روانشناسی افراد استثنایی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

فایل های ضروری

راهنمای ارسال مقالات

داوران سال 1399

داوران سال 1400

داوران سال 1401

مقایسه اثربخشی آموزش فرزندپروری مبتنی بر مدل دوگانه‌ای بی سی ایکس و فرزندپروری مبتنی بر مهرورزی بر رابطه مادر –کودک و مشکلات رفتاری کودکان با کم‌توانی‌های ذهنی و تحولی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشگاه اصفهان،ایران

2 استادیار گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشگاه اصفهان، ایران

3 گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشگاه اصفهان،ایران

چکیده

کم‌توانی ذهنی و تحولی، اختلالی است که بر کارکرد انطباقی و هوشی فرد در حوزه‌های عملی، اجتماعی و مفهومی تأثیرگذار است. هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی آموزش فرزندپروری مبتنی بر برنامه مدل دوگانه‌ای بی سی ایکس و فرزندپروری مبتنی بر مهرورزی بر رابطه مادر –کودک و مشکلات رفتاری کودکان با کم‌توانی ذهنی و تحولی بود. روش پژوهش آزمایشی با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون و پیگیری بود. نخست، آزمودنی‌ها بر اساس ملاک‌های ورود غربال شدند، سپس 45 مادر کودکان با کم‌توانی ذهنی و تحولی انتخاب ‌شده و به‌طور تصادفی در گروه‌های آزمایشی و گواه جای گرفتند (15 نفر در هر گروه). مادران در گروه مبتنی بر برنامه مدل دوگانه‌ای بی سی ایکس، 10 جلسه و در گروه مبتنی بر مهرورزی 8 جلسه تحت مداخله قرار گرفتند و گروه گواه، مداخله‌ای دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه نقاط قوت و ضعف و پرسشنامه رابطه مادر-کودک در هر سه مرحله برای آزمودنی‌ها اجرا شدند.تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل واریانس با تکرار سنجش نشان داد که آموزش فرزندپروری مبتنی بر برنامه مدل دوگانه‌ای بی سی ایکس در مقایسه با فرزندپروری مبتنی بر مهرورزی و گروه گواه بر رابطه مادر –کودک و مشکلات رفتاری کودکان با کم‌توانی ذهنی و تحولی تأثیرگذاری معناداری داشته است. بر اساس یافته‌ها، فرزندپروری مبتنی بر برنامه مدل دوگانه‌ای بی سی ایکس برنامه‌ای مؤثر برای فرزندپروری مادران کودکان با کم‌توانی ذهنی و تحولی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing the Effectiveness of Parenting Education Based on the Double ABCX Model and Compassion-Based Parenting on the Mother-Child Relationship and Behavioral Problems of Children with Intellectual and Developmental Disabilities

نویسندگان [English]

  • mohamad madhi 1
  • Amir Ghamarani 2
  • Ahmad Yarmohamadian 3

1 PhD Student of Psychology and Education for Children with Special Needs, Isfahan University, Iran

2 Assistant Professor, Department of Psychology and Education for Children with Special Needs, Isfahan University, Iran

3 Associate Professor, Department of Psychology and Education for Children with Special Needs, Isfahan University, Iran

چکیده [English]

Intellectual and Developmental Disability is a disorder that affects individuals’ adaptive and intelligent performance in practical, social, and conceptual areas. The present study aimed to compare the effectiveness of parenting education based on the Double ABCX model and compassion-based parenting on the mother-child relationship and behavioral problems in children was an intelligence disabilities.
The present research employed an experimental research with pretest-posttest, and follow-up design. The subjects were screened based on inclusion criteria, then 45 mothers of children with intellectual disabilities were selected and randomly assigned to experimental and control groups (each group contained15 subjects). Mothers participated in 10 sessions of the Double ABCX program intervention, and in 8 sessions of compassion-based parenting, while the control group did not receive any intervention. The research instruments included The Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ) and Mother-Child Relationship Questionnaire, performed for all subjects in each of the three stages. Data analysis was conducted using repeated measures. Follow-up tests showed that parenting education based on Double ABCX model has a significant effect on mother-child relationship and behavioral problems in children with intellectual disabilities.
As the findings depicted, parenting education based on the Double ABCX model is an effective program for the parenting of mothers of children with intellectual disabilities

کلیدواژه‌ها [English]

  • Parenting
  • Double ABCX model
  • compassion
  • children with Intellectual and Developmental disabilities
مراجع
 اصلانی، خ ؛ وارسته، م؛ امان الهی، ع. (1395). اثربخشی آموزش برنامه والدگری مثبت بر کیفیت تعامل والد- کودک. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 7(28)، 183-201.
تهرانی دوست، م؛ شهریور، ز؛ پاکباز،ب؛ رضایی، آ؛ احمدی، ف. (1385). روایی نسخه فارسی پرسشنامه توانایی­ها و مشکلات (SDQ).تازه های علوم شناختی، 8(4)،33-39.
خانبانی، م؛ نشاط­دوست، م.ط. (1384). مقایسه پرخاشگری و تنیدگی در والدین دانش‌آموزان عقب­مانده ذهنی آموزش­پذیر و غیر­عقب مانده ذهنی، مجله خانواده‌پژوهی، 287-279.
رضایی، ف؛ غضنفری، ف؛ رضائیان، م. (1396). اثربخشی آموزش گروهی والدگری مثبت بر استرس و خودکارآمدی والدگری مادران و مشکلات رفتاری دانش­آموزان کم‌‌توانذهنی. مجله طنین سلامت، (5)،7-16.
عباسی، ح؛ کریمی، ب؛ جعفری، د. (1395). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تحمل ناکامی و نگرش های ناکارامد مادران دانش آموزان با کم توانی ذهنی. فصلنامه روان‌شناسی افراد استثنایی، دانشگاه علامه طباطبایی، 6(24)، 81-108.
غلامی، ر؛ ناعمی، ع.م. (1396). تاثیر واقعیت درمانی بر استیگمای مادران کودکان دارای ناتوانی های رشدی وذهنی. فصلنامه روان‌شناسی افراد استثنایی، دانشگاه علامه طباطبایی، 7(27)، 209-236.
مصباح، ا؛ حجت خواه، م؛ گل محمدیان، م. (1397). اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تاب آوری مادران دارای کودک کم توانی ذهنی. فصلنامه روان‌شناسی افراد استثنایی، دانشگاه علامه طباطبایی، 8(29)، 85-109 .
معصومی­زارع، م؛ اعتمادی،ع؛ احمدی، ا. (1391). بررسی اثربخشی رویکرد تلفیقی (فرزندپروری مثبت و رفتاردرمانی) به شیوه گروهی بر بهبود ارتباط مادر-کودک. پژوهش­های روان‌شناسی بالینی و مشاوره، 2(2)،26-12.
ولی­زاده، پ؛ داودی فر،آ؛ بردی ازون دوجی، ر؛ اعلایی، ز (1389). اثربخشی آموزش مهارت­های مقابله بر سطح استرس و ناامیدی مادران کودکان کم توان ذهنی. پژوهشدرحیطهکودکاناستثنایی، 1(3)،244-237.
 
Abbott, D. A., & Meredith, W. H. (1986). Strengths of parents with retarded children. Family Relations, 371-375.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®). American Psychiatric Pub.
Baker, B. L., Blacher, J., Crnic, K. A., & Edelbrock, C. (2002). Behavior problems and parenting stress in families of three-year-old children with and without developmental delays. American Journal on Mental Retardation, 107(6), 433-444.
 Cooper, S. A., Smiley, E., Allan, L. M., Jackson, A., Finlayson, J., Mantry, D., et al. (2009). Adults with intellectual disabilities: Prevalence, incidence and remission of self-injurious behaviour, and related factors. Journal of Intellectual Disability Research, 53(3), 200–216.
Cregenzán-Royo, O., Brun-Gasca, C., & Fornieles-Deu, A. (2018). Expressed emotion and impulsiveness in mothers of children with Fragile X Syndrome and Down Syndrome: The relation to behavioral problems in their offspring. Research in developmental disabilities, 83, 179-189.
De Montigny, F., & Lacharité, C. (2005). Perceived parental efficacy: Concept analysis. Journal of advanced nursing, 49(4), 387-396.
Dekker, M. C., Koot, H. M., Ende, J. V. D., & Verhulst, F. C. (2002). Emotional and behavioral problems in children and adolescents with and without intellectual disability. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 43(8), 1087-1098.
Driscool, A. K., Russell, S. T., & Crockett, L. J. (2008). Parenting styles and youth well being across immigrant generations. Journal of Family Issues, 29, 185-209.
Emerson, E., & Einfeld, S. L. (2011). Challenging behaviour (3rd ed.). Cambridge: Cambridge University Press.
Frishman, N., Conway, K. C., Andrews, J., Oleson, J., Mathews, K., Ciafaloni, E., ... & McKirgan, L. (2017). Perceived quality of life among caregivers of children with a childhood-onset dystrophinopathy: a double ABCX model of caregiver stressors and perceived resources. Health and quality of life outcomes, 15(1), 33.
Gilbert, P. (2005). Compassion and cruelty: A biopsychosocial approach. In Compassion (pp. 21-86). Routledge.
Gilbert, P. (2009). Introducing compassion-focused therapy. Advances in psychiatric treatment, 15(3), 199-208.
Gilbert, P., & Plata G. (2013). Compassion focused therapy, Junfermann Verlag GmbH.
Gilbert, P., & Procter, S. (2006). Compassionate mind training for people with high shame and self‐criticism: Overview and pilot study of a group therapy approach. Clinical Psychology & Psychotherapy: An International Journal of Theory & Practice, 13(6), 353-379.
Guralnick, M. J. (2011). Why early intervention works: A systems perspective. Infants and young children, 24(1), 6.
Hemdi, A., & Daley, D. (2017). The effectiveness of a psychoeducation intervention delivered via WhatsApp for mothers of children with Autism Spectrum Disorder (ASD) in the Kingdom of Saudi Arabia: A randomized controlled trial. Child: care, health and development, 43(6), 933-941.
Hesamzadeh, A., Dalvandi, A., Maddah, S. B., Khoshknab, M. F., & Ahmadi, F. (2015). Family adaptation to stroke: a metasynthesis of qualitative research based on double ABCX model. Asian Nursing Research, 9(3), 177-184.
Kim, E.S., & Ju, S.J.(2013).The effects of mother-child attachment promotion therapy program for autistic children on mother's parenting stress. Journal of the Korean Association for Persons with Autism. 13(1), 73–96.
Kimura, M., & Yamazaki, Y. (2016). Mental health and positive change among Japanese mothers of children with intellectual disabilities: Roles of sense of coherence and social capital. Research in developmental disabilities, 59, 43-54.
Krakovich, T. M., McGrew, J. H., Yu, Y., & Ruble, L. A. (2016). Stress in parents of children with autism spectrum disorder: An exploration of demands and resources. Journal of autism and developmental disorders, 46(6), 2042-2053.
Laghezza, L., Mazzeschi, C., Di Riso, D., Chessa, D., & Buratta, L. (2010). The five Minute Speech Sample as a measure of parental expressed Emotion in the field of disability. Life Span and Disability, 13(2), 169–186.
Lecavalier, L., Leone, S., & Wiltz, J. (2006). The impact of behaviour problems on caregiver stress in young people with autism spectrum disorders. Journal of Intellectual Disability Research, 50(3), 172-183.
Lesack, R., Bearss, K., Celano, M., & Sharp, W. G. (2014). Parent–Child Interaction Therapy and autism spectrum disorder: Adaptations with a child with severe developmental delays. Clinical Practice in Pediatric Psychology, 2(1), 68.
Lundqvist, L. O. (2013). Prevalence and risk markers of problem behaviours among adults with intellectual disabilities: A total population study in Orebro County, Sweden. Research in Developmental Disabilities, (34), 1346–1356.
McStay, R. L., Trembath, D., & Dissanayake, C. (2014). Stress and family quality of life in parents of children with autism spectrum disorder: parent gender and the double ABCX model. Journal of autism and developmental disorders, 44(12), 3101-3118.
Miller-Lewis, L. R., Baghurst, P. A., Sawyer, M. G., Prior, M. R., Clark, J. J., Arney, F. M., & Carbone, J. A. (2006). Early childhood externalising behaviour problems: Child, parenting, and family-related predictors over time. Journal of abnormal child psychology, 34(6), 886-901.
Molteno, G., Molteno, C. D., Finchilescu, G., & Dawes, A. R. L. (2001). Behavioural and emotional problems in children with intellectual disability attending special schools in Cape Town, South Africa. Journal of Intellectual Disability Research, 45(6), 515-520.
National Institute for Health and Care Excellence (2015). Challenging behaviour and learning disabilities: Prevention and interventions for people with learning disabilities whose behaviour challenges. (NICE guideline 11).
Orsmond, G. I., Seltzer, M. M., Krauss, M. W., & Hong, J. (2003). Behavior problems in adults with mental retardation and maternal well-being: Examination of the direction of effects. American Journal on Mental Retardation, 108(4), 257-271.
Patterson, J. M., & McCubbin, H. I. (1983). Chronic illness: Family stress and coping. Stress and the family/edited by Hamilton I. McCubbin & Charles R. Fisley.
Pearlin, L. I., & Schooler, C. (1978). The structure of coping. Journal of health and social behavior, 2-21.
Pozo, P., Sarriá, E., & Brioso, A. (2014). Family quality of life and psychological well‐being in parents of children with autism spectrum disorders: a double ABCX model. Journal of Intellectual Disability Research, 58(5), 442-458.
Rose, J., Nelson, L., & Hardiman, R. (2016). The relationship between challenging behaviour, cognitions and stress in mothers of individuals with intellectual disabilities. Behavioural and cognitive psychotherapy, 44(6), 691-704.
Sarimski, K. (2001). Social adjustment of children with a severe craniofacial anomaly (Apert syndrome). Child: care, health and development, 27(6), 583-590.
Smyth, E., Healy, O., & Lydon, S. (2015). An analysis of stress, burnout, and work commitment among disability support staff in the UK. Research in Developmental Disabilities, 47, 297–305.
Tonge, B. J., & Einfeld, S. L. (2003). Psychopathology and intellectual disability: The Australian child to adult longitudinal study. International review of research in mental retardation, 26, 61-91.
Wong, S. Y., Lai, A. C., Martinson, I., & Wong, T. K. (2006). Effects of an education programme on family participation in the rehabilitation of children with developmental disability. Journal of Intellectual Disabilities, 10(2), 165-189.
Woodman, A. C., Mawdsley, H. P., & Hauser-Cram, P. (2015). Parenting stress and child behavior problems within families of children with developmental disabilities: Transactional relations across 15 years. Research in developmental disabilities, 36, 264-276.
Yang, Y., & Lee, S.H.(2016). A qualitative study on the parenting experiences and needs of families of children with autism spectrum disorders in China. Journal of the Korean Association for Persons with Autism.16(2),29–55.
Zuna, N., Summers, J. A., Turnbull, A. P., Hu, X., & Xu, S. (2010). Theorizing about family quality of life. In Enhancing the quality of life of people with intellectual disabilities (pp. 241-278). Springer, Dordrecht.
 
روانشناسی افراد استثنایی
دوره 9، شماره 33
اردیبهشت 1398
صفحه 203-225
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار