نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• حسین تقی زاده

کارشناسی ارشد روان‌شناسی دانشگاه تهران

چکیده

مادران کودک با نیازهای ویژه در مقایسه با مادرانی که فرزندشان هیچ مشکلی ندارند، تحت‌فشار بیشتری هستند و هنگامی‌که این کودکان به سنین نوجوانی می‌رسند، احساس ناتوانی بیشتری در قبال آن‌ها می‌کنند و درنتیجه سلامت روانی آن‌ها به خطر می‌افتد. هدف این پژوهش، مقایسه سلامت روان مادران نوجوان با نیازهای ویژه و سلامت روان مادران نوجوان عادی بود. روش پژوهش حاضر علّی مقایسه‌ای بود. نمونۀ این پژوهش متشکل از 75 نفر از مادران نوجوان با نیازهای ویژه و 25 نفر از مادران نوجوان عادی در شهرستان بابل بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار به کار گرفته‌شده، یک مقیاس 90 سؤالی سلامت روان (SCL-90-R) و آزمون هوش ریون (فرم بزرگسال) بود. به‌منظور تجزیه تحلیل داده‌ها، از آزمون تحلیل واریانس یک‌طرفه و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد. یافته‌ها نشان دادند که به‌طورکلی بین میانگین سلامت روان مادران نوجوان با نیازهای ویژه و میانگین سلامت روان مادران نوجوان عادی تفاوت معناداری وجود دارد؛ به این صورت که ازنظر علائم سلامت روانی یعنی افسردگی (032/0p=)، اضطراب (008/0p=)، پرخاشگری (01/0p=)، اضطراب فوبیک یا ترس مرضی (023/0p=) تفاوت معناداری به دست آمد. امّا ازنظر وسواس- اجبار (10/0p=) تفاوت معناداری بین گروه‌ها به دست نیامد؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که مادران دارای نوجوان با نیازهای ویژه نسبت به مادران دارای نوجوان عادی از سلامت روانی پایین‌تری برخوردارند و از بین سه گروه مادران دارای نوجوان کم‌توان‌ذهنی، ناشنوا و تیزهوش؛ مادران دارای نوجوان کم‌توان‌ذهنی از سلامت روانی پایین‌تری برخوردار هستند. با توجه به یافته‌ها، توصیه می‌شود کارشناسان خدمات درمانی توجه بیشتری به مادران دارای نوجوان کم‌توان‌ذهنی کرده و جهت پیشگیری از هرگونه مشکلات روانی اقدامی به عمل‌آورند.

کلیدواژه‌ها

• سلامت روان
• مادران
• نوجوانان با نیازهای ویژه
• نوجوانان عادی

عنوان مقاله [English]

Comparison of Mental Health in Mothers of Adolescents with Special Needs and Mothers of Normal Adolescents

نویسنده [English]

• Hossein Taqizadeh

چکیده [English]

Mothers who have children with special needs are under more pressure than mothers whose children have no such problems. The pressure heightens when the child reaches adolescent, which can increase the mother’s frustration and risk her mental health. The purpose of this study was to compare mental health in mothers of adolescents with special needs and mothers of normal adolescents. The study used a causal- comparative method. Through random sampling, 75 mothers who had teenager with special needs and 25 mothers who had normal teenagers were selected out of all mothers in Babol. The Symptom Checklist-90-Revised (SCL-90-R) and the Raven intelligence test (adult forms) were used for collecting data, and the data were analyzed using ANOVA and Tukey’s range test. The results indicated a significant difference in mental health between the mothers of special needs adolescents and the mothers of normal adolescents in many terms, including: depression (p = 0.033), anxiety (p = 0.008), aggression (p = 0.01), phobic anxiety (p = 0.023). In terms of compulsion, however, the difference was not significant (p = 0.10). It can be concluded that mothers of adolescents with special needs have lower levels of mental health compared to mother of normal adolescents. Furthermore, among mother of adolescents with mental impairments, deaf adolescents and gifted adolescents, the former have the poorer mental health. Based on the findings, we recommend that health care experts increase their focus on mothers of adolescents who have intellectual impairments and that they take proper actions to prevent psychological problems in general.

کلیدواژه‌ها [English]

• Mental Health
• mothers
• adolescents with special needs
• normal adolescents