نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه کردستان

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر خودکارامدی و تحمل ناکامی والدین کودکان معلول جسمی حرکتی بود. این پژوهش با روش نیمه تجربی همراه با پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری برای یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل والدین معلولین جسمی حرکتی دارای پرونده در بهزیستی شهرستان پلدختر در سال 1396 بود که نمونه تحقیق به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 16 نفری آزمایش و کنترل جایگزین شدند. آموزش برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی در 8 جلسه دو ساعتی به صورت هفتگی به گروه آزمایش ارائه گردید. اما گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند. هر دو گروه یک هفته پیش از جلسه اول و یک هفته پس از جلسه آخر و 30 روز بعد، با پرسشنامه‌های خودکارامدی والدگری دومکا (PSAM) و تحمل ناکامی هارینگتون سنجش شدند. نتایج تحلیل واریانس چند متغیره با اندازه گیری مکرر (RM- MANOVA) نشان داد که برنامه آموزشی بر بهبود خودکارآمدی والدگری و تحمل ناکامی اثر داشته و میانگین گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل در مرحله پس‌آزمون و پیگیری افزایش یافته است (0001/0>P). یافته‌های پژوهش حاضر ضمن ارائه چشم اندازی روشن در حیطه استفاده از درمان نوظهور ذهن آگاهی در کاهش مشکلات روانشناختی افراد، زمینه مطلوبی جهت اتخاذ این برنامه آموزشی در حوزه پیشگیری و گسترش این شیوه در مشکلات بین فردی فراهم می‌آورد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of training the Mindfulness-Based Stress Reduction Program (MBSR) on the Self-Efficacy and Frustration Tolerance in Parents of physical-motor disabled children

نویسندگان [English]

  • naser yoosefi
  • bantolHoda karimipoor

university of kurdistan

چکیده [English]

The present study aimed to investigate the effectiveness of Mindfulness-Based Stress Reduction Program (MBSR) on the self-efficacy and frustration tolerance in parents of physical-motor disabled children. The research had a quasi-experimental method with pre-test and post-test, and a follow-up for experimental and control groups. The statistical population consisted of parents of physical-motor disabled children with records in the Welfare Organization of Pol-e Dokhtar County in 2017. Samples were selected using the convenience sampling method and randomly put into two 16-subject groups namely the experimental and control groups. Training the Mindfulness-Based Stress Reduction Program (MBSR) was presented to the experimental group in 8 two-hour sessions per week, but the control group did not receive any training. Both groups were assessed by Dumka's Parenting Self Efficacy Measure (PSAM) and Harrington's Frustration Discomfort Scale (FDS) a week before the first session, a week after the last session, and 30 days later. The results of repeated measures multivariate analysis of variance (RM-MANOVA) indicated that the training program had an effect on the improvement of parenting self-efficacy and frustration tolerance; and the experimental group had a mean higher than the control group at the post-test and follow-up stages (P<0.0001). Findings of the present study provided a clear perspective on the use of new mindfulness treatment in reducing psychological problems and presented a desirable basis for implementing this training program and method in the prevention and investigation of interpersonal problems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mindfulness
  • Disability
  • Frustration
  • self-efficacy
اسماعیلی قاضی ولوئی، ف؛  قمی، م؛ جمالی، ع؛ و شفیعی، ز. (1396). اثربخشی رواندرمانی وجودی به شیوه گروهی بر بهزیستی روانشناختی و تحمل آشفتگی معلولین جسمی حرکتی.  فصلنامه مددکاری اجتماعی، 6 (2)، 24-34.
جمالی نژاد، ر. (1391). بررسی اثربخشی آموزش خلاقیت مادر – کودک بر خلافیت کودکان و خودکارآمدی والدگری مادران کودکان پیش دبستانی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.
دادخواه، ا. (1386). سنجش میزان اثربخشی توانبخشی روانی بر کودکان دارای معلولیت جسمی و ذهنی.  فصلنامه علمی پژوهشی توانبخشی،8 (2)، 57-62.
رضایی، ف؛ غضنفری، ف؛ و رضائیان، م. (1396). اثربخشی آموزش گروهی والدگری مثبت بر استرس و خودکارآمدی والدگری مادران و مشکلات رفتاری دانش آموزان کم توان ذهنی. مجله طنین سلامت، 5 (1)، 7-16.
شریفیان ثانی، م؛ سجادی، ح؛ طلوعی، ف؛ و کاظم نژاد، ا. (1385). دختران و زنان دچار معلولیت جسمی –حرکتی: نیازها و مشکلات.  فصلنامه علمی پژوهشی توانبخشی، 7 (2)، 8-41.
عباسی، ح؛ کریمی، ب؛ و جعفری، د. (1395). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تحمل ناکامی و نگرش­های ناکارامد مادران دانش آموزان با کم توانی ذهنی.  فصلنامه روان شناسی افراد استثنائی، 6 (24)، 81-108.
فضلیان، م؛ صولتی، س. ک؛ موسوی، م؛ و قاسمی پیر بلوطی، م. (1397). مقایسه­ی اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی و درمان شناختی رفتاری بر فعالیت بیماری، کیفیت زندگی و خودکارآمدی بیماران مبتلا به لوپوس اریتماتوز.  مجله علمی، پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی زنجان، 26 (115)، 78-91.
نوروزی، ح؛ و هاشمی، ا. (1396). اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر نظم جویی هیجانی بیماران مبتلا به سرطان پستان.  فصلنامه بیماری­های پستان ایران، 10 (2)، 39-48.
هاشمی نصرت آباد، ت؛ راستگار فرج زاده، ل؛ خانجانی، ز؛ و ماشینچی عباسی، ن. (1394). اثربخشی روش کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر تداوم رفتارهای مراقبتی در مادران کودکان دچار بیماری­های مزمن.  فصلنامه پژوهش­های نوین روانشناختی، 10 (38)، 187-201.
یکتاخواه، س. (1388). مقایسه میزان تنیدگی و شیوه مقابله با آن در مادران دانش آموزان کم توان ذهنی، نابینا، کم شنوا و عادی مقطع ابتدائی شهرستان کرج. ماهنامه تعلیم و تربیت استثنائی، 88 و 89، 3-13.
 
Abbasi, H., Karimi, B., & Jafari, D. (2016). The effectiveness of treatment based on admission and commitment to failing and Ineffective attitudes of mothers of students with mental health. Quarterly of Psychology of Exceptional Individuals, 6(24): 81-108. (Persian).
Bandura, A. (2004). Health promotion by social cognitive means. Health Educ Behav, 31(2),143-164.
Bargh, J. A., & Chartrand, T. L. (1999). The unbearable automaticity of being. The American Psychologist, 54(1), 462–479.
Berkowitz, L. (2012). A cognitive-neoassociation theory of aggression. Thousand Oaks: Sage.
Bowen, S., Witkiewitz, K., Dillworth, T. M., Chawla, N., Simpson, T. L., Ostafin, B. D., et al. (2006). Mindfulness meditation and substance use in an incarcerated population. Psychology of Addictive Behaviors, 20 (1), 343–347.
Bowns, CN, Marlatt, GA. (2011). Mindfulness-based relapse prevention for addictive behaviors: a clinician’s guide. New York: Guilford press.
Brantley, J. (2005). Mindfulness-based stress reduction. In S. M. Orsillo & L. Roemer (Eds.), Acceptance and mindfulness-based approaches to anxiety: Conceptualization and treatment. Series in anxiety and related disorders (pp. 131–145). New York, NY: Springer.
Brown R. L, Turner R. J. (2012). Physical limitation and anger. Society and Mental Health, 2 (2), 69-84.
Brown, K. W., Ryan, R. M., & Creswell, J. D. (2007a). Mindfulness: Theoretical foundations and evidence for its salutary effects. Psychological Inquiry, 18(4), 211–237.
Chand, L. (2015). A study of frustration tolerance in relation to achievement motivation and sports achievements. International Journal of Applied Research, 1(6), 92-94.
Dadkhah, A. (2007). Measuring the effectiveness of mental rehabilitation on children with physical and mental disabilities. Archives of Rehabilitation, 8(2): 57-62. (Persian).
Esmaeli Ghazivaloii, F., Ghomi, M., Jamali, A., & Shafiee, Z. (2017). Effectiveness of Existential Group Psychotherapy on Psychological Well-Being and Distress Tolerance of Physical-Motor Disabled. Quarterly journal of social work, 6(2): 24-34. (Persian).
Fazlian, M., Solati, S. K., Mousavi, M., & Ghasemi Pirbaloti, M. (2017). Comparison of the Effectiveness of Cognitive Behavioral Based and Mindfulness-Based Stress Management Program on Activity, Quality of Life and Self-Efficiency of Patients with Systemic Lupus Erythematosus. Journal of Zanjan University of Medical Sciences, 26(115): 78-91. (Persian).
Flugel Colle, K. F. Cha, S S. Loehrer, L. Bauer, B A. & Wahner-Roedler, D L. (2010). Measurement of quality of life and participant experience with the mindfulnessbased stress reduction program.Complementary Therapies in Clinical Practice 16, 36–40.
Goode, K., Haley, W., Roth, D. & Fotd, G. (1998). Predicting longitudinal changes in caregiver physical and mental health: A stress process model. Health Psychol. 5, 190-198.
Harrington, N. (2005). The frustration discomfort scale: Development and psychometric properties. Clinical Psychology & Psychotherapy, 12(5), 374-387.
Hashemi Nosratabad, T., Rastghar, L., Khanjani, Z., & Mashinchi Abbasi, N. (2015). Effect of Mindfulness-based Stress Reduction Treatment on the Continuance of Caregiving Behaviors in Mothers of Children with Chronic Illness. Modern Psychological research, 10(38): 187-201. (Persian).
Jamali Nejad, R. (2012). Effectiveness of mother-child creativity education on child abuse and parenting self-efficacy of preschool children mothers. Master's Thesis. Mashhad Ferdowsi University. (Persian).
Kabat-Zinn, J. (2003). Mindfulness-based interventions in context: Past, present, and future. Clinical Psychology: Science and Practice, 10 (1), 144–156.
           Lazarus, R. S., & Lazarus, B. N. (1994). Passion & reason: Making sense of our emotions.       New York: Oxford University Press.
Lovas DA, Barsky AJ. (2010). Mindfulness-based cognitive therapy for hypochondriasis, or severe health anxiety: a pilot study. J Anxiety Disord, 24(8), 931-5.
Luthans, F, Youssef, C. (2007). Emerging positive organizational behavior. J Manage, 3(3), 21 -39.
Ma, S. H., & Teasdale, J. D. (2004). Mindfulness-based cognitive therapy for depression: Replication and exploration of different relapse prevention effects. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 72, 31–40.
Magklara, E, Burton, CR, Morrison, V. (2014).  Does selfefficacy influence recovery and well-being in osteoarthritis patients undergoing joint replacement? A systematic review. Clin Rehabil. 28(9), 835-846.
Magklara, E, Morrison, V. (2015). The associations of illness perceptions and self-efficacy with psychological wellbeing of patients in preparation for joint replacement surgery. Psychol Health Med, 27(1), 1-8.
             Neff, K. (2003). The development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and Identity, 2, 223–250.
Norouzi, H., & Hashemi, E. (2017). The efficacy of mindfulness-based cognitive therapy (MBCT) on emotion regulation among patients with breast cancer. Iranian Quarterly Journal of Breast Disease, 10(2): 39-48. (Persian).
Nosek, M. A, Hughe R. B, Swedlund, N, Taylor, H. B, Swank, P. (2003). Self-esteem and woman with disabilities. Social Science & Medicine, 56 (8),: 1737-1747.
Reichenberg A, Cederlof M, McMillan A, Trzaskowski M, Kapara O, Fruchter E, et al. (2016). Discontinuity in the genetic and environmental causes of the intellectual disability spectrum. Proc Natl Acad Sci USA, 113(4), 1098-1003.
Rezaei, F., Ghazanfari, F., & Rezaeian, M. (2017). The effectiveness of positive parenting program (Triple-P) in parental stress and self efficacy of mothers and behavioral problems of students with educable mental retardation. Journal of Health Chimes, 5(1): 7-16. (Persian).
Roemer, L., & Orsillo, S. M. (2007). An open trial of an acceptancebased behavior therapy for generalized anxiety disorder. Behavior Therapy, 38, 72–85.
Rosenzweig, S, Greeson,J M. Reibel, D K. Green, J S. Jasser,S A. & Beasley, D. (2010). Mindfulness-based stress reduction for chronic pain conditions: Variationin treatment outcomes and role of home meditation practice. J Psychosom Res, 68, 29 - 36.
Segal, Z., Williams, M. & Teasdale, J. (2002). Mindfulness based cognitive therapy for depression. A new approach to preventing relapse. New York: Guilford Press.
Semple, R. J., Reid, E. F., & Miller, L. (2005). Treating anxiety with mindfulness: An open trial of mindfulness training for anxious children. Journal of Cognitive Psychotherapy: An International Quarterly, 19, 372-392.
Sharifian Sani, M., Sajadi, H., Tolui, F., & Kazem Nejad, A. (2006). Girls and women with physical-handicap disabilities: needs and problems. Archives of Rehabilitation, 7(2), 8-41. (Persian).
Song Y, Lindquist R. (2015). Effects of mindfulness-based stress reduction on depression, anxiety, stress and mindfulness in Korean nursing students. Nurs Edu Today, 35, 86-90.
Wallace, B. A., & Shapiro, S. L. (2006). Mental balance and wellbeing: Building bridges between Buddhism and Western. AM Psychol, 61 (1), 690-701.
Walsh, J., Baliant, M. G.; Smolira S. J. D.R.; Fredericksen, L.K. & Madsen, S. (2009). "Pred-icting individual differences in mindfulness: The role of trait anxiety, attachment anxiety and attentional control", Personality and Individual differences, 46 (1), 94- 99.
Wood, AW, Gonzalez, J, & Barden, SM. (2015). Mindful caring: using mindfulness-based cognitive therapy with caregivers of cancer survivors. Journal Psychosoc Oncol, 33(1), 66-84.
Yekta Khah, S. (2009). Comparison of Stress and Its Coping Method in Mothers of Mentally Retarded, Blind, Hearing, and Normal Students in Karaj. Exceptional Education Monthly, 88 and 89: 3-13. (Persian).
Yoshimasu, K., Oga, H., Kagaya, R., Kitabayashi, M., & Kanaya, Y. (2012). Parent-child relation-ships and mindfulness. Nihon Eiseigaku Zasshi, 67 (1), 27-36.