نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه روان‌شناسی و آموزش افراد با نیازهای خاص، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 استاد ممتاز گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استادیار گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف این فراتحلیل، تعیین ویژگی‌های زیستی، شناختی و روانی- اجتماعی والدین خویشاوند و غیرخویشاوند با بیش از یک فرزند استثنایی در ایران بود. روش پژوهش، فراتحلیل بود. این پژوهش با استفاده از تکنیک فراتحلیل و با یکپارچه کردن نتایج تحقیقات مختلف، اندازه اثر ویژگی‌های زیستی، شناختی و روانی- اجتماعی والدین خویشاوند و غیرخویشاوند با بیش از یک فرزند استثنایی را مشخص نمود. در مجموع نه پژوهش قابل قبول از لحاظ روش‌شناختی انتخاب شدند و فراتحلیل بر روی آنها انجام گرفت. منابع جستجوی داد‌ه‌ها، اسناد علمی دانشگاه‌ها، پایگاه مجلات تخصصی نور، پایگاه اطلاعات علمی و پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران بودند. ابزار پژوهش چک لیست فراتحلیل بود. یافته‌های پژوهش نشان داد که میزان اندازه اثر ویژگی‌های زیستی، شناختی و روانی- اجتماعی والدین خویشاوند و غیرخویشاوند با بیش از یک فرزند استثنایی بالا بود. بنابراین، به نظر می‌رسد که برنامه‌های آموزشی قبل از ازدواج ‌بتواند به عنوان روشی مناسب برای پیشگیری از ازدواج‌های خویشاوندی مورد استفاده قرار گیرد. از طرف دیگر، برنامه‌ریزی برای پیشگیری از آسیب‌های زیستی، شناختی و روانی- اجتماعی در والدین خویشاوند با بیش از یک فرزند استثنایی اهمیت ویژه‌ای دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Meta-analysis of the Biological, Cognitive and Psycho-social Characteristics of Relative Parents and Irrelative Parents

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ashori 1
  • .Gholam Ali Afrooz 2
  • Sogand Ghasemzadeh 3

1 Assistant Professor, Department of Psychology and Education of People with Special Needs, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran

2 Distinguished Professor, Department of Psychology and Education of Exceptional Children, University of Tehran, Iran

3 Assistant Professor, Department of Psychology and Education of Exceptional Children, University of Tehran, Iran

چکیده [English]

The aim of the current meta-analysis was to determine the biological, cognitive and psychosocial characteristics of relative parents and irrelative parents that having more than one exceptional child in Iran. Study procedure was meta-analysis. This research specifies the effect size of the biological, cognitive and psychosocial characteristics of relative parents and irrelative parents that having more than one exceptional child by using meta-analysis technique and integrating the results of different studies. On the whole, 9 methodologically acceptable studies were selected and met analysis was done on them. Sources of data search were scientific documents in universities, noor specialized magazines database (Normans), Scientific Information Database (SID) and Iranian Research Institute for Information Science and Technology (IRANDOC). The research tool was meta-analysis checklist. Finding of research showed that the rate of effect size of biological, cognitive and psychosocial characteristics of relative parents and irrelative parents that having more than one exceptional child in Iran was high. Therefore, it seems that the education programs before of marriage can be used as a method to prevent the relative marriage. On the other hand, planning to prevent of the impairments of biological, cognitive and psychosocial characteristics of relative parents that having more than one exceptional child has particular importance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Meta-analysis
  • Biological
  • Cognitive
  • Psychosocial
  • Relative parent
منابع
ارفع، م؛ عابدی، ا. (1392). فراتحلیل اثربخشی برنامه‌های آموزشی شیوه‌های فرندپروری بر اختلالات رفتاری کودکان. فصلنامه ایرانی کودکان استثنایی، 13(2)، 33-45.
افروز، غ. ع. (1392). روان‌شناسی ازدواج و شکوه همسری. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
افروز، غ. ع. (1390). مقدمه‌ای بر روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی. چاپ بیست و هشتم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حاجی‌اسفندیاری، ل؛ افروز، غ. ع؛ هومن، ح. ع؛ یاریاری، ف. (1389). مقایسه فراوانی ازدواج‌های شش‌گانه خویشاوندی و غیرخویشاوندی در والدین کودکان استثنایی و عادی. فصلنامه پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 10(2)، 175-183.
حجازی، م. (1387). بررسی ویژگی‌های زیستی، شناختی و روانی- اجتماعی والدین بیش از یک فرزند استثنایی در مناطق شهری و روستایی استان زنجان. پایان‌نامه دکتری رشته روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.
خدابنده، ص. (1378). بررسی و مقایسه میزان ازدواج های خویشاوندی والدین دانش‌آموزان عادی و آهسته‌گام آموزش‌پذیر دختر و پسر مقطع ابتدایی در شهرستان‌های محمودآباد و نور در سال تحصیلی 77-78. مرکز آموزش عالی ضمن خدمت  فرهنگیان شهید باهنر.
سروری، ع. ا. (1381 الف). بررسی ارتباط بین بیماری‌های ژنتیکی کودکان با ازدواج‌های فامیلی والدین آنها در استان اصفهان. مجله پژوهش در پزشکی. اولین کنگره پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیر، 170-171.
سروری، ع. ا. (1381 ب). ازدواج فامیلی و بیماری‌های ژنتیکی کودکان اصفهان، انتشارات نورین سپاهان.
سلیمانیان، م. (1387). بررسی تحلیلی و مقایسه‌ای ویژگی‌های زیستی و شناختی و روانی- اجتماعی والدین خویشاوند با پیوندهای (پدر محور و مادر محور) و غیرخویشاوندی با بیش از یک فرزند استثنایی در شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
سلیمانی، م. (1387). بررسی تحلیلی و مقایسه‌ای ویژگی‌های زیستی و شناختی و روانی- اجتماعی والدین بیش از یک فرزند استثنایی در مناطق شهری و روستایی شهر اورمیه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
عزیزی زلانی، ح. (1388). بررسی ویژگی‌های زیستی و شناختی و روانی- اجتماعی در والدین بیش از یک فرزند استثنایی در شهر ایلام. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
قره‌خانی، ا. (1387). بررسی تحلیلی و مقایسه‌ای ویژگی‌های زیستی و شناختی و روانی و اجتماعی والدین خویشاوند با پیوندهای شش‌گانه (پدر محور و مادر محور) و غیرخویشاوند با بیش از یک فرزند استثنایی در شهر همدان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
 کاکابرایی، ک؛ ارجمندنیا، ع. ا؛ و افروز، غ. ع. (1392). مقایسه ویژگی‌های زیستی والدین کودکان استثنایی با والدین کودکان عادی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام، ۲۱ (۳)، 72-82.
کتابی، ا. (1384). زناشویی با خویشاوندان بسیار نزدیک در ایران باستان. مجله علوم اجتماعی، 16، 167-192.
کریمی‌ناصر، ن. (1390). بررسی تحلیلی ویژگی‌های زیستی، شناختی و روانی- اجتماعی در والدین خویشاوند و غیرخویشاوند دارای بیش از یک فرزند استثنایی‌در ورامین، پاکدشت، قرچک و پیشوا. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
کمالی‌نیا، م. (1386). بررسی تحلیلی و مقایسه‌ای ویژگی‌های زیستی و شناختی و روانی- اجتماعی والدین خویشاوند با پیوندهای (پدر محور و مادر محور ) و غیرخویشاوند با بیش از یک فرزند استثنایی در مناطق شهری و روستای شهر کرج. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
گلچوبی فیروزجاه، ر. ع؛ افروز، غ. ع؛ کامکاری، ک. (1398). بررسی تحلیلی ویژگی‌های زیستی و سلامت عمومی والدین خویشاوند و غیرخویشاوند با بیش از یک فرزند استثنایی. تعلیم و تربیت استثنایی، ۲ (۱۵۷)، 39-48.
نصرتی، ف. (1384). مقایسه والدین کودکان استثنایی با نشانگان داون با والدین عادی شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
نصرآبادی، ز. (1387). بررسی ویژگی‌های زیستی و شناختی و روانی- اجتماعی والدین خویشاوند با پیوندهای  شش‌گانه (پدر محور و مادر محور) و غیرخویشاوند با بیش از یک فرزند استثنایی در مناطق شهری و روستایی خراسان شمالی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
نظری، س؛ افروز، غ. ع؛ خجسته‌مهر، غ. ر؛ لواسانی، م. (1392). مقایسه ویژگی‌های زیستی والدین خویشاوند و غیرخویشاوند با بیش از یک فرزند استثنایی در مناطق شهری و روستایی اهواز. تعلیم و تربیت استثنایی، 1(۱۱۴)، 5-15.
Allison, L., & Strydom, A. (2009). Intellectual disability across cultures. Psychiatry, 8 (9), 355-357.
Begum, G., & Blacher, J. (2011). The sibling's relationship of adolescents with and without intellectual disabilities. Research in Developmental Disabilities, 32(5), 1580-1588.
Cetinbakis, G., Bastug, G., & Ozel-Kizil, E. T. (2020). Factors contributing to higher caregiving burden in Turkish mothers of children with autism spectrum disorders. International Journal of Developmental Disabilities, 66(1), 46-53.
Cohen, J. W. (1989). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd Ed). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Esine, S., & Sabire, A. (2007). Difficulties experienced by families with disabled children. Mersin, University, Mersin Turkey. 
Farran, E. K. (2008). Strategies and biases in location memory in Williams’s syndrome. Research in Developmental Disabilities, 29, 385-397.
Harden, J. (2005). Parenting a young person with mental health problems: Temporal disruption and reconstruction. Sociology of health and Illness, 30, 351-371.
Houwen, S., Putten, A.V., & Vlaskamp, C. (2014). A systematic review of the effects of motor interventions to improve motor, cognitive, and/or social functioning in people with severe or profound intellectual disabilities. Research in Developmental Disabilities, 35 (9), 2093-2116.
Howit, D., & Cramer, D. (2005). Introduction to statistic in psychology. (3rd ed). Harlow: Prentice Hall.
Jean, Y. Q., Mazlan, R., Ahmad, M., & Maamor, N. (2018). Parenting stress and maternal coherence: mothers with deaf or hard-of-hearing children. American journal of audiology, 27(3), 260-271.
Lawrence, E. M., Rogers, R. G., Zajacova, A., & Wadsworth, T. (2019). Marital happiness, marital status, health, and longevity. Journal of Happiness Studies, 20(5), 1539-1561.
Lewis, P. (2006). Psychological wellbeing of mothers of youths with fragile x syndrome specificity & withen syndrom variability. Journal of Intellectual Disability, 50, 894-904.
Rosenthal, R., & DiMatteo, M. R. (2001). Meta-analysis: Recent developments in quantitative methods for literature reviews. Annual Reviews of Psychology, 52, 59-82.
Tozer, R., & Sha, R. (1998). The number characteristics of families with more than one disabled child. Http//www.Jrf.Org.Uk/knowledge/finding social care/ scr 218.Asp.
Van Bysterveldt, A. K., Westerveld, M. F., Gillon, G., & Foster-Cohen, S. (2012). Personal narrative skills of school-aged children with Down syndrome. Int J Lang Commun Disord, 47(1), 95-105.
Varsamis, P., & Agaliotis, I. (2011). Profiles of self-concept, goal orientation, and self-regulation in students with physical, intellectual, and multiple disabilities: Implications for instructional support. Research in Developmental Disabilities, 32 (5), 1548-1555.