نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علیرضا محمدی آریا
• مریم سیف نراقی
• علی دلاور
• اسماعیل سعدی پور

چکیده

هدفاین مطالعه مشخص کردن تأثیر آموزش راهبردهای شناختی و شناختی ـ فراشناختی بر عملکرد حل مسأله و رفتار سازشی دانش‏آموزان کم‏توان ذهنی آموزش‏پذیر پایه سوم مقطع مهارت‏های حرفه ای بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع گروه کنترل نابرابر بود. 45 نفر به روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب و در چهار گروه آزمایش و دو گروه کنترل جایگزین شدند. ابزارهای پژوهش معمای برج هانوی و مقیاس رفتار انطباقی بود. راهبردهای شناختی در 12 جلسه و راهبردهای شناختی ـ فراشناختی در 24 جلسه (12 جلسه شناختی و 12 جلسه فراشناختی) با روش سخنرانی به گروه‏های آزمایشی آموزش داده شد. برای تحلیل داده‌ها از تحلیل واریانس چند متغیری و تحلیل واریانس یک راهه استفاده شد.  نتایج نشان داد که عملکرد حل مسأله در گروه آزمایشی شناختی ـ فراشناختی بیشتر از گروه آزمایشی شناختی و گروه کنترل بود و عملکرد حل مسأله در گروه آزمایشی شناختی بیشتر از گروه کنترل بود. علاوه بر آن عملکرد حل مسأله و رفتار سازشی دانش‌آموزان پسر و دخترکم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر که آموزش راهبردهای شناختی و شناختی ـ فراشناختی را می‌گذرانند، متفاوت نیست. همچنین، رفتار سازشی در گروه‏های آزمایشی و کنترل تفاوت معناداری نداشت. نتایج این پژوهش هماهنگ با نتایج پژوهش‏های گذشته است. این به این معناست که می‌توان با استفاده از آموزش راهبردهای شناختی و شناختی ـ فراشناختی عملکرد حل مسأله افراد کم‏توان ذهنی را افزایش داد. از آنجا که نتایج این پژوهش در مورد نقش تعدیل کننده متغیر جنسیت در بیشتر موارد با پژوهش‏های داخل هماهنگ و با نتایج خارجی ناهماهنگ بود، پیشنهاد می‌شود در مطالعات آینده یک طرح جداگانه برای بررسی اثر جنسیت انجام شود و نتایج پژوهش‏های داخل در مورد این متغیر با روش فراتحلیل بررسی گردد.

کلیدواژه‌ها

• راهبردهای شناختی و فراشناختی
• حل مسأله
• رفتار سازشی
• کم‌توان ذهنی

عنوان مقاله [English]

The Effect of Cognitive and Cognitive–Meta Cognitive Education Strategies on Problem Solving Ability and Adaptive Behavior of Mentally Retarded Students

نویسندگان [English]

• Alireza Mohammadi Arya
• Maryam Seyf Naraqi
• Ali Delavar
• Esmail Sa’dipour

چکیده [English]

The present study aims at investigating the effects of cognitive and cognitive–meta cognitive education strategies on problem solving ability and adaptive behavior of mentally retarded students in junior professional schools. In this quasi-experimental research, 45 participants were selected by cluster sampling method and allocated in four experimental and two control groups. Research instruments include Towers of Hanoi puzzle and adaptive behavior scale. Cognitive and cognitive–meta cognitive strategies were respectively taught to experimental groups by lecture in 12 and 24 sessions.The data were analyzed by multivariate variance analysis and one –way analysis of variance. The results show that performance of students in problem-solving was better in cognitive–meta cognitive experimental group than the other groups.Also performance of problem – solving was better in cognitive experimental group than the control group. In addition, there was no difference in problem-solving performance and adaptive behavior of male and female participants who were taught the cognitive and cognitive–meta cognitive strategies. Also, experimental and control groups had no significant difference in adaptive behavior. Since, the results of this study were consistent and parallel withprevious researches, it can be concluded that cognitive and cognitive-meta cognitive education strategies have a positive effect on problem solving skills and adaptive behavior of mentally retarded students.

کلیدواژه‌ها [English]

• cognitive and meta-cognitive strategies
• Problem Solving
• adaptive behavior
• mental retardation