نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

داشتن یک کودک مبتلا به اختلال درخودماندگی می‌تواند منجر به تجربه هیجانات و احساسات ناخوشایند در والدین آنان گردد. از این‌ رو پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش واقعیت‌درمانی بر افزایش شادکامی و مسئولیت‌پذیری مادران کودکان مبتلا به اختلال درخودماندگی انجام گرفت. روش پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه بود. با روش نمونه‌گیری در دسترس، 31 نفر از مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف درخودمانده انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری آزمایش و 16 نفری کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش آموزش واقعیت درمانی را به ‌مدت 7 جلسه 90 دقیقه‌ای و به صورت هفتگی دریافت کردند، در حالی که گروه گواه در معرض هیچ مداخله‌ای قرار نگرفتند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه شادکامی آرگیل و پرسشنامه مسئولیت‌پذیری گاف استفاده شد. نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره حاکی از تفاوت معنادار بین دو گروه در نمرات شادکامی و مسئولیت‌پذیری بود؛ بدین ترتیب، آموزش واقعیت‌درمانی موجب افزایش شادکامی و مسئولیت‌پذیری در مادران گروه آزمایش شد. با توجه به نتایج به دست آمده می-توان از آموزش واقعیت‌درمانی گروهی به عنوان روشی موثر و مفید در افزایش شادکامی و مسئولیت‌پذیری مادران کودکان درخودمانده در مداخلات درمانی و بالینی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effectiveness of reality therapy training to increase happiness and responsibility in the mothers of children with Autism disorder

چکیده [English]

Having a child with Autistic Disorder can lead to experience unpleasant emotions in their parents. Therefore, This study aims to determine the effectiveness of reality therapy training to increase responsibility and happiness in the mothers of children with Autism disorder. This research was of a semi-experimental with pre-test and post-test and control group. By applying the available sampling, 31 mothers of children with Autism were selected and assigned randomly as experimental and control groups having 15 and 16 people respectively. The experimental group received group reality therapy training for seven treatment sessions (90 minutes for each session), while the control group was not exposed to any intervention. The data were collected using happiness questionnaire (Argyl) and responsibility (Gaff). The results of multivariate analysis indicated that there is significantly difference in scores of two groups in happiness and responsibility. thus, the group reality therapy training allows for a increase in the responsibility and happiness among mothers of the experimental group. According to the results obtained, group reality therapy training can be useful and applicable as the psychological therapeutic interventions for increasing happiness as well as responsibility in the mothers of children with Autism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Reality Therapy
  • Happiness
  • responsibility
  • Children with Autism disorder
ابراهیمی، ع؛ رفاهی، ژ؛ زارعی محمودآبادی، ح؛ قاسمی، ن. (1395). اثربخشی شناخت درمانی گروهی برکیفیت زندگی و شادکامی مادران کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم. مجله طلوع بهداشت یزد، 15(1)، 186-176.
اسلامی، ر؛ هاشمیان، پ؛ جراحی، ل؛ مدرس­غروی، م. (1392). اثربخشی رویکرد واقعیت­درمانی گروهی بر شادکامی و کیفیت زندگی نوجوانان بد سرپرست در مشهد. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 56(5)، 306-300.
بیرامی، م؛ نصرت­آبادی، ت؛ بشارت، ر؛ موحدی، ی؛ کوه­پیما. س. (1393). بررسی مولفه‌های روان­نژندی در والدین کودکان اتیسم، کم­توان ذهنی و عادی شهر تبریز. مجله تعلیم­ و تربیت استثنایی، 13(9): 122-132.
چوبداری، ع؛ کاظمی، ف؛ پزشک، ش. (1394). اثربخشی روش واقعیت­درمانی بر کاهش نشانه­هایی دانش‌آموزان پسر با اختلال نافرمانی مقابله­ای. فصلنامه روانشناسی افراد استثنایی، 5(20)، 60-71.
حکم­آبادی، م؛ رضایی، ع؛ اصغری ابراهیم‌آبادی، م؛ سلامت، ع. (1394). تاثیر واقعیت‌درمانی نوین گروهی مبتنی بر تئوری انتخاب بر امیدواری و شادکامی سوءمصرف کنندگان مواد. مجله پزشکی ارومیه، 27(2)، 45-56.
حمیدی، ف؛ قیطاسی، م. (1389). مقایسه کمال­گرایی، تعلل و مسئولیت­پذیری در دانشجویان مراکز تربیت معلم شهر اهواز به تفکیک جنس. فصلنامه زنان و خانواده، 6(18)، 188-159.
خالقی، ن؛ امیری، م؛ طاهری، ا. (1395). اثربخشی واقعیت‌درمانی گروهی بر اضطراب اجتماعی، سوگیری تعبیر و روابط بین فردی نوجوان. مجله اصول بهداشت روانی، 19 (2): 83-77
خدابخشی، م؛ عابدی، م. (1388). بررسی روش­های افزایش مسئولیت­پذیری در دانش‌آموزان دوره راهنمایی شهر شهرضا. فصلنامه مطالعات روانشناختی، 5(1)، 138-113.
خدیوی، ا؛ اللهی، ا. (1392). رابطه بین مسؤولیت پذیری و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر مدارس پایه اول متوسطه (پایه هفتم)شهرستان مهاباد. زن و مطالعات خانواده، 22 (2)، 34-62.
خزان، ک؛ یونسی، ج؛ فروغانی، م؛ سعادتی، ه. (1394). اثربخشی آموزش مفاهیم واقعیت‌درمانی بر شادکامی مردان سالمندان شهر اردبیل. مجله سالمند، 10(3)، 174-190.
رافعی، ط. (1389). اتیسم: ارزیابی و درمان. تهران: انتشارات دانژه.
سپهریان آذر، ف؛ محمدی، ن؛ بدلپور، ز؛ نوروززاده و. (1395). رابطه امیدواری و شادکامی با رضایت زناشویی. مجله سلامت و مراقب، 18(1)، 100-112.
سپهریان آذر، ف؛ محمّدی، ن؛ بدلپور، ز؛ نوروززاده، و. (1395). رابطه امیدواری و شادکامی با رضایت زناشویی. مجله سلامت و مراقبت. ۱۸ (۱) :۳۷-۴۴
سرابی، م؛ حسن­آبادی، ح؛ مشهدی، ع؛ اصغری نکاح، م. (1390). تاثیر آموزش والدین بر خودکارآمدی مادران کودکان مبتلا به درخودماندگی. مجله اصول بهداشت روانی، 13(1)، 84-93.
شارف، ریچارد اس. (2012). نظریه های روا ن درمانی و مشاوره. ترجمه مهرداد فیروزبخت (1392). تهران: خدمات فرهنگی رسا.
شهرابی فراهانی، ل؛ فرحبخش، ک؛ عسگری، م. (1391). اثربخشی مشاوره مبتنی بر نظریه انتخاب گلاسر بر اشتغال موفقیت‌آمیز معلمان زن منطقه 15 تهران. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی، 4(10)، 91-73.
صمدی، علی و مک کانلی، روی. (1390). اختلالات طیف اتیسم. تهران، انتشارات: دوران.
عسکری، پ؛ عنایتی، م؛ عسکری، م؛ روشنی، خ. (1390). رابطه مسئولیت­پذیری، ریسک‌پذیری و هیجان­خواهی با تیپ D. فصلنامه اندیشه و رفتار، 5(20)، 24-17.
علیپور ا؛ نوربالا، ا. (1378). بررسی مقدماتی پایایی و روایی پرسش­نامه شادکامی آکسفورد. مجله اندیشه و رفتار، 5(1 و 2)، 66-55.
علی­پور، ا؛ آگاه هریس، م. (1386). اعتبار و روایی فهرست شادکامی آکسفورد در ایرانی‌ها. فصلنامه روان‌شناسان ایرانی، 3 (2): 298-278.
عیسی­زادگان، ع؛ شیخی، س؛ حافظنیا، م؛ خادمی، ع. (1392). اثربخشی گروه‌درمانی شناختی-رفتاری در کاهش نشانه­های افسردگی در بین بیماران مبتلا به سرطان. مجله پزشکی ارومیه، 24 (5): 346-339.
قربانعلی­پور، م؛ نجفی، م؛ علیرضالو، ز؛ نسیمی، م. (1393). اثربخشی واقعیت‌درمانی بر شادکامی و امیدواری در زنان مطلقه. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده، 4(2)، 17-27.
قطب­زاده­اسرار، ف؛ شاکری­نیا، ا. (1394) رابطه سبک­های فرزندپروری والدین با رفتار سازشی دانش آموزان کم‌توان ذهنی. فصلنامه سلامت روانی کودک، 2 (3): 58-49.
گلاسر و. (2003). نظریه انتخاب. ترجمه علی صاحبی (1392). تهران: انتشارات سایه سخن.
محتشمی، ط؛ ابراهیمی، ف؛ علی­اکبری، م؛ نرگس­چیمه، ن. (1395). مقایسه استرس والدگری، رضایتمندی و کارکرد خانواده مادران کودکان دارای اتیسم با مادران کودکان دارای رشد معمول. فصلنامه کودکان استثنایی، 62 (10): 51-62.
مرادی، ف؛ قنبری هاشم­آبادی، ب؛ آقامحمدیان، ح. (1389). بررسی اثربخشی واقعیت‌درمانی به شیوه گروهی بر افزایش میزان عزت‌نفس دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد. مطالعات تربیتی و روانشناسی، 11(2)، 227-228.
مقتدری، ل؛ اکبری، ب؛ حقگو، م. (1394). تاثیر روان‌درمانی حمایتی و آموزشی گروهی بر اضطراب، افسردگی، استرس و کیفیت زندگی مادران کودکان مبتلا به اختلالات طیف اتیسم. مجله پزشکی ارومیه،20(2)، 167-177.
هادی­نژاد، ح؛ زارعی، ف. (1388). پایایی، اعتبار و هنجاریابی پرسشنامه شادکامی آکسفورد. فصلنامه پژوهش­های روانشناختی، 12(1 و 2 پیاپی 23)، 77-62.
Argyle, M. (2001). The psychology of happiness. London: Routledte.
Argyle, M. Martin, M. & Crossland, J. (1989). Happiness as a function of personality and social encounters. North-Holland: Elsevier.
Car, A. (2004). Positive psychology, The science of happiness and human strengths. New York: Brunner- Routledge Ltd, (3): 132- 138.
Caterin, l. C. (2008). The effect of reality therapy based group counseling on the
Chiu, M. Y. L. Yang, X. Wong, F. H. T. Li, J. H. & Li, J. (2013). Caregiving of children with intellectual disabilities in China – An examination of affiliate stigma and the cultural thesis. Journal of Intellectual Disability Research http://dx.doi.org/10.1111/j.1365-2788.2012.01624.x (ahead of print)
Cohen, D. Yoon, D. P. Johnston, B. (2009). Differentiating the impact of spiritual experiences, religious practices and congregational support on the mental health of individuals with heterogeneous medical disorders. International Journal for the Psychology of Religion. 19(1): 121-138.
Coleman, P. K. & Karraker, K. H. (2003). Maternal self‐efficacy beliefs, competence in parenting, and toddlers' behavior and developmental status. Infant Mental Health Journal, 24(2), 126-148.
Dardas, L. A. & Ahmad, M. M. (2014). Predictors of quality of life for fathers and mothers of children with autistic disorder. Research in Developmental Disabilities, 35(6), 1326–1333.
Dinos, S., Stevens, S., Serfaty, M., Weich, S., & King, M. (2004). Stigma: the feelings and experiences of 46 people with mental illness. The British Journal of Psychiatry, 184(2), 176-181.
Duarte, C. S. Bordin, I. A. Yazigi, L. & Mooney, J. (2005). Factors associated with stress in mothers of children with autism. Autism, 9, 416–427.
Eysenck, H. J. (1999). Dimensions of personality: criteria for taxonomic paradigm. Journal of personality and Individual Differences, 12, 773-790.
Fleming, J. & Schmidt, J. (2009). International handbook of occupational therapy interventions. NewYork: Oxford University Press.
Fromm, E. (2004). The art of love (Trans. O.S. Karadana). Lzmir jlya publication.
Gallagher, E. N. & Vella-Brodrick, D. A. (2008). Social support and emotional intelligence as predictors of subjective well-being. Personality and Individual Differences, 44, 1551–1561
Gardiner, E. & Iarocci, G. (2012). Unhappy (and happy) in their own way: A developmental psychopathology perspective on quality of life for families living with developmental disability with and without autism. Research in Developmental Disabilities, 33, 2177–2192.
Glasser, W. (2000). Reality therapy in action. HarperCollins: Publishers.
Herring, S. Gray, K. Taffe, J. Tonge, B. Sweeney, D. & Einfeld, S. (2006). Behaviour and emotional problems in toddlers with pervasive developmental disorders and developmental delay: associations with parental mental health and family functioning. Journal of Intellectual Disability Research, 50(12), 874-882.
Hills, P. & Argyle, M. (2009). Emotional stability as a major dimension of happiness. Personality and individual differences, 31(8): 1357-1364.
Kakia, L. (2010). Effect of group counseling based on reality therapy on identity crisis in students of guidance schools. Research in Developmental Disabilities, 5(2), 128-135.
Karst, J. S. Van Hecke, A. V. (2012). Parent and Family Impact of Autism Spectrum Disorders: A Review and Proposed Model for Intervention Evaluation. Clinical child and family psychology review. 15: 247-277.
Khamis, V. (2007). Psychological distress among parents of children with mental retardation in the United Arab Emirates. Social Science & Medicine, 64(4), 850-857.
Khanna, R. Madhavan, S. S. Smith, M. J. Patrick, J. H. Tworek, C. & Becker-Cottrill, B. (2011). Assessment of health-related quality of life among primary caregivers of children with autism spectrum disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 41, 1214–1227
Kim, J. (2005).Effectiveness of reality therapy program for schizophrenic patient. Journal of Korean Academy of Nursing, 35(8), 1485- 1492.
Klingler, L., & Gray, N. D. (2015). Reality Therapy/Choice Theory Today: An Interview with Dr. Robert E. Wubbolding Thérapie de la réalité/Théorie du choix aujourd’hui: une entrevue avec Dr. Robert E. Wubbolding. Canadian Journal of Counselling and Psychotherapy (Online), 49(2), 185.
Mak, W. S. & Kwok, Y. T. Y. (2010). Internalization of stigma for parents of children with autism spectrum disorder in Hong Kong. Social Science & Medicine, 70, 2045–2051.
Mason, D. Palmer, C. Duba, D. & Jill, D. (2009). Using reality therapy in schools: Its potential impact on the effectiveness of the ASCA national model. International Journal of Reality Therapy, 29(2), 5.
McConkey, R. Truesdale-Kennedy, M. Chang, M. Y. Jarrah, S. & Shukri, R. (2008). The impact on mothers of bringing up a child with intellectual disabilities: A cross-cultural study. International Journal of Nursing Studies, 45(1), 65-74.
 Podjarny, G. (2007). Perception of parent-child relationship quality in parents of children with and without autism. Unpublished M. A. Carleton University.
Rahimipour, M. Shahgholian, N. & Yazdani, M. (2015). Effect of hope therapy on depression, anxiety, and stress among the patients undergoing hemodialysis. Iranian journal of nursing and midwifery research, 20(6), 694.
Samuel, P. S., Rillotta, F., & Brown, I. (2012). The development of family quality of life concepts and measures. Journal of Intellectual Disability Research, 56(1), 1-16.
Sauerheber, J. D. Graham, M. A. Britzman, M. J. & Jenkins, C. (2016). Using Reality Therapy to Facilitate Successful Aging in Clinical Practice. The Family Journal24(2), 174-181.
 self Esteem. International Journal of Reality Therapy, 22(3), 130-142.
Widmer, E. D. Kempf, N. Sapin, M. & Galli-Carminati, G. (2013). Family beyond parents? An exploration of family configurations and psychological adjustment in young adults with intellectual disabilities. Research in developmental disabilities, 34(1), 207-217.
Woodman, A. C. Smith, L. E. Greenberg, J. S. & Mailick, M. R. (2015). Change in autism symptoms and maladaptive behaviors in adolescence and adulthood: The role of positive family processes. Journal of autism and developmental disorders, 45(1), 111-126.
Wubbolding, R. E. & Brickel, J. (2006). Role play and the art of teaching choice theory reality therapy and lead management. International journal of reality therapy, 22 (2), 225-246.
Wubbolding, R. E. (2013). Reality therapy for the 21st century. Routledge.