نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه رازی کرمانشاه

2 گروه روانشناسی عمومی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

اختلال یادگیری ویژه ، یک اختلال عصبی تکاملی است. دانش آموزان مبتلا به این اختلال سطح بالایی از مشکلات شناختی دارند که منجر به افت تحصیلی آن ها می شود. پژوهش حاضر با هدف اثربخشی توانبخشی شناختی رایانه ای بر کاهش نارسایی شناختی دانش آموزان با ناتوانی یادگیری ویژه انجام شد. پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه سوم تا ششم دارای ناتوانی یادگیری شهر کرمانشاه بود که نمونه ای به حجم 28 نفر انتخاب و به دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه نارسایی شناختی برادبنت، پرسشنامه مشکلات یادگیری کلورادو(CLDQ) و آزمون هوش وکسلر کودکان نسخه 4 بود. برنامه توانبخشی شناختی Captain’s Log به مدت 12 جلسه 50-60 دقیقه‌ای و دو بار در هفته برای گروه آزمایش اجرا شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد برنامه توانبخشی شناختی Captain’s Log موجب کاهش نارسایی شناختی این کودکان شده است (001/0>P). نتایج پژوهش حاضر نشان داد برنامه توانبخشی شناختی رایانه‌ای می تواند به عنوان روشی مناسب در کاهش نارسایی شناختی کودکان به کار رود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effectiveness of computer-based cognitive rehabilitation on reducing cognitive failure in Students with Learning Disability

نویسندگان [English]

  • akram abbariki 1
  • kamran Yazdanbakhsh 2
  • khodamorad momeni 2

1 UNIVERSITY RAZI

2 Department of Psychology, Razi University of Kermanshah, Iran

چکیده [English]

Specific learning disability (SLD) is a neurodevelopmental disorder Students with SLD have a high level of cognitive problems, resulting in their academic failure The aim of this study was the effectiveness of computer-based cognitive rehabilitation on reducing cognitive failure of students in Students SLD This study was semi-experimental with pre-test and post-test. The population included all third grade to sixth female students with learning disabilities in the city of Kermanshah Of them, 28 patients were selected and divided into control and experimental groups. Research Instruments included The Cognitive Failures Questionnaire (CFQ) of Broadbent, the Colorado Learning Difficulties Questionnaire (CLDQ) and the Wechsler Intelligence Scale for children- fourth edition. Captain Log's cognitive rehabilitation program at 12 session of 50- 60 minute twice a week for the study group was developed. Covariance analysis indicated that the effectiveness of computer-based cognitive rehabilitation caused reduction in children's cognitive failure (P<0/001). Results of this study showed that computer-based cognitive rehabilitation can be used as a convenient way to help students with learning disorders to reduce their cognitive failure.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "computer-based cognitive rehabilitation"
  • "cognitive failure"
  • " Specific Learning Disability"
  • "Students"
ابوالقاسمی، ع؛ کیامرسی، آ. (1388). بررسی رابطه­ی بین فراشناخت و نارسایی­های شناختی در سالمندان. تازه­های علوم شناختی، 11(1) 15.8.
ارجمند نیا، ع؛ شریفی، ع؛ رستمی، ر. (1393). اثربخشی برنامه‌ی تمرین رایانه‌ای شناختی بر عملکرد حافظه‌ی فعال دیداری.فضایی دانش‌آموزان با مشکلات ریاضی، مجله­یناتوانی­هاییادگیری، 3(4)، 24.6.
افروز، غ. (1390). مقدمه‌ای بر روانشناسی و آموزش‌ و پرورش کودکان استثنائی. تهران: نشر دانشگاه تهران.
پاشاشریفی، ح. (1391). نظریهوکاربردآزمون‌هایهوشوشخصیت، چاپ هشتم. تهران انتشارات سخن.
پورعبدل، س؛ صبحی­قراملکی، ن؛ عباسی، م. (1394). نیمرخ نارسایی شناختی، نارسایی هیجانی و اجتناب شناختی در دانش­آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص. روش­ها و مدل‌های روانشناختی، 6(20)، 71.55.
حاجلو، ن؛ رضایی شریف، ع. (1390) بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه­ی مشکلات یادگیری کلورادو. مجله‌یناتوانی‌هاییادگیری، 1(1)43.24.
رجبی، س؛ پاکیزه، ع. (1391). مقایسه­ی نیمرخ حافظه و توجه دانش­آموزان مبتلابه ناتوانی­های یادگیری با دانش­آموزان عادی.  مجله­ی ناتوانی­های یادگیری، 1(3)، 84.63.
سادوک، ب؛ سادوک و آ؛ روئیز، پ. (2015). خلاصۀ روان‌پزشکی: علوم رفتاری/ روان‌پزشکی بالینی (ویراست یازدهم). جلد سوم. ترجمه فرزین رضاعی (1395). تهران: ارجمند.
شکوهی­یکتا، م؛ لطفی، ص؛ رستمی، ر؛ ارجمندنیا، ع؛ معتمد یگانه، ن؛ شریفی، ع. (1393). اثربخشی تمرین رایانه‌ای شناختی بر عملکرد حافظه فعال کودکان نارساخوان. شنوایی­شناسی، 23(3)، 56.46.
شیخی، ز. (1392). مقایسه­ی نارسایی­های شناختی و شیوه­های مقابله با استرس در بیماران مبتلابه اختلال افسردگی اساسی، اختلال اضطراب فراگیر و همبود. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا (س)، گروه روان­شناسیبالینی.
شهبازی، م. (1390). توان‌بخشی شناختی چیست؟. فصلنامه خبر، پژوهشی، آموزشی و اطلاع و رسانی. شماره 23، ص 9
شهیم، س. (1385). مقیاستجدیدنظرشده‌یهوشیوکسلربرایکودکان،دستور کاروهنجارها. چاپ چهارم. نشر دانشگاه شیراز.
دهقانی، ی؛ صادقی، ل؛ عابدی، الف؛ صمصام شریعت، م. (1395). اثربخشی برنامه نرم‌افزاری توکا بر تمیز و حافظه شنیداری کودکان دارای مشکل یادگیری. تحقیقات علوم رفتاری، 14(2)، 256.250.
عطری ابراهیم پور، ر؛ باباپورخیرالدین، ج؛ احمدی، م. (1392). تأثیر توانمندسازی شناختی رایانه‌ای بر عملکرد حافظه فعال، توجه، توانایی زبان، توانایی دیداری فضایی و سلیس و روان بودن افراد سالمند. فصلنامه آموزش و ارزشیابی، 6(24)، 110.93.
قمری گیوی، ح؛  نریمانی، م؛ محمودی، ه. (1390). اثربخشی نرم­افزار پیشبرد شناختی بر کارکردهای اجرایی، بازداری پاسخ و حافظه کاری کودکان دچار نارساخوانی و نقص توجه/ بی­ فعالی.  مجله­ی ناتوانی­های یادگیری، 1(2)، 115.98.
کسائیان، ک؛ کیامنش، ع؛ بهرامی، ه. (1393). مقایسه­ی عملکرد حافظه فعال و نگهداری توجه دانش آموزان با و بدون ناتوانی­های یادگیری. مجله­ی ناتوانی­های یادگیری، 3(4)، 144.112.
لطفی، ص. (1390). اثربخشیتمرینرایانه‌ایشناختیبرعملکردحافظهفعالکودکاننارساخوان.پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
محمودی­خورندی، ز؛ طالع­پسند، س؛ رحیمیان بوگر، ا. (1394). تأثیر برنامه­های توان‌بخشی شناختی رایانه‌ای بر جبران نقایص  شناختی بیماران مبتلابه آلزایمر خفیف. فصلنامه تازه­های علوم شناختی، 17(4) 32.22
منطقی، م. (1387). راهنمای والدین در استفاده از فناور­ی­های ارتباطی جدید: بازی­های ویدئویی. رایانه­ای. تهران: انتشارات عابد.
نجارزادگان، م؛ نجاتی، و؛ امیری، ن؛ شریفیان، م. (1394).بررسی اثر توانبخشی شناختی بر عملکردهای اجرایی) توجه و حافظه کاری) در کودکان مبتلابه اختلال نقص توجه بیش­فعالی. فصلنامهعلمیپژوهشیطبتوانبخشی، 4(2) 108.97.
نریمانی، م؛ سلیمانی، ا؛ تبریزچی، ن. (1394). بررسی تأثیر توان‌بخشی شناختی بر بهبود نگهداری توجه و پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش­آموزان دارای اختلال ADHD. مجله‌یروان‌شناسیمدرسه، 4(2) 134.118.
نظری، م؛ دادخواه، م؛ هاشمی، ت. (1394). اثربخشی توان‌بخشی شناختی بر خطاهای املای دانش­آموزان با نارسانویسی. پژوهشدرعلومتوان‌بخشی، 11(1) 61.47.
نوید، ب. (1393). بررسی اثربخشی پرورش شناختی رایانه­ای بر عملکرد خواندن کودکان نارساخوان. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، گروه روانشناسی.
Alloway, T.P. (2009).Working memory, but not IQ, predicts subsequent learning in children with learning difficulties. European Journal of psychological Assessment, 25, 92. 98
American Psychiatric Association. (2013). The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition.
Bergo, E., Lombardi, G., Pambuku, A., Della Puppa, A., Bellu, L., D’Avella, D., & Zagonel, V. (2016). Cognitive Rehabilitation in Patients with Gliomas and Other Brain Tumors: State of the Art. BioMed Research International, Article ID 3041824, 11 pages
Baddeley, A.D. (2000).Working Memory: Theoryand Practice, London.U.K; Oxford University press.
Barlett, c. p., vowels, c. l., shanteau, j., crow, j., & miller, t. (2009). The effect of violent and non violent computer games on cognitive performance: computers and humanbehavior, 25, 96.102.
Broadbent, D. E., Cooper, P. J., Fitzgerald, P. F., & Parkes K. R. (1982). The cognitive failures questionnaire (CFQ) and its correlate Br. Journal Clinical Psychology, 21(1), 1.16.
Dahlin, K.I.E. (2011), Effects of working memory training on reading in children with special needs. Read Writ. 24(3), 479–491.
Dahlin, k. I. E. (2013). Working Memory Training and the Effect on Mathematical Achievement in Children with Attention Deficits and Special Needs. Journal of Education and Learning, 2(1), 118.133.
Davis, N.; Sheldon, L. & Colmar, S. (2013). Memory Mates: A Classroom.Based Intervention to Improve Attention and Working Memory. Australian Journal of Guidance and Counselling; 1.10.
Díez.Cirarda, M., Ojeda, N., Peña, J., Cabrera.Zubizarreta, A., Lucas.Jiménez, O., & Gómez.Esteban, J. C. (2016). Increased brain connectivity and activation after cognitive rehabilitation in Parkinson’s disease: a randomized controlled trial. Brain Imaging and Behavior, DOI 10.1007/s11682.016.9639.x.
Gaitán, A., Garolera, M., Cerulla, N., Chico, G., Rodriguez Querol, M., & Canela Soler, J., (2013). Efficacy of an adjunctive computer based cognitive training program in amnestic mild cognitive impairment and Alzheimer's disease: a single blind, randomized clinical trial. International journal of geriatric psychiatry, 28(1), 91.9.
Hadassah Medical Organization. (2011). The Efficacy of Computerized Cognitive Training in Adults With ADHD: Change in ADHD Symptoms, Executive Functions and Quality of Life Following Three Months of Training, NCT00843141 History of Changes, 3(15), 400. 430.
Hallahan, D.P., Kauffman, J.M., & Pullen, P. C. (2015). Exceptional learners: an introduction to special education (13th Ed). Published by Pearson Education.
Hallahan, D.P., & Kauffman, J.M. (2003). Exceptional children: Introduction to special education (9th Ed). Boston: Allyn & Bacon.
Hayes, Inc. (2015). Medical Technology Directory. Cognitive.Behavioral Therapy for the Treatment of Attention.Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD) in Adults. Hayes, Inc, Lansdale, PA: February 15, 2011. Updated February 6, 2015.
Holmes, J., Gathercole, S.E., Place. M., Dunning, D.L., Holton, K.A., & Elliott, J.G. (2010). Working Memory Deficits can be overcome: Impacts of Training and Medication on Working Memory in Children with ADHD. APPLIED COGNITIVE PSYCHOLOGY; 24: 827–836.
Hwang, J. H., Cha, H. G., Cho, Y. S., Kim,T. S., & Cho, H. S. (2015). The effects of computer.assisted cognitive rehabilitation on Alzheimer’s dementia patients memories. Journal of Physical Therapy Science, 27, 2921–2923.
Kesler, S. R., Lacayo, N. J. & Jo, B. (2011). A pilot study of an online cognitiverehabilitation program for executive function skills in children with cancer.related braininjury. Department of Psychiatry and Behavioral Sciences, Stanford University, 25(1), 101.12.
Kim, S. (2015). Cognitive rehabilitation for elderly people with early.stage Alzheimer’s disease. Journal of Physical Therapy Science, 27, 543–546.
Kotwal, D. B., Burns, W. J., & Montgomery, D. D. (1996). Computer.assisted cognitive training for ADHD. Journal of Behavior Modification, 20, 85.96.
Landerl, K., & Willburger, E. (2010). Temporal processing, attention, and learning disorders. Learning and Individual Differences, 20(3), 393–401.
Lee, W. H., & Lee, W. K. (2017). Cognitive rehabilitation for patients with schizophrenia in Korea. Asian Journal of Psychiatry, 25, 109–117.
Łojek, E., & Bolewska, A. (2013). The effectiveness of computer.assisted cognitive rehabilitation in brain.damaged patients1. Polish Psychological Bulletin, 44(1), 31.39.
Loosli, S.V., Buschkuehl. M., Perrig, W.J., & Jaeggi, S.M. (2011). Working memory training improves reading processes in typically developing children', Child Neuropsychology, 18(1), 62.78.
Maehler, C. & Schuchardt, K. (2011). Working Memory in children with Learningdisabilities: Rethinking the criteria of discrepancy. International Journal of disability, Developmentand 58(1), 5.17.
Malhotra, Sh., Rajender, G., Sharma, V., & Singh, T.B. (2009). Efficacy of Cognitive Retraining Techniques in Children with Learning Disability. Delhi Psychiatry Journal, 12(1).100.106
Mecacci, L., & Righi, S. (2006) Cognitive failures, metacognitive beliefs and aging. Personality and Individual Differences, 40, 1453.1459.
Mecacci, L., Righi, S., & Rocchetti G. (2004) Cognitive failures and circadian typology. Personality and Individual Differences, 37, 107.113.
Mikulas, W.L. & Vodanovich, S.J. (1993). The essence of boredom. Psycholoty Record, 43: 3.12.
Milton, H., (2010), Effects of a computerized working memory training program on attention, working memory, and academics, in adolescents with severe ADHD/LD,  Journal of Psychology, 1(14), 120 – 122.
National Center for Learning Disabilities. (2014). The State of Learning Disabilities: Facts, Trends and Emerging Issues. New York, CT: Author.
O’Connel, R. G., Bellgrove, M. A., & Robertson, I. H. (2007). Avenues for the neuro.remediation of ADHD: Lessons from Clinical Neurosciences. In M. Fitzgerald, M. Bellgrove, M., Gill. (eds.), Handbook of Attention Deficity Hyperactivity Disorder (pp. 441.463). West Sussex: John Wiley & Sons Ltd.
Raghubar, K. P., Barnes, M. A. & Hecht, S. A. (2010). Working memory and mathematics: A review of developmental, individual difference, and cognitive approaches. Learning and Individual Differences, 20(3), 110– 122.
Ressner, P., Niliu, P., Berankova, D., Srovnalova.Zakopcanova, H., Bartova, P., Krulova, P., Zapletalova, J. & Bar, M. (2014). Computer.Assisted Cognitive Rehabilitation in Stroke and Alzheimer’s disease. Journal Neurol Neurophysiol, 5(6), doi:10.4172/2155.9562.1000260.
Seidman, L. J. (2006). Neuropsychological functioning Archive of SID in people with ADHD across the lifespan. Clinical Psychology Review, 26, 466–485.
Shiran A., & Breznitz Z. (2011). The effect of cognitive training on recall range and speed of information processing in the working memory of dyslexic and skilled readers. Journal of Neurolinguistics, 24(1), 524–537.
Stevens, C., Fanning, J., Coch, D., Sanders, L., &Neville, H. (2008). Neural mechanisms of selective auditory attention are enhanced by computerized training: electrophysiological evidence from language.impaired and typically developing children. Brain Research, 1205, 55–69.
Swanson, L. J. (2014). Do the means justify the ends, or do the ends justify the means? Value protection model of justice. Reasoning. Personality and Social Psychology Bulletin, 28(8), 452.461.
Swanson, H. L. (2006). Working Memory and Dynamic Testing in Children with Learning Disabilities. Working Memory and Education, Copyright by Academic Press, University of California Riverside, 125.156.
Swanson, J. & Wigal, T. (2008). Self.perceptions of competence in children with ADHD and comparison children. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 72(5), 382.391.
Taroyan, N.A., Nicolson, R.I. & Fawcett, A.J. (2007). Behavioral and neurophysiological correlates of dyslexia in the continuous performance task. Clinical Neurophysiology, 118(4), 845.855.
Thorell, L. B., Nutley, S. B., Bohlin, G., & Klingberg, T. (2009). Training and transfer effects of executive functions in preschool Children. Developmental Science, 12(1), 106.113.
Wallace, J. C. (2004). Confirmatory factor analysis of the cognitive failures questionnaire: evidence for dimensionality and construct validity. Personality and Individual Differences, 37, 307–324.
Wallace, J., Kass, S., & Stanny, C., (2002). Cognitive failures questionnaire revisited: Correlates and dimensions. Journal of General Psychology, 129(3), 56.238.
Wallace, J., & Chen, G. (2005). Development and validation of a work. specific measure of cognitive failure: Implication for occupational safety. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 78(4), 615–632.
Wallace, J. C., Popp, E., & Mondore S. (2006). Safety climate as a mediator between foundation climates and occupational accidents: A group.level investigation. Journal of Applied Psychology, 91(3), 681.688.
Wallace, J.C., Vodanovich, S. (2010). Workplace safety performance: Conscientiousness, cognitive failure andtheir interaction. Journal Occup Health Psychology, 8(4), 27.316.
Wang, SH., & Gathercole, S.E. (2013). Working memory deficits in children with reading difficulties: Memory span and dual task coordination. of Experimental Child Psychology, 115, 188.197.
Watt, DJ., & Vodanovich, S.J. (1999). Boredom proneness and psychological development. Journal Psychology, 133(3), 303.14.
Willcutt, E.G., Boada, R., Riddle, M.W., Chhabildas, N., DeFries, J.C., & Pennington, B.F. (2011). Colorado Learning Difficulties Questionnaire: Validation of a Parent.Report Screening Measure. Psychological Assessment, 3, 778–791.
Willis, S. L., Tennstedt, S.L., Marsiske, M., Ball, K., Elias J., Koepke, K. M., & et al. (2006). Long.term effects of cognitive training on everyday functional outcomes in older adults. Journal American Medical Association, 296(23), 2805.2814.
Witt, M. (2011). School based working memory training: Preliminary finding of improvement in children’s mathematical performance. Advance in Cognitive psychology, 7(2), 7.15.
Zarghi, A., Zali, A., Ashrafi, F., & Moazezi, M. (2013a) Neuroscience and Neuro.cognitive Rehabilitation. Basic Research Journal of Medicine and Clinical Sciences, 2(8), 83.87.
Zarghi, A., Zal, A., Ashrafi, F., & Moazezi, M. (2013b) Emotional, behavioral and cognitive mechanisms in rehabilitation of romantic love neuro.cognitive process. Basic Research Journal of Medicine and Clinical Sciences, 2(9), 94.102.