نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

اختلال‌های رفتاری تمام جنبه‌های زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد در حالی که استفاده از برنامه سال‌های باور نکردنی مبتنی بر برنامه والدین با نتایج مؤثری همراه است. پژوهش حاضر به ‌منظور بررسی اثربخشی برنامه سال‌های باور نکردنی مبتنی بر برنامه والدین بر تعامل مادر و کودک با اختلال رفتاری در شهر اصفهان انجام شد. پژوهش حاضر، یک مطالعه نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و گروه شاهد بود. در این پژوهش 30 نفر از مادران کودکان با اختلال رفتاری شرکت داشتند که به روش نمونه‌گیری تصادفی از دبستان پسرانه امیرکبیر شهر اصفهان انتخاب شدند. آزمودنی‌ها به دو گروه آزمایش و شاهد تقسیم شدند به نحوی که هر گروه از 15 نفر تشکیل شده بود. گروه آزمایش در 12 جلسه در برنامه سال‌های باور نکردنی شرکت کردند در حالی ‌که به گروه شاهد این آموزش ارائه نشد. ابزار این پژوهش مقیاس رابطه والد-کودک پیانتا بود. اطلاعات به دست آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری و نسخه 23 نرم‌افزار SPSSتحلیل شد. نتایج نشان داد که آموزش برنامه سال‌های باور نکردنی اثر معناداری بر تعامل مادر و کودک با اختلال رفتاری و خرده‌مقیاس‌های آن (تعارض، نزدیکی و وابستگی) داشت (001/0P<). آموزش برنامه سال‌های باور نکردنی می‌تواند تعامل مادر و کودک با اختلال رفتاری را بهبود بخشد؛ بنابراین، برنامه‌ریزی به منظور استفاده از این برنامه اهمیت ویژه‌ای دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effectiveness of Incredible Years’ Program on the Interaction of Mother-Child with Behavioral Disorder

نویسندگان [English]

  • Mohmmad Ashori 1
  • Zahra Ahmadian 2

1 Assistant Professor, Department of Psychology and Education of Children with Special Needs, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran

2 M.A. Student of Psychology and Education of Children with Special Needs, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Behavioral disorders affect all aspect of individual's life, while applying incredible years’ parent program has been associated with effective outcomes. The aim of this study was to investigate of the effectiveness of incredible years’ parent program on the interaction of mother-child with behavioral disorder in Isfahan city. The present research was a semi-experimental study with pre-test, post-test design and control group. The participants were 30 mothers of children with behavioral disorder from Amirkabir elementary school in Isfahan city that selected by random sampling method. Subjects were divided into experimental and control groups, each group consisting of 15 mothers. The experimental group participated at 12 sessions of incredible years’ program, while the control group did not. The instrument was done using the parent-child relationship scale of Piyanta. Multivariate analysis of covariance was used by SPSS (version 23) for analyzing the data. The results showed that incredible years’ program training had a significant effect on the interaction and all subscales (conflict, closeness, dependency) in children with behavioral disorders (P<0.001). The incredible years’ program training can improve interaction of mother-child with behavioral disorder. Therefore, planning for providing this program has a particular importance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Incredible years
  • Mother-child interaction
  • Behavioral disorders
ابارشی، ز؛ طهماسیان، ک؛ مظاهری، م. ع. و پناغی، ل. (1388). تأثیرآموزشبرنامهارتقایرشدروانی- اجتماعیکودکازطریقبهبودتعاملمادر- کودکبرخودکفایی والدینورابطهمادر وکودکزیرسهسال. فصلنامه ‌پژوهش در سلامت روان‌شناختی، 3(3)، 57-49.
برک، ل. (2007). روان‌شناسی رشد. ویرایش چهارم. ترجمه یحیی سیّدمحمّدی (1388). تهران: نشر ارسباران.
پورمحمدرضای تجریشی، م؛ عاشوری، م؛ افروز، غ؛ ارجمندنیا، ع. ا. و غباری‌بناب، ب. (1394). اثربخشی آموزش برنامه والدگری مثبت بر تعامل مادر و کودک کم‌توان ذهنی. فصلنامه توانبخشی، 16(2)، 128-137.
شاه‌رفعتی، ف؛ پورمحمدرضای‌تجریشی، م؛ پیشیاره، ا؛ میرزایی، ه. و بیگلریان ا. (1395). اثربخشی بازی‌درمانی گروهی بر ارتباط کودکان ۵ تا ۸ سال مبتلا به اختلال اتیسم با عملکرد بالا. فصلنامه توانبخشی، ۱۷ (۳)، 211-200.
ضرغامی، ا؛ احدی، ح؛ اطهاری، س. ش. و کراسکیان، آ. (1396). مقایسه سلامت عمومی و پرخاشگری در مادران کودکان مبتلا به آسم و مادران کودکان با اختلال رفتاری. فصلنامه توانمندسازی کودکان استثنایی، 8(22)، 78-70.
عاشوری، م؛ افروز، غ؛ ارجمندنیا، ع. ا؛ پورمحمدرضای تجریشی، م. و غباری‌بناب، ب. (1394). اثربخشی برنامه والدگری مثبت بر خودکارآمدی والدینی و تعامل­ مادر-کودک دارای کم‌توانی­هوشی. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، 23(5)، 489-500.
عاشوری، م. و دلال‌زاده بیدگلی، ف. (1397). اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر مدل‌ شناختی رفتاری بر مشکلات رفتاری و مهارت‌های اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی با اختلال نارسایی توجه-بیش‌فعالی. فصلنامه توانبخشی، 19(2)، 115-102.
محمدزاده، ع. و قمرانی، ا. (1396). تأثیرآموزشبرنامهسال‌هایباور نکردنیبرمهارت‌هایاجتماعی دانش‌آموزانکم‌توانذهنی. فصلنامه افراد  استثنایی، 7 (25)، 119-97.
موللی، گ؛ جلیل‌آبکنار، س. ‌س و عاشوری، م. (1394). بررسی اثربخشی بازی‌درمانی گروهی بر مهارت‌های اجتماعی کودکانپیش‌دبستانی آسیب دیده شنوایی. فصلنامه توانبخشی، 16(1)، 18-27.
Bahrami, B., Dolatshahi, B., Pourshahbaz, A., & Mohammadkhani, P. (2018). Parenting style and emotion regulation in mothers of preschool children. Practice in clinical psychology, 6(1), 3-8.
Behroz-Sarcheshmeh, S., Karimi, M., Mahmoudi, F., Shaghaghi, P., & Jalil-Abkenar, S. S. (2017). Effect of training of life skills on social skills of high school students with intellectual disabilities. Practice in Clinical Psychology, 5(3), 177-186.
Bulgan, C., & Ciftci, A. (2017). Psychological adaptation, marital satisfaction, and academic self-efficacy of international students. Journal of International Students, 7(3), 687-702.
Cook, B. G., & Ruhaak, A. E. (2014). Causalityand emotional or behavioral disorders: An introduction. In P. Garner. J. M. Kauffman, & J. G. E. Elliott (Eds.), Sage Handbook of emotional and behavioral Difficulties (2nd ed.) (pp. 97-108). London: Sage Publications.
Cooray, S. E. (2015). The Icd-11 classification of behavior disorders and people with disorders of intellectual development (Did) - an Overview. Journal of Intellectual Disability Research, 59, 25-26.
Esbjørn, B. H., Normann, N., Christiansen, B. M., Reinholdt-Dunne, M. L. (2018). The efficacy of group metacognitive therapy for children (MCT-c) with generalized anxiety disorder: An open trial. Journal of Anxiety Disorders, 53, 16-21.
Fridman, M., Banaschewski, T., Sikirica, V., Quintero, J., & Chen, K. S. (2017). Access to diagnosis, treatment, and supportive services among pharmacotherapy-treated children/adolescents with ADHD in Europe: data from the caregiver perspective on pediatric ADHD survey. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 13, 947-958.
Garcia, R., & Turk, J. (2007). The applicability of Webster-Stratton parenting programs to deaf children with emotional and behavioral problems, and autism, and their families: Annotation and case report of a child with autistic spectrum disorder. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 12(1), 125-136.
Hallahan, D. P., Kauffman, J. M., & Pullen, P. C. (2015). Exceptional learners: an introduction to special education (13th Ed). Published by Pearson Education, Inc.
Homem, T. C., Gaspar, M. F., Seabra-Santos, M. J., Canavarro, M. C., Azevedo, A. F. (2014). A pilot study with the incredible years parenting training: does it work for fathers of preschoolers with oppositional behavior symptoms? Fathering: A Journal of Theory, Research, and Practice about Men as Fathers, 12(3), 262-282.
Kirk, S., Gallagher, G., & Coleman, M. R. (2015). Educating Exceptional Children (14th Ed). Cengage Learning, Printed in the United States of America.
Leijten, P., Raaijmakers, M. A. J., de Castro, B. O., van den Ban, E., & Matthys, W. (2017). Effectiveness of the incredible years pparenting pprogram for ffamilies with ssocioeconomically ddisadvantaged and eethnic mminority bbackgrounds. J Clin Child Adolesc Psychol, 46(1), 59-73.
Landreth, G.L., Ray, D.C., & Bratton, S. (2009). Play therapy in elementary school. Psychology in the School, 46(3), 1-9.
Mora, L., Sebille, K., & Neill, L. (2018). An evaluation of play therapy for children and young people with intellectual disabilities. Research and Practice in Intellectual and Developmental Disabilities, 1-14.
Murray, D. W., Rabiner, D. L., Kuhn, L., Pan, Y., & Sabet, R. F. (2018). Investigating teacher and student effects of the incredible years’ classroom management program in early elementary school. Journal of School Psychology, 67, 119-133.
Seabra-Santos, M. J., Gaspar, M. F., Azevedo, A. F., Homem, T. C., Guerra, J., Martins, V., Leitão, S., Pimentel, M., Almeida, M., Moura-Ramos, & M. (2016). Incredible years’ parent training: What changes, for whom, how, for how long? Journal of Applied Developmental Psychology, 44, 93-104.
Silva, I. S., & Gaspar, M. F. (2014). Supporting Portuguese residential child care staff: An exploratory study with the incredible years’ basic parent program. Psychosocial Intervention, 23(1), 33-41.
Trillingsgaard, T., Trillingsgaard, A., & Webster-Stratton, C. (2014). Assessing the effectiveness of the incredible years (R) parent training to parents of young children with ADHD symptoms - a preliminary report. Scand J Psychol, 55(6), 538-545.
Webster-Stratton, C. (2016). The incredible years: use of play interventions and coaching for children with externalizing difficulties. In: Reddy, T. M. Empirically Based Play Interventions for Children (pp. 137-158). 2th ed. Washington, DC: American Psychological Association.
Webster-Stratton, C., Gaspar, M. F., & Seabra-Santos, M. J. (2012). Incredible years® parent, teachers and children's cerise: Transportability to Portugal of early intervention programs for preventing conduct problems and promoting social and emotional competence. Psychosocial Intervention, 21(2), 157-169.
Weeland, J., Chhangur, R. R., van der Giessen, D., Matthys, W., de Castro, B. O., & Overbeek, G. (2017). Intervention effectiveness of the incredible years: New insights into sociodemographic and intervention-based moderators. Behavior Therapy, 48(1), 1-18.