نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناسی ارشد/ دانشگاه رازی
2 عضو هیئت علمی گروه راهنمایی و مشاوره /دانشگاه رازی
3 عضو هیئت علمی گروه راهنمایی مشاوره، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
چکیده
هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تاب‌آوری مادران دارای کودک کم‌توان ذهنی بود. روش پژوهش نیمه تجربی از نوع طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل و پیگیری بود. جامعه پژوهش شامل تمامی مادران دارای کودک کم‌توان ذهنی بودند که فرزندانشان در مدارس استثنایی شهرستان دزفول در سال تحصیلی 96-1395 به تحصیل اشتغال داشتند. از جامعه فوق تعداد 30 نفر از مادران دارای کودک کم‌توان ذهنی به روش تصادفی خوشه‌ای انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. شرکتکنندگان گروه آزمایش طی 10 جلسه نوددقیقه‌ای، (هر هفته دو جلسه) درمان گروهی را دریافت کردند. ابزار پژوهش شامل مقیاس تاب‌آوری فرایبورگ (2003) بود. داده‌ها با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس آمیخته تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد بین دو گروه آزمایش و کنترل در تاب‌آوری تفاوت معناداری وجود دارد. با توجه به یافتههای پژوهش میتوان گفت درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد روشی کارآمد در افزایش تاب‌آوری در مادران دارای کودک کم‌توان ذهنی است
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Effectiveness of group therapy based on acceptance and commitment on Resilience mothers of children with mental retardation
نویسندگان [English]
- Seyed mohsen Hojatkhah 2
- Mohsen golmohammadian 3
1
2 Assistant professor, department of counseling, Razi University, Iran
3 Assistant professor, department of counseling, Razi University, Iran
چکیده [English]
The aim of Present study was study the effectiveness of therapy based on acceptance and commitment on Resiliency mothers of children with mental retardation. Study type was semi experimental, pretest-posttest design with control group and the follow up. Population include all mothers of children with mental retardation whose children were studying at exceptional schools in Dezful city in the academic year of 2016-2017. . 30 Mother were chosen with Multi-step cluster sampling method and assigned into tow experimental and control groups randomly (each group n=15). The experimental group received group therapy in 10 sessions of 90 minutes (2 session weekly)and The control group did not receive group therapy. The Instruments was Friborg Revised Resiliencyscale (2003). data analyzed with analyze of variance. The results showed that there is significant differences in level Posttest and Follow up between experimental and control groups in Resiliency (p>0/001). According to research findings, group therapy based on acceptance and commitment is an effective method in increasing the resiliency in mothers with mental retardation children.
کلیدواژه‌ها [English]
- Key words: group therapy based on acceptance and commitment
- Resilience
- mothers
- children with mental retardation
ایزدی، ر؛ نشاط دوست، ح. ط.؛ عسگری، ک.؛ عابدی، م. ر. (1393). «مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان شناختی رفتاری بر علائم بیماران مبتلابه اختلال وسواس اجباری»، تحقیقات علوم رفتاری، 12(1)، 19-33.
پرمقیاس، ع. (1382). «بررسی عوامل مؤثر بر نگرش مادران دارای فرزند معلول ذهنی نسبت به شیوه‌های نگهداری فرزندان معلول ذهنی در خانواده و مؤسسات شبانه‌روزی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی، تهران.
حق رنجبر، ف.؛ کاکاوند، ع.؛ برجعلی، ا.؛ و برماس، ا. (1390). «تاب‌آوری و کیفیت زندگی مادران دارای فرزند کم‌توان ذهنی»، مجله سلامت و روانشناسی، 1(1)، 187-177.
حجتخواه، س. م.؛ و مصباح، ا. (1395). «اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر احساس شرم درونی شده و سازگاری اجتماعی مادران دارای کودک کم‌توان ذهنی»، فصلنامه روانشناسی افراد استثنایی، دانشگاه علامه طباطبائی، 6(24)، 180-153.
حیدرآبادی، ا.؛ یعقوبی دوست، م.؛ و شاهون وند، ب. (1392). «بررسی رابطه بین حمایت اجتماعی ادراک‌شده با خشونت خانگی والدین علیه فرزندان»، مطالعات علوم اجتماعی ایران، 10(39)، 50-32.
چالمه، ر. (1393). «بررسی کفایت روانسجی مقیاس اندازه‌گیری تاب‌آوری در بین زندانیان زندان عادل آباد شهر شیراز: روایی، پایایی و ساختار عاملی»، روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 1(4)، 43 – 31.
دهقانی، ه. (1394). «اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تاب‌آوری مادران دارای فرزند با اختلال یادگیری»، اولین کنگره علمی پژوهشی سراسری توسعه و ترویج علوم تربیتی و روانشناسی، جامعه‌شناسی و علوم فرهنگی اجتماعی ایران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین، تهران، ایران.
زارع، ح.؛ و شهابی زاده، ف. (1394). «نگرش و التزام علمی به نماز در تدوین مدل تعهد زناشویی زنان معلم شهر بیرجند باواسطه گری تاب‌آوری»، زن و مطالعات خانواده، 7(27)، 71-53.
سامانی، س.؛ جوکار، ب.؛ صحراگرد، ن. (1386). «تاب‌آوری، سلامت روانی و رضایتمندی از زندگی»، مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 13(3)، 295-290.
شیرازی، ف.؛ و لایی، س. (1394). «چالش های مدیران آموزشی: تاب‌آوری و سلامت روان معلمان زن دوره ی ابتدایی شهر کرمانشاه». همایش ملی سیمای مدیریت آموزشی در عصر تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، ایران.
شیرازی، ف. (1394). «چالش های مدیران آموزشی: تاب‌آوری و سلامت روان معلمان زن دوره ی ابتدایی شهر کرمانشاه»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد، ایران.
عزیزی، م.؛ حسن‌آبادی، ح.؛ مهرام، ب.؛ سعیدی، م. (1393). «بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهبود تاب‌آوری افراد مبتلابه سرد درد مزمن»، دومین همایش ملی پژوهش و درمان در روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت‌جام، خراسان رضوی، ایران.
عزیزی، م.؛ حسن‌آبادی، ح.؛ مهرام، ب.؛ سعیدی، م. (1393). «بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهبود تاب‌آوری افراد مبتلابه سرد درد مزمن»، دومین همایش ملی پژوهش و درمان در روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت‌جام، خراسان رضوی، ایران.
فروغان، م.؛ موللی، گ.؛ سلیمی، م.؛ اسدی ملایری، س. (1385). «بررسی تأثیر مشاوره بر سلامت روانی والدین کودکان کم‌شنوا»، مجله شنوایی‌شناسی، 5(12)، 67-61.
کشتکاران، ط. (1388). رابطة الگوهای ارتباطی خانواده با تاب آوری در دانشجویان دانشگاه شیراز. دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردیدانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان. 39، 88 – 69.
لطفی، م.؛ فرخی، ا.؛ و فقیه زاده، س. (1393). «رشد مهارت‌های حرکتی در کودکان کم‌توان ذهنی»، فصلنامه کودکان استثنایی،14(4)، 68-58.
محمدی، م. (1384). «بررسی متغیرهای خانوادگی و فردی در افراد در معرض خطر سوءمصرف مواد»، رساله دکتری، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی.
مک کی، م.، لیوف، آ.، اسکین، م. (2013). درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برای مشکلات بین فردی(همراه با شیوه‌نامه درمان گروهی)، ترجمه‌ی محمود روغنچی، رضوان السادات جزایری، عذرا اعتمادی، مریم فاتحی زاده، خدا مراد مؤمنی و سید محسن حجت خواه. (1395). کرمانشاه، انتشارات دانشگاه رازی.
میرزایی، ش.؛ کیامنش، ع.؛ حجازی، ا.؛ و بنی جمال، ش. (1395). «تأثیر ادراک شایستگی بر تاب‌آوری تحصیلی با میانجی‌گری انگیزش خودمختار»، روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 7(25)، 82-6.
مقتدایی، م.؛ و خوش‌اخلاق، ح. (1394). «اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر انعطاف‌پذیری روان‌شناختی همسران جانبازان»، مجله جنگ و بهداشت عمومی ایران(طب جانباز)، 7(4)، 188-183.
ونکی، ز، محمدخان کرمانشاهی پ. س.، احمدی ف.، آزاد فلاح، پ.؛ و کاظم نژاد ا. (1385). «تجربیات مادران از داشتن کودک عقب‌مانده ذهنی»، مجله توان‌بخشی،7 (3)، 33-26.
هاشمیان، آ. (1394). «بررسی اثر بخشی گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر ادراک حمایت اجتماعی و رضایت جنسی زنان نابارور»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران.
Aghaei, A., & Heidari, P. (2016).» Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) on resiliency of female with psoriasis«, Annual world conference14 seattle, Washington, United States.
Bayrakli, H., & Kaner, S. (2012). »Investigating the factors affecting resiliency in mothers of children with and without intellectual disability«, Educational Sciences: Theory & Practice, 12 (2),936-943.
Carlson, J., Sperry, L., & Lewis, J. (1945). Family Therapy: ensuring efficient treatment, Translated by Navabi Nejad, Sh. (2010). Tehran: Press PTA. (Persian)
Dmitry M., Davydov., Robert, S., Karen , R., & Isabelle, C. (2007). »Resilience and mental health«, Clinical Psychology Review, 46, 359–371.
Forman, E. .M., & Herbert, D. (2009). »New directions in cognitive behavior therapy: acceptance based therapies,chapter to appear«, In: O'Donohue WT, Fisher, JE,editors. Cognitive behavior therapy: applying empiricallysupported techniques in your practice, 2nd ed. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, 263-268.
Friborg, O., Barlaug, D., Martinussen, M., Rosenvinge, J. H., & Hjemdal, O. (2005). »Resilience in relatio to personality and intelligence«, International Journal of Methods in Psychiatric Research,14 (1), 29-42.
Greeff, AP., & Nolting, C. (2013). »Resilience in families of children with developmental disabilities«, Fam Syst Health, 31(4), 396-405.
Habibollahi, S. Naderi, F. Abedi, A. & Mazaheri, M. M. (2015). »Effectiveness of group acceptance and commitment therapy (ACT) on school anxiety and resilience among high school students«, Journal of Biodiversity and Environmental Sciences (JBES), 7(1), 557-563.
Hayes, S. C., Strosahl, K. Wilson, KG., Bissett, RC., Pistorelo, J., Tormino, D., & etall. (2004). »Measuring experiential avoidance: A preliminary test of a working model«, Psychol Rec, 54(4), 553-578.
Harris R. (2006(. »Embracing your demons: An overview of aceeptance and commitment therapy«, Psychotherapy in Australia, 21(4), 2-8.
Hughes, L. S., Clark, J., Colclough. J. A., Dale, E., & McMillan, D. (2017). »Acceptance and Commitment Therapy (ACT) for Chronic Pain: A Systematic Review and Meta-Analyses«, The Clinical Journal of Pain, 33(6), 552–568.
Kaveh, M., Alizadeh, H., Delavar, A., & Borjali, A. (2011). »Development of a resilience fostering program against stress and its impact on quality of life components in parents of children with mild intellectual disability«, Iranian J Exc Child, 2, 119-140. (Persian).
Luthar. S. S., Cicchetti. D., & Becker, B. (2000). »The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work«,Child Dev, 71, 543-62.
Masten, A. (2001). »Ordinary magic: resilience processes in development«, American psychologist, 56, 227-228.
Martin,A. J., & Marsh, H. (2014). »Academic resilience and its psychological and educational correlations: a construct validity approach«, Psychology in the Schools, 43, 267-281.
Modarresi, F., Zahediyan, H., & Hashemi Mohammadabad, N. (2011). »Amount of marital adjustment and love quality in volunteers of divorce with history of marital infidelity and no history of marital infidelity«, Journal of Armaghan-e- Danesh Yasuj medical sciences, 19 (1), 78-88. (Persian).
Nazari, A. M,. & Beyrami, M. (2009). »Investigation the effect of solutionfocused counseling on marital satisfaction at dimensions aggression, time togetherness, agreement on financial issues and sexual satisfaction in couples both working«, Journal of Psychology University of Tabriz, 3(9), 97-120. (Persian).
Noone, S. J., & Hastings, R. P. (2009). »Building psychological resilience in support staff caring for people with intellectual disabilities pilot evaluation of an acceptance based intervention«, J Intellect Disabil, 13(1), 43-51.
Olson, D. h. (2011). »Faces IV and the circumplex model: Validation study«, JMFT, 3(1)64-80.
Pinto, R. A., Kienhuis, M., Slevison. M., Chester, A., Sloss. A., & Yap, K. (2017). »The effectiveness of an outpatient Acceptance and Commitment Therapy Group programme for a transdiagnostic population«, Clinical Psychologis, 21, 33–43.
Paterson, J. (2002). »Understanding family resiliency«, Journal of clinical psychology, 58(3), 233-246.
Saeedifard, T., Nazari, A. M., & Mohsenzadeh, F. (2016). »Effect of acceptance and commitment therapy on the resiliency of mothers of children with learning disability«, Journal of Research & Health Social, Development & Health Promotion Research Center, 6(2), 263- 271.
Samani. S., & Zare. M. (2008). »The role of family cohesion, flexibility and Goal oriented in Children«, Journal of Family Research , 4(1), 17-36.
Saavedra, K. (2008). »Toward a new acceptance and commitment therapy (ACT) treatment of problematic anger for low income minorities in substance abuse recovery: A randomized controlled experiment« , PsyD dissertation, Wright Instiute, Berkeley, CA.
Thornton, B., & Sanchez, J. E. (2010). »Promoting resiliency among Native American students to prevent dropouts«, Education, 131 (2), 455-464.
Waugh, C. H. E., Fredrickson, B. L., & Taylor, S. F. (2008). » Adapting to lifes slings and arrows: Individual differences in resilience when recovering from an anticipated threat«, Journal of Research inPersonalsity, 42,1031- 1046.
ایزدی، ر؛ نشاط دوست، ح. ط.؛ عسگری، ک.؛ عابدی، م. ر. (1393). «مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان شناختی رفتاری بر علائم بیماران مبتلابه اختلال وسواس اجباری»، تحقیقات علوم رفتاری، 12(1)، 19-33.
پرمقیاس، ع. (1382). «بررسی عوامل مؤثر بر نگرش مادران دارای فرزند معلول ذهنی نسبت به شیوه‌های نگهداری فرزندان معلول ذهنی در خانواده و مؤسسات شبانه‌روزی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی، تهران.
حق رنجبر، ف.؛ کاکاوند، ع.؛ برجعلی، ا.؛ و برماس، ا. (1390). «تاب‌آوری و کیفیت زندگی مادران دارای فرزند کم‌توان ذهنی»، مجله سلامت و روانشناسی، 1(1)، 187-177.
حجتخواه، س. م.؛ و مصباح، ا. (1395). «اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر احساس شرم درونی شده و سازگاری اجتماعی مادران دارای کودک کم‌توان ذهنی»، فصلنامه روانشناسی افراد استثنایی، دانشگاه علامه طباطبائی، 6(24)، 180-153.
حیدرآبادی، ا.؛ یعقوبی دوست، م.؛ و شاهون وند، ب. (1392). «بررسی رابطه بین حمایت اجتماعی ادراک‌شده با خشونت خانگی والدین علیه فرزندان»، مطالعات علوم اجتماعی ایران، 10(39)، 50-32.
چالمه، ر. (1393). «بررسی کفایت روانسجی مقیاس اندازه‌گیری تاب‌آوری در بین زندانیان زندان عادل آباد شهر شیراز: روایی، پایایی و ساختار عاملی»، روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 1(4)، 43 – 31.
دهقانی، ه. (1394). «اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تاب‌آوری مادران دارای فرزند با اختلال یادگیری»، اولین کنگره علمی پژوهشی سراسری توسعه و ترویج علوم تربیتی و روانشناسی، جامعه‌شناسی و علوم فرهنگی اجتماعی ایران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین، تهران، ایران.
زارع، ح.؛ و شهابی زاده، ف. (1394). «نگرش و التزام علمی به نماز در تدوین مدل تعهد زناشویی زنان معلم شهر بیرجند باواسطه گری تاب‌آوری»، زن و مطالعات خانواده، 7(27)، 71-53.
سامانی، س.؛ جوکار، ب.؛ صحراگرد، ن. (1386). «تاب‌آوری، سلامت روانی و رضایتمندی از زندگی»، مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 13(3)، 295-290.
شیرازی، ف.؛ و لایی، س. (1394). «چالش های مدیران آموزشی: تاب‌آوری و سلامت روان معلمان زن دوره ی ابتدایی شهر کرمانشاه». همایش ملی سیمای مدیریت آموزشی در عصر تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، ایران.
شیرازی، ف. (1394). «چالش های مدیران آموزشی: تاب‌آوری و سلامت روان معلمان زن دوره ی ابتدایی شهر کرمانشاه»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد، ایران.
عزیزی، م.؛ حسن‌آبادی، ح.؛ مهرام، ب.؛ سعیدی، م. (1393). «بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهبود تاب‌آوری افراد مبتلابه سرد درد مزمن»، دومین همایش ملی پژوهش و درمان در روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت‌جام، خراسان رضوی، ایران.
عزیزی، م.؛ حسن‌آبادی، ح.؛ مهرام، ب.؛ سعیدی، م. (1393). «بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بهبود تاب‌آوری افراد مبتلابه سرد درد مزمن»، دومین همایش ملی پژوهش و درمان در روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت‌جام، خراسان رضوی، ایران.
فروغان، م.؛ موللی، گ.؛ سلیمی، م.؛ اسدی ملایری، س. (1385). «بررسی تأثیر مشاوره بر سلامت روانی والدین کودکان کم‌شنوا»، مجله شنوایی‌شناسی، 5(12)، 67-61.
کشتکاران، ط. (1388). رابطة الگوهای ارتباطی خانواده با تاب آوری در دانشجویان دانشگاه شیراز. دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردیدانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان. 39، 88 – 69.
لطفی، م.؛ فرخی، ا.؛ و فقیه زاده، س. (1393). «رشد مهارت‌های حرکتی در کودکان کم‌توان ذهنی»، فصلنامه کودکان استثنایی،14(4)، 68-58.
محمدی، م. (1384). «بررسی متغیرهای خانوادگی و فردی در افراد در معرض خطر سوءمصرف مواد»، رساله دکتری، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی.
مک کی، م.، لیوف، آ.، اسکین، م. (2013). درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برای مشکلات بین فردی(همراه با شیوه‌نامه درمان گروهی)، ترجمه‌ی محمود روغنچی، رضوان السادات جزایری، عذرا اعتمادی، مریم فاتحی زاده، خدا مراد مؤمنی و سید محسن حجت خواه. (1395). کرمانشاه، انتشارات دانشگاه رازی.
میرزایی، ش.؛ کیامنش، ع.؛ حجازی، ا.؛ و بنی جمال، ش. (1395). «تأثیر ادراک شایستگی بر تاب‌آوری تحصیلی با میانجی‌گری انگیزش خودمختار»، روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 7(25)، 82-6.
مقتدایی، م.؛ و خوش‌اخلاق، ح. (1394). «اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر انعطاف‌پذیری روان‌شناختی همسران جانبازان»، مجله جنگ و بهداشت عمومی ایران(طب جانباز)، 7(4)، 188-183.
ونکی، ز، محمدخان کرمانشاهی پ. س.، احمدی ف.، آزاد فلاح، پ.؛ و کاظم نژاد ا. (1385). «تجربیات مادران از داشتن کودک عقب‌مانده ذهنی»، مجله توان‌بخشی،7 (3)، 33-26.
هاشمیان، آ. (1394). «بررسی اثر بخشی گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر ادراک حمایت اجتماعی و رضایت جنسی زنان نابارور»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران.
Aghaei, A., & Heidari, P. (2016).» Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) on resiliency of female with psoriasis«, Annual world conference14 seattle, Washington, United States.
Bayrakli, H., & Kaner, S. (2012). »Investigating the factors affecting resiliency in mothers of children with and without intellectual disability«, Educational Sciences: Theory & Practice, 12 (2),936-943.
Carlson, J., Sperry, L., & Lewis, J. (1945). Family Therapy: ensuring efficient treatment, Translated by Navabi Nejad, Sh. (2010). Tehran: Press PTA. (Persian)
Dmitry M., Davydov., Robert, S., Karen , R., & Isabelle, C. (2007). »Resilience and mental health«, Clinical Psychology Review, 46, 359–371.
Forman, E. .M., & Herbert, D. (2009). »New directions in cognitive behavior therapy: acceptance based therapies,chapter to appear«, In: O'Donohue WT, Fisher, JE,editors. Cognitive behavior therapy: applying empiricallysupported techniques in your practice, 2nd ed. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, 263-268.
Friborg, O., Barlaug, D., Martinussen, M., Rosenvinge, J. H., & Hjemdal, O. (2005). »Resilience in relatio to personality and intelligence«, International Journal of Methods in Psychiatric Research,14 (1), 29-42.
Greeff, AP., & Nolting, C. (2013). »Resilience in families of children with developmental disabilities«, Fam Syst Health, 31(4), 396-405.
Habibollahi, S. Naderi, F. Abedi, A. & Mazaheri, M. M. (2015). »Effectiveness of group acceptance and commitment therapy (ACT) on school anxiety and resilience among high school students«, Journal of Biodiversity and Environmental Sciences (JBES), 7(1), 557-563.
Hayes, S. C., Strosahl, K. Wilson, KG., Bissett, RC., Pistorelo, J., Tormino, D., & etall. (2004). »Measuring experiential avoidance: A preliminary test of a working model«, Psychol Rec, 54(4), 553-578.
Harris R. (2006(. »Embracing your demons: An overview of aceeptance and commitment therapy«, Psychotherapy in Australia, 21(4), 2-8.
Hughes, L. S., Clark, J., Colclough. J. A., Dale, E., & McMillan, D. (2017). »Acceptance and Commitment Therapy (ACT) for Chronic Pain: A Systematic Review and Meta-Analyses«, The Clinical Journal of Pain, 33(6), 552–568.
Kaveh, M., Alizadeh, H., Delavar, A., & Borjali, A. (2011). »Development of a resilience fostering program against stress and its impact on quality of life components in parents of children with mild intellectual disability«, Iranian J Exc Child, 2, 119-140. (Persian).
Luthar. S. S., Cicchetti. D., & Becker, B. (2000). »The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work«,Child Dev, 71, 543-62.
Masten, A. (2001). »Ordinary magic: resilience processes in development«, American psychologist, 56, 227-228.
Martin,A. J., & Marsh, H. (2014). »Academic resilience and its psychological and educational correlations: a construct validity approach«, Psychology in the Schools, 43, 267-281.
Modarresi, F., Zahediyan, H., & Hashemi Mohammadabad, N. (2011). »Amount of marital adjustment and love quality in volunteers of divorce with history of marital infidelity and no history of marital infidelity«, Journal of Armaghan-e- Danesh Yasuj medical sciences, 19 (1), 78-88. (Persian).
Nazari, A. M,. & Beyrami, M. (2009). »Investigation the effect of solutionfocused counseling on marital satisfaction at dimensions aggression, time togetherness, agreement on financial issues and sexual satisfaction in couples both working«, Journal of Psychology University of Tabriz, 3(9), 97-120. (Persian).
Noone, S. J., & Hastings, R. P. (2009). »Building psychological resilience in support staff caring for people with intellectual disabilities pilot evaluation of an acceptance based intervention«, J Intellect Disabil, 13(1), 43-51.
Olson, D. h. (2011). »Faces IV and the circumplex model: Validation study«, JMFT, 3(1)64-80.
Pinto, R. A., Kienhuis, M., Slevison. M., Chester, A., Sloss. A., & Yap, K. (2017). »The effectiveness of an outpatient Acceptance and Commitment Therapy Group programme for a transdiagnostic population«, Clinical Psychologis, 21, 33–43.
Paterson, J. (2002). »Understanding family resiliency«, Journal of clinical psychology, 58(3), 233-246.
Saeedifard, T., Nazari, A. M., & Mohsenzadeh, F. (2016). »Effect of acceptance and commitment therapy on the resiliency of mothers of children with learning disability«, Journal of Research & Health Social, Development & Health Promotion Research Center, 6(2), 263- 271.
Samani. S., & Zare. M. (2008). »The role of family cohesion, flexibility and Goal oriented in Children«, Journal of Family Research , 4(1), 17-36.
Saavedra, K. (2008). »Toward a new acceptance and commitment therapy (ACT) treatment of problematic anger for low income minorities in substance abuse recovery: A randomized controlled experiment« , PsyD dissertation, Wright Instiute, Berkeley, CA.
Thornton, B., & Sanchez, J. E. (2010). »Promoting resiliency among Native American students to prevent dropouts«, Education, 131 (2), 455-464.
Waugh, C. H. E., Fredrickson, B. L., & Taylor, S. F. (2008). » Adapting to lifes slings and arrows: Individual differences in resilience when recovering from an anticipated threat«, Journal of Research inPersonalsity, 42,1031- 1046.
)