نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه روانشناسی، دانشیار دانشگاه گیلان

2 کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات گیلان

3 کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه گیلان

چکیده

 جرات­ورزی عنوان عامل مهمی در ارتقاء حرمت­خود و روابط بین فردی، محسوب می­شود. نتایج پژوهشها نشان داده­اند که دانش­آموزان دیرآموز از نظر اعتماد به خود و برقراری روابط بین فردی مشکل دارند. هدف این پژوهش تعیین تأثیر آموزش مهارت­های جرات­ورزی بر بهبود روابط بین همسالان و حرمت خود دانش­آموزان دیرآموز بود. روش پژوهش نیمه­آزمایشی و طرح آن پیش­آزمون- پس­آزمون با گروه گواه بود. 24 دانش­آموز پسر پایه سوم تا ششم ابتدایی شهرستان رودبار که هوش مرزی داشتند بر حسب شرایط ورود به پژوهش انتخاب و به­صورت تصادفی در دو گروه دوازده نفره آزمایش و گواه جایدهی شدند. برای جمع­آوری داده­ها از پرسشنامه روابط بین همسالان والتر هادسون و پرسشنامه حرمت­خود کوپراسمیت استفاده شد. به افراد گروه آزمایش طی 8 جلسه­ی یک ساعته مهارت­های جرات­ورزی آموزش داده شد، در حالی که شرکت­کنندگان گروه گواه آموزشی دریافت نکردند. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس یک­راهه نشان داد آموزش مهارت­های جرات­ورزی موجب بهبود روابط بین همسالان در دانش­آموزان دیرآموز شده و نمره کل حرمت­خود را در آنان افزایش داده است. بر اساس این نتایج می­توان گفت که از آموزش مهارت­های جرات­ورزی می­توان به‌عنوان برنامه مداخله­ای جهت ارتقاء روابط با همسالان و حرمت­خود دانش­آموزان دیرآموز استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Assertiveness Skills Training in Improving Self- Esteem and Peer Relationships of Slow Learner Students

نویسندگان [English]

  • AbbasAli Hosseinkhanzadeh 1
  • Elias Rahimi 2
  • Elaheh Ostavi 3

چکیده [English]

Assertiveness is considered as a significant factor in improving self-esteem and interpersonal relationships. Studies show that slow learner students have problem in self-confidence and interpersonal relationships. The purpose of this study was to investigate the effect of assertiveness skills training on improving self-esteem and peer relationships of slow learner students. The study design was experimental, running the pre-test, post-test, with a control group. 24 boys in third to sixth grades in Rudbaar were randomly assigned to control (n=12) and experimental group (n=12), and answered to Scale of Relationship between Peers (walter Hudson, 1997), and self-esteem questionnaire (Cooper Smith, 1967). Assertiveness skills training was performed during eight sixty-minute sessions for the experimental group while control group received no this training. Results of covariance analysis showed that assertiveness skills training improves peer relationships among slow learner students, and also increases total score of their self-esteem (P<0.001). The results of this research confirms that assertiveness skills training could be considered as an intervention to enhance self-esteem and peer relationships of slow learner students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Assertiveness skills
  • peer relationships
  • Self-esteem
  • slow learner students
آذری­جهرمی، م. (1390). اثربخشی آموزش مهارت­های جرات­ورزی بر عزت‌نفس دانش­آموزان کم­توان ذهنی دختر و پسر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت.
افروز، غ. (1381)، روان­شناسی توان‌بخشی کودکان آهسته گام. تهران: دانشگاه تهران.
براندن، ن. (1994). روان‌شناسی عزت‌نفس. ترجمه مهدی قراچه داغی (1380). تهران: نشر نخستین.
بولتون، ر. (2001). روانشناسی روابط انسانی (مهارت­های مردمی) ترجمه حمیدرضا سهرابی و افسانه حیات روشنایی. (1391). تهران: رشد، چاپ ششم.
حسین­خانزاده، ع. (1389). آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان و نوجوانان (چاپ دوم)، تهران: رشد فرهنگ.
رشیدزاده، ع؛ فتحی­آذر، ا؛ و هاشمی، ت. (1390). بررسی تأثیر آموزش ابراز وجود بر مولفه­های مهارت‌های اجتماعی دانش­آموزان دختر مقطع پیش‌دانشگاهی. مطالعات روانشناسی تربیتی، 13،74-58.
رضاپورمیرصالح، ی؛ ابوترابی کاشانی، پ؛ و ابراهیمی­قوام، ص. (1391). تأثیر آموزش مهارت­های ابراز وجود در افزایش جرات­ورزی و افزایش حرمت­خود دانش­آموزان کم جرات دختر پایه سوم تا پنجم ابتدایی شهر تهران. ماهنامه علمی- پژوهشی دانشور رفتار، دانشگاه شاهد، 7، 90-77.
ساجدی، س. (1387). اثربخشی آموزش مهارت­های زندگی بر روابط بین فردی، ابراز وجود و حرمت خود دختران نابینای مجتمع فاطمه­الزهرا (س). پایان‌نامه کارشناسی ارشد. اصفهان: دانشگاه آزاد واحد خوراسگان.
سلیمان­زاده، ع. (1388). بررسی رابطه مهارت­های اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان متوسطه شهرستان ملکان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز.
سلطانی­فر، ع؛ کیمیایی، س. ع؛ و رفتار، م. ر. (1390). آموزش هوش هیجانی و اثربخشی آن بر کاهش پرخاشگری نوجوانان پرخاشجوی. پژوهش­های روان‌شناسی بالینی و مشاوره، 1(1)، 166-153.
سلیمانی، م؛ به پژوه، ا؛ افروز، غ؛ لواسانی، م، غ. (1388). تاثیر آموزش مهارت­های اجتماعی بر سازگاری اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش­آموزان دیرآموز. تعلیم و تربیت استثنایی، 15 و 16، 9-22.
سیدنوری، س. ز. (1393). تاثیر آموزش مهارت­های اجتماعی بر حرمت­خود و خودپنداشت دانش­آموزان نارساخوان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه گیلان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
سیف نراقی، م؛ و فریقی، س. (1389). تک بررسی وضعیت تحصیلی و عاطفی دانش­آموز دیرآموز. تحقیقات روانشناختی، 2، 103-91.
سیف نراقی، م؛ و فریقی، س. (1392). بررسی چگونگی تعامل اولیا، معلمان، دانش­آموزان عادی و دیرآموز و رابطه آن با افت تحصیلی دیرآموزان در مدارس عادی. تعلیم و تربیت استثنایی، 5، 23-14.
شفیع‌آبادی، ع؛ و ناصری، غ. (1387). نظریه‌های مشاوره و روان­درمانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
غباری بناب و حجازی (1392) رابطه جرأت ورزی و عزت‌نفس با پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان تیزهوش و عادی دانش آموزان سال اول متوسطه شهر زنجان، طرح پژوهش‌های وزارت آموزش و پرورش.
فتحی آشتیانی، ع؛ و داستانی، م. (1392). آزمون­های روان‌شناختی: ارزشیابی شخصیت و سلامت روان، تهران: بعثت.
کمری، ف. (1391). بررسی اثر آموزش مهارت جرات ورزی بر پیشرفت تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه خوارزمی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
معتمدین، م. (1387). آموزش ابراز وجود. تبریز: فروزش.
مهرابی­زاده­هنرمند، م؛ تقوی، ف؛ و عطاری، ی. (1388). تاثیر آموزش جرات ورزی بر مهارت­های اجتماعی، اضطراب اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش­آموزان دختر. مجله علوم رفتاری، 3، 64-59.
مهرآرا، م. (1390). اثربخشی آموزش گروهی مهارت­های جرات­ورزی بر ابراز وجود و عزت‌نفس دانش­آموزان پسر سوم راهنمایی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی.
نیسی، ع؛ و شهنی­ییلاق، م. (1380). تاثیر آموزش ابراز وجود بر ابراز وجود، عزت‌نفس، اضطراب اجتماعی و بهداشت روانی دانش­آموزان پسر مضطرب اجتماعی دبیرستانی شهرستان اهواز. علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، 2،30-11.
وکیلیان، م؛ کرباسی، م. (1388). مقدمات راهنمایی و مشاوره. تهران: دانشگاه پیام نور.
Abootorabi Kashani, P., & Bayat, M. (2010). The effect of social skills training (assertiveness) on assertiveness and self-esteem increase of 9 to11 year-old female students in Tehran, Iran. World Applied Sciences Journal, 9,1028-1032.
Alberti, R. E., Emmons, M. L. (2001). Your perfect right: Assertiveness and Equality in your Life and Relationships. Eght ed. Impact publishers, Atascader, CA, USA.
Albertyn, R. M., Kapp, C. A., & Groenewald, C. G. (2001). Patterns of empowerment in individuals through the course of a life skills program. Journal of studies in the Education of Adults, 33, 21-180.
Bieber-Shut. R. (1991). The use of drama to help visually impaired adolescents acquire social skills. Journal of Impairment and Blindness, 85, 340-410.
Cecily M.Begley, M.G. (2004). Irish students changing levels of assertiveness. Education today, 24. 501 -510.
Chauhan, S. (2011). Slow learners: Their Psychology and Educational programs. Journal of Multidisciplinary Research. 1(8). 279-289.
Eva, B. (2003). School Adjustment of Borderline Intelligence Pupils. Summary of Doctoral Thesis. University of Cluj-Napoca. Faculty of Psychology and Education Sciences.
Geraming & Albert, W. (2013). Self-esteem enhancement with children and adolescent, New York: Pergamum press.
Hansson, K. & Landbland, A. (2008). Couple therapy: Effectiveness of treatment and long term follow up. Journal of family therapy, 32, 405-517.
Hargie, o. & Dickson, D. (2004). The effect of an assertiveness training mudbug skills on the behavior assertiveness training female. Procedia social and behavioral sciences journal. 3, 421-436.
Hudson, W.W. (1997). The­ WALMYR Assessment Scales Scoring Manual. Tallahassee, FT: WALMYR Publishing Company.
Karande, S., Kanchan, S., Kulkarni, M. (2008). Clinical and Psycho educational Profile of Children with Borderline Intellectual. Functioning. Indian Journal of Pediatric. 75 (8), 795-800.
Krishnakumar, P. Geeta, M. G., & Palat, R. (2006). Effectiveness of individualized educational program for slow learners. Indian Journal of Pediatrics, 73, 135-137.
Leff, R. (2008). Staff development for teaching slow learners.
Lin, Y. shia, s. change, Y.C.Lai, T. Wang, K. Y. & Chou, K. R. (2004). Evaluation of an assertiveness training program on nursing and medical student assertiveness, self-esteem, and interpersonal communication satisfaction. Nurse Educational Today. 24, 656-665.
Lizarrage, L.S., Ugarte, D., Gradelle, A., Delaware, M. & Iriarte, D.B.T. (2003) Enhancement of self-regulation, assertiveness, and empathy. Learning and Instruction, 3, 423-439.
Malik, I. (2012). Effect of Academic Interventions on the Developmental Skills of Slow Learners. Pakistan Journal of Psychological Research. 27, 135-151
Mami, S., Arayesh, B. (2010). Comparative study of educational status and behavioral disorder between slow-learner and normal students of Ilam province (2007-2008). Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 221 –225.
Natvig, K., Albrektsen, G., & Qvarnstron, U. (2003). Associations between
psychosocial factors and happiness among school adolescents. International Journal of Nursing Practice, 9, 166-175
Nieuwenhuijzen, M. V., Vriens, A., Scheepmaker, M., Smit, M. Porton, E. (2011). The development of a diagnostic instrument to measure social information processing in children with mild to borderline intellectual disabilities. Research in Developmental Disabilities, 32, 358–370.
Perzel, D., & Tringer, L. (1998). Introducing assertiveness training in Hungary. Scandinavian Journal of Behavior Therapy, 27(3), 124-129.
Ramsey E, Patterson G. (2010). The effect of an assertiveness training on the self-efficacy level of 5th grade children. Journal of child Psychology. 14, 25-61.
Rezan, A. Cecen, R. (2014). Assertive behavior, therapy. Research and training Rutledge, London/New York.
 Shaw, S. R. (2005). Slow learners and mental health issues (update). Retrieved from http://www.The Guidance Channel Zine.
Shaw, S, R. (2008). An Educational Programming Framework for a Subset of Students With Diverse Learning Needs: Borderline Intellectual Functioning. Intervention in school and clinic. 43. 291-299.
Shaw, S. R., Grimes, D., & Bulman, J. (2005). Educating slow learners: Are charter schools the last, best hope for their educational success? The Charter Schools Resource Journal, 1, 10-19.
Stanley, SM. & Markman, HJ. (2003). Facts about marital distress and divorce. Denver: University of Denver, 111, 91-95.
 Unwin, J, L., Deb, S. (2011). Efficacy of atypical antipsychotic medication in the management of behavior problems in children with intellectual disabilities and borderline intelligence: A systematic review. Research in Developmental Disabilities. 32. 2121–2133.
Wehr, & Kaufman, G. (2014) self –esteem within the work and organizational content: a review of the organization-based self–esteem literature. Journal of management, 30,591.
Wells. B. (2003). Slow learner in the classroom, psychological services Quarterly newsletter Fulton county schools.
Yen, R., Shin, Sh., Yue, C. u., Chang, T., Kwua, Y., Kuei, R. (2004). Evaluation of an assertiveness training program on nursing and medical students’ assertiveness, self-esteem, and interpersonal communication satisfaction. Nurse Education Today, 24, 656-665.