نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• صدف درویشی ¹
• خدیجه ابوالمعالی الحسینی ²
• امین رفیعی‌پور ³
• فریبرز درتاج ⁴

¹ دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

² دانشیار، گروه روانشناسی، واحد رودهن.دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

³ استادیارگروه روان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

⁴ استاد گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

 پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی توانبخشی شناختی و مهارت عاطفی اجتماعی بر ارتقای نظریه ذهن درکودکان اتیسم، در حیطه تحقیقات مقطعی و کاربردی بود. روش شبه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. از 45 نفر دانش‌آموز معرفی شده مدرسه پیامبر اعظم منطقه5 و کانون مادران یاریگر توانجویان اتیسم (میتا) منطقه6 تهران در سال(1399-1398) با تکمیل پرسش‌نامه سنجش دامنه اتیسم جامعه‌ای 30 نفری با عملکرد بالا در گروه نمونه 30 نفری به روش تصادفی طبقه‌ای در دو گروه آموزش و یک گروه کنترل (هر گروه 10 نفر)، جایگزین شدند.گروه آزمایشی اول با برنامه هوشمند توانبخشی شناختی بازشناسی هیجانی صورت وِ گروه آزمایشی دوم با آموزش مهارت‌های عاطفی اجتماعی آموزش دیدند. گروه سوم آموزشی دریافت نکردند. نتایج آماری حاصل از تحلیل کوواریانس چندمتغیری (مانکوا) و آزمون تعقیبی شفه نشان داد، میزان نظریه ذهن در کودکان اتیسم بعد از اعمال تنها توانبخشی شناختی افزایش یافته است و هر دو گروه نسبت به گروه کنترل دارای میانگین بالاتری در سطوح نظریه ذهن کل بودند. گروه‌های آزمایش یک (توانبخشی شناختی) نسبت به گروه کنترل دارای میانگین بالاتری در سطح 1، 2 و نظریه ذهن کل بودند و اختلاف میانگین‌ها در سطح 05/0 معنی‌دار شد.  گروه آزمایش دوم (مهارت عاطفی اجتماعی) نسبت به گروه کنترل دارای میانگین بالاتری در سطح 3 بودند و اختلاف میانگین‌ها در سطح 05/0 معنی‌دار شد. می‌توان نتیجه گرفت توانبخشی شناختی روش مداخله‌ای مناسب برای مربیان و درمانگران کودکان اتیسم برای ارتقای نظریه ذهن می‌باشد.
 

کلیدواژه‌ها

• اتیسم
• توانبخشی
• مهارت عاطفی اجتماعی
• نظریه ذهن

عنوان مقاله [English]

comparison of cognitive skills and social emotional skills on promoting the theory of mind in autistic children

نویسندگان [English]

• Sadaf Darvishi ¹
• Khadijeh Abolmaali Alhosseini ²
• Amin Rafiepoor ³
• Fariborz Dortaj ⁴

¹ PhD Candidate in Educational Psychology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

² Associate Professor, Department of Psychology, Rudehen Branch, Islamic Azad Uninersity, Rudehen, Iran.

³ Assistant Professor, Department of Psychology, Payam Noor University, Tehran, Iran.

⁴ Professor, Department of Psychology, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The present study was a cross-sectional and applied research comparing the effectiveness of cognitive rehabilitation and social emotional skills on the development of theory of mind in autistic children. The quasi-experimental method was pre-test and post-test with control group. From 45 students introduced to a school and MITA in (2019-2020) by completing a questionnaire of ASSQ in a community of 30 people in the sample group of 30 people was replaced by stratified random sampling in two training groups and one control group. The first group was trained with intelligent facial cognitive rehabilitation program and the second group was trained with emotional and social skills. The third group did not receive training. Statistical results of MANCOVA and Scheffe post hoc test showed that the level of mind theory in children with autism increased after applying only cognitive rehabilitation and both groups had higher mean levels of total mind theory than the control group. Experimental groups 1 had higher mean than level 1 and 2 and total mind theory than the control group and the difference between the means was significant at the level of 0.05. The second experimental group had a higher mean at level 3 than the control group and the difference in means was significant at the level of 0.05. It can be concluded that cognitive rehabilitation is a suitable intervention method for educators and therapists of autistic children to promote the theory of mind.

کلیدواژه‌ها [English]

• Autism
• Rehabilitation
• Social Emotional Skills
• Mind Theory