نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مهناز خسروجاوید ¹
• عطیه خیرخواه ¹
• عباس ابوالقاسمی ²

¹ گروه روان شناسی دانشگاه گیلان

² استاد گروه روان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

تولد یک کودک با کم‌توانی ذهنی، کارکردهای روان‌شناختی والدین را به مخاطره می اندازد؛ استفاده از مداخله های رویکردمحور، کوتاه مدت و مقرون به صرفه در بهبود شرایط خاص روان شناختی این والدین ضروری است. پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش تاب‌آوری هیجانی- شناختی بر استرس والدگری، تنظیم هیجان و تاب آوری والدین کودکان کم‌توان ذهنی خفیف انجام شد. جامعه آماری را والدین دارای فرزند پسر با کم‌توانی ذهنی خفیف 8 تا 12 ساله مشغول به تحصیل در مدرسه کودکان استثنایی مرجوی(2) شهرستان کرج تشکیل دادند. نمونه پژوهش 30 نفر از والدین بودند که به صورت در دسترس و بر اساس ملاک های مطالعه انتخاب و به‌صورت تصادفی در گروه‌های آزمایش وگواه جای دهی شدند. ابزار پژوهش شامل: پرسشنامه استرس والدگری (آبیدین، 1995)، مقیاس دشواری هایی در تنظیم هیجان (گراتز و روئمر، 2004) و مقیاس تاب‌آوری (کانر و دیویدسون ،2003)، بود. آموزش تاب‌آوری هیجانی-شناختی اسمیت و آسکف (2016) به مدت 6 جلسه 50 تا 60 دقیقه‌ای و یک بار در هفته به صورت گروهی در گروه آزمایش ارائه شد. داده‌ها با روش کواریانس تک و چندمتغیری تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که برنامه آموزشی به طور معنی داری بر کاهش مؤلفه های استرس والدگری، افزایش تنظیم هیجان و تاب‌آوری والدین کودکان با کم‌توان ذهنی تأثیر داشت (P<0/05). بنابراین به نظر می رسد آموزش حاضر در قالب یک برنامه رویکرد محور، کوتاه مدت و تعامل گرا، توانست با تلفیق راهبردهای شناختی- رفتاری وآموزش آرام‌سازی، ذهن‌آگاهی و سایر فنون، انعطاف‌پذیری شناختی- هیجانی والدین را درتعامل با کودکان خود ارتقاء -بخشد.

کلیدواژه‌ها

• آموزش تاب‌آوری هیجانی- شناختی
• استرس والدگری
• تنظیم هیجان
• تاب آوری
• کم‌توان ذهنی خفیف

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Emotional-Cognitive Resilience Training on Parental Stress and Emotion Regulation in Parents of Children with Mild Intellectual Disabilities

نویسندگان [English]

• mahnaz khosrojavid ¹
• Atiye Kheyrkhah ¹
• Abbas Abolghasemi ²

¹ Department of Psychology, University of Guilan

² Professor, Department of Psychology, Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan, Rasht, Iran.

چکیده [English]

The birth of a child with disability endangers the psychological functioning of the parents. It is necessary to use approach-oriented, short-term and cost-effective interventions to improve the specific psychological conditions of these parents. The present study was conducted with the aim of the effectiveness of emotional-cognitive resilience training on parental stress, emotion regulation and resilience of parents of mildly mentally retarded children. The statistical population was made up of parents with a son with mild mental retardation aged 8 to 12 studying at Marjoei School for Exceptional Children (2) in Karaj City. The research sample was 30 parents who were available and selected based on the study criteria and were randomly assigned to experimental and control groups. The research tools included: parenting stress questionnaire (Abidin, 1995),,Scales of emotion regulation difficulties (Gratz & Romer, 2004) and resilience (Connor & Davidson, 2003). Smith and Ascoff (2016) emotional-cognitive resilience training was provided for 6 sessions of 50 to 60 minutes and once a week as a group in the experimental group. The data were analyzed by single and multivariate covariance method. The findings showed that the educational program had a significant effect on reducing parenting stress components, increasing emotional regulation and resilience of parents of children with intellectual disabilities (P<0.05). Therefore it seems that the current training in the form of an approach-oriented, short-term and interaction-oriented program has been able to improve the cognitive-emotional flexibility of parents in interaction with their children by combining cognitive-behavioral strategies and relaxation training, mindfulness and other techniques.

کلیدواژه‌ها [English]

• Emotional-Cognitive Resilience Training
• Parenting Stress
• Emotion Regulation
• Resilience
• Mild Mental Retardation