روانشناسی افراد استثنایی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

فایل های ضروری

راهنمای ارسال مقالات

داوران سال 1399

داوران سال 1400

داوران سال 1401

نقش ذهن آگاهی در رابطه بین مهارت‌های ارتباطی با توانایی‌های شناختی، حل مسئله و آسایش روان‌شناختی در مادران دانش‌آموزان مبتلا به اختلال طیف اُتیسم شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس سلامت کودکان استثنایی. دانشجوی ترم 3 ارشد روانشناسی عمومی. دانشگاه آزاد

2 استادیار گروه روانشناسی دانشگاه علوم انتظامی امین

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه‌ای ذهن آگاهی در روابط بین مهارت‌های ارتباطی با توانایی‌های شناختی، حل مسئله و آسایش روان‌شناختی مادران دانش­آموزان مبتلا به اختلال طیف اُتیسم بود. روش: پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ روش توصیفی- همبستگی با طرح معادلات ساختاری است. جامعه پژوهش را 571 نفر مادری بودند که فرزند دانش­آموز مبتلا به اختلال طیف اُتیسم آن‌ها در مدارس مختص اختلال طیف اُتیسم (11 مدرسه) و مدارس پذیرای اختلال طیف اُتیسم (5 مدرسه) در شهر تهران مشغول به تحصیل بودند و نگهداری آن‌ها را برعهده داشتند. از بین مدارس فوق تعداد 7 مدرسه (5 مدرسه مختص اختلال طیف اُتیسم و 2 مدرسه پذیرای اختلال طیف اُتیسم) به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی انتخاب‌شده و مادران تمام دانش­آموزان مبتلا به اختلال طیف اُتیسم این مدارس که تعدادشان 230 نفر بود به‌عنوان گروه نمونه در نظر گرفته شدند و به پرسش‌نامه‌های توانایی‌های شناختی نجاتی (1392) سبک‌های حل مسئله کسیدی و لانگ (1996) آسایش روان‌شناختی ریف (1989) مهارت‌های ارتباطی کوئین دام (2004) و ذهن آگاهی براون و رایان (2003) پاسخ دادند. یافته‌ها: نتایج تحلیل داده‌ها با استفاده از روش آماری معادلات ساختاری نشان داد که مدل پیشنهادی پژوهش از برازش خوبی برخوردار است. علاوه به راین، مهارت‌های ارتباطی هم به‌طور مستقیم و هم به‌طور غیرمستقیم و به‌واسطه ذهن آگاهی با توانایی‌های شناختی، حل مسئله و آسایش روان‌شناختی مادران دارای دانش­آموز مبتلا به اختلال طیف اُتیسم رابطه مثبت و معنی‌دار دارد (05/0P<). نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر، لازم است بهبود مهارت‌های ارتباطی و مهارت ذهن آگاهی مادران دانش­آموزان اختلال طیف اُتیسم، موردتوجه ویژه قرار گیرند. در جهت رسیدن به این مهم، پیشنهاد می‌شود برنامه‌های آموزشی و دوره‌های توانمندسازی با هدف بهبود توانایی‌های شناختی، مهارت حل مسئله و آسایش روان‌شناختی این مادران با استفاده از پروتکل‌ها و روش‌های مجزا و تلفیقی، بسته‌های آموزشی خودیاری و یا جلسات آموزشی مناسب اجرا در مدارس، مؤسسات و مراکز مربوطه در اختیار جامعه هدف پژوهش حاضر قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Mindfulness in the Relation between Communication Skills with Cognitive Ability, Problem Solving, and Psychological Well-being in Mothers of Children with Autism Spectrum Disorders

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Mashhadi gholamali 1
  • Leila Zoghi 2

1 کارشناس سلامت

2 Assistant Professor

چکیده [English]

Aim: The aim of this study was to investigate the relationship between communication skills with cognitive abilities, problem-solving, and psychological well-being and the mediating role of mindfulness in these relationships as a model for mothers of students with autism spectrum disorders. Method: For this purpose, applied research of descriptive-correlation type with structural equation design was conducted. The study population consisted of 571 mothers whose children with autism spectrum disorders were studying in special schools for autism (11 schools) and schools for autism spectrum disorders (5 schools) in Tehran and were responsible for the birth and maintenance of their children. Among the above schools, 7 schools were selected by random cluster sampling method and the mothers of all students with autism spectrum disorders in these schools, whose number was 230, were considered as a sample group and were given the Cognitive Abilities Questionnaire of Nejati (1392), problem-solving style of Cassidy & Lang (1996), psychological wellbeing of Ryff (1989), communication skills of Queen Dam (2004), and mindfulness of Brown & Ryan (2003). Results: The results of data analysis using the structural equation statistical method showed that the research model has a good fit. In addition, communication skills, both directly and indirectly through mindfulness, have a positive and significant relationship with the cognitive abilities, problem-solving, and psychological wellbeing of mothers of students with autism spectrum disorders (P <0.05).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Communication Skills
  • Mindfulness
  • Mothers
مراجع
منابع
 حسین چاری، مسعود، فداکار، محمد مهدی (۱۳۸۴). بررسی تاثیر دانشگاه بر مهارت های ارتباطی بر اساس مقایسه دانش آموزان و دانشجویان. دانشور رفتار ۱۵، 45-38
حسین زاده، زهره، کاکاوند، علی‌رضا و احمدی، عبدالجواد (1395). نقش واسطه‌ای ذهن‌آگاهی مادر و تاب‌آوری خانواده در رابطه‌ی بین مشکلات رفتاری کودک دارای اختلال‌های طیف اتیسم و بهزیستی روان شناختی مادر. روانشناسی افراد استثنایی، 6(23)، 178-151.
حلاجانی، فاطمه، جامعی‌نژاد، فرحناز، دشت‌بزرگی، زهرا و اسماعیلی‌شاد، بهرنگ (1398). تاثیر آموزش گروهی مثبت‌نگری بر سلامت روان شناختی در مادران دارای کودک مبتلا به اتیسم. پژوهش توانبخشی در پرستاری، ۵ (۴)، ۶۵-۷۲
خانجانی، مهدی، شهیدی، شهریار، فتح آبادی، جلیل، مظاهری، محمد علی و شکری، امید (1393). ساختار عاملی و ویژگی‌های روان‌سنجی فرم کوتاه (18 سوالی) مقیاس بهزیستی روان ‌شناختی ریف در دانشجویان دختر و پسر. اندیشه و رفتار در روان شناسی بالینی، 9(32)، 36-27.
خسرو جاوید، مهناز، اصلی پور، عادله و فیروز شاد، ماریا (1394). تاثیر آموزش مهارت های پیش از ازدواج بر مهارت های ارتباطی و حل مساله در دختران شاهد و ایثارگر. مجله طب جانباز، 7(4)، 196-189
عبدی، سلمان و قابلی، فاطمه (1393). مقیاس ذهن آگاهی: روایی و پایایی ترجمه نسخه فارسی. دومین کنفرانس ملی روانشناسی و علوم رفتاری،تهران.
قدم پور، عزت‌اله، غلامرضایی، سیمین و رادمهر، پروانه (1396). اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر کاهش اضطراب اجتماعی و افسردگی در نوجوانان مبتلا به همبودی اضطراب اجتماعی و افسردگی با پیگیری ۶۰ روزه. مطالعات علوم پزشکی،۲۶(۱۲)،۱۰۲۸-۱۰۴۰.
نجاتی، وحید (1392). پرسشنامه توانایی های شناختی: طراحی و بررسی خصوصیات روان سنجی. تازه های علوم شناختی، 15(2)، 19-11.
Alhuzimi, T. (2021). Stress and emotional wellbeing of parents due to change in routine for children with Autism Spectrum Disorder (ASD) at home during COVID-19 pandemic in Saudi Arabia. Research in Developmental Disabilities, 108, 103822.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th Ed.), (DSM-5). American Psychiatric Pub.
Beer, M., Ward, L., & Moar, K. (2013). The relationship between mindful parenting and distress in parents of children with an autism spectrum disorder. Mindfulness, 4(2), 102-112.
Brown, K. W., & Ryan, R. M. (2003). The benefits of being present: mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 84(4), 822.
Cachia, R. L., Anderson, A., & Moore, D. W. (2016). Mindfulness, stress and well-being in parents of children with autism spectrum disorder: A systematic review. Journal of Child and Family Studies, 25(1), 1-14.
Carmody, J., & Baer, R. A. (2008). Relationships between mindfulness practice and levels of mindfulness, medical and psychological symptoms and well-being in a mindfulness-based stress reduction program. Journal of Behavioral Medicine, 31(1), 23-33.
Cassidy, T., & Long, C. (1996). Problem‐solving style, stress and psychological illness: Development of a multifactorial measure. British Journal of Clinical Psychology, 35(2), 265-277.
Dawson, G., Rogers, S., Munson, J., Smith, M., Winter, J., Greenson, J., et al. Randomized, controlled trial of an intervention for toddlers with autism: The Early Start Denver Model. Pediatrics, 125(1), 17 -23.
Greenspan, S. & Wieder, S. (2006). Engaging autism: Using the floortime approach to help children relate, communicate, and think. (1th ed.). NY: Da Capo Press.1- 229.
Greenspan, S. I. (1992). Infancy and Early Childhood: The Practice of Clinical Assessments and Intervention with Emotional and Developmental Challenges. NY: International Universities Press.
Gutstein, S. & Sheely, R. K. (2002). Relationship Development Intervention with Children, Adolescents and Adults: Social and Emotional Development Activities for Asperger Syndrome, Autism, PDD and NLD. UK: Jessica Kingsley Publishers.
Han, A., Yuen, H. K., & Jenkins, J. (2021). Acceptance and commitment therapy for family caregivers: A systematic review and meta-analysis. Journal of Health Psychology, 26(1), 82-102.
Houghton, K., Schuchard, J., Lewis, C., & Thompson, C. K. (2013). Promoting child -initiated social -communication in children with autism: Son -Rise Program intervention effects. Journal of Communication Disorders, 46(5 –6), 495 –506.
Jones, L., Gold, E., Totsika, V., Hastings, R. P., Jones, M., Griffiths, A., & Silverton, S. (2018). A mindfulness parent well-being course: Evaluation of outcomes for parents of children with autism and related disabilities recruited through special schools. European Journal of Special Needs Education, 33(1), 16-30.
Jones, L., Hastings, R. P., Totsika, V., Keane, L., & Rhule, N. (2014). Child behavior problems and parental well-being in families of children with autism: The mediating role of mindfulness and acceptance. American journal on intellectual and developmental disabilities, 119(2), 171-185.
Kulasinghe, K., Whittingham, K., & Mitchell, A. E. (2021). Mental health, broad autism phenotype and psychological inflexibility in mothers of young children with autism spectrum disorder in Australia: A cross-sectional survey. Autism, 1362361320984625.
O'Mahen, H. A., Boyd, A., & Gashe, C. (2015). Rumination decreases parental problem-solving effectiveness in dysphoric postnatal mothers. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 47, 18-24.
Pennefather, J., Hieneman, M., Raulston, T. J., & Caraway, N. (2018). Evaluation of an online training program to improve family routines, parental well-being, and the behavior of children with autism. Research in Autism Spectrum Disorders, 54, 21-26.
Prata, J., Lawson, N., & Coelho, R. (2019). Stress factors in parents of children on the autism spectrum: An integrative model approach. International Journal of Clinical Neurosciences and Mental Health, 6(2).
Pruitt, M. M., Rhoden, M., & Ekas, N. V. (2018). Relationship between the broad autism phenotype, social relationships and mental health for mothers of children with autism spectrum disorder. Autism, 22(2), 171-180.
Reed, P., Howse, J., Ho, B., & Osborne, L. A. (2017). Relationship between perceived limit-setting abilities, autism spectrum disorder severity, behaviour problems and parenting stress in mothers of children with autism spectrum disorder. Autism, 21(8), 952-959.
Rogers, S. J. & Dawson, G. (2010). Early Start Denver Model for Young Children with Autism: Promoting Language, Learning, and Engagement. NY: Guilford Press.
Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Exploration on the Meaning of Psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069-1081.
Ryff, C. D., & Singer, B. H. (2008). Know thyself and become what you are: A eudaimonic approach to psychological well-being. Journal of Happiness Studies, 9(1), 13-39.
Ryff. C. D., & Singer, B. H. (2006). Best news yet on the six-factor model of well-being. Social Science Research, 35)4(, 1103-1119.
Sheperis, C., Sheperis, D., Monceaux, A., Davis, R. J., & Lopez, B. (2015). Parent –child interaction therapy for children with special needs. The Professional Counselor, 5(2), 248 -60.
Tang, Y. Y. Hölzel, B. K. & Posner, M. I. (2015). The neuroscience of mindfulness meditation. Nature Reviews Neuroscience, 16(4), 213-225.
Valencia Medina, J. A., Rios, K., Aleman-Tovar, J., & Burke, M. M. (2020). Exploring patterns between school perceptions, child behavior, and maternal well-being among Latina mothers of children with autism spectrum disorder (ASD). International Journal of Developmental Disabilities, 1-9.
Waddington, H., van der Meer, L., & Sigafoos, J. (2021). Supporting parents in the use of the Early Start Denver Model as an intervention program for their young children with autism spectrum disorder. International Journal of Developmental Disabilities, 67(1), 23-36.
روانشناسی افراد استثنایی
دوره 11، شماره 44
دی 1400
صفحه 113-140
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار