روانشناسی افراد استثنایی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

فایل های ضروری

راهنمای ارسال مقالات

داوران سال 1399

داوران سال 1400

داوران سال 1401

تجربه زیسته مادران کودکان دارای اختلال طیف اتیسم: یک مطالعه پدیدارشناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی عمومی /دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران،ایران

2 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم اجتماعی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

3 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

4 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

اختلال طیف اوتیسم یک شرایط رشدی پیچیده است که با چالش‌های مداومی در تعامل اجتماعی، گفتار و ارتباطات غیر کلامی کودک همراه است و تعامل مادر- کودک را تحت تأثیر قرار می‌دهد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تجربه زیسته مادران در تعامل با فرزندان دارای اختلال اتیسم است. روش پژوهش کیفی با رویکرد پدیدارشناسی توصیفی بود. جامعه شامل مادران کودکان دارای اختلال اتیسم بود که به انجمن اتیسم ایران (در شهر تهران) در سال 1398 مراجعه کرده بودند. نمونه به روش هدفمند انتخاب شد و 8 مادر تا دستیابی به اشباع بررسی شدند. داده ها با روش مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری و با روش هفت مرحله ای کلایزی تحلیل شدند. یافته‌های حاصل از تجربه زیسته مادران کودکان دارای اختلال اتیسم، در 4 مضمون اصلی شامل بروز احساسات متناقض(مثبت و منفی)، سرمایه روان‌شناختی پایین، محدودیت در شبکه‌های حمایت اجتماعی و آثار و پیامدها و همچنین چندین مضمون فرعی دیگر خلاصه شدند. یافته‌های این پژوهش بر اهمیت ارائه خدمات حمایت اجتماعی مناسب برای مادارن دارای کودکان اختلال طیف اتیسم تأکید می‌کند. همچنین به روان‌شناسان و مشاوران توصیه می‌شود که جهت بهبود کیفیت زندگی مادران دارای کودک اختلال طیف اتیسم، بر ارتقاء سرمایه روان‌شناسی مادران متمرکز شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Lived experience of mothers’ children with autism spectrum disorder: A phenomenological study

نویسندگان [English]

  • mehrzad ramezanloo 1
  • Khadijeh Abolmaali Alhosseini 2
  • Fariborz Bagheri 3
  • somayeh robatmili 4

1 PhD Student in General Psychology/Islamic Azad University/ Science and Research Branch/Tehran/Iran

2 Associate Professor, Group of Psychology, Faculty of Psychology and Social Science, Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran

3 Associate Professor, Group of Psychology, Faculty of Psychology and Social Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University,Tehran, Iran

4 Assistant Professor, Group of Psychology, Faculty of Psychology and Social Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University,Tehran, Iran

چکیده [English]

Autism spectrum disorder is a complex developmental condition that is associated with ongoing challenges in the child's social interaction, speech, and nonverbal communication, and affects mother-child interaction. The purpose of this study was to investigate the lived experience of mothers’s children with autism spectrum disorder. The research method was qualitative with a descriptive phenomenological approach. The population included mothers of children with autism who had been referred to the Autism Association of Iran (in Tehran) in 1398. The sample was selected by the purposeful method and 8 mothers were examined until saturation was achieved. Data were collected by the semi-structured interview method and analyzed by Colaizzi’s seven-step method. Findings from the lived experience of mothers of children with autism were summarized in 4 main themes including the expression of conflicting emotions (positive and negative), weak psychological capital, limitations in social support networks, and effects and consequences. Also, several other sub-themes were identified. The findings of this study emphasize the importance of providing appropriate social support services for mothers of children with an autism spectrum disorder. The results of this study emphasize the importance of providing appropriate social support services for mothers with children with an autism spectrum disorder. It is also recommended that psychologists and counselors focus on promoting psychological capital to improve quality of life for mothers with children with an autism spectrum disorder.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Phenomenology
  • Lived experience
  • Mothers of children with Autism spectrum disorder
مراجع
ابراهیمی، ع؛ رفاهی، ژ؛ زارعی محمودآبادی، ح؛ و قاسمی، ن. (1395). اثربخشی شناخت درمانی گروهی بر کیفیت زندگی و شادکامی مادران کودکان مبتلا به اختلال اتیسم. مجله طلوع بهداشت یزد، 15(1)، 186176.
آقایی، ص؛ و یوسفی، ز. (1396). تأثیر درمان مبتنی بر کیفیت زندگی بر بهبود سرمایه روان‌شناختی و ابعاد آن در مادران کودکان کم­توان ذهنی. فصلنامه سلامت روان کودک، 4(2)، 4959.
به پژوه، ا؛ و محمودی، م. (1394). نیازسنجی حمایت اجتماعی مادران کودکان درخودمانده. رویش روان شناسی، 4(11)، 322.
بیرامی، م؛ موحدی، ی؛ و خدایاری، ف. (1393). مقایسه سرمایه روان‌شناختی و سلامت جسمانی و روانی مادران کودکان بهنجار با مادران کودکان معلول مراکز ‌توان‌بخشی. مجله پژوهش ‌توان‌بخشی در پرستاری، 1(2)، 4251.
بیرامی، م؛ هاشمی نصرت‌آباد، ت؛ بشارت، ر؛ موحدی، ی؛ و کوه پیما، س. (1392). بررسی مؤلفه‌های روان نژندی در والدین کودکان اتیستیک، کم‌توان ذهنی و عادی شهر تبریز. مجله تعلیم و تربیت استثنایی، 13(9)، 1727.
جرجران شوشتری، ز. (1390). بررسی وضعیت حمایت اجتماعی و عوامل مرتبط با آن در افراد HIV مثبت مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره رفتاری دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 89-90. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و ‌توان‌بخشی.
چیمه، ن؛ پوراعتماد، ح.ر؛ و خرم آبادی، ر. (1386). مشکلات و نیازهای مادران کودکان مبتلا به اختلالات اتیستیک: یک پژوهش کیفی. فصلنامه خانواده پژوهشی، 3(11)، 697707.
چیمه، ن؛ طهماسیان، ک؛ پوراعتماد، ح.ر؛ افقی، ه؛ و احمدآبادی، ز. (1391). تدوین برنامه آموزشیروان‌شناختی زندگی سازگار با اتیسم و اثربخشی آن بر کاهش علائم اتیسم در کودکان مبتلا و کیفیت زندگی مادران آن‌ها. فصلنامه ایرانی کودکان استثنایی، 13(2)، 2131.
حسین خانزاده، ع؛ یزدانی، م؛ و خداکرمی، ف. (1398). مقایسه سرمایه روان‌شناختی مادران دارای کودک مبتلا به اختلال طیف اتیسم و مادران دارای کودک بهنجار. همایش ملی خانواده، اختلال اتیسم و چالش‌های همراه، تهران، https://civilica.com/doc/919051.
حیدری، ژ؛ و حیدری، ح.ر. (1395). مقایسه ویژگی‌های روان‌شناختی و سرمایه روان‌شناختی مادران دارای کودکان پسر بیش فعال و مادران دارای کودکان پسر اتیسم. کنفرانس جهانی روان­شناسی و علوم تربیتی، حقوق و علوم اجتماعی در آغاز هزاره سوم، https://civilica.com/doc/592175.
خدادادی، ن؛ و فروزنده، ا. (1395). حمایت اجتماعی و کیفیت زندگی مادران دارای کودک اتیسم. مجله مطالعات روان­شناسی و علوم تربیتی، 2(14)، 185195.
خرم آبادی، ر؛ پوراعتماد، ح؛ طهماسیان، ک؛ و چیمه، ن. (1388). مقایسه استرس والدگری در مادران کودکان مبتلا به اختلال اتیسم با مادران کودکان بهنجار. مجله خانواده پژوهی، 5(3)، 387399.
خورشیدیان، ح.ر؛ دوستی، ی.ع؛ صمدایی، ع؛ و مرتضوی کیاسری، ف. (1396). مقایسه سلامت عمومی، شادکامی و امید به زندگی مادران دانش آموزان عادی با مادران دانش آموزان اتیسم. فصلنامه پژوهشنامه تربیتی، 12(50)، 5168.
دیانت نسب، م؛ جاویدی، ح؛ و بقولی، ح. (1393). نقش واسطه گری استرس شغلی در رابطه بین سرمایه روان‌شناختی با عملکرد شغلی کارکنان. مجله روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 4(15)، 7589.
رافعی، ط. (1395). اتیسم: ارزیابی و درمان. (چاپ چهارم). تهران، نشر دانژه.
رضایی دهنوی، ص؛ مرادی، ا؛ عکافی بروجنی، ف؛ و رستمی، ص. (1396). تأثیر حمایت اجتماعی غیررسمی بر سلامت روان مادران دارای کودک با اختلال طیف اتیسم. فصلنامه علمی پژوهشی کودکان استثنایی، 17(1)، 516.
ریاحی، ف؛ خواجه الدین، ن؛ ایزدی مزیدی، س؛ عشرتی، ط؛ و نقدی نسب، ل. (1390). تأثیر درمان حمایتی و شناختی رفتاری بر سلامت روان و باورهای غیرمنطقی مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال اتیسم. مجله علمی پزشکی جندی شاپور، 10(6)، 637645.
غریبی، ح؛ فتحی‌ آذر، ا؛ ادیب، ی؛ حاتمی، ج؛ و قلی زاده، ز. (1390). پدیدارشناسی تجارب مادران در زندگی با کودکان ADHD. مجله خانواده پژوهی، 7(25)، 522.
محتشمی، ط؛ ابراهیمی، ف؛ علی اکبری دهکردی، م؛ و چیمه، ن. (1395). مقایسه استرس والدگری، رضایتمندی و کارکرد خانواده مادران کودکان دارای اتیسم با مادران کودکان دارای رشد معمول. فصلنامه کودکان استثنایی، 16(4)، 6251.
محتشمی، ط؛ علی اکبری دهکردی، م؛ چیمه، ن؛ علی پور، ا؛ و افقی، ه. (1391). اثر آموزش روش درمانی پاسخ محور بر عملکرد خانواده در مادران کودکان مبتلا به اتیسم. فصلنامه خانواده پژوهی، 8(31)، 273289.
مقتدری، ل؛ اکبری، ب؛ و حقگو، م. (1395). تأثیر روان درمانی حمایتی و آموزش گروهی بر اضطراب، افسردگی، استرس و کیفیت زندگی مادران کودکان مبتلا به اختلالات طیف اتیسم. مجله پزشکی ارومیه، 27(2)، 177167.
مهربخش مرخالی، م.ع؛ طاهرنیا، ل؛ و صالحی، م.ا. (1398). مقایسه مؤلفه‌های سرمایه روان‌شناختی در مادران کودکان مبتلا و غیرمبتلا به اتیسم. اولین کنفرانس ملی کودکان استثنایی از منظر روان­شناسی تربیتی، علوم شناختی و آسیب شناختی، اهواز، https://civilica.com/doc/982004.
نریمانی، م؛ آقامحمدیان، ح.ر؛ و رجبی، س. (1386). مقایسه سلامت روانی مادران کودکان استثنایی با سلامت روانی مادران کودکان عادی. فصلنامه اصول بهداشت روانی، 9(34)، 1524.
یکتاخواه، س؛ علامه، م؛ و گرجی، ر. (1393). بررسی میزان سلامت عمومی و کیفیت زندگی مادران دارای فرزند اتیسم. مجله تعلیم و تربیت استثنایی، 4(1)، 1319.
American Psychiatric Association(APA). (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. 5th ed (DSM5). American Psychiatric Pub, PP 2630.
Barkely, R.A. (1990). Attention deficit hyperactivity disorder: Handbook for diagnosis and treatment. New York: Guilford.
Barkly, R.A., Edwards, G., Laneri, M., Fletcher, K., & Metevia, L. (2001). The efficacy of problem solving communication training alone. Behavior Management, 24, 124135.
Benderix, Y., Nordson, B., & Sivberg, B. (2016). Parent’s experience of having a child with autism and learning disabilities living in a group home: A case study [online]. Available: http://aut.sage pub.com.
Chenari, M. (2006). Comparison of Husserl, Heidegger and Gadamer with methodological benchmark. PhilosophicalTheological Research.9(2). [text in persian]. Available from: http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/j_pdf/72213863405.pdf.
Duart, C.S., Bordin, I.A., Yazigi, L., & Mooney, J. (2015). Factors accossiated with stress in mothers of children with autism. Autism, 9(4), 416422.
Gray, D. (2003). Gender and Coping: The parents of children with high functioning autism. Social Science and Medicine, 56, 631642.
Hastings, R. (2014). Parental stress and behavior problems of children with developmental disabilities. Journal of Intellectual & Developmental Disability, 27, 149160.
Hobart, H.M. (2008). Autism and family in the people’s republic of china: Learning from parents’ perspectives. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities, 33(12), 3747.
Kogan, M.D., Blumberg, S.J., Schieve, L.A., Boyle, C.A., Perrin, J.M., Ghandour, R.M., & et al. (2009). Prevalence of parentreported diagnosis of autism spectrum disorder among children in the US, 2007. Pediatrics, 124(5), 13951403.
Kousha, M., Attar, H.A., & Shoar, Z. (2016). Anxiety, depression, and quality of life in Iranian mothers of children with autism spectrum disorder. Journal of Child Health Care, 20(3), 405414.
KoydemirOzden, S., & Tosun, U. (2010). A qualitative approach to understanding Turkish mothers of children with Autism: implications for counseling. Journal of Psychologists and Counsellors in Schools, 20, 5568.
Lioyd, T.J., & Hastings, R. (2009). Hope as a psychological resilience factor in mothers and fathers of children with intellectual disabilities. Journal of Intellectual Disability Research, 53, 96579668.
Luthans, F. (2002). The need for and meaning of positive organizational behavior. Journal Organ Behav, 23: 695706.
Mansell, W., & Morris, K. (2004). A survey of parents’ reaction to the diagnosis of an autistic spectrum disorder by a local service: Access to information and use of services. Autism, 8, 387407.
Mash, E J., & Barkley, R.A. (2002). Child psychology. New York: The Guilford press.
Morrow, R., Rodriguez, A., & King, N. (2015). Colaizzi’s descriptive phenomenological method. The Psychologist, 28(8), 643644.
Ogeston Paula, L., Mackintosh Virginia, H., & Myers Barbara, J. (2011). Hope and worry in mothers of children with an autism spectrum disorder or Down syndrome. Research in Autism Spectrum Disorders, 5(4), 13781384.
Paul, R. (2006). Language disorders from infancy through adolescence: Assessment & intervention. 3rd ed. Maryland Heights, Missouri: Mosby.
Shu, B.C., Lung, F.W., & Chang, Y.Y. (2000). The mental health in mothers with autistic children: A casecontrol study in southern Taiwan. The Kaohsiung Journal of medical sciences, 16(6), 308314.
 
روانشناسی افراد استثنایی
دوره 10، شماره 39
مهر 1399
صفحه 133-174
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار