نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مطالعات زنان دانشکده الهیات و معارف اهل‌بیت، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 کارشناس ارشد مشاوره، دانشکده علوم انسانی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی تحلیل رفتار متقابل بر آشفتگی روان‌شناختی و امید به زندگی مادران دارای فرزند اختلال طیف اوتیسم انجام شده‌است؛ روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون با گروه کنترل و آزمایش بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه مادران دارای فرزند اوتیسم ساکن شهر اصفهان در سال 1399 بودند که از بین آن‌ها به شیوه نمونه‌گیری هدفمند تعداد 30 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند؛ ابتدا پرسشنامه های آشفتگی روان‌شناختی کسلر (2002) و امیدواری اشنایدر (1991) بر روی هر دو گروه آزمایش و کنترل اجرا شد سپس گروه آزمایش تحت 10جلسه درمان گروهی مبتنی بر تحلیل روابط متقابل به مدت هر جلسه 60 دقیقه قرار گرفتند. مجدداً پس ازمون بر روی دو گروه ازمایش و کنترل اجرا شد. به علت شیوع ویروس کرونا آموزش بصورت مجازی انجام‌شد. ﺑﻌﺪ از اﻋﻤﺎل ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ در 10 جلسه 60 دقیقه ای بر گروه آزمایش، ﻫﺮ دو ﮔﺮوه به طور مجدد ﺑﻪ‌وﺳﯿﻠﻪ ﻫﻤﺎن آزﻣﻮنﻫﺎ ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار گرفتند؛ تحلیل یافته ها با استفاده از نرم افزار spss و روش تحلیل کوواریانس صورت گرفت. نتایج نشان داد تحلیل رفتار متقابل بر امید به زندگی مادران دارای فرزند اوتیسم موثر بوده‌است (p<0/05)؛ اما بر آشفتگی روان‌شناختی تاثیری نداشته‌است (P>0/05). با توجه به نتیجه پژوهش حاضر پیشنهاد می شود روش تحلیل روابط متقابل را به عنوان ابزاری حمایتی و موثر جهت افزایش امید به زندگی مادران دارای فرزندان اوتیسم استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Mutual Behavior Analysis on Psychological Distress and Life Expectancy of Mothers With Autistic Children

نویسندگان [English]

  • Atefeh Heyrat 1
  • shohre sharifzade 2

1 Assistant Professor at University of Isfahan,Faculty of Theology and Ahl-Al-Bait studies.Isfahan.Iran

2 psychology faculty.Isfahan.Iran

چکیده [English]

The present study aimed to evaluate the effectiveness of interaction behavioral analysis on psychological distress and life expectancy of mothers with autistic children; The research method was quasi-experimental with pre-test design, post-test with control and experimental groups. The statistical population of this study was all mothers with children with autism living in Isfahan in 2020, from which 30 people were selected by purposive sampling and randomly assigned to experimental and control groups; First, Kessler (2002) and Snyder (1991) psychological distress questionnaires were administered to both experimental and control groups. Then, the experimental group underwent 10 sessions of group therapy based on interaction analysis for each session of 60 minutes. The experiment was performed again on the experimental and control groups. Due to the prevalence of coronavirus, training was done virtually.
After applying the independent variable in 10 sessions of 60 minutes on the experimental group, Both groups were re-evaluated with the same questionnaires. Findings were analyzed using SPSS software and analysis of covariance. The results showed that the analysis of interaction behavior was effective on the life expectancy of mothers with autistic children (p <0.05); But it had no effect on psychological disturbance (P> 0.05). According to the results of the present study, it is suggested to use the reciprocal relationship analysis method as a supportive and effective tool to increase the life expectancy of mothers with children with autism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Interaction Behavior Analysis
  • Psychological distress
  • Life Expectancy.Autism
اباذری، ک.، ملک پور، م.، قمرانی، ا.، عابدی، ا.، فرامرزی، س. (1396). تأثیر برنامه درمانی مداخله مبتنی بر تفاوت‌های فردی (فلورتایم) بر اساس هیجان ابرازشده مادران بر مهارت‌های اجتماعی کودکان مبتلا به اختلال اُتیسم با عملکرد بالا. روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 23(3)،277-260.
احمدی، ا.، رئیسی، ز. (1397). تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تحمل پریشانی مادران دارای کودک مبتلا به اختلال طیف اُتیسم. سلامت روانی کودک، (3)، 79-69.
اکبری، ب. (1398). پیش‌بینی آشفتگی روان­شناختی مادران دارای کودک مبتلا به اختلال طیف اُتیسم بر اساس ذهن آگاهی و نشخوار فکری. فصلنامه سلامت روان کودک. ۶ (۱): ۲۰۰-۲۱۰.
امامدوست، ز.، تیموری، س.، خوی نژاد، غ.ر.، رجایی، ع.ر. (1399). مقایسه اثربخشی شناخت درمانگری مبتنی بر ذهن آگاهی و واقعیت درمانگری بر تنظیم شناختی هیجان در مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اُتیسم. علوم روان­شناختی، 19(89)، 647-655.
آقابابایی، س.، تقوی، م. (1398). اثربخشی آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر بهزیستی روان‌شناختی مادران کودکان اُتیسم و علائم کودکان. روانشناسی و روان‌پزشکی شناخت، 6(6)، 100-88.
بابایی کفاکی، ه.، حسن‌زاده، ر.، فخری، م.ک. (1397). مقایسه اثربخشی تحلیل رفتار کاربردی و آموزش پاسخ محو بر جهت­گیری زندگی، پذیرش مثبت بی‌قیدوشرط و اضطراب اجتماعی مادران دارای کودک مبتلا به اُتیسم. روا‌ن‌شناسی بالینی، 10(1)، 57-69.
بهرامی، ف.، زاهدی، ی. (1397). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی گروهی بر افزایش امید به زندگی و تاب‌آوری مادران کودکان استثنایی. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی (فرهنگ مشاوره). 9 (35): 189-171.
توکلی، ز.، تقی زاده، م.ا.، رحمانیان، م. (1395). بررسی میزان اثربخشی شناخت درمانی معنویت محور بر امید به زندگی، بهزیستی ذهنی و کیفیت زندگی مادران کودکان مبتلا به سرطان. دانشگاه پیام نور استان تهران.
رسولی، م.، یغمایی، ف.، علوی مجد، ح. (1389). ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس امیدواری نوجوانان در نوجوانان ساکن مراکز شبانه‌روزی. فصلنامه پایش، 9 (2). 204-199.
زارع بیدکی، ز.، جهانگیری، م.م. (1398). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال اُتیسم. زن و جامعه، 10(2)، 44-29.
زارعی، ف.، سروقد، س. (1394). اثربخشی آموزش خانواده‌محور بر میزان امید و معنای زندگی مادران کودکان اُتیسم و ناشنوا در شیراز. دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد مرودشت، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
سایش، م؛ و نوحی، ش. (1396). اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر سبک‌های فرزندپروری، انسجام و انعطاف‌پذیری مادران. دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد شاهرود، دانشکده علوم انسانی.
شکری، س. خانجانی، ز. هاشمی، ت. اسماعیل‌پور، خ.(1396) مقایسه تنیدگی والدگری و آشفتگی روان‌شناختی مادران کودکان مبتلابه اختلال اُتیسم و تأخیرتحولی. فصلنامه سلامت روان کودک. ۴ (۳): ۷۹-۹۰
صدیقی ارفعی، ف.، دارا، ن. (1395). اثربخشی روان‌درمانی مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی بر بهزیستی روان­شناختی مادران کودکان مبتلابه اُتیسم. دانشگاه کاشان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
عسگری، پ.، شرف‌الدین، ه. (1389). رابطه اضطراب اجتماعی، امیدواری و حمایت اجتماعی با احساس ذهنی بهزیستی در دانشجویان. یافته‌های نو در روان‌شناسی، 3(9). 36-25.
گلزاری، م. (1386). اعتباریابی مقیاس امید اشنایدر. دانشگاه تهران: علامه طباطبایی.
مشکانی، م.، میرعابدینی، س.ح.، ملاح، م. (1396). رابطه بین تنیدگی و سبک‌های مقابله‌ای مادران با رفتارهای سازشی کودکان با اختلال طیف اُتیسم. تعلیم و تربیت استثنایی، 17(2)، 22-28.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5). American Psychiatric Pub.
Bern, E. (2001). Transactional analysis in psychotherapy. The classic handbook to its principles. U.K, Souvenir press.
Blacher, J., & Baker, B. L. (2019). Collateral effects of youth disruptive behavior disorders on mothers’ psychological distress: Adolescents with autism spectrum disorder, intellectual disability, or typical development. Journal of autism and developmental disorders, 49(7), 2810-2821.
Bujnowska, A. M., Rodríguez, C., García, T., Areces, D., & Marsh, N. V. (2019). Parenting and future anxiety: The impact of having a child with developmental disabilities. International journal of environmental research and public health, 16(4), 668.
Dempsey, I., Keen, D., Pennell, D., O’Reilly, J., & Neilands, J. (2009). Parent stress, parenting competence and family-centered support to young children with an intellectual or developmental disability. Research in Developmental Disabilities, 30(3), 558–66.
Dervishaliaj, E. (2013). Parental stress in families of children with disabilities: A literature review. Journal of Educational and Social Research, 3(7), 579-580.
Desmarais, K., Barker, E., & Gouin, J. P. (2018). Service access to reduce parenting stress in parents of children with autism spectrum disorders. Current Developmental Disorders Reports, 5(2), 116-123.
Ekas, N. V., Pruitt, M. M., & McKay, E. (2016). Hope, social relations, and depressive symptoms in mothers of children with autism spectrum disorder. Research in Autism Spectrum Disorders, 29, 8-18.
Furukawa, T.A., Kessler, R.C., Slade, T., & Andrews, G. (2003). The performance of the K-6 and K-10 screening scales for psychological distress in the Australian National Survey of Mental Health and Well- Being. Psychological Medicine, 23: 357-362.
Joshi, G., Petty, C., Wozniak, J., Henin, A., Fried, R., Galdo, M., & Biederman, J. (2010). The heavy burden of psychiatric comorbidity in youth with autism spectrum disorders: a large comparative study of a psychiatrically referred population. Journal of Autism and Developmental Disorders, 40(11), 1361-1370.
Kessler, R. C., Andrews, G., Colpe, L. J., Hiripi, E., Mroczek, D. K., Normand, S. L., ... & Zaslavsky, A. M. (2002). Short screening scales to monitor population prevalences and trends in non-specific psychological distress. Psychological medicine, 32(6), 959-976.
Krakovich, T. M., McGrew, J. H., Yu, Y., & Ruble, L. A. (2016). Stress in parents of children with autism spectrum disorder: An exploration of demands and resources. Journal of autism and developmental disorders, 46(6), 2042-2053.
Lieneman, C. C., Brabson, L. A., Highlander, A., Wallace, N. M., & McNeil, C. B. (2017). Parent–Child Interaction Therapy: Current Perspectives. Psychology research and behavior management.
Lunsky, Y., Fung, K., Lake, J., Steel, L., & Bryce, K. (2018). Evaluation of acceptance and commitment therapy (ACT) for mothers of children and youth with autism SpectrumDisorder. Mindfulness, 9(4), 1110-1116.
Masse, J. J., McNeil, C. B., Wagner, S., & Quetsch, L. B. (2016). Examining the efficacy of parent–child interaction therapy with children on the autism spectrum. Journal of Child and Family Studies, 25(8), 2508-2525.
Parladé, M. V., Weinstein, A., Garcia, D., Rowley, A. M., Ginn, N. C., & Jent, J. F. (2020). Parent–Child Interaction Therapy for children with autism spectrum disorder and a matched case-control sample. Autism, 24(1), 160-176.
Rivard, M., Terroux, A., Parent-Boursier, C. (2014). Determinants of Stress in Parents of Children with Autism Spectrum Disorders. J Autism Dev Disord 44, 1609–1620.
Pisula, E., & Porębowicz-Dörsmann, A. (2017). Family functioning, parenting stress and quality of life in mothers and fathers of Polish children with high functioning autism or Asperger syndrome. PloS one, 12(10), e0186536.
Snyder, C. R., Harris, C., Anderson, J. R., Holleran, S. A., Irving, L. M., Sigmon, S. T., ... & Harney, P. (1991). The will and the ways: development and validation of an individual-differences measure of hope. Journal of personality and social psychology, 60(4), 570.
Tahziba, H. (2013). Psychological distress leading to repeat HIV testing in an Intergrated Counseling & Testing Center(ICIC) at Agra, India_Case report of 10 HIV-negative client. HIV & AIDS Review, 12: 43- 46.
Zlomke, K. R., Jeter, K., & Murphy, J. (2017). Open-trial pilot of parent-child interaction therapy for children with autism spectrum disorder. Child & Family Behavior Therapy, 39(1), 1-18.