نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روانشناسی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران.

2 دانشیار گروه مشاوره، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران.

3 استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران.

چکیده

اختلال بیش فعالی-نقص توجه ازجمله اختلالاتی است که منجر به بروز مشکلات متعددی برای کودکان مبتلا می­شود، درمان­های متعددی نیز برای بهبود این اختلال پیشنهادشده، اما پرداختن به درمان­های غیردارویی که فاقد عوارض جانبی باشد از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. در این پژوهش اثربخشی تئاتردرمانی بر پرخاشگری کودکان مبتلا به اختلال بیش­فعالی - نقص توجه موردبررسی قرارگرفته. از طرح نیمه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون _ پس‌آزمون همراه با گروه کنترل و آزمون پیگیری برای اجرای این مطالعه استفاده شد. جامعه آماری شامل کلیه کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی نقص توجه شهر رفسنجان بود که ازاین‌بین تعداد 16 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس به‌عنوان اعضا نمونه انتخاب و به‌صورت تصادفی در دوگروه 8 نفره آزمایش و کنترل جای گذاری شدند. اعضای گروه آزمایش در جلسات گروهی تئاتردرمانی شرکت کردند، درحالی‌که برای گروه کنترل مداخله­ای صورت نگرفت. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه پرخاشگری کودکان دبستانی شهیم (1385) بود که در سه مرحله پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری اجرا شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده­­ها نیز از آزمون واریانس با اندازه‌گیری مکرر استفاده شد. یافته­ها حاکی از این بود که میزان پرخاشگری گروه­ آزمایش پس از انجام مداخله­ی تئاتردرمانی و همچنین بعد از گذشت یک ماه (مرحله پیگیری)، نسبت به گروه کنترل کاهش یافته بود. (001/0>P) بنابراین می­توان نتیجه گرفت که تئاتر درمانی موجب کاهش میزان پرخاشگری در کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی – نقص توجه می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Dramatherapy on the Aggression of Children with ADHD Diagnosis

نویسندگان [English]

  • Maryam Mohammadi Dolatabad 1
  • Yasser Rezapour Mirsaleh 2
  • Azadeh Choobforoushzadeh 3

1 MA in Psychology, Ardakan University, Ardakan, Iran.

2 Associate Professor, Department of Counseling, Ardakan University, Ardakan, Iran.

3 Assistant Professor, Department of Psychology, Ardakan University, Ardakan, Iran.

چکیده [English]

Abstract
Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) is one of the disorders that causes many problems for children. Numerous treatments have been suggested to improve this disorder, but this is so important to use non-pharmacological treatments that have no side effects. In this study, the effectiveness of theater therapy on aggression in children with attention deficit hyperactivity disorder was investigated. A quasi-experimental design of pre-test-post-test with control group and follow-up test was used. The statistical population included all children with attention deficit hyperactivity disorder in Rafsanjan City, which 16 children were selected by using available sampling method and were randomly dividedin experimental and control groups. The experimental group participated in theater therapy group sessions, while the control group received no intervention. Data gathered by using Shahim Elementary School Aggression Questionnaire, at three phases: pre-test, post-test and follow-up. Analysis of variance with repeated measurment was used to analyze the data. The results showed that the aggression of the experimental group had decreased compared to the control group after the intervention and also after one month (follow-up stage). Therefore, it can be concluded that theater therapy reduces the rate of aggression in children with attention deficit hyperactivity disorder.
Keywords: Aggression, Attention Deficit, Hyperactivity, Dramatherapy.
 
 
Extended Abstract

Introduction

Attention deficit hyperactivity disorder is a neurodevelopmental disorder that is defined by damage in the levels of inattention, disorganization, or hyperactivity-impulsivity, which causes serious problems at home, school, and the child's social functions.
This disorder causes aggressive and impulsive behaviors and makes the person's social functions difficult. Therefore, aggression as one of the coexistence problems in this disorder has always been the focus of researchers.
Theater therapy is usually used in various fields of interventions related to improving children's mental health and is recognized as a useful treatment method.
Research Question(s)
This research aims to answer the question of whether theater therapy has an effect on the level of aggression of children with attention deficit hyperactivity disorder.

Literature Review

A research study has investigated passive and active aggression in children with and without attention deficit hyperactivity disorder and negative emotional disability and has reached the conclusion that people who are apparently emotionally unstable become more aggressive over time. (Slaughter et al, 2020)
In another research, it was concluded that theater therapy has increased social skills and reduced aggression in working children. (Rasekhinejhad and Khodabakhshi, 2019)

Methodology

The current research method is a pretest-posttest study with a control group and a follow-up test. The statistical population included all seven-to-twelve-year-old students with attention deficit hyperactivity disorder in Rafsanjan city and considering that theater therapy is usually performed in small groups of five to eight people, the number of 16 people whose attention deficit hyperactivity disorder was diagnosed by referring to medical history and clinical interview and their score in the attention deficit hyperactivity test of Swanson et al (1980) was higher than the average (36) and those who were willing to cooperate were selected as sample members using the available sampling method and were randomly placed in two groups of 8 people, experimental and control.

Results

According to the statistical results, it can be stated that the intervention based on theater therapy is effective in reducing the aggression of children with attention deficit hyperactivity disorder (P<0.05).
Table 1. The results of Ben Feroni's post hoc test to compare the three stages of pre-test, post-test, and follow-up in experimental and control groups




Group
 


Pre-test stage and post-test


 


Pre-test stage and
Follow up


 


Post-test stage and
Follow up


 




Difference In
averages


statistical significance


Difference In
averages


Statistical significance


Difference In
averages


statistical significance






examine control
 
 


11/875


0/001


11/500


 


0/001


-0/375


0/442




0/000


1/000


0/250


 


0/516


0/250


0/598



 
 
 
 
 
 
 
 
 
 



* As can be seen in the table, the difference between the pre-test and post-test stages, as well as between pre-test and follow-up in the experimental (theatre therapy) group is significant (P<0.001), but in the control group, these differences are not significant (P>0.05). Also, the difference between post-test and follow-up is not significant in any of the groups (P>0.05).
Figure 1. Aggression variable changes by group in three stages
 

Discussion

This research was conducted with the aim of investigating the effectiveness of theater therapy on the level of aggression of children with attention deficit hyperactivity disorder. The results of the analysis of variance with repeated measurements indicated that the difference between the mean aggression scores in the post-test stage after controlling the pre-test scores in the two experimental and control groups is significant.

Conclusion

Based on this research and previous similar studies, it was concluded that with the use of theater therapy techniques, due to the greater involvement of the child's attention and the possibility of better learning concepts in the form of group games, we can see a reduction in the level of aggression in children with Attention deficit hyperactivity disorder.
Acknowledgments (Times New Roman 12 bold)
In the end, we are grateful to all those who helped the authors in the implementation and compilation of this article.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aggression
  • Attention Deficit
  • Hyperactivity
  • Dramatherapy
ابوالقاسمی، شهنام. (۱۳۹۳). تعیین اثربخشی نمایش درمانی (سایکودرام) بر میزان شادکامی و عزت‌نفس دختران دارای عزت‌نفس پایین پیش‌دانشگاهی شهر بابلسر. فصلنامه مددکاری اجتماعی، ۳ (4)، 22-27.
احمدی فروشانی، سیدحبیب الله؛ یزدخواستی و عریضی. (1392). اثربخشی روان نمایشگری با محتوای معنوی بر شادی، لذت و سلامت روان دانشجویان. روانشناسی کاربردی، 7(2)، 23-7.
امینی، رحمت. (1390). تئاتر پداگوژیک (تعلیمی_ تربیتی) مبانی و معیارها، تهران: انتشارات افراز.
آقایی، اصغر؛ عابدی، احمد و محمدی، الهام. (1390). بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس درجه‌بندی SNAP-IV (فرم والدین) در دانش‌آموزان دوره ابتدایی شهر اصفهان. پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری، 1(1)، 43-58.‎
بلاتنر، آدام. (1996). درون پردازی: روان‌درمانی با شیوه‌های نمایشی. ترجمه حسن حق‌شناس و حمید اشکانی. (1383). تهران: انتشارات رشد.
پوررضاییان، مهدی. (۱۳۹۴). اثرسنجی سایکودراما در درمان دزدی مرضی (کلپتومانیا) – مورد پژوهی. مطالعات روان‌شناختی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا، ۱۱ (4)، 70-57.
راسخی نژاد، مهیار و خدابخشی کولایی، آناهیتا. (1398). اثربخشی روان نمایشگری به شیوه‌ی گروهی بر افزایش مهارت‌های اجتماعی و کاهش پرخاشگری در کودکان کار مهاجر افغان. مجله پرستاری کودکان، ۶ (۲)، ۶۰-۶۷.
سرمد، زهره؛ حجازی، الهه و بازرگان، عباس. (1390). روش تحقیق در علوم رفتاری، انتشارات آگاه.
شفیع پور، زهرا؛ صادق، رباب؛ جعفری اصل، معصومه وکاظم نژاد، لیلی. (1395). پرخاشگری در انواع سبک‌های دلبستگی در نوجوانان، مجله پرستاری و مامایی جامع نگر،26(3)، 55-64.
شهیم، سیما. (1385). پرخاشگری آشکار و رابطه‌ای در کودکان دبستانی. پژوهش‌های روان‌شناختی، 9 (1- 2)، 27-44.
صدرالسادات، جلال؛ هوشیاری، زهرا; صدرالسادات، لیللا و زمانی، رضا. (1386). تعیین مشخصات روان‌سنجی مقیاس درجه‌بندی SNAP-IV اجرای والدین. مجله توان‌بخشی،8 (3)، 59-65.
صدری کرمانی، کاترین؛ شیرازی، الهام و نوحه‌سرا، شبنم. (1383). فراوانی اختلال بیش فعالی با کمبود توجه در سابقه‌ی والدین کودکان مبتلا به این اختلال. موسسه علوم شناختی،12(1)، 55-58.
محروس، سمیه و استکی، مهناز. (1394). تأثیر تئاتردرمانی برمیزان پرخاشگری کودکان پسر مبتلا به سرطان 12-8 سال بیمارستان محک، اولین همایش علمی پژوهشی یافته‌های نوین علوم مدیریت، کارآفرینی و آموزش ایران، تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین.
مرادیان، زهرا. (۱۳۹۰). اثربخشی آموزش کنش‌های اجرایی بازدارن و برنامه‌ریزی سازمان‌دهی بر کاهش نشانه‌های اختلال ADHD و پرخاشگری کودکان مبتلا به اختلال.ADHD پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.
نجاتی، امین؛ موسوی، رقیه؛ روشن چسلی، رسول و محمودی قرایی، جواد. (1395). اثربخشی مداخلات گروهی مبتنی بر رابطه والد - کودک (CPRT) بر شدت نشانه‌های اختلال بیش فعالی/کمبود توجه. (ADHD) روانشناسی بالینی و شخصیت (دانشور رفتار)، 14(1) 31-19.
واحدی، شهرام؛ فتحی آذر، اسکندر؛ حسینی نسب، سید داوود و مقدم، محمد. (1387). بررسی پایایی و روایی مقیاس پرخاشگری پیش‌دبستانی و ارزیابی میزان پرخاشگری در کودکان پیش‌دبستانی ارومیه. فصل‌نامه اصول بهداشت روانی، 10(1)، 15-24.
 
References
Blatner, A. (2003). Psychodrama. Play therapy with adults, 34-61.
Butler, J. D. (2017). The complex intersection of education and therapy in the drama therapy classroom. The Arts in Psychotherapy, 53, 28-35.
Castells, X., Cunill, R., & Capellà, D. (2013). Treatment discontinuation with methylphenidate in adults with attention deficit hyperactivity disorder: a meta-analysis of randomized clinical trials. European Journal of Clinical Pharmacology, 69(3), 347-356.
Connor, D. F., Newcorn, J. H., Saylor, K. E., Amann, B. H., Scahill, L., Robb, A. S., & Buitelaar, J. K. (2019). Maladaptive aggression: with a focus on impulsive aggression in children and adolescents. Journal of child and adolescent psychopharmacology, 29(8), 576-591.
Depue, B. E., Burgess, G. C., Willcutt, E. G., Ruzic, L., & Banich, M. T. (2010). Inhibitory control of memory retrieval and motor processing associated with the right lateral prefrontal cortex: evidence from deficits in individuals with ADHD. Neuropsychologia, 48(13), 3909-3917.
Emunah, R. (1994). Acting for Real: Drama Therapy Process. Technique, and Performance USA, Brunner/Mazel.
Faraone, S. V., & Glatt, S. J. (2009). A comparison of the efficacy of medications for adult attention-deficit/hyperactivity disorder using meta-analysis of effect sizes. The Journal of clinical psychiatry, 71(6), 754-763.
Foadodini, M., Beidikhti, h. (2012). Effecttiveness on drama therapy on social skills, adaptive behavior of mentally retarded girl with an IQ in the 70-55 age range 30-14 years. Journal of Research in Rehabilitation Sciences. 2012:913- 918.
Gezait, K. M., Mey, S. S. C., & Abdullah, M. N. L. Y. (2012). The role of psychodrama techniques to decrease the level of school violence in the Arab world. Interdisciplinary Journal of Family Studies, 17(2).
Gomez, R., & Hafetz, N. (2011). DSM-IV ADHD: Prevalence based on parent and teacher ratings of Malaysian primary school children. Asian Journal of Psychiatry, 4(1), 41-44.
Guli, L. A. (2004). The effects of creative drama-based intervention for children with deficits in social perception. Unpublished Doctoral dissertation, University of Texas.
Jones, P. (2005). The arts therapies: a revolution in healthcare. United Kingdom: Brunner-Routledge.
Joronen, K., Konu, A., Rankin, H. S., & Åstedt-Kurki, P. (2012). An evaluation of a drama program to enhance social relationships and anti-bullying at elementary school: a controlled study. Health promotion international, 27(1), 5-14.
Karataş, Z., & Gökçakan, Z. (2009). The Effect of Group-Based Psychodrama Therapy on Decreasing the Level of Aggression in Adolescents. Turkish Journal of Psychiatry, 20(4), 1-9.
Koutsoklenis, A., & Honkasilta, J. (2022). ADHD in the DSM-5-TR: What has changed and what has not. Frontiers in Psychiatry, 13: 1064141.
Lee, K. H., Baillargeon, R. H., Vermunt, J. K., Wu, H. X., & Tremblay, R. E. (2007). Age differences in the prevalence of physical aggression among 5–11‐year‐old Canadian boys and girls. Aggressive Behavior. Official Journal of the International Society for Research on Aggression, 33(1), 26-37.
Lischinsky, J. E., & Lin, D. (2020). Neural mechanisms of aggression across species. Nature neuroscience, 23(11), 1317-1328.
Mackay, D. (2017). The fantasy role-playing game: A new performing art. Jefferson, NC: McFarland and Company.
Mojahed, A., Zaheri, Y., & Moqaddam, M. F. (2021). Effectiveness of group psychodrama on aggression and social anxiety of children with attention-deficit/hyperactivity disorder: A randomized clinical trial. The Arts in Psychotherapy, 73, 101756.‏
Nourredine, M., Gering, A., Fourneret, P., Rolland, B., Falissard, B., Cucherat, M., & Jurek, L. (2021). Association of attention-deficit/hyperactivity disorder in childhood and adolescence with the risk of subsequent psychotic disorder: a systematic review and meta-analysis. JAMA psychiatry, 78(5), 519-529.
Orkibi, H. (2018). The user-friendliness of drama: Implications for drama therapy and psychodrama admission and training. The Arts in Psychotherapy, 59, 101-108.
Orkibi, H., & Feniger-Schaal, R. (2019). Integrative systematic review of psychodrama psychotherapy research: Trends and methodological implications. PloS one, 14(2), e0212575.
Perugi, G., Pallucchini, A., Rizzato, S., Pinzone, V., & De Rossi, P. (2019). Current and emerging pharmacotherapy for the treatment of adult attention deficit hyperactivity disorder (ADHD). Expert Opinion on Pharmacotherapy, 20(12), 1457-1470.
Polanczyk, G. V., Willcutt, E. G., Salum, G. A., Kieling, C., & Rohde, L. A. (2014). ADHD prevalence estimates across three decades: an updated systematic review and meta-regression analysis. International Journal of Epidemiology, 43(2), 434-442.
Rasekhinejad, M. (2019). Effectiveness of psychodrama on increasing social skills and reducing of aggression in Afghan immigrant labor children. Journal of Pediatric Nursing, 6(2), 60-67.
Rousseau, C., Benoit, M., Gauthier, M. F., Lacroix, L., Alain, N., Viger Rojas, M., & Bourassa, D. (2007). Classroom drama therapy program for immigrant and refugee adolescents: A pilot study. Clinical child psychology and psychiatry, 12(3), 451-465.
Ryff, C. D., & Singer, B. H. (2000). Biopsychosocial challenges of the new millennium. Psychotherapy and psychosomatics, 69(4), 170-177.
Slaughter, K. E., Leaberry, K. D., Fogleman, N. D., & Rosen, P. J. (2020). Reactive and proactive aggression in children with and without ADHD and negative emotional lability. Social Development, 29(1), 320-338.
Suresh, K. P. (2011). An overview of randomization techniques: an unbiased assessment of outcome in clinical research. Journal of Human Reproductive Sciences, 4(1), 8-11.
Thomson, N. D., & Centifanti, L. C. (2018). Proactive and reactive aggression subgroups in typically developing children: The role of executive functioning, psychophysiology, and psychopathy. Child Psychiatry & Human Development, 49, 197-208.
Trajković, N., Madić, D., Milanović, Z., Mačak, D., Padulo, J., Krustrup, P., & Chamari, K. (2020). Eight months of school-based soccer improves physical fitness and reduces aggression in high-school children. Biology of sport, 37(2), 185-193.
Ustun, B., Adler, L. A., Rudin, C., Faraone, S. V., Spencer, T. J., Berglund, P., & Kessler, R. C. (2017). The World Health Organization adult attention-deficit/hyperactivity disorder self-report screening scale for DSM-5. Jama psychiatry, 74(5), 520-526.
Vance, A., Ferrin, M., Winther, J., & Gomez, R. (2013). Examination of spatial working memory performance in children and adolescents with attention deficit hyperactivity disorder, combined type (ADHD-CT) and anxiety. Journal of abnormal child psychology, 41(6), 891-900.
Yazici, E., Yürümez, E., Yazici, A. B., Gümüş, Y. Y., & Atila, E. R. O. L. (2017). Affective temperaments in parents of children with attention deficit hyperactivity disorder. Archives of Neuropsychiatry, 54(2), 149–154.