روانشناسی افراد استثنایی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

فایل های ضروری

راهنمای ارسال مقالات

داوران سال 1399

داوران سال 1400

داوران سال 1401

مقایسۀ اثربخشی درمان شناختی-رفتاری و درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش بر بهزیستی روان‌شناختی بیماران تالاسمی شهر کرمانشاه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مشاوره، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

2 استاد مدعو دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه و استاد تمام گروه مشاوره، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

3 دانشیار، گروه روان شناسی و مشاوره، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

4 استادیار، گروه روانشناسی و مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمانشاه ؛ ایران

چکیده

تالاسمی روبه افزایش است و مطالعه علمی آن جهت شناخت بیشتر این بیماری غیر واگیر و به کارگیری مؤثرترین مداخلات درمانی اجتناب ناپذیر است. هدف از انجام پژوهش حاضر مقایسۀ اثربخشی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش و درمان شناختی- رفتاری بر بهزیستی روان‌شناختی بیماران تالاسمی شهر کرمانشاه بود. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش تحقیق، آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری 317 بیمار تالاسمی بودند که 45 نفر از آنها با روش نمونه‌گیری هدفمند به عنوان نمونه انتخاب شدند و به ‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش(15 نفره) و یک گروه گواه (15 نفر) جایگذاری شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه بهزیستی روان‌شناختی ریف(1980) بود که اعتبار آن با دیدگاه صاحب نظران و پایایی با آزمون آلفای کرونباخ(90/0) حاصل شدند. برای تحلیل داده‌ها نیز از آماره توصیفی و استنباطی تحلیل کواریانس با نرم افزار Spss24 استفاده شد. گروه آزمایش اول تحت مداخله درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش،گروه آزمایش دوم تحت مداخله درمان شناختی- رفتاری قرار گرفتند و گروه گواه هیچ گونه درمانی دریافت نکرد. نتایج حاکی از این بود که درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش و درمان شناختی- رفتاری بر بهزیستی روان‌شناختی بیماران تالاسمی مؤثرند(05/0>P). همچنین بیمارانی که تحت درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش بودند نسبت به درمان شناختی رفتاری، بهزیستی روان‌شناختی بالاتری از خود نشان دادند(05/0>P). نتایج نشان داد برای افزایش کیفیت روحیات روان شناختی بیماران تالاسمی، مداخله درمانی مبتنی بر تعهد و پذیرش نسبت به درمان شناختی- رفتاری اثربخش‌تر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing the Effectiveness of Cognitive-Behavioral Therapy and Acceptance and Commitment Therapy in Improving Psychological Well-being of Thalassemia Patients

نویسندگان [English]

  • Maryam Khosravani Shayan 1
  • Abdollah Shafiabadi 2
  • Mokhtar Arefi 3
  • hasan Amiri 4

1 PhD student in Counseling, Islamic Azad University of Kermanshah, Iran

2 Full Professor, Department of Counseling, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran

3 Assistant Professor, Department of Counseling, Islamic Azad university of Kermanshah, Iran

4 Department of Psychology, Islamic Azad University, Kermanshah Branch, Iran

چکیده [English]

Thalassemia is on the rise and its scientific study is inevitable to better understand this non-communicable disease and to use the most effective therapeutic interventions. This study aimed to compare the effectiveness of acceptance and commitment therapy (ACT) and cognitive-behavioral therapy (CBT) in improving psychological well-being of thalassemia patients living in Kermanshah, Iran. A pretest-posttest design with a control group was used to conduct this applied quasi-experimental study. Using purposive sampling, 45 thalassemia patients were enrolled (N = 317), and randomly assigned to three 15-individual groups (two intervention groups and a control group). Ryff’s Psychological Well-being Scale (1980) was used as the research tool. The validity and reliability of this tool were confirmed based on expert opinions and Cronbach’s alpha test (0.90), respectively. The data were analyzed in SPSS using descriptive and inferential statistics (ANCOVA). The participants in the first and second intervention groups underwent ACT and CBT, respectively, while no intervention was made for those in the control group. Based on the results, ACT and CBT approaches significantly improved psychological well-being of the studied thalassemia patients (P < 0.05). In addition, higher levels of psychological well-being were observed in patients who underwent ACT compared to those in the CBT group (P < 0.05). The results showed that the ACT approach is more effective than the CBT approach in improving psychological well-being of thalassemia patients.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Psychological well-being
  • Thalassemia patients
  • acceptance and commitment therapy
  • cognitive-behavioral therapy
مراجع
منابع
ابوالقاسمی، ح. عشقی، پ. (1393). کتاب جامع تالاسمی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله. تهران
ایزدی، ر. نشاط دوست، ط. عسگری، ح. عابدی، م. ر. (1393). مقایسۀ اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان شناختی- رفتاری بر علایم بیماران مبتلا به اختلال ‌وسواس- اجبار، دستاوردهای روان‌شناختی، 12(1)، 33-19.
بابائی منقاری، م، خالق‌خواه، ز. (1393). مقایسۀ راهبردهای یادگیری، سخت‌کوشی و نگرانی مبتلایان به تالاسمی و افراد عادی، فصلنامه نسیم تندرستی3(3):22-28
پدرام، م. محمدی، م. نظیری، ق. آیین پرست، ن. (1389). اثربخشی گروه درمانی شناختی- رفتاری بر درمان اختلال اضطراب، افسردگی و ایجاد امیدواری در زنان مبتلا به سرطان، فصلنامه زن و جامعه 1(4)، 34-61.
حر، م. آقایی، ا. عابدی، ا. عطاری، ع. (1391). نقش پذیرش و تعهد درمانی در کاهش افسردگی بیماران دیابتی نوع 1، مجله تحقیقات علوم رفتاری، 77(1)712-717.
حیدری سنگلجی، م. رسولی، م. شیرین آبادی فراهانی، ا.  شاکری،ن. ایلخانی، م. (1394). ارتباط نگرش معنوی و امیدواری با کیفیت زندگی نوجوانان مبتلا به بیماری مزمن، فصلنامه اخلاق پزشکی.34(1)، 143-164.
خدیوی، م. (1396). مقایسۀ تأثیر درمان شناختی-رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش­و­تعهد بر فرسودگی شغلی، علائم روان­تنی و کیفیت خواب کارکنان نوبت کار شرکت صنایع فولاد خوزستان، رساله دکترای تخصصی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
ده خدایی، س. ایرانی، ز. علی‌پور، ا. (1396). مقایسه درمان شناختی-رفتاری و درمان مبتنی برپذیرش وتعهد در پیروی از درمان ، ادراک بیماری وکیفیت زندگی در بیماران هموفیلی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور تهران جنوب.
رجبی، س. یزدخواستی، ف. (1393). اثر بخشی درمان گروهی پذیرش و تعهد بر اضطراب و افسردگی زنان مبتلا به بیماری ام-اس. روان شناسی بالینی، 6(1)، 29-38.
سارویی، م. فرهند، ص. امینی، م. حسینی، س.م. (1392). رابطه الگوهای ارتباطی خانواده و ویژگی‌های شخصیتی با بهزیستی  روان‌شناختی با واسطه‌گری تاب‌آوری در بیماران ام. اس، فصلنامه روش‌ها و مدل‌های روانشناختی،3(11):17-38
شریفی‌نژاد، ر. شهبازی، م. (1397). اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر بهزیستی  روان‌شناختی  و تحریفات شناختی نوجوانان شهر اهواز، روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی 9(33) 123-107. 
عزیزی، س. (1397). مقایسۀ تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) با درمان شناختی- رفتاری (CBT) بر کاهش خشم دانشجویان افسرده، با توجه به سطح تحول روانی معنوی آنها؛ رساله دکتری روانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.
عظیمی‌فر، ش. (1393). مقایسۀ تأثیر زوج درمانی شناختی- رفتاری و رویکرد مبتنی بر پذیرش و تعهد بر شادی و رضایت زناشویی: یک پژوهش مورد منفرد. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.
موسوی، ف. (1380). فدراسیون بین المللی تالاسمی: راهنمای درمان تالاسمی، تهران، مؤسسه بیماری‌های خاص.
قمری، ح. شیخ الاسلامی، ع. عادل، ز. (1394). در پژوهشی با هدف اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر خشم و بهزیستی  روان‌شناختی دختران پرخاشگر، پژوهش‌های مشاوره، 14(55) :72-56
ماهری، ب. (1396). طراحی و ارزشیابی مداخله آموزشی-  حمایتی به منظور ارتقاء کیفیت زندگی بیماران بزرگسال مبتلا به تالاسمی ماژور، رساله دکتری تخصصی رشته آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران.
مرمرچی‌نیا، م. ذوقی پایدار، م.ر. (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر امیدواری و شادکامی نوجوانان دختر تحت پوشش بهزیستی، فصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی کاربردی، 1(41) 7796 ،714-7.
Boehm,J.K., Kubzansky, L.D. (2012). The heart's content: the association between positive psychological wellbeing and cardiovascular health, Psychol. Bull. 138 655˚ 691.
Dickerson, J. F., Lynch, F. L., Leo, M. C., DeBar, L. L., Pearson, J., & Clarke, G. N. (2018). Cost-effectiveness of Cognitive Behavioral Therapy for Depressed Youth Declining Antidepressants. American Academy of Pediatrics, 141, 1-11.
Diener, E., Oishi, S., & Lucas, R. E. (2003). Personality, culture, and subjective well-being: Emotional and cognitive evaluations of life. Annual review of psychology, 54(1), 403-
Flugel, K F. (2010). Measurement of quality of life and participant experience with the mindfulness-based stress reduction program. Complementary Therapies in Clinical Practice 19:36-40.
Feros, D. L., Lane, L., Ciarrochi, J., & Blackledge, J. T. (2013). Acceptance and Commitment Therapy (ACT) for improving the lives of cancer patients: a preliminary study. Psycho‐ Oncology, 22(2), 459-464.
Raina P, O’Donnell M, Rosenbaum P, Brehaut J, Walter SD, Russel D, et al.(2005).The health and well-being of caregivers of children with cerebral palsy. Pediatrics. 2005 Jun, 115(6): 623-36.
Rowland, M. (2010). Acceptance and commitment therapy for non-suicidal selfinjury among adolescents. A Dissertation Submitted to the Faculty of the Chicago School of Professional Psychology for the Degree of Doctor of Psychology.
The World Health Organization(WHO). ( 2012). Multicountry Study on women’s health and domestic violence against women, Initial results onprevalence, health outcomes and women’sresponses. Summary report, WHO Press,Switzerland, Retrieved from.
The World Health Organization.(2017).  https://www.who.int/bulletin/volumes/86/6/06-036673/en/
Varkovitzky, R. L., Gilbert, S. E., & Chard, K. M. (2018). Cognitive processing therapy and trauma-related sleep disturbance. Sleep and Combat-Related Post Traumatic Stress Disorder, 1(1), 293-301.
Weiss, L., Westerhof, G. J., & Bohlmeijer, E. T. (2016). Can We Increase Psychological Well-Being? The Effects of Interventions on Psychological Well-Being: A Misanalysis of Randomized Controlled Trials. Plos One, 11(6), 158092.
Woods, D. W., Wetterneck, C. T., & Flessner, C. A. (2006). A controlled evaluation of acceptance and commitment therapy plus habit reversal for trichotillomania. Behav Res Ther, 44(5): 639-656
روانشناسی افراد استثنایی
دوره 10، شماره 40
دی 1399
صفحه 1-21
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار