نارساخوان. پایان­نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، گروه روانشناسی.
Baghdadi .G., Jowhidkhah .F.,& Rostami .R. (2017). An electrophysyological model of working memory performance. Cognitive Systems Research,45,1-16
 Bikic, A., Leckman, F., Lindschou, J., Torben., Christensen, T., & Dalsgaard, S. (2015). Cognitive computer training in children with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) versus no intervention; study protocol for a randomized controlled trail. BioMed Central, (16)480, 1-13.
 Chen Y.N., Mitra S., &Schlaghechen, F.(2008). Sub processes of working memory in the N- back task: an investigation using ERP. Clinical Neurrophysiology , (110)7, 1546-1559
Cicerone, K.D., Langenbahn, DM., Braden, C., Malec, JF., Kalmar,K., Fraas,M., Felicetti, T., Laatsch,L., Harley, JP., Bergguist, T., Azulay, J., Cantor, J., & Ashman.T. (2011). Evidence-based cognitive rehabilitation: up dated review of the literature from 2003 through 2008. Arch phys med rehabil, (92)4, 519-30 . 
 Coogan, A.N., Baird , A.L, Papa-Wagner, A., & Thome,J. (2016). Circadian rhythms , and ADHD. The what , the when and the why. Progress in Neuro-Psychopharmacology & Biological Psychiatry, 67, 74-8.
 Corsi-Cabrera, M., Rosales-Lagarde, A., Rio-Portilla, Y., Sifuentes-ortega, R., & Alcantara-Quintero, B. (2015). Effects of selective REM sleep deprivation on prefrontal gamma activity and executive functions. International Journal of Psychophysiology, (96)2, 115-124.
 
 Cortese, S., & Lecendreux, M. (2017). Sleep Disturbances in Attention Deficit/Hyperactivity Disorder.  Principles and practice of sleep medicine (six edition), 390-1397. 
 Dewald, J.F., Meijet, A.m., Oort, F.J., Kerkhof, G.A., & Bogels, S.M.(2012). The influence of sleep quality, sleep duration , and sleepiness on school performance in children and adolescents: a meta- analytic.  Journal of Adolescence, 1-8.
Gray , S.A.( 2011). Lvaluation of a working memory training program in adolescents with sever attention deficit hyperactivity disorder and learning disabilities. Department of Human Development and Psychology Ontario Istitute for Studies in Education University of Toront.
Gray, s., Chaban, P., Martinussen, R., Goldberg, R., Gotlieb, H., Kronitz, R.,&Tannock, R. (2012). Effects of a computerized working memory training program on working memory, attention, and academics in adolescents with severe LD and comorbid ADHD: a randomized controlled trail. Journal of Child Psychology and Psychiatry, (53)12, 1277-1284.
 Gruszka, A., &Necka, E. (2017). Limitations of working memory capacity: The cognitive and social consequences. European Management Journal. In press, corrected proof.
Hechtman, L., Abikoff, H., Klein, R.G., Weiss, G., Respitz, Ch.,  Kouri, J., Blum, C., Greenfield, B., Etcovitch, J., Fleiss, K., & Pollak, S.(2004). Academic achievement and emotional status of children with ADHD treated with long-term methylphenidate and multimodal psychosocial treatment. (43)7, 812-819.
Hoban, T.F.(2008). Sleep disturbances and attention deficit/hyperactivity disorder. Sleep Medicine Clinical ,3, 456-478.
Martinussen, R., & Tannock, R. (2006). Working memory impairments in children with attention-deficit hyperactivity disorder with and without comorbid language learning disorders. Journal of Clinical and Experimental Neuropsycholigy, (28)7, 1073-1904.
 Moreau, V., Rouleau, N., & Marin, Ch. M. (2013). Sleep, attention, and executive functioning in children with attention-deficit/hyperactivity disorder. Archives of Clinical Neuropsychology, (28)7, 692-699.
O’Connel, R. G., Bellgrove, M. A., & Robertson, I. H. (2007). Avenues for the neuro.remediation of ADHD: lessons from clinical neurosciences. In M. Fitzgerald, M. Bellgrove, M., Gill. (eds.), Handbook of Attention Deficity Hyperactivity Disorder (pp. 441.463). West Sussex: John Wiley & Sons Ltd.
 Olesen, P.J., Westerberg, H., & Kilngberg, T. (2004). Increased prefrontal and parietal activity after training of working memory. Nature Neuroscience, (7)1, 75-79 .
Pumaccahua, T.T., Wong, E.H., & Eeist, D.J. (2017).  Effects of computerized cognitive training on working memory in a school setting. International Journal of Learning, (16) 3, 88-104.
 Roebers, C.M. (2017). Executive function and metacognition: towards a unifying framework of cognitive self-regulation. Developmental review, 45, 31-51.
Saha, P., Chakraborty, P., Mukhopadhyay, P., Bandhopadhyay, D., Ghosh, S. (2015). Computer-based attention training for treating a child with attention deficit/hyperactivity disorder: an adjunct to pharmacotherapy – a case report. Journal of Pharmacy Research, (9)11, 612-617.
Schwitzer,J.B.,Lee, D.O.,Handfor,R.B.,  Zink,C.F., Ely,T.D., Tagamets,M.A.,Hafman,J.M.,Grafton, S.T., & Kilts, C.D.(2004). Effect of methylphenidate on executive functioning in adults with attention deficit/hyperactivity disorder: normalization of behavior but not related brain activity. Biol Psychiatry, (56)8, 597-606.
Sedky, K. Bennett, D.S., & Carvalho ,K.S.(2014). ADHD and sleep disorder breathing in pediatric populations: a meta-analysis. Sleep Medicine Reviews ,18, 349-356.
Shimoni, M., Engel-Yegr, B., & Tirosh, E. (2012). Executive dysfunctions among boys with attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD): performance-based test and parents report. Research in developmental disabilities, (33)3, 858-865.
Veles-Galarraga, R., Guillen-Grima, F., Crespo-eguila, N., & Sanches-Carpintero, R.(2016). Revalence of sleep disorders and relationship with core symptoms of in attention hyperactivity in children with attention deficit/hyperactivity disorder. European journal of Pediatric Neurology, (20)6, 925-937.
Wolters, G., Stapert, S., Brands, I., & Van Heugten, C. (2010). Coping styles in relation to cognitive rehabilitation and quality of life after brain an injur. Neuropsychological Rehabilitation, (20)4, 587-600.
Um, Y.h., Jeang J.H., Hong, S.Ch., Kim, T.W., Lim, H.K., Seo, H.J., & Han, J.H. (2016). Association between sleep parameters and cognitive function in drug-naïve children with attention-deficit hyperactivity disorder: a polysomnographicsStudy. Sleep Medicine, 21,165-170.
Warren Ba. Ch., & Pentz M.A. (2016). Executive function mediates prospective relationships between sleep duration and sedentary behavior in children. Preventive Medicine, 91, 82-88.
Willis, S.l., Tennstedt, S.l., Marsiske, M., Ball, K., Elias, J., Koepke, K.m., & et al. (2006). Long. Term effects of cognitive training on everyday functional outcomes in older adults. Journal American Medical Association, 196 (23), 2805-2814.