روانشناسی افراد استثنایی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

فایل های ضروری

راهنمای ارسال مقالات

داوران سال 1399

داوران سال 1400

داوران سال 1401

نقش باورهای فراشناختی و هوش هیجانی نابینایان در پیش‏بینی سازگاری اجتماعی و مقایسه‏ی آن با افراد عادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

2 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی

3 کارشناس‏ارشد مشاوره توان‌بخشی، دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی نقش باورهای فراشناختی و هوش هیجانی در پیش­بینی سازگاری اجتماعی افراد نابینا و مقایسه آن با افراد عادی انجام شد. روش پژوهش، از نوع علّی­مقایسه­ای بود و جامعه‏ی آماری آن همه‏ی نابینایانی بودند که در 6 ماهه‏ی اول سال 1392، عضو انجمن نابینایان اردبیل بوده و همچنین افراد عادی که در دامنه‏ی سنی 20 تا 40 سال قرار داشته و مشکل نابینایی نداشتند. از بین جامعه‏ی نابینایان با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی ساده، تعداد 40 نفر؛ و از بین جامعه‏ی افراد عادی نیز با استفاده از روش نمونه­گیری در دسترس، تعداد 40 نفر انتخاب شدند. برای جمع‏آوری داده‏ها از فرم­کوتاه پرسش‏نامه‏ی فراشناخت، مقیاس هوش هیجانی و مقیاس سازگاری استفاده شد. داده‏ها با استفاده از آزمون‏های آماری خی­دو، تحلیل واریانس تک­عاملی، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیری تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین دو گروه نابینا و افراد عادی از لحاظ متغیرهایی مانند خودآگاهی، خودمدیریتی، آگاهی اجتماعی و خودآگاهی شناختی تفاوت معناداری وجود دارد (05/0>P) و هوش هیجانی نابینایان بیشتر از افراد عادی بود (05/0p<). همچنین نتایج نشان داد که مدل پیش­بینی سازگاری اجتماعی از روی متغیرهای هوش هیجانی و باورهای فراشناخت در افراد نابینا، معنادار بوده (01/0p<)، ولی در افراد عادی معنادار نبود (05/0p>). 20 درصد از واریانس سازگاری اجتماعی نابینایان به وسیله‏ی هوش هیجانی و باورهای فراشناخت قابل تبیین بود. این نتایج کاربردهایی را در راستای پیشگیری از آسیب­های اجتماعی و روان‏شناختی و همچنین استفاده از نتایج در توانبخشی افراد نابینا به دنبال دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role ofMeta-cognitive Beliefs and Emotional Intelligence in Predicting Social Adjustment in the Blind andits Comparison with Normal people

نویسندگان [English]

  • akbar atadokht 1
  • ali sheikholeslami 2
  • seiedetaiebe hoseini 3
  • najmeh jokar 3

1

2

3

چکیده [English]

This
study aimed to investigate the role of meta-cognitive beliefs and emotional
intelligence in predicting social adjustment in blind peopleand its comparison
with normal individuals. The research method was causal comparative and the
statistical populations were all the blind persons who were the members of
Ardabil Blindness Association in the first 6 months of 2013 and the ordinary
people in the age range 20 to40that had no disabilities. 80 subjects (50
percent blind persons and 50 percent normal people) were chosen with available
sampling method and the data were gathered using Meta-Cognition Questionnaire,
Emotional Intelligence Index and Adjustment Index, and they were analyzed by
chi-square, ANOVA and multivariate regression. The results showed that there
were significant differences between blind persons and normal people with
respect to some variables such as self-awareness, self-management, social
awareness and cognitive self-awareness. The emotional intelligence of the blind
subjects was higher than normal subjects (p<0.05). Regression analysis
showed that the related models about the prediction of social adjustment based
on emotional intelligence components and meta-cognitive components were
significant in the blind persons (p<0.01), but they were not significant in
normal subjects (p>0.05).20percent of the total variance of social
adjustment in the blind persons was explained by emotional intelligence and
meta-cognitive beliefs. These results have applications for the prevention of social and psychological dysfunctions
and are usable in rehabilitation for blind people.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Meta-Cognitive Beliefs
  • emotional intelligence
  • social adjustment
  • blindness
مراجع
استادی‏مقدم، ه.؛ خبازخوب، م.؛ یکتا، ع.؛ هرویان، ج.؛ و مهدی‏زاده، ع. (1385). بررسی علل نابینایی و کاهش شدید دید در دانش‏آموزان مدارس نابینایان مشهد. فصلنامه توانبخشی، 8(1)، 60-56.
بابایی، ز.؛ و رفیعی‏نیا، پ. (1392). مقایسه‏ی باورهای فراشناختی و دشواری در نظم‏جویی هیجان در افراد وابسته به مواد و بهنجار. مجله روانشناسی بالینی، 4 (20)، 71-63.
برادبری، ت.؛ و گریوز، ج. (2005). هوش هیجانی (مهارت‏ها و آزمون‏ها). ترجمه گنجی، م.، (1392). تهران: ساوالان.
به‏پژوه، ا.؛ خانجانی، م.؛ حیدری، م.؛ و شکوهی‏یکتا، م. (1386). بررسی اثربخشی مهارت‏های اجتماعی بر عزّت‏نفس دانش‏آموزان نابینا. فصلنامه پژوهش در سلامت روان شناختی، 1(3)، 37-29.
توزنده‏جانی، ح.؛ صدیقی، ک.؛ نجات، ح.؛ و کمال‏پور، ن. (1386). اثربخشی نسبی آموزش‏های شناختی-رفتاری عزّت‏نفس بر سازگاری اجتماعی دانش‏آموزان. پژوهش در برنامه­ریزی درسی (دانش و پژوهش در علوم تربیتی- برنامه‏ریزی درسی)، 21 (16)، 56-41.
حسینیان، س.؛ و امامی­پور، س. (1385). مقایسه‏ی هوش هیجانی و جرات‏ورزی در دانش‏آموزان دختر و پسر نابینا و عادی. فصلنامه روانشناسی کاربردی، 1، 29-19.
حیدری­پور، م.؛ مشهدی، ع.؛ و اصغری‏نکاح، م. (1391). اثربخشی آموزش مهارت‏های اجتماعی بر هوش هیجانی معلولین جسمی-حرکتی. پژوهش در علوم توانبخشی، 8 (3)، 591-580.
داورمنش، ع.؛ و براتی‏سده، ف. (1385). مقدمه‏ای بر اصول توانبخشی معلولان، چاپ اول. تهران: انتشارات رشد.
درتاج، ف.؛ مصائبی، ا.؛ و اسدزاده، ح. (1388). تاثیر آموزش مدیریت خشم بر پرخاشگری و سازگاری اجتماعی دانش‏آموزان پسر 15-12 ساله. فصلنامه روانشناسی کاربردی، 3 (4)، 72-62.
سالاری­فر، م.ح.؛ پوراعتماد، ح.ر.؛ حیدری، م.؛ و اصغرنژاد فرید، ع.ا. (1390). باورها و حالت فراشناختی، بازدارنده یا تسهیل‏کننده نگرانی. فصلنامه فرهنگ مشاوره، 2 (5)، 93-77.
شاهنده، م.؛ و سلطانی‏هفشجانی، ر.ا. (1388). تأثیر آموزش شناختی-رفتاری بر ارتقاء سطح هوش هیجانی نوجوانان. مجله پیک نور، 9 (1)، 100-91.
شریفی­درآمدی، پ. (1390). بررسی تاثیر آموزش مهارت‏های اجتماعی مبتنی بر رویکرد شناختی-رفتاری بر سازگاری دانش‏آموزان نابینا. فصلنامه روانشناسی افراد استثنایی، 1 (1)، 65-45.
فتحی‏آشتیانی، ع. (1391). آزمون‏های روان‏شناختی: ارزشیابی شخصیت و سلامت روان، چاپ نهم. تهران: انتشارات بعثت.
کریمی‏درمنی، ح.ر. (1390). توانبخشی گروه‏های خاص با تأکید بر خدمات مددکاری اجتماعی، چاپ اول. تهران: انتشارات رشد.
گنجی، ح.؛ میرهاشمی، م.؛ و ثابت، م. (1385). هنجاریابی مقدماتی آزمون هوش هیجانی برادبری-گریوز. فصلنامه اندیشه و رفتار، 2، 35-23.
مظاهری، م.؛ و افشار، ح. (1388). بررسی سازگاری اجتماعی کودکان و نوجوانان مصروع (18-12 سال) شهر اصفهان. فصلنامه مطالعات روان‏شناختی، 5 (3)، 116-103.
نجاتی، و. (1389). مقایسه کارکردهای اجرایی شناختی مغز در نابینایان و همتایان بینا. مجله طب نظامی، 12 (4)، 221-217.
نجاتی، و. (1389). مقایسه‏ی کارایی شناختی مردان نابینای اکتسابی در زندگی روزانه و همتایان بینا. فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی گناباد، 16 (2)، 18-12.
نریمانی، م.؛ سلیمانی، ا.؛ و ابوالقاسمی، ع. (1391). مقایسه ابعاد درونی و بیرونی سبک­های تفکر دانش‏آموزان نابینا و بینا. مجله روانشناسی مدرسه، 1 (1)، 118-108.
Attri, A. K., & Raj, K. B. (2013). Emotional intelligence of visually impaired adolescents studying in inclusive and exclusive setting. Educational Research International, 1 (2), 33-39.
Brinol, P. Petty, R. E. & Rucker, D. D. (2006). The role of meta-cognitive processes in emotional intelligence. Psicothema, 18, 26-33.
Eniola, M. (2007). The influence of emotional intelligence and self-regulation strategies on remediation of aggressive behaviours in adolescent with visual impairment. Ethno-Med, 1 (1), 71-77.
Feghhi, M., Khataminia, Gh., Ziaei, H., & Latifi, M. (2009). Prevalence and causes of blindness and low vision in Khuzestan province, Iran. Journal of Ophthalmic and Vision Research, 4 (1), 29-34.
Heldt, K. (2009). Emotional intelligence: the link to school leadership practices that increase student achievementUnpublished Doctoral Dissertation. University of Cardinal Stritch.
Kumar, S., & Singh, J. (2013). Emotional intelligence and adjustment among visually impaired and sighted school students. Asian Journal of Multidimensional Research, 2 (8), 1-8.
Mehdizadeh, M. M., & Afarid, A. A. (2005). Causes of childhood blindness among students of blinds school in Shiraz, Iran. Iran Journal of Medical Sciences, 30 (2), 55-58.
Mesgerani, M. Shafiee, Sh., Ahmadi, E. & Zare, F. (2013). Studying the relationship between internet addiction and emotional intelligence, sensation seeking and metacognition among those who referred to cafes. International Research Journal of Applied and Basic Sciences, 4 (4), 889-893.
Mirzaei, Sh., & Saeedi, R. (2013). Comparison of emotional intelligence and personality traits of the successful and normal individual with visual impairments in Tehran city. International Journal of Applied Psychology, 3 (3), 83-87.
Rosenzweig, C., Krawec, J., & Montague, M. (2011). Meta-cognitive strategy use of eighth-grade students with and without learning disabilities during mathematical problem solving: a think-aloud analysis. Journal of learning Dasabilities, 44 (6), 508-520.
Vargas, M. L., Sendra, J. M., & Benavides, C. (2012). Metacognitive Dysfunction in Schizophrenia. Schizopherenia in the 21 Century. 87-102.
Wells A, & Certwright-Hatton, S. (2004). A short form of metacognitons questionnaire. Behavior Research and Therapy, 42 (4), 385-396.
روانشناسی افراد استثنایی
دوره 5، شماره 17 - شماره پیاپی 17
فروردین 1394
صفحه 151-168
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار