روانشناسی افراد استثنایی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

فایل های ضروری

راهنمای ارسال مقالات

داوران سال 1399

داوران سال 1400

داوران سال 1401

مقایسه اثربخشی فرزندپروری مبتنی برمهارت‌های سازماندهی و فرزندپروری ذهن‌آگاهانه بر روابط والد-کودک و علائم کودکان با اختلال نارسایی‌توجه/ بیش‌فعالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 استادیار گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران (نویسنده مسئول)

چکیده

هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی فرزندپروری مبتنی برمهارت‌های سازماندهی و فرزندپروری ذهن‌آگاهانه بر روابط والد-کودک و علائم کودکان با اختلال نارسایی‌توجه/ بیش‌فعالی بود. این مطالعه از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون و پیگیری بود. جامعه‌آماری شامل کلیه کودکان 8-10 سال با اختلال نارسایی‌توجه/ بیش‌فعالی هستند‌که در سال 1397-1398در مدارس عادی شهر اصفهان مشغول به تحصیل بودند در این پژوهش 45 دانش‌آموز پسر با اختلال نارسایی‌توجه/ بیش‌فعالی که بر اساس نظر روانپزشک کودکان و چهارمین ویرایش مقیاس سوانسون‌- نولان و پلهام(SNAP-IV)، مبتلا به اختلال نارسایی‌توجه/ بیش‌فعالی تشخیص داده‌شدند به صورت نمونه‌گیری‌خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب‌شدند. یک گروه آزمایش 11 جلسه آموزش فرزندپروری مبتنی بر مهارت‌ های‌سازماندهی وگروه آزمایش دیگر 8 جلسه فرزندپروری‌ذهن آگاهانه دریافت‌کردند. در سه مرحله پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری، چهارمین ویرایش مقیاس سوانسون‌- نولان و پلهام(SNAP-IV) ومقیاس رابطه والد- کودک (CPRS) بر روی آن‌ها اجرا گردید.‌ داده‌ها با استفاده از تحلیل‌واریانس با اندازه‌گیری‌مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. نتایج پژوهش نشان‌داد که فرزندپروری ذهن‌آگاهانه در مقایسه با فرزندپروری مبتنی برمهارت‌های سازماندهی بر روابط والد-کودک در مرحله پس‌آزمون تأثیر‌معناداری داشته‌است واین تأثیر در مرحله پیگیری نیز باقی‌مانده است(05/0P≤). همچنین فرزندپروری مبتنی بر مهارت های سازماندهی بر نارسایی‌توجه و نیز نارسایی‌توجه/ بیش‌فعالی کل در مرحله پس‌آزمون تأثیر معناداری داشته‌است واین تأثیر در مرحله پیگیری نیز باقی مانده است(05/0P≤). اما فرزندپروری مبتنی بر مهارت‌های سازماندهی بر روی علائم بیش‌فعالی/تکانشگری تاثیر معناداری نداشته‌است(05/0P≥). این مطالعه با آموزش فرزندپروری ذهن‌آگاهانه و فرزندپروری‌مبتنی بر مهارت‌های‌سازماندهی به عنوان یک مداخله، نتایج امیدوارکننده‌ای بر بهبود روابط والد-کودک و کاهش علائم کودکان با اختلال نارسایی‌توجه/ بیش‌فعالی ارائه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Compare the effectiveness of parenting based on organizational skills and mindful parenting on parent-child relationships and symptoms of children with attention deficit hyperactivity disorder

نویسندگان [English]

  • Abdolhossein Shamsi 1
  • Amir Ghamarani 2

1 Department of Children with Special Needs, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran

2 Department of Children with Special Needs, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

The aim of this study was to compare the effectiveness of parenting based on organizational skills and mindful parenting on parent-child relationships and symptoms of children with attention deficit hyperactivity disorder. This was a quasi-experimental research with pretest, posttest and follow up. The study population consisted of all children aged 8-10 years with attention deficit hyperactivity disorder in Isfahan who were educated in Isfahan public schools in 2019-2020. In this study participated 45 male children with attention deficit hyperactivity disorder that diagnosed on the basis of the Child Psychiatry and Fourth edition of Swanson-Nolan and Pelham Scale. In an experimental group, 11 sessions of parenting based on organizational skills and another experimental group 8 sessions of mindful parenting were conducted. The participants answered to Fourth edition of Swanson-Nolan and Pelham Scale(SNAP-IV) and parent-child relationships scale(CPRS) in three stages. Data were analyzed using repeated measures. Mindful parenting compared parenting based on organizational skills significant effect on parent-child relationships in the post-test and in the follow-up stage also remains(p≤05). Parenting based on organizational skills improved attention deficit and total attention deficit/ hyperactivity disorder in the post-test and the effects have been significant and the effect on follow-up stage also remains(p≤05). But parenting based on organizational skills did not have a significant effect on symptoms of hyperactivity/ impulsivity(P≥0.05). This study provides promising results in improving parent-child relationships and reducing the symptoms of children with attention deficit/ hyperactivity disorder by educating mindful parenting and parenting based on organizational skills as an intervention.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attention deficit hyperactivity disorder
  • parenting based on organizational skills
  • mindful parenting
  • parent-child relationships
  • symptoms of attention deficit hyperactivity
مراجع
ارجمندی، ش.، کیخاوندی، ستار.، و سایه میری، ک. (۱۳۹۴). بررسی میزان شیوع اختلال نقص توجه وبیش فعالی در دانش آموزان دبستانی از دید معلمان و والدین: مطالعه مروری سیستماتیک و فراتحلیل. مجله اصول بهداشت روانی، ۱۷ (۵)، ۲۱۹-۲۱۳.
اصلانی، خ.، وارسته، م.، و امان الهی، ع. (1395). اثربخشی آموزش برنامه فرزندپروری مثبت بر کیفیت تعامل والد- کودک. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 7(28)، 183-201.
بهبهانی، م.، و زرگر، ف. (1396). بررسی اثربخشی آموزش فرزندپروری ذهن­آگاهانه بر نشانه­های بالینی و خودکارآمدی کودکان بیش­فعال و کم­توجه. مجله دانشکده پزشکی اصفهان، 35(429)، 511-517.
پورمحمدرضای‌تجریشی، م.، عاشوری، م.، افروز، غ.، ارجمندنیا، ع؛ و غباری‌بناب، ب. (1394). اثربخشی آموزش برنامه فرزندپروری مثبت بر تعامل‌ مادر با کودک کم‌توان ذهنی. مجله ‌توان‌بخشی، ۱۶ (۲)، ۱۲۸-۱۳۷.
سادوک‌، ب.، سادوک‌، و.، و روئیز، پ. (1395). خلاصه روان پزشکی کاپلان و سادوک3 بر اساس DSM-5. ترجمه مهدی گنجی. تهران: نشر ساوالان.
فضلی، ن.، و سجادیان، ا. (1396). اثربخشی آموزش فرزندپروری ذهن آگاهانه بر مشکلات رفتاری کودک و استرس فرزندپروری مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال نقص توجه ـ بیش‌فعالی. دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، 17(3)، 26-35.
محمدی، م.، طهماسیان، ک.، قنبری، س.، و فتح آبادی، ج. (1397). اثربخشی برنامه فرزندپروری ذهن آگاهانه بر تنیدگی فرزندپروری و خودکارآمدی والدینی در مادران نوجوانان با تعارض بالا. روان­شناسی تحولی: روانشناسان ایرانی 14(56)، 419-433.
مدنی، ی.، و حجتی، س. (1394). تأثیردرمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی در رضایت زناشویی و کیفیت زندگی زوجین. فصلنامه پژوهشهای­کاربردی روان‌شناختی، 6(2)، 39-60.
Abikoff, H., & Gallagher, R. (2009). The children's organizational skills scales: Technical manual. North Tonawanda, NY: Multi-Health Systems.
Abikoff, H., Gallagher, R., Wells, K. C., Murray, D. W., Huang, L., Lu, F., & Petkova, E. (2013). Remediating organizational functioning in children with ADHD: Immediate and long-term effects from a randomized controlled trial. Journal of consulting and clinical psychology. 81(1), 113.
American Psychiatric Association: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. (2015). 5th edition. Arlington, VA., American Psychiatric Association.
Anderson, S. B., & Guthery, A. M. (2015). Mindfulness‐based psychoeducation for parents of children with attention‐deficit/hyperactivity disorder: An applied clinical project. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing, 28(1), 43-49.
Azouz, H. G., Latif, F. I. A., Omar, T. E., Khalil, M., & Maksoud, M. S. A. (2017). Organizational skills training, neurofeedback, and/or pharmacotherapy in the treatment of school-aged children with attention-deficit hyperactivity disorder. Alexandria Journal of Pediatrics. 30(2), 61.
Baer, R. A. (2003). Mindfulness training as a clinical intervention: A conceptual and empirical review. Clinical psychology: Science and practice, 10(2), 125-143.
Barkley, R. A., & Fischer, M. (2011). Predicting impairment in major life activities and occupational functioning in hyperactive children as adults: Self-reported executive function (EF) deficits versus EF tests. Developmental Neuropsychology, 36(2), 137–161.
Biederman, J, Fitzgerald, M, Spencer, J. Pradeep, G, Deirdre, M., McCarthy, K., Woodworth, Y, Saunders, A. & Stephen V. (2017). Is Paternal Smoking at Conception a Risk for ADHD? A Controlled Study in Youth with and Without ADHD. Journal of Attention Disorders,
Bögels, S. M., Hellemans, J., van Deursen, S., Römer, M., & van der Meulen, R. (2014). Mindful parenting in mental health care: effects on parental and child psychopathology, parental stress, parenting, coparenting, and marital functioning. Mindfulness, 5(5), 536-551.
Bögels, S. M., Lehtonen, A., & Restifo, K. (2010). Mindful parenting in mental health care. Mindfulness, 1(2), 107-120.
Bögels, S., & Restifo, K. (2014). Mindful parenting. A guide for mental health practitioners.
Booster, G. D., Dupaul, G. J., Eiraldi, R., & Power, T. J. (2012). Functional impairments in children with ADHD: Unique effects of age and comorbid status. Journal of Attention Disorders, 16(3), 179–189.
Coatsworth, J. D., Duncan, L. G., Greenberg, M. T., & Nix, R. L. (2010). Changing parent’s mindfulness, child management skills and relationship quality with their youth: Results from a randomized pilot intervention trial. Journal of child and family studies, 19(2), 203-217.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2013). Research methods in education. routledge.
Corcoran, J., Schildt, B., Hochbrueckner, R., & Abell, J. (2017). Parents of children with attention deficit/hyperactivity disorder: A meta-synthesis, part II. Child and Adolescent Social Work Journal, 34(4), 337-348.
Costa, D. S., de Paula, J. J., Malloy‐Diniz, L. F., Romano‐Silva, M. A., & Miranda, D. M. (2019). Parent SNAP‐IV rating of attention‐deficit/hyperactivity disorder: accuracy in a clinical sample of ADHD, validity, and reliability in a Brazilian sample. Jornal de Pediatria (Versão em Português), 95(6), 736-743.
Dehkordian, P., Hamid, N., Beshlideh, K., & Mehrabizade Honarmand, M. (2017). The effectiveness of mindful parenting, social thinking and exercise on quality of life in ADHD children. International Journal of Pediatrics, 5(2), 4295-4302.
Driscoll, K., & Pianta, R. C. (2011). Mothers’ and fathers' perceptions of conflict and closeness in parent-child relationships during early childhood. Journal of Early Childhood and Infant Psychology, (7), 1-24.
Efron, D., Wijaya, M. & Hazell, PH. (2018). Peer Victimization in Children with ADHD: A Community-Based Longitudinal Study. Journal of Attention Disorders.
Evans, S. W., Langberg, J. M., Schultz, B. K., Vaughn, A., Altaye, M., Marshall, S. A., & Zoromski, A. K. (2016). Evaluation of a school-based treatment program for young adolescents with ADHD. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 84(1), 15–30.
Evans, S., Ling, M., Hill, B., Rinehart, N., Austin, D., & Sciberras, E. (2018). Systematic review of meditation-based interventions for children with ADHD. European child & adolescent psychiatry, 27(1), 9-27.
Gallagher, R., Abikoff, H. B., & Spira, E. G. (2014). Organizational skills training for children with ADHD: An empirically supported treatment. Guilford Publications.
Gouveia, M. J., Carona, C., Canavarro, M. C., & Moreira, H. (2016). Self-compassion and dispositional mindfulness are associated with parenting styles and parenting stress: The mediating role of mindful parenting. Mindfulness, 7(3), 700-712.
Haack, L. M., Villodas, M., McBurnett, K., Hinshaw, S., & Pfiffner, L. J. (2017). Parenting as a mechanism of change in psychosocial treatment for youth with ADHD, predominantly inattentive presentation. Journal of abnormal child psychology, 45(5), 841-855.
Jones, Sh. & Hesse, M. (2017). Adolescents with ADHD: Experiences of Having an ADHD Diagnosis and Negotiations of Self-Image and Identity. Journal of Attention Disorders. 22 (1). 92-102.
Keng, S. L., Smoski, M. J., & Robins, C. J. (2011). Effects of mindfulness on psychological health: A review of empirical studies. Clinical psychology review, 31(6), 1041-1056.
Kent, K.M., Pelham. E., Jr., Molina, B. S., Sibley, M. H., Waschbusch, D. A., Yu, J., Karch, K. M. (2011). The academic experience of male high school students with ADHD. Journal of Abnormal Child Psychology, 39(3), 451–462.
LaCount, P. A., Hartung, C. M., Shelton, C. R., & Stevens, A. E. (2018). Efficacy of an organizational skills intervention for college students with ADHD symptomatology and academic difficulties. Journal of attention disorders. 22(4), 356-367.
Langberg, J.M., Arnold, L. E., Flowers, A. M., Altaye, M., Epstein, J. N., & Molina, B. S. (2010). Assessing homework problems in children with ADHD: Validation of a parent-report measure and evaluation of homework performance patterns. School Mental Health, 2(1), 3–12.
Lavac, A. M., McMay, E., Merka, P., & Reddon-D'Arcy, M. L. (2008). Exploring parent participation in parent training program for children aggression. Journal of child Adolescent psychiatric nursing, 21(2), 78-88.
Liu, TL, Yang, P, Ko. Ch H, Yen. JY, & Yen Ch F. (2014). Association Between ADHD Symptoms and Anxiety Symptoms in Taiwanese Adolescents. Journal of Attention Disorders. 18 (5). 447-455.
Lo, H. H., Wong, S. W., Wong, J. Y., Yeung, J. W., Snel, E., & Wong, S. Y. (2020). The effects of family-based mindfulness intervention on ADHD symptomology in young children and their parents: a randomized control trial. Journal of attention disorders, 24(5), 667-680.
روانشناسی افراد استثنایی
دوره 10، شماره 39
مهر 1399
صفحه 99-132
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار