روانشناسی افراد استثنایی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

فایل های ضروری

راهنمای ارسال مقالات

داوران سال 1399

داوران سال 1400

داوران سال 1401

تاثیر برنامه خانواده‌محور مبتنی بر بازی‌های شناختی بر حافظه کاری و عملکرد ریاضی دانش‌آموزان با اختلال ریاضی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)

2 استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

3 کارشناسی ارشد روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر برنامه خانواده محور مبتنی بر بازی‌های شناختی برحافظه کاری و عملکرد ریاضی دانش‌آموزان دبستانی با اختلال ریاضی انجام شد. در قالب یک طرح شبه آزمایشی با پیش‌آزمون- پس‌آزمون همراه با گروه گواه، از بین دانش‌آموزان پسر پایه چهارم تا ششم مدارس ابتدایی منطقه شش تهران بر اساس نمره هوشبهر متوسط و کسب نمره حداقل یک و نیم انحراف استاندارد پایین‌تر از میانگین در آزمون ریاضی کی‌مت، با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، 30 دانش‌آموز انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه تخصیص یافتند. گروه آزمایش 12 جلسه، هفته‌ای 2 جلسه یک ساعته به مدت یک ماه، مداخله دریافت کردند و آزمون های ریاضی کی‌مت و خرده مقیاس حافظه کاری وکسلر (فراخنای ارقام) در مراحل پیش‌آزمون، پس‌آزمون برای دو گروه اجرا و یافته‌های به دست آمده با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد بین دو گروه آزمایش و گواه در حافظه کاری و عملکرد ریاضی تفاوت معناداری وجود داشت. بدین معنی که حافظه کاری و عملکرد ریاضی شرکت‌کنندگان گروه آزمایش بعد از آموزش بازی‌های شناختی افزایش یافت. بنابراین، مداخلاتی که به منظور توانبخشی توانایی‌های شناختی به کار می‌روند، می‌توانند به عنوان مداخلات تکمیلی در بهبود مشکلات دانش‌آموزان با اختلال ریاضی به کار گرفته شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effects of Family-based Cognitive program on Improving Working Memory, and the Mathematical Performance of Students with Dyscalculia

نویسندگان [English]

  • Leila Kashani Vahid 1
  • Samira Vakili 2
  • Hourieh Bakhashi Takanloo 3

1 Assistant professor of psychology at Islamic Azad University Science and Research Branch.

2 Assistant professor of psychology at Islamic Azad University Science and Research Branch.

3 MA in psychology and exceptional children education at Islamic Azad University Science and Research Branch.

چکیده [English]

The purpose of this research was to study the effect of cognitive, family-based games on working memory and mathematics performances of students with dyscalculia. This study was conducted through a quasi-experimental research design with a pretest-posttest and a control group. Among the students with moderate intelligence and with at least 1.5 standard deviation below the mean in the test of K-math, 30 were selected by convenience sampling, and were randomly assigned to the experimental and control groups. The K-math test and the Wechsler digit span were used as data collection tools. The cognitive family-centered program was administered to the experimental group in 12 sessions (i.e., two one-hour sessions per week). The results of data analysis using Multiple Analysis of the Covariance (MANCOVA) showed that there was a significant difference between the experimental and control groups in working memory and mathematical performances. Thus, it can be concluded that the conducted interventions for rehabilitation can be used as a useful complementary intervention to reduce problems of students with dyscalculia.

کلیدواژه‌ها [English]

  • family-based
  • cognitive program
  • working memory
  • dyscalculia
مراجع
اختیاری، ح. رضاپور، ت. (1395). باشگاه مغز، تهران، انتشارات مهرسا.
ارجمندنیا، ع. ا؛ حسنوند، م؛ اصغری نکاح، م. (1397). تأثیر بازی­های شناختی بر عملکرد توجه وبازداری پاسخ در کودکان دارای اختلالریاضی. فصلنامه کودکان استثنایی، 18(1)، 5-18.
اورکی، م؛ زارع، ح؛ عطار قصبه، ز. (1396). تأثیر توان‌بخشی شناختی بر حافظه کاری و پیشرفت تحصیلی کودکان با اختلال ریاضی. دوفصلنامه علمی‌ات پژوهشی شناخت اجتماعی، 6(2)، 167-183.
آقایی ثابت، س؛ بنی جمالی، ش. ا؛ دهشی، غ. ر. (1397). اثربخشی دو روش توان‌بخشی شناختیحافظه کاری کلامی و دیداری فضایی بربهبود عملکرد ریاضی دانش‌آموزان مبتلا بهاختلال یادگیری ریاضی. فصلنامه کودکان استثنایی، 18(2)، 22-5.
بوستان زر، ر؛ رضایی، س. (1396). طراحی برنامه مداخله­ای توجه متمرکز و تقسیم‌شده و بررسی اثربخشی آن بر هوشبهر حافظه فعال در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری خاص. ناتوانی­های یادگیری، 2(7)،7-25.
بیرامی، م؛ موحدی، ی؛ انصاری، س. (1396). تأثیر توان‌بخشی نوروسایکولوژیکی بر بهبود عملکرد حل مسئله در افراد مبتلا اختلال یادگیری ریاضی. مجله روان­شناسی و روان‌پزشکی شناخت. ۴ (۴): ۲۴-۳۳.
پرهون، ک؛ علیزاده، ح؛ حسن‌آبادی، ح.م؛ دستجردی کاظمی، م. (1398). نیمرخ شناختی و زبان‌شناختی دانش آموزان با اختلال یادگیری ویژه و مشکل یادگیری. روان‌شناسی افراد استثنایی. 9 (34)، 1-29.
دهقانی، ی؛ حکمتیان­فرد، ص. (1398). اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی بر عملکرد توجه و بازداری پاسخ در دانش­آموزان دارای اختلال ریاضی. فصلنامه روان­شناسی افراد استثنایی، 9(34)، 137-158.
عابدی، م؛ صادقی، ا؛ و ربیعی، م. (1392). هنجاریابی آزمون هوشی وکسلر کودکان (نسخه چهار) در استان چهارمحال و بختیاری، شخصیت و تفاوت‌های فردی، 3(2)، 183-158.
کشاورز، س؛ کاکاوند، ع.ر. (1398). مطالعه سرعت پردازش عددی، حافظه آشکار و نهان، فعال و منفعل، توانایی نگهداری ذهنی و مهارت­های دیداری- فضایی دانش‌آموزان با اختلال ریاضی. فصلنامه سلامت روان کودک، 6(2)، 53-67.
لشکربلوکی، غ. (1392). دانش آموزان ایرانی در آینه تیمز ۲۰۱۱. ماهنامه رشد آموزش متوسطه، 8.
محمداسماعیل، ا؛ هومن، ح.ع. (1381). انطباق و هنجاریابی آزمون ریاضیات ایران کی مت. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی. زمستان، 6(4)، 332-323.
نریمانی، م؛ سلیمانی، ا. (1392). اثربخشی توان‌بخشی شناختی بر کارکردهای اجرایی حافظه کاری و توجه و پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی. مجله ناتوانی­های یادگیری، 3، 91-115.
نظربلند، ن؛ نوحه­گری، ا؛ صادقی فیروزآبادی و. (1398). اثربخشی توان‌بخشی شناختی رایانه­ای بر حافظه کاری، توجه پایدار و عملکرد ریاضی کودکان دچار اختلال­های طیف اُتیسم. فصلنامه روان­شناسی کاربردی، 13(2)، 271-293.
نظری، س. (1398). طراحی و ارزیابی برنامه فرایندمحور ارتقاء کارکردهای اجرایی برای دانش آموزان دارای ناتوانی‌های یادگیری ریاضی: با تأکید بر انتقال اثر دور و نزدیک. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه تهران.
یزدانی ورزنه، م؛ حسن‌آبادی، ح؛ کدیور، پ؛ عبداللهی، م. (1398). شناسایی زیرگونه‌های ناتوانی یادگیری ریاضی در دانش‌آموزان ایرانی: رویکرد خوشه‌بندی مدل مبنا. فصلنامه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی مجازی. 6 (4)، 9-30.
Abedi, M. R., Sadeghi, A., & Rabiei, M. (2013). Standardization of the Wechsler Intelligence Scale for children-iv in Chahar Mahal va Bakhteyri state. Journal of Personality & Individual Differences, 2(3), 138-158.
Alloway, T. P., & Alloway, R. G. (2010). Investigating the predictive roles of working memory and IQ in academic attainment. Journal of Exceptional Children Psychology, 106(1), 20-29.
Alloway, T.P, & Gathercole, S.E. (2006). Working memory and neurodevelopmental disorders. Hove: UK Psychology Press. Alloway, T. P. (2011). A comparison of working memory profiles in children with ADHD and DCD. Child Neuropsychol, 17(5), 483-494.
American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5). (2013). Fifth Edition. American Psychiatric Pub.
Baddeley, A. (2012). Working memory: theories, models, and controversies.Annu Rev Psychol, 63, 1-29.
Baddeley, A. D. (2006). Working memory: an overview, in Working memory and education, (ed. S. J. Pickering), 1–31; Burlington, MA, Academic Press.
Bartelet, D., Ansary, D., Vaessen, A., & Blomert, I. (2014). Cognitive subtypes of mathematics
learning difficulties in primary education. Research in  Developmental Disabilities, 35(3), 657-670.
Berninger, V., & Swanson, H. L. (2013). Diagnosing and treating specific learning disabilities in reference to the brain’s working memory system. In H. L. Swanson, Handbook of Learning Disabilities K. Harris, & S. Graham (Eds,). New York: Guilford Press.
Bulthé, J., Prinsen, J., Vanderauwera, J., Duyck, S., Daniels, N., Gillebert, C. R., Mantini, D., Op. de. Beeck, H. & De Smedt, B. (2019). Multi-method brain imaging reveals impaired representations of number as well as altered connectivity in adults with dyscalculia. Neuroimage, 190, 289-302.
Caplan, B., Kreutzer, J. S., & DeLuca, J. (2018). Encyclopedia of Clinical Neuropsychology; With 230 Figures and 197 Tables. Second Ed. Springer International Publishing, 3371-3375.
Ching, B. H. H., & Nunes, T. (2016). Theimportance of additive reasoning in children’smathematical achievement: A longitudinalstudy. Journal of Educational Psychology, 109(4), 477-508.
Connolly, A., Natchman, W., & Pritchett, E. (1971). Key Maths, Diagnostic Arithmetic Test. AGS.
Cornoldi, C., Giofre, D., Orsini, A., & Pezzuti, L. (2014). Differences in theintellectual profile of children with intellectual vs. learning disability. Res Dev Disabil, 35(9), 2224-2230.
Cowan, R., & Powell, D. (2014). The contributions of domain-general and numerical factors to third-grade arithmetic skills and mathematical learning disability. Journal of Educational Psychology, 106(1), 214-229.
Cragg, L., Keeble, S., Richardson, S., Roome, H. E., Gilmore, C. (2017) Direct and indirect influences of executive functions on mathematics achievement. Cognition, 162, 12–26.
Dalmau, M., Balcells- Balcells, A., Gine, C., Casas, O., Canadas, M., Yolanda, S., Farre, V., & Calaf, N. (2017). How to implement the family-centered model in early intervention? Anales de Psicología, 33, 641-651.
Diamond, A. (2013). Executive Functions. Annual Review of Psychology, 64, 135-168.
Diamond, A., & Ling, D. S. (2019). Review of the evidence on, and fundamental questions about, efforts to improve executive functions, including working memory. Cognitive and working memory training: Perspectives from psychology, neuroscience, and human development, 143, Oxford Scholarship Publishing.
Dias, N. M., & Seabra, A. G. (2017). Is it possible to promote executive functions in preschoolers? A case study in Brazil. International Journal of Child Care and Education Policy. 9(1), 6-42.
Flanagan, D. P., & Alfonso, V. C. (2011). Essentials of specific learning disability identification. Canada: John Wiley & Sons.
Geary, D. C. (2004). Mathematics and learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 37, 4–15.
Geary, D. C. (2011). Consequences, characteristics, and causes of mathematical learning disabilities and persistent low achievement in mathematics. Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics, 32(3), 250–263.
Gupta, P., & Sharma, V. (2017). Working memory and learning disabilities: A review. International Journal of Indian Psychology, 4(4), 111-121.
Hassinger-Das, B., Jordan, N. C., Glutting, J., Irwin, C., & Dyson, N. (2014). Domain-general mediators of the relation between kindergarten number sense and first-grade mathematics achievement. Journal of Experimental Child Psychology, 118, 78-92.
Holmes, J., & Adams, J. W. (2006). Workingmemory and children’s mathematical skills:Implications for mathematical development andmathematics curricula. Educational Psychology, 26(3), 339-366.
Hotton, M., Derakshan, N., & Fox. E. (2018). A randomised controlled trial investigating the benefits of adaptive working memory training for working memory capacity and attentional control in high worriers. Behaviour Research and Therapy, 100, 67-77.
Iglesias-Sarmiento, V., &  Deaño, M. (2016). Arithmetical difficulties and low arithmetic achievement: Analysis of the underlying cognitive functioning. The Spanish Journal of Psychology, 19(36), 1-14.
Karbach, J., Strobach, T., & Schubert, T. (2015). Adaptive working-memory training benefits reading, but not mathematics inmiddle childhood. Child Neuropsychol, 21(3), 285–301.
Lammi, B. M., & Law, M. (2003). The effects of family-centred functional therapy on the occupational performance of children with cerebral palsy. Canadian Journal of Occupational Therapy, 70(5), 285-297.
Lima, R. F. d., Salgado, C. A., & Ciasca S. M. (2016). Attentional Performance and Executive Functions in Children with Learning Difficulties. Psicologia: Reflexão e Crítica, 24(4), 685-691.
Maehler, C., & Schuchardt, K. (2016). Working memory in children with specific learning disorders and/or attention deficits. Learning and Individual Differences, 49, 341-347.
Marigold, D. S. (2019). Working memory: Why you didn’t trip on that rock. Current Biology, 29(1), 25-27.
Mawjee, K., Woltering, S., & Tannock, R. (2015). Working memory training in post-secondarystudents with ADHD: A randomize controlled study. PLoS ONE, 10(9), 1-21.
Metcalfe, A. W. S., Ashkenazi, S., Rosenberg-Lee, M., & Menon, V. (2013). Fractionating theneural correlates of individual working memorycomponents underlying arithmetic problem-solving skills in children. Developmental Cognitive Neuroscience, 6, 162-175.
Perelmutter, B., McGregor, K. K., & Gordon, K. R. (2017). Assistive technology interventions for adolescents and adults with learning disabilities: An evidence-based systematic review and meta-analysis. Computers & Education, 114(3), 139-163.
Schneider, D., Goddertz, A., Haase, H., Hickey, C., & Wascher, E. (2019). Hemispheric asymmetries in EEG alpha oscillations indicate active inhibition during attentional orienting within working memory. Behavioral Brain Research, 359, 38-46.
Shahim, S., & Haroon Rashidi, H. A. (2017). Comparison of performance of children with nonverbal learning disabilities (NLD) and verbal learning disabilities (VLD) on thscale for children-revised (WISC-R), the bendevisual-motor gestalt test and the Iranian key Mathâre wechsler intelligence. Knowledge & Research in Applied Psychology, 0(32), 61-90.
Sidarta, A., Vugt, F. T. V., & Ostry, D. J. (2018). Somatosensory working memory in human reinforcement-based motor learning. Neurophysiology, 120(6), 3275-3286.
Söderqvist, S., & Nutley, S. B. (2015). Workingmemory training is associated with long termattainments in math and reading. Front Psychol, 6(1711), 1-9.
Swanson, H. L. (2014). Does cognitive strategy training on word problems compensate for working memory capacity in children with math difficulties? Journal of Educational Psychology, 106, 831–848.
Tian, J., & Siegler, R. S. (2017). Fractions learning in children with mathematics difficulties. Journal of Learning Disabilities, 50, 614–620.
Watson, S., Gable, L., & Morin, L. (2016). The Role of Executive Functions in Classroom Instruction of Students with Learning Disabilities. International Journal School Psychology, 3, 1-17.
Zhang, H., Chang, L., Chen, X., Ma, L., & Zhou, R. (2018). Working memory updating training improves mathematics performance in middle school students with learning difficulties. Front Hum Neurosci, 12, 154.
Zhang, X., Räsänen, P., Koponen, T., Aunola, K., Lerkkanen, M. K., & Nurmi, J. E. (2020). Early cognitive precursors of children's mathematics learning disability and persistent low achievement: A 5‐year longitudinal study. Child development, 91(1), 7-27.
روانشناسی افراد استثنایی
دوره 10، شماره 38
تیر 1399
صفحه 143-168
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار