روانشناسی افراد استثنایی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

فایل های ضروری

راهنمای ارسال مقالات

داوران سال 1399

داوران سال 1400

داوران سال 1401

اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر رابطه والد-فرزندی، استرس والدگری و سخت‌رویی مادران دارای فرزند با اختلال کم توجهی/بیش‌فعالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مشاوره مدرسه، دانشگاه کردستان، سنندج ، ایران (نویسنده مسئول).

2 دانشیار گروه مشاوره دانشگاه کردستان، سنندج ، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به شیوه گروهی بر رابطه والد-فرزندی، استرس والدگری، و سخت‌رویی در مادران دارای فرزند با اختلال کم توجهی-بیش فعالی بود. روش پژوهش نیمه تجربی با شیوه پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری، شامل تمام مادران دارای فرزند با اختلال کم توجهی/بیش‌فعالی بود که کودکان‌شان در مدارس شهر سنندج مشغول به تحصیل بودند. از میان آن‌ها به روش نمونه گیری در دسترس ابتدا 30 نفر که ملاک‌های ورود به پژوهش را داشتند انتخاب و سپس با گمارش تصادفی در گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزارهای پژوهش عبارت بودند از پرسش‌نامه رابطه مادر-کودک (پیانتا، 1992)، شاخص تنیدگی والدینی (آبیدین، 1995) و پرسش‌نامه سخت‌رویی (کوباسا، 1979). گروه آزمایش تحت درمان گروهی پذیرش و تعهد، طی 8 جلسه دو ساعته قرار گرفت و گروه کنترل، هیچ‌گونه مداخله ای دریافت نکرد. در مرحله پس‌آزمون، پرسشنامه‌های فوق روی هردو گروه مجدداً اجرا شد. همچنین برای پیگیری اثرات مداخله، پس از2 ماه ابزارهای پژوهش دوباره اجرا شدند. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که در مرحله پس‌آزمون، نمرات استرس والدگری کاهش یافته، رابطه والد فرزندی و سخت‌رویی در مادران گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل به‌طور معنی‌داری افزایش ‌یافته است و این افزایش در مدت پیگیری دو ماهه تغییر چشمگیری نیافته است. بنابراین درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر استرس والدگری، سخت‌رویی، و رابطه والد فرزندی مادران دارای فرزند با اختلال کم توجهی/ بیش‌فعالی مؤثر بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) on Parent-Child Relationship, Parenting Stress, and Hardiness of Mothers with ADHD Children

نویسندگان [English]

  • Zohre Valiei 1
  • Ahmad Amani 2

1 M.A of School Counseling, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran (Corresponding Author).

2 Associate Professor, Department of Counseling, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.

چکیده [English]

The Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is one of the third-generation behavioral therapies that tries to increase psychological flexibility instead of changing cognitions. The purpose of this study was to examine the effectiveness of the group ACT on parenting stress, hardiness, and parent-child relationship in mothers of children with ADHD. The research method was semi-experimental, with a pre-test, post-test, 2-month follow-up, and control group. The statistical population of the study included all mothers with ADHD children who were studying in Sanandj city. Among them, through the convenience sampling method, 30 subjects who met the criteria for entering the research were first listed and then randomly assigned to two groups of experimental (i.e., ACT) or control. The research tools were the parent-child relationship scale (Pianta, 1992), parenting stress index (Abidin, 1995), and hardiness questionnaire (Cobasa, 1979). The experimental group received eight sessions of ACT training (each session lasting for two hours), while the control group did not receive any intervention. Then, the post-test and, after two-months, the follow-up test were conducted. The obtained data were analyzed using the repeated measures analysis of variance. The findings showed that ACT led to reduced parenting stress, and increased parent-child relationship and hardiness, and the treatment gains were maintained at the follow-up stage. Hence, ACT was effective for parenting stress, hardiness, and parent-child relationship in mothers of ADHD children. The findings emphasized the importance of applying these interventions for the relationship between parent and child, and parenting stress and hardiness in mothers with ADHD child, and the provision pf new horizons for clinical interventions of these mothers and their offspring(s).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Acceptance and commitment therapy
  • Attention deficit/hyperactivity disorder
  • Parent-child relationship
  • Parenting stress
  • Hardiness
مراجع
دادستان، پ؛ احمدی ازقندی، ع؛ حسن آبادی، ح (1385). تنیدگی والدینی و سلامت عمومی: پژوهشی درباره رابطه تنیدگی حاصل از والدگری و سلامت عمومی‌ در مادران پرستار و خانه‌دار دارای کودکان خردسال. فصلنامه روا‎ن‌شناسی تحولی، 7، 2: 184-171.
زاهدی، ز؛ عزیزی، آ؛ خورشیدی، پ؛ حسینی، س (1399). بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر توانمندی خانواده‌های دارای عضو مبتلا به بیماری مالتیپل اسکلروزیس. فصلنامه روان‌شناسی افراد استثنایی، 37 (10): 75-90.
زمستانی، م؛ قلی زاده، ز؛ علایی، م (۱۳۹۷) اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افسردگی و اضطراب مادران دارای فرزند با اختلال نارسایی توجه/بیش‌فعالی. فصلنامه روان‌شناسی افراد استثنایی، ۲۹ (۸): ۶۱-۸۴.
علیزاده، ح (1391). تدوین برنامه آموزش والدین برای خانواده‌های دارای فرزندان با اختلال نارسایی توجه/بیش‌فعالی و تأثیر آن بر کاهش نشانه‌ها و کارکرد خانواده. فصلنامه روان‌شناسی افراد استثنایی، 2 (7)، 70-43.
قربانی، نیما (1378). پیامدهای فیزیولوژیک و روان‌شناختی شکست مقاومت و افشای هیجانی در روان‌درمانگری. تهران: دانشگاه تربیت مدرس. رساله دکتری.
منفرد، ف (۱۳۹۰). بررسی ارتباط بین رابطه مادر-کودک با رشد هیجانی کارکردی و رشد کاربردی زبان در کودکان پیش‌دبستانی ناحیه ۷ مشهد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
Abidin, R. (1995). Parenting stress index: Short form. Psychological Assessment Resources: Inc.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5). American Psychiatric Pub.
Anthony, L. G., Anthony, B. J., Glanville, D. N., Naiman, D. Q., Waanders, C., & Shaffer, S. (2005). The relationships between parenting stress, parenting behaviour and preschoolers' social competence and behaviour problems in the classroom. Infant and Child Development: An International Journal of Research and Practice, 14(2), 133-154.
Barkley, R. A. (2006). Attention deficit/ hyperactivity disorder: A handbook for diagnosis and treatment (3rd Ed.). New York: Gilford Press.
Bögels, S. M., Lehtonen, A., & Restifo, K. (2010). Mindful parenting in mental health care. Mindfulness, 1, 107–120.
Borden, L. A., Hankinson, J., Perry-Parrish, C., Reynolds, E. K., Specht, M. W., & Ostrander, R. (2016). Family and maternal characteristics of children with co-occurring ADHD and depression. Journal of attention disorders, 1087054716666321.
Brown, F. L., Whittingham, K., Boyd, R. N., McKinlay, L., & Sofronoff, K. (2015). Does Stepping Stones Triple P plus Acceptance and Commitment Therapy improve parent, couple, and family adjustment following pediatric acquired brain injury? A randomised controlled trial. Behaviour Research and Therapy, 73 (2015): 58-66.
Burckhardt, R., Manicavasagar, V., Batterham, P. J., & Hadzi-Pavlovic, D. (2016). A randomized controlled trial of strong minds: A school-based mental health program combining acceptance and commitment therapy and positive psychology. Journal of school psychology, 57, 41-52.
Burke, K., & Moore, S. (2014). Development of the parental psychological flexibility questionnaire. Child Psychiatry & Human Development, 46(4), 548-557.
Crnic, K.A., Gaze, C., & Hoffman, C. (2005). Cumulative parenting stress across the preschool period Relations to maternal parenting and child behavior at age 5. Journal of Infant and Child Development 14(2), 117-132.
DeFreitas, J. (2015). Acceptance and Commitment Training to Enhance a Behavioral Parent Training with Parents of Children with Autism. Doctoral dissertation, University of South Florida.
Evans, S. W., Owens, J. S., Wymbs, B. T., & Ray, A. R. (2018). Evidence-based psychosocial treatments for children and adolescents with attention deficit/hyperactivity disorder. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 47(2), 157-198.
Gill, A.M., Hyde, L.W., Shaw, D.S., Dishion, T.J, & Willson, N.W. (2008). The family check-up in early childhood: A case study of intervention process and change. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology. Oct; 37(4): 893–904.
Greco, L. A., & Effert, G. H. (2004). Treating parent-adolescent conflict: Is acceptance the missing link for an integrative family therapy? Journal of Cognitive and Behavior in Clinical Psychology, 11 (3): 305-314.
 Hamill, T. S., Pickett, S. M., Amsbaugh, H. M., & Aho, K. M. (2015). Mindfulness and acceptance in relation to Behavioral Inhibition System sensitivity and psychological distress. Personality and Individual Differences, 72, 24-29.
Hayes, S.C., Stromal, & Wilson, K.G. (2011). Acceptance and commitment therapy: an experiential approach to behavior change. New York: Guilford.
Hayes. S. C. (2005). Get of your mind and into your life: The new acceptance and commitment therapy. New Harbinger Publications.
Hooper, N., & Larsson, A. (2015). The research journey of acceptance and commitment therapy (ACT). Springer.
Kawalkowski. (2012). The Impact of a Group–based Acceptance and Commitment Therapy Intervention on Parents of Children Diagnosed with an Autism Spectrum Disorder. Doctoral Dissertation, Eastern Michigan University.
Kobasa, S. C. (1979). Stressful life events, personality, and health – Inquiry into hardiness. Journal of Personality and Social Psychology. 37 (1): 1–11
Markel, C., & Wiener, J. (2014). Attribution processes in parent–adolescent conflict in families of adolescents with and without ADHD. Canadian Journal of Behavioural Science/Revue canadienne des sciences du comportement, 46(1), 40.
Miranda, A., Tárraga, R., Fernández, M. I., Colomer, C., & Pastor, G. (2015). Parenting stress in families of children with autism spectrum disorder and ADHD. Exceptional Children, 82(1), 81-95.
Mohammad pour, E., Kasaei, F. (2013). Family functioning in children with attention-deficit/ hyperactivity disorder: Procedia - Social and Behavioral Sciences, 84, 1864 – 1865
Montgomery‚ D.‚ (2015). The Effects of Acceptance and Commitment Therapy on Parents of Children Diagnosed with Autism. Walden Dissertations and Doctoral Studies.
Murell, A. R., Schmalz, J., Mitchell, P. R., & Laborede, C. T. (2009). Parent Action: Acceptance and Commitment Training for Parents. Paper presented at Association for Behavior Analysis Annual Convention, Phoenix, AZ, may.
Neece, C. L. (2014). Mindfulness-Based Stress Reduction for Parents of Young Children with developmental Delays: Implications for Parental Mental Health and Child Behavior Problems. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 27, 174–186.
Pianta, R. C. (1992). Parent-child relationship scale. Charlottesville, VA: University of Virginia.
Runcan. P. L. (2012). The time factor: does it influence the parent-child relationship? Procedia-social and behavioral sciences, 33, 11-14.
Sadock, B., & Sadock, V. A. & Sussman, N (2017). Kaplan & Sadock's pocket handbook of psychiatric drug treatment. Lippincott Williams & Wilkins.
Sairanen, E., Lappalainen, R., Lappalainen, P., Kaipainen, K., Carlstedt, F., Anclair, M., & Hiltunen, A. (2019). Effectiveness of a web-based Acceptance and Commitment Therapy intervention for wellbeing of parents whose children have chronic conditions: A randomized controlled trial. Journal of Contextual Behavioral Science, 13, 94-102.
Sanders, Matthew R.; Markie-Dadds, Carol; Tully, Lucy A.; & Bor, William (2000). Triple P-Positive Parenting Program: A comparison of enhanced, standard, and self-directed behavioral family intervention for parents of children with early onset conduct problems. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 68, 4, 624-640.
Schatz, N. K., Aloe, A. M., Fabiano, G. A., Pelham Jr, W. E., Smyth, A., Zhao, X., ... & Altszuler, A. R. (2020). Psychosocial Interventions for Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: Systematic Review with Evidence and Gap Maps. Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics, 41, S77-S87.
Theule, J., Wiener, J., Tannock, R., & Jenkins, J. M. (2013). Parenting stress in families of children with ADHD: A meta-analysis. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 21(1), 3-17.
Vanzin, L., Mauri, V., Valli, A., Pozzi, M., Presti, G., Oppo, A., ... & Nobile, M. (2020). Clinical effects of an ACT-group training in children and adolescents with attention-deficit/hyperactivity disorder. Journal of Child and Family Studies, 29(4), 1070-1080.
Yoshizumi, T., Murase, S., Murakami, T., & Takai, J. (2007). Dissociation as a mediator between perceived parental rearing style and depression in an adult community population using college students. Personality and Individual Differences, 43(2), 353-364.
Zemestani, M., & Mozaffari, S. (2020). Acceptance and commitment therapy for the treatment of depression in persons with physical disability: a randomized controlled trial. Clinical Rehabilitation, 34(7), 938-947.
Zemestani, M., & Nikoo, Z. F. (2019). Effectiveness of mindfulness-based cognitive therapy for comorbid depression and anxiety in pregnancy: a randomized controlled trial. Archives of Women's Mental Health, 23(2), 207-214.
Zemestani, M., & Ottaviani, C. (2016). Effectiveness of mindfulness-based relapse prevention for co-occurring substance use and depression disorders. Mindfulness, 7(6), 1347-1355.
روانشناسی افراد استثنایی
دوره 10، شماره 38
تیر 1399
صفحه 207-230
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار