نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار روان‌شناسی تربیتی، گروه مشاوره، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 دانشجوی دکتری روانشناسی و آموزش کودکان استثنائی، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش فنون مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر پریشانی روان‌شناختی (استرس، اضطراب و افسردگی) مادران دارای فرزند با ناتوانی یادگیری خاص انجام گرفت. روش پژوهش به شیوه‌ی نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل اجرا شد. جامعه‌ی آماری پژوهش را مادرانِ دانش‌آموزان مراکز ناتوانی یادگیری خاص شهر اردبیل در سال 1397 تشکیل می‌دادند. برای انتخاب نمونه از روش نمونه‌گیری در دسترس استفاده شد. نمونه‌ی مورد مطالعه شامل 40 مادرِ دانش‌آموزان مراکز ناتوانی یادگیری خاص شهر اردبیل بودند که بصورت تصادفی در گروه آزمایش (20 نفر) و گروه کنترل (20 نفر)، جایگزین شدند. شرکت‌کنندگان گروه آزمایش، 8 جلسه آموزش فنون مبتنی بر ذهن‌آگاهی را دریافت نمودند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌ی استرس، اضطراب و افسردگی لاویبوند و لاویبوند (1995) استفاده شد. داده‌ها با روش آماری کوواریانس چندمتغیری مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها نشان داد که مادران گروه آزمایش نسبت به مادران گروه کنترل در پس‌آزمون به‌طور معناداری، پریشانی روان‌شناختی (استرس، اضطراب و افسردگی) کمتری داشتند و فرضیه‌ی پژوهش مبنی بر اثربخشی آموزش فنون مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر پریشانی روان‌شناختی (استرس، اضطراب و افسردگی) مادران دارای فرزند با ناتوانی یادگیری خاص مورد تائید قرارگرفته است. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که آموزش فنون مبتنی بر ذهن‌آگاهی در کاهش پریشانی روان‌شناختی (استرس، اضطراب و افسردگی) مادران دارای فرزند با ناتوانی یادگیری خاص اثربخش است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Mindfulness-Based Techniques Training on Psychological Distress of Mothers of Child with Special Learning Disability

نویسندگان [English]

  • Ali Sheykholreslami 1
  • Nastaran seyedesmaili ghomi 2

1 Associate Professor of Educational Psychology, Department of Counselling, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

2 Ph.D. Student of Psychology and Education of Exceptional Children, Allameh Tabataba'i University

چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate effectiveness of mindfulness-based techniques on psychological distress (stress, anxiety and depression) of mothers of child with special learning disability. The research method was semi-experimental with pretest-posttest design with control group. The statistical population of study included mothers of students of learning disability centers in Ardabil city in the year of 2018, That among them by using available method, 40 mothers were selected and randomly assigned to the experimental group (20 individuals) and control group (20 individuals). The experimental group had received 8 sessions of mindfulness-based techniques. Stress, anxiety and depression questionnaire (DASS) used to data gathering. Data were analyzed by multivariate covariance statistical method. Findings indicated that the research hypothesis of effect of mindfulness-based techniques on psychological distress (stress, anxiety and depression) of mothers of child with special learning disability had been proven and mothers of experimental group in comparison with control group, in posttest had a significantly less psychological distress (stress, anxiety and depression). So, we can conclude that mindfulness-based techniques Training has a significant effect on psychological distress (stress, anxiety and depression) of mothers of child with special learning disability.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mindfulness-based techniques
  • psychological distress
  • Mothers of child with special learning disability
حبیبی، مجتبی، خدایی ، ابراهیم و ایزانلو، بلال.(1391) . نظریه های قدیم و جدید اندازه گیری در علوم رفتاری و پزشکی : مروری بر روش شناسی مزایا و تنگناها. فصلنامه تحقیقات علوم رفتاری، دوره 10، شماره 4،صص315-302
شریفی ، حسن پاشا و شریفی، نسترن (1392) . اصول روان سنجی و روان آزمایی .تهران : انتشارات رشد
اکبری بورنگ، محمد و رحیمی بورنگ، حسن. (1395). تبیین سرزندگی و انگیزش تحصیلی دانشجویان براساس ادراک آنان از محیط یادگیری در دانشگاه علوم پزشکی بیرجند. (27)16، 231-222.
زغیبی قناد، سیمین؛ عالی پور بیرگانی، سیروس و شهنی ییلاق، منیجه. (1393). ویژگی های روانسنجی مقیاس تجدید نظر شده ی سرسختی تحصیلی. دومین کنفرانس ملی روانشناسی و علوم رفتاری. 2 بهمن 1393.
شیربیم، زهرا و شفیع آبادی، عبدالله. (1388). رابطه ی سلامت روان و سرسختی روانشناختی دانشجویان. اندیشه و رفتار. 4(13)،7.
طاهری نسب، الهام. (1391). بررسی رابطه ی بین سرسختی تحصیلی و تاب آوری تحصیلی با عملکرد و انگیزش تحصیلی دانش آموزان دختر متوسطه شهر اصفهان در سال تحصیلی 91-90. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
قدم پور، عزت الله؛ رادمهر، پروانه و یوسف وند، لیلا. (1396). تاثیر آموزش گروهی مبتنی بر نظریه امیداسنایدر بر میزان اشتیاق و سرسختی تحصیلی دانش آموزان دختر متوسطه اول. پژوهش های تربیتی. (33)، 14-2.
Baker, F. B. (2001). The basics of item response theory. ERIC clearinghouse on assessment and evaluation.
Benishek, L. A., & Lopez, F. G. (2001). Development and initial validation of a measure of academic hardiness. Journal of Career Assessment, 9(4), 333-352.
Benishek, L. A., Feldman, J. M. R., Shipon, W., Mecham, S. D., & Lopez, F. G. (2005). Development and evaluation of the Revised Academic Hardiness Scale. Journal of Career Assessment, 13, 59-76.
Kamtsios, S., & Karagiannopoulou, E. (2012). Conceptualizing students’ academic hardiness dimensions: A qualitative study. Eur J Psychol Educ.
Salim J, Wadey R, Diss C. Examining the relationship between hardiness and perceived stress related growth in a sport injury context. Psychology of Sport and Exercise. 2015; 19(3): 10-17.
Zerach G, Karstoft K, Solomon Z. Hardiness and sensation seeking as potential predictors of former prisoners of wars' posttraumatic stress symptoms trajectories over a 17-year period. Journal of Affective Disorders. 2017; 218: 176-81.
Zickar, M. J., & Broadfoot, A. A. (2009). The partial revival of a dead horse. Comparing classical test theory and item response theory. In C. E. Lance & R. J. Vandenberg (Eds.), Statistical and methodological myths and urban legends: Doctrine, verity and fable in the organizational and social sciences (pp. 37–59). New York: Routledge/Taylor & Francis.
Thissen, D., Steinberg, L., & Mooney, J. (1989). Trace lines for testlets: A use of multiple-categorical response models. Journal of Educational Measurement, 26, 247-260.
Samejima, F. (1969). Estimation of latent ability using a response pattern of graded scores. Psychometrika Monograph, 17.
Embretson, S. E., & Reise, S. P. (2000). Item response theory for psychologists. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Inc.