روانشناسی افراد استثنایی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

فایل های ضروری

راهنمای ارسال مقالات

داوران سال 1399

داوران سال 1400

داوران سال 1401

اثربخشی برنامه تلفیقی آموزش مستقیم و آگاهی واج‌شناسی بر مهارت‌های روان‌خوانی، درک مطلب و حافظه کاری در دانش‌آموزان دختر با مشکلات خواندن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دانشگاه آزاد رودهن

2 استادیار، گروه روان شناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

3 دانشیار، گروه روان شناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن

چکیده

چکیده
پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر برنامه آموزش تلفیقیِ (آموزش مستقیم و آگاهی واجی) در مقایسه با روش واج‌شناسی و آموزش مستقیم بر افزایش مهارت خواندن و حافظه کاری در دانش‌آموزان دختر با مشکلات خواندن پایه اول دبستان صورت گرفت. پژوهش با روش نیمه‌آزمایشی و طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون- پیگیری با گروه گواه اجرا شد. جامعه آماری شامل دانش‌آموزان دختر پایه‌ اول دبستان شهر تهران بود. نمونه شامل 60 دانش‌آموز با ضعف خواندن (15 نفر در هر گروه) بودند که به روش هدفمند انتخاب شدند و در مداخله‌ای 13 جلسه‌ای (هر جلسه 80 دقیقه‌) بر اساس برنامه تدوین شده آموزش دیدند. ابزارهای اندازه‌گیری شامل آزمون ریون رنگی، آزمون تشخیصی خواندن، حافظه‌ی کاری وکسلر و ماتریس‌های ریون بود. داده‌های حاصل از پیش‌آزمون و پس‌آزمون با استفاده از روش تحلیل واریانس چندمتغیره آمیخته تحلیل شدند. بر مبنای آنچه به دست آمده می‌توان گفت اگرچه گروه آموزش مستقیم نسبت به گروه آگاهی واجی در درک مطلب و حافظه‌ی کاری و گروه آگاهی واجی در مهارت آگاهی واجی پیشرفت بیشتری داشتند؛ اما گروه آموزش تلفیقی در واج‌شناسی و حافظه مستقیم پیشرفت بیشتری نسبت به دو گروه دیگر داشتند که به دلیل ترکیب یک روش آگاهی واجی همزمان با روش رفتاری آموزش مستقیم بود. بنابراین روش آموزش تلفیقی با توجه به اثرگذاری و اجرای آسان می‌تواند جایگزین مناسبی برای روش‌های مرسوم آموزش باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of a Combined Program of Direct Instruction and Phonological Awareness on Reading Fluency, Reading Comprehension, and Working Memory for First Grade Elementary School Students with Reading Problems

نویسندگان [English]

  • parastoo hariri 1
  • Hayede Saberi 2
  • Khadijeh Abolmaali Alhosseini 3

1 Ph.D. Candidate of Educational Psychology, Islamic Azad University Roudehen Branch

2 Assistant Professor, Group of Psychology, Faculty of Psychology and Social Science, Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran

3 Associate Professor, Group of Psychology, Faculty of Psychology and Social Science, Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran.

چکیده [English]

This study aimed to investigate the effectiveness of the integrative training program consisted of a direct instruction and phonological awareness, compared with phonology and direct instruction programs on reading skills, and working memory in the first grade girl students with reading problems (RP). This study used pretest-posttest and follow-up sessions with experimental and control groups. Sixty girl students with RP were recruited through the purposeful sampling method (n = 15 in 4 groups), and the experimental groups were taught during 13 eighty-minute sessions. Measuring instruments included Diagnostic Reading Test, Phonological Awareness Test, Wechsler Memory, and Raven's Matrices. Mixed MANOVA analysis revealed that the DI group had better improvement in RC and WM rather than the PA group, and the PA group had better improvement in PA. The integrative group had better improvement in both PA and forward memory compared with the other two groups. This is probably due to receiving both instructions at the same time. Accordingly, it is concluded that the integrative method can be used for students with RP.
 phonologicalawareness, direct instruction, integrative method, comprehension, working memory

کلیدواژه‌ها [English]

  • phonological awareness
  • direct instruction
  • integrative method
  • comprehension
  • Working memory
مراجع
اسمیت، ت. س؛ پولووی، الف؛ داوتی، ج. پ؛ و داودی، ک. (2015). روانشناسی و آموزش دانش‌آموزان با نیاز‌های ویژه. ترجمه: قربان‌ همتی علمدارلو؛ عباسعلی حسین خانزاده؛ حمید علیزاده؛ (1395). تهران: نشر ارسباران.
برزگربفرویی، ک. (1395). تاثیر آموزش حافظه کاری بر عملکرد خواندن دانش‌آموزان پسر با ناتوانی یادگیری. روانشناسی افراد استثنایی، 6 (22)؛ 96- 110.
بهراد، ب. (1384). فراتحلیل شیوع ناتوانی‌های یادگیری در دانش‌آموزان ابتدایی ایران. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 18. 417- 436.
پیرزادی، ح. (1391). آموزش مستقیم و کاربرد آن در حوزه ناتوانی‌های یادگیری. تعلیم و تربیت استثنایی، 109. 20- 28.
تبریزی، م. (1391). درمان اختلالات خواندن. چاپ بیست و هفتم. انتشارات فراروان.
دادستان، پ. (1387). اختلال‏‌های زبان: روش‌های تشخیص و بازپروری. انتشارات سمت.
رحمانی، ج؛ عابدی، م ر. (1383).هنجاریابی آزمون ریون رنگی کودکان 5 تا 10 ساله در استان اصفهان. فصلنامه آموزه، 23؛ 81- 87.
سلیمانی، ز؛ دستجردی، م. (1384). تعیین روایی و اعتبار آزمون آگاهی واج‌شناختی. مجله روانشناسی، 33 (9)؛ 82- 100.
سنگری، م ر؛ علیزاده، ف ص. (1393). آموزش خواندن (روش‌های مطالعه). تهران: انتشارات ابوعطا.
شهیم، س. (1383). انطباق و هنجاریابی مقیاس هوش وکسلر برای کودکان. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز؛ 7 (1 و 2)؛ 123- 165.
شیرازی، س؛ نیلی پور، ر. (1383). آزمون تشخیصی خواندن. تهران: انتشارات دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
صفارپور، ع. (1378). راهبردهای آموزش مهارت‌های زبانی فارسی دوم دبستان: برای معلمان، مربیان و دانشجویان مراکز تربیتی. سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
عزیزیان، م. عابدی، م ر. (1384). ساخت و هنجاریابی آزمون تشخیصی سطح خواندن برای دانش‌آموزان پایه سوم دبستان. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران؛ ۱۱ (۴): ۳۷۹-۳۸۷.
علیپور، ا. کریمی‌ترکده، ط. زندی، ب. یزدانفر، م. (1390). تأثیر آموزش آگاهی واج‌شناختی بر توانایی آگاهی واجی، خواندن ناکلمه و سرعت خواندن پسران نارساخوان. فصلنامه کودکان استثنایی؛ 11(4)؛ 343-352.
فارابی، م؛ بیاضی، م ح؛ تیموری، س. (1389). تاثیر آموزش مهارت‌های آگاهی واج‌شناختی بر بهبود عملکرد خواندن دانش‌آموزان مشکوک به نارساخوانی. مجله کودکان استثنایی، 10 (4)؛ 335-342.
فصیحانی‌فرد، س؛ میکاییلی‌منیع، ف. (1389). اثربخشی سه روش آموزشی اصلاحی مبتنی بر الگو پردازش واج‌شناختی بر سرعت و صحت خواندن دانش‌آموزان نارساخوان مقطع ابتدایی. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 10 (3)؛269-282.
کریمی، ب؛ علیزاده، ح. (1391). اختلال‌های یادگیری املا (ارزیابی و برنامه آموزش). نشر روان.
کریمی، ب؛ علیزاده، ح. سلیمانی، ا. (1392). تدوین برنامه و مقایسه اثربخشی سه شیوه ی آموزش مستقیم، آگاهی واج‌شناختی و ترکیبی بر درک مطلب خواندن دانش‌آموزان دبستانی دارای اختلال خواندن. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 8(3)؛ 60-78.
کریمی، س؛ عسگری، س. (1392). اثربخشی آموزش راهبرهای حافظه‌ی فعال بر بهبود عملکرد خواندن دانش‌آموزان نارساخوان. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 2 (1)؛ 79 -90.
محمودپور، آ. (1394). روش‌ها و راهبردهای تقویت حافظه. سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش.
محمودپور، آ. (1395). روش‌ها و راهبردهای تقویت دقت و توجه ویژه‌ی دانش‌آموزان دوره‌ی ابتدایی به همراه تمرین‌های دقت و توجه. موسسه فرهنگی مدرسه برهان.
مستقیم زاده، ا؛ سلیمانی، ز .(1384). تاثیر آموزش آگاهی واج‌شناختی بر توانایی خواندن دختران کم‌توان ذهنی پایه دوم دبستان. تازه‌های علوم شناختی، 7 (1)؛ 22 -32.
نیکومحمدی، ن. علیزاده، ح. کریمی، ب، حکیمی راد، ا، امین‌آبادی، ز .(1394). اثربخشی برنامه ترکیبی آموزش مستقیم و آگاهی واج‌شناسی بر کاهش غلط‌های املایی در دانش‌آموزان ابتدایی با اختلال یادگیری املا. فصلنامه پژوهش‌های نوین روانشناختی. 10 (39). 190-204.
هالاهان، د، پ؛ لوید، ج و؛ کافمن، ج، م؛ ویس، م، پ؛ مارتینز، آ. (2005). اختلال‌های یادگیری. ترجمه: حمید علیزاده؛ قربان‌ همتی علمدارلو؛ صدیقه رضایی دهنوی؛ ستاره شجاعی. (1390). تهران: نشر ارسباران.
Alloway, T. P., Gathercole, S. E., Adams, A. M., Willis, C., Eaglen, R., & Lamont, E. (2005). Working memory and phonological awareness as predictors of progress towards early learning goals at school entry. British Journal of Developmental Psychology, 23(3), 417-426.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®). American Psychiatric Pub.
Anthony, J. L., & Francis, D. J. (2005). Development of phonological awareness. Current Directions in Psychological Science, 14(5), 255-259.
Aravena, S., Tijms, J., Snellings, P., & van der Molen, M. W. (2016). Predicting responsiveness to intervention in dyslexia using dynamic assessment. Learning and Individual Differences, 49, 209-215.
Baddeley AD, Hitch GJ. (1974). Working memory. In The Psychology of Learning and Motivation: Advances in Research and Theory, ed. GA Bower, pp. 47–89. New York: Academic.
Baddeley, A. (2003). Working memory and language: An overview. Journal of communication disorders, 36(3), 189-208.
Baddeley, A. D., & Hitch, G. J. (2000). Development of working memory: Should the Pascual-Leone and the Baddeley and Hitch models be merged?. Journal of experimental child psychology, 77(2), 128-137.
Bosse, M. L., Tainturier, M. J., & Valdois, S. (2007). Developmental dyslexia: The visual attention span deficit hypothesis. Cognition, 104(2), 198-230.
Bruce, J., Weil, M., & Calhoun, E. (2000). Models of teaching. Yogyakarta: Pustaka Pelajar.
Cunningham, A. E. (1990). Explicit versus implicit instruction in phonemic awareness. Journal of experimental child psychology, 50(3), 429-444.
Dewitz, P., Jones, J., & Leahy, S. (2009). Comprehension strategy instruction in core reading programs. Reading Research Quarterly, 44(2), 102-126.
Ehri, L. C., Nunes, S. R., Stahl, S. A., & Willows, D. M. (2001). Systematic phonics instruction helps students learn to read: Evidence from the National Reading Panel’s meta-analysis. Review of educational research, 71(3), 393-447.
Ellis, N. C., & Beaton, A. (1993). Psycholinguistic determinants of foreign language vocabulary learning. Language learning, 43(4), 559-617.
Fletcher, J. M., Lyon, G. R., Fuchs, L. S., & Barnes, M. A. ( 152006"> ). Learning disabilities: From identification to intervention. Guilford press.
Flores, M. M., & Ganz, J. B. (2009). Effects of direct instruction on the reading comprehension of students with autism and developmental disabilities. Education and Training in Developmental Disabilities, 39-53.
Foorman, B. R., Francis, D. J., Fletcher, J. M., Schatschneider, C. &Mehta, P. (1998). The role of instruction in learning to read. Journal of Educational Psychology, 90, 37–55.
Gathercole, S. E., & Baddeley, A. D. (1989). Evaluation of the role of phonological STM in the development of vocabulary in children: A longitudinal study. Journal of memory and language, 28(2), 200-213.
Graves, A. W. (1986). Effects of direct instruction and metacomprehension training on finding main ideas. Learning Disabilities Research.
Habib, M. (2000). The neurological basis of developmental dyslexia. Brain, 123(12), 2373-2399.
Jeffries, S., & Everatt, J. (2004). Working memory: its role in dyslexia and other specific learning difficulties. Dyslexia, 10(3), 196-214.
Jerman, O., Reynolds, C., & Swanson, H. L. (2012). Does growth in working memory span or executive processes predict growth in reading and math in children with reading disabilities?. Learning Disability Quarterly, 35(3), 144-157.
Lovett, M. W., Lacerenza, L., Borden, S. L., Frijters, J. C., Steinbach, K. A., & De Palma, M. (2000). Components of effective remediation for developmental reading disabilities: Combining phonological and strategy-based instruction to improve outcomes. Journal of educational psychology, 92(2), 263.
Magnan, A., & Ecalle, J. (2006). Audio-visual training in children with reading disabilities. Computers & Education, 46(4), 407-425.
Melekoglu, M. A. (2011). Impact of motivation to read on reading gains for struggling readers with and without learning disabilities. Learning Disability Quarterly, 34(4), 248-261.
Milwidsky, C. (2009). Working memory and phonological awareness (Doctoral dissertation).
Moura, O., Moreno, J., Pereira, M., & Simões, M. R. (2015). Developmental dyslexia and phonological processing in European Portuguese orthography. Dyslexia, 21(1), 60-79.
Moura, O., Simões, M. R., & Pereira, M. (2015). Working memory in Portuguese children with developmental dyslexia. Applied Neuropsychology: Child, 4(4), 237-248.
Park, J., Ritter, M., Lombardino, L. J., Wiseheart, R., & Sherman, S. (2013). Phonological awareness intervention for verbal working memory skills in school-age children with specific language impairment and concomitant word reading difficulties. International Journal of Research Studies in Language Learning, 3(4).
Pennington, B. F., Groisser, D., & Welsh, M. C. (1993). Contrasting cognitive deficits in attention deficit hyperactivity disorder versus reading disability. Developmental Psychology, 29(3), 511.
Peterson, R. L., Boada, R., McGrath, L. M., Willcutt, E. G., Olson, R. K., & Pennington, B. F. (2016). Cognitive prediction of reading, math, and attention: Shared and unique influences. Journal of learning disabilities, 0022219415618500.
Pierangelo, R., & Giuliani, G. (2008). Teaching students with learning disabilities: A step-by-step guide for educators. Corwin Press.
Rabiner, D., Coie, J. D., & Conduct Problems Prevention Research Group. (2000). Early attention problems and children's reading achievement: A longitudinal investigation. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 39(7), 859-867.
Ryder, J. F., Tunmer, W. E., & Greaney, K. T. (2008). Explicit instruction in phonemic awareness and phonemically based decoding skills as an intervention strategy for struggling readers in whole language classrooms. Reading and Writing, 21(4), 349-369.
Shaywitz, S. E., Fletcher, J. M., Holahan, J. M., ScImeider, A. E., Marchione, K. E. & Stuebing, K. K. (1999). Persistence of dyslexia: The Connecticut Longitudinal Study at adolescence. Pediatrics, 104, 1351-1359.
Shippen, M. E., Houchins, D. E., Steventon, C., & Sartor, D. (2005). A comparison of two direct instruction reading programs for urban middle school students. Remedial and Special Education, 26(3), 175-182.
Slavin, R. E., Lake, C., Chambers, B., Cheung, A., & Davis, S. (2009). Effective reading programs for the elementary grades: A best-evidence synthesis. Review of Educational Research, 79(4), 1391-1466.
Smith-Spark, J. H., & Fisk, J. E. (2007). Working memory functioning in developmental dyslexia. Memory, 15(1), 34-56.
Tressoldi, P. E., Vio, C., & Iozzino, R. (2007). Efficacy of an intervention to improve fluency in children with developmental dyslexia in a regular orthography. Journal of learning disabilities, 40(3), 203-209.
Vellutino, F. R., Fletcher, J. M., Snowling, M. J., & Scanlon, D. M. (2004). Specific reading disability (dyslexia): what have we learned in the past four decades?. Journal of child psychology and psychiatry, 45(1), 2-40.
Vidyasagar, T. R., & Pammer, K. (2010). Dyslexia: a deficit in visuo-spatial attention, not in phonological processing. Trends in cognitive sciences, 14(2), 57-63.
Wagner, R. K., & Torgesen, J. K. (1987). The nature of phonological processing and its causal role in the acquisition of reading skills. Psychological bulletin, 101(2), 192.
روانشناسی افراد استثنایی
دوره 6، شماره 23
مهر 1395
صفحه 51-81
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار