روانشناسی افراد استثنایی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

فایل های ضروری

راهنمای ارسال مقالات

داوران سال 1399

داوران سال 1400

داوران سال 1401

طراحی بسته مداخله بهنگام عصب – روانشناختی کودک محور و ارزیابی اثربخشی آن بر عملکرد زبان کودکان با تاخیر رشد شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانشیار روانشناسی و آموزشی کودکان استثنایی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر تدوین بسته مداخه بهنگام عصب- روانشناختی کودک محور و ارزیابی اثربخشی آن بر عملکرد زبان کودکان با تاخیر رشد شناختی است. روش پژوهش نیمه آزمایشی است و از طرح پیش‌آزمون ، پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل استفاده شد. جمعیت مورد مطالعه پژوهش را کلیه کودکان 4 تا 6 ساله دارای تاخیر رشدی تشکیل داده‌اند که در مهدکودک‌ها و مراکز پیش‌دبستانی تبریز مشغول بودند. روش نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای بود و سه منطقه به صورت تصادفی انتخاب و از هر کدام از آنها نیز سه مرکز مهدکودک و پیش‌دبستانی به صورت تصادفی انتخاب شدند. بسته مداخلاتی توسط پژوهشگران طراحی شد، سپس به منظور غربالگری، مقیاس هوشی وکسلر پیش از دبستان ویرایش سوم از کودکان به عمل آمد و تعداد 30 نفر از افرادی که دارای تاخیر در رشد شناختی بودند و ملاک‌های ورود به پژوهش را داشتند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایدهی شدند. سپس اجرای برنامه مداخلاتی عصب – روانشناختی کودک محور به مدت 16 جلسه بر روی گروه آزمایش انجام گرفت و گروه کنترل نیز هیچگونه مداخله‌ای دریافت نکردند، داده‌ها با آزمون تحلیل واریانس اندازه‌گیری مکرر و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS-22 تحلیل شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که بین آزمودنی‌های گروه آزمایش و کنترل از نظر عملکرد زبانی در مرحله پس‌آزمون و پیگیری تفاوت معنی‌داری وجود دارد (05/0 > P).
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که بسته مداخلات بهنگام عصب – روانشناختی کودک محور منجر به افزایش عمکرد زبانی در کودکان تاخیر رشدی شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing a Child-Centered Neuropsychological EarlyInterventions Package and Assessing Its Effectiveness on the Performance of Children with Developmental Cognitive Delay

نویسندگان [English]

  • mohammad hosseinalizade 1
  • Salar Faramarzi 2
  • Ahmad Abedi 2

1 university of Isfahan

2 Department of Education and Psychology of Children with Special needs, Faculty of Education and Psychology, University of Isfahan, Isfahan,Iran

چکیده [English]

Abstract
The aim of the present study was to develop a child-centered neuropsychological Earlyinterventions package and to assess its effectiveness on the performance of children with developmental cognitive delay. The research method was a pretest-posttest quasi-experimental design with follow-up and control group. The research population consisted of 4-6 year-old children with developmental delay who were under training in kindergartens and preschool centers in Tabriz. The multistage random sampling method was employed in such a way that three regions were selected randomly and from each of them, three kindergartens and pre-school centers were randomly selected. The interventions were designed by the researchers. Then, the Wechsler Preschool and Primary Scale of Intelligence-3 (WPPSI-III) was administered on children for screening, and the number of 30 students with development cognitive delays and enjoyed inclusion criteria were randomly selected and divided into two experimental and control groups. Afterwards, a 16-session child-centered neuropsychological intervention program was performed on the experimental group and the control group did not receive any intervention. Data were analyzed by the repeated measures ANOVA using SPSS- 22. The results indicated that there was a significant difference between the subjects in the experimental group and control group in terms of linguistic performance in post-test and follow up stages (P <0.05). As a result, it can be concluded that a child-centered neuropsychological interventions package has led to an increase in linguistic performance in children with developmental cognitive delays.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "early intervention"
  • "neuropsychological"
  • "developmental delay"
  • "linguistic performance"
مراجع
اصغری نکاح، سیدمحسن؛ بروک، فاطمه. (1394). بررسی اثربخشی مداخله مبتنی بر بازی­های زبان­شناختی بر رشد آگاهی واج­شناختی کودکان بی سرپرست و بد سرپرست مقیم شیرخوارگاه. پژوهش­های روانشناسی بالینی و مشاوره، 5(1)، 100-86.
اصغری نکاح، سید محسن.(1386). ضرورت و جایگاه مداخله زودهنگام و آموزش پیش­دبستانی برای کودکان دارای نیازهای ویژه، نشریه تعلیم و تربیت استثنایی، 74، 11-3.
برک، لورا .(2007). روانشناسی رشد، جلد اول؛ از لقاح تا کودکی، ویراست چهارم، مترجم یحی سید محمدی (1394)، ناشر ارسباران، چاپ سی­ام.
روحی، افسر و هشتجین، علی. (1390). تاثیر آموزش­های پیش­دبستانی بر رشد مهارت­های شفاهی دانش­آموزان آذری زبان در پایه اول ابتدایی، فصلنامه نوآوری­های آموزشی، 10(39)، 50-25.
سادوک، بنجامین، سادوک، ویرجینیا و روئیز، پدرو. (2015). خلاصه روانپزشکی کاپلان و سادوک علوم رفتاری/روانپزشکی بالینی، ترجمه فرزین رضایی (1394) ، چاپ دهم، تهران: انتشارات ارجمند.
سلیمانی، فرزین، ساجدی، فیروزه و امیرعلی اکبری، صدیقه (1393). تاخیر تکاملی کودکان و عوامل مرتبط با آن، نشریه علمی پژوهشی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم­پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی، 85 (24)، 70-61.
فرامرزی، سالار؛ شیرزادی، پرستو؛ قاسمی، مسلم و یارمحمدیان، احمد. (1394). بررسی تاثیر مداخلات عصب روانشناختی بر عملکرد زبان دریافتی کودکان مبتلا به آسیب ویژه زبانی. مجله علوم پیراپزشکی و توانبخشی مشهد، 4 (4)، 61-51.
فرامرزی، سالار؛ یارمحمدیان، احمد؛ ملک­پور، مختار؛ شیرزادی، پرستو و قاسمی، مسلم. (1395). بررسی تاثیر مداخلات عصب­روانشناختی بر عملکرد زبانی کودکان پیش­دبستانی دارای اختلال زبانی خاص، مجله مطالعات ناتوانی، (6)، 316-304.
کاظمی، یلدا و محبی‌نژاد، فاطمه (1394). تأثیر مداخله زودهنگام مبتنی بر والدین بر مهارت‌های زبانی کودکان نوپای مبتلا به تأخیر زبانی: پژوهش مورد-منفرد. مجله پژوهش در علوم توانبخشی, 11(5)، 345-353.‎
محمداسماعیل زاده، سحر؛ اصغری نکاح، سید محسن؛ شریفی، شهلا و طیرانی نیک نژاد، حمید. (1394). اثربخشی بازی­های زبان­شناختی بر بهبود زبان بیانی و دریافتی کودکان آسیب دیده شنوایی. مجله علوم پیراپزشکی و توانبخشی مشهد، 4 (1)، 14-7.
مفیدی، فرخنده و سبزه، بتول. (1387). تاثیر فعالیت­های زبان آموزی دوره پیش دبستانی بر رشد زبان گفتاری دانش­آموزان پایه اول دوره ابتدایی، فصلنامه مطالعات برنامه درسی، 3 (10)، 153-130.
مکارم­نسب، افروز؛ یارمحمدیان، احمد و قمرانی، امیر. (1396). اثربخشی آموزش قصه­های مبتنی بر دیالوگ و بر مهارت­های زبانی کودکان دختر کم­توان هوشی آموزش­پذیر، پژوهش در علوم توانبخشی، 13(2)، 103-95.
ملک­پور، مختار (1393). دایره المعارف کودکان با نیازهای خاص (استثنایی). اصفهان: نشر دارخوین.
دهقان، نجمه؛ فرامرزی، سالار؛ نادی، محمدعلی و عارفی، مژگان. (1396). بررسی اثربخشی بسته آموزش بازی­های شناختی بر عملکرد مهارت­های عصب روانشناختی دانش­آموزان نارساخوان، فصلنامه علمی­- پژوهشی عصب روانشناسی، 3(2)، 86-67.
نیکخو، فاطمه؛ حسن زاده، سعید؛ افروز، غلامعلی و فرزاد، ولی اله. (1396). مداخله بهنگام در حوزه شنوایی، زبان و دلبستگی کودکان ناشنوای زیر دو سال. مجله علوم پیراپزشکی و توانبخشی مشهد، 7 (1)، 68-57.
یارمحمدیان، احمد. (1392). تحلیل رابطه بین اختلالات یادگیری و اختلالات ربان در دانش­آموزان مقطع ابتدایی. فصلنامه توانبخشی، 14 (1)، 31-23.
Baggerly, J., & Jenkins, W. W. (2013). The effectiveness of child-centered play therapy on developmental and diagnostic factors in children who are homeless. International Journal of Play Therapy, 18(1), 45.
Barna, I., & Agapii, E. (2017). Language Assessment and Means of Therapeutic Intervention for Children with Autistic Spectrum Disorder. Acta Universitatis Danubius. Communicatio, 11(1).
Bojczyk, K. E., Davis, A. E., & Rana, V. (2016). Mother–child interaction quality in shared book reading: Relation to child vocabulary and readiness to read. Early Childhood Research Quarterly, 36, 404-414
Gartlan,M. & Strosnider, R. (2007) Learning disability and young children: identification and intervention. Learning Disability Quarterly, 30 (1), 63-72.
Holloway, I., & Todres, L. (2003). The status of method: flexibility, consistency and coherence. Qualitative research, 3(3), 345-357.‏
Kaiser, A. P., & Roberts, M. Y. (2013). Parent-implemented enhanced milieu teaching with preschool children who have intellectual disabilities. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 56(1), 295-309.‏ ‏
King, N., & Horrocks, C. (2010). Interviews in qualitative research. Sage.‏
Lorenz, D. C. (2010). Can I play? Using play therapy for children and adolescents with disabilities.
Marton, K. (2008). Visuo‐spatial processing and executive functions in children with specific language impairment. International Journal of Language & Communication Disorders, 43(2), 181-200.
Marton, K., & Schwartz, R. G. (2003). Working memory capacity and language processes in children with specific language impairment. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 46(5), 1138-1153.‏
Nutbrown, C. (2011). Key concepts in early childhood education and care. Sage.‏
Paterson, J., Iusitini, L., & Gao, W. (2011). Child developmental assessment at two-years of age: Data from the Pacific Islands Families Study. Pac. Health Dialog, 17, 51-63.
Petermann, F. (Ed.). (2011). Wechsler preschool and primary scale of intelligence-III:(WPPSI-III); Manual;[deutschsprachige Adaption nach D. Wechsler; PsychCorp]. Pearson.
Ping, M. T. (2014). Group interactions in dialogic book reading activities as a language learning context in preschool. Learning, Culture and Social Interaction, 3(2), 146-158.
Quinn, K. (2010). Testing for Kindergarten: Simple Strategies to Help Your Child Ace the Tests For: Public School Placement, Private School Admissions, Gifted Program Qualification. Simon and Schuster
Raiford, S. E., & Coalson, D. L. (2014). Essentials of WPPSI-IV assessment. John Wiley & Sons.
Roberts, M. Y., Kaiser, A. P., Wolfe, C. E., Bryant, J. D., & Spidalieri, A. M. (2014). Effects of the teach-model-coach-review instructional approach on caregiver use of language support strategies and children's expressive language skills. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 57(5), 1851-1869.
Sadock, B., & Ruiz, P. (2015). Kaplan & Sadock's synopsis of psychiatry: behavioral sciences. Walters Kluwer.
Schertz, H. H., & Odom, S. L. (2007). Promoting joint attention in toddlers with autism: A parent-mediated developmental model. Journal of autism and developmental disorders, 37(8), 1562-1575.‏
Soleimani, F., Teymouri, R., & Biglarian, A. (2013). Predicting developmental disorder in infants using an artificial neural network. Acta Medica Iranica, 51(6), 347.‏
Stroh, K., Robinson, T., & Proctor, A. (2008). Every Child Can Learn: Using learning tools and play to help children with Developmental Delay. SAGE.
Thomsena, T. (2003). Erslanda L b, Rimola LM, Niemic J. The effects of attention on speech perception: An fMRI study. J Brain Lang, 85, 37-48.‏
Torabi, F., Amir Ali Akbari, S., Amiri, S., Soleimani, F., & Alavi Majd, H. (2012). Correlation between high-risk pregnancy and developmental delay in children aged 4–60 months. Libyan Journal of Medicine, 7(1), 18811.‏
 
Verhoeven, L., & Perfetti, C. A. (2011). Introduction to this special issue: vocabulary growth and reading skill. Scientific Studies of Reading, 15(1), 1-7.
اصغری نکاح، سیدمحسن[h1] ؛ بروک، فاطمه. (1394). بررسی اثربخشی مداخله مبتنی بر بازی­های زبان­شناختی بر رشد آگاهی واج­شناختی کودکان بی سرپرست و بد سرپرست مقیم شیرخوارگاه. پژوهش­های روانشناسی بالینی و مشاوره، 5(1)، 100-86.
اصغری نکاح، سید محسن.(1386). ضرورت و جایگاه مداخله زودهنگام و آموزش پیش­دبستانی برای کودکان دارای نیازهای ویژه، نشریه تعلیم و تربیت استثنایی، 74، 11-3.
برک، لورا .(2007). روانشناسی رشد، جلد اول؛ از لقاح تا کودکی، ویراست چهارم، مترجم یحی سید محمدی (1394)، ناشر ارسباران، چاپ سی­ام.
روحی، افسر و هشتجین، علی. (1390). تاثیر آموزش­های پیش­دبستانی بر رشد مهارت­های شفاهی دانش­آموزان آذری زبان در پایه اول ابتدایی، فصلنامه نوآوری­های آموزشی، 10(39)، 50-25.
سادوک، بنجامین، سادوک، ویرجینیا و روئیز، پدرو. (2015). خلاصه روانپزشکی کاپلان و سادوک علوم رفتاری/روانپزشکی بالینی، ترجمه فرزین رضایی (1394) ، چاپ دهم، تهران: انتشارات ارجمند.
سلیمانی، فرزین، ساجدی، فیروزه و امیرعلی اکبری، صدیقه (1393). تاخیر تکاملی کودکان و عوامل مرتبط با آن، نشریه علمی پژوهشی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم­پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی، 85 (24)، 70-61.
فرامرزی، سالار؛ شیرزادی، پرستو؛ قاسمی، مسلم و یارمحمدیان، احمد. (1394). بررسی تاثیر مداخلات عصب روانشناختی بر عملکرد زبان دریافتی کودکان مبتلا به آسیب ویژه زبانی. مجله علوم پیراپزشکی و توانبخشی مشهد، 4 (4)، 61-51.
فرامرزی، سالار؛ یارمحمدیان، احمد؛ ملک­پور، مختار؛ شیرزادی، پرستو و قاسمی، مسلم. (1395). بررسی تاثیر مداخلات عصب­روانشناختی بر عملکرد زبانی کودکان پیش­دبستانی دارای اختلال زبانی خاص، مجله مطالعات ناتوانی، (6)، 316-304.
کاظمی، یلدا و محبی‌نژاد، فاطمه (1394). تأثیر مداخله زودهنگام مبتنی بر والدین بر مهارت‌های زبانی کودکان نوپای مبتلا به تأخیر زبانی: پژوهش مورد-منفرد. مجله پژوهش در علوم توانبخشی, 11(5)، 345-353.‎
محمداسماعیل زاده، سحر؛ اصغری نکاح، سید محسن؛ شریفی، شهلا و طیرانی نیک نژاد، حمید. (1394). اثربخشی بازی­های زبان­شناختی بر بهبود زبان بیانی و دریافتی کودکان آسیب دیده شنوایی. مجله علوم پیراپزشکی و توانبخشی مشهد، 4 (1)، 14-7.
مفیدی، فرخنده و سبزه، بتول. (1387). تاثیر فعالیت­های زبان آموزی دوره پیش دبستانی بر رشد زبان گفتاری دانش­آموزان پایه اول دوره ابتدایی، فصلنامه مطالعات برنامه درسی، 3 (10)، 153-130.
مکارم­نسب، افروز؛ یارمحمدیان، احمد و قمرانی، امیر. (1396). اثربخشی آموزش قصه­های مبتنی بر دیالوگ و بر مهارت­های زبانی کودکان دختر کم­توان هوشی آموزش­پذیر، پژوهش در علوم توانبخشی، 13(2)، 103-95.
ملک­پور، مختار (1393). دایره[h2]  المعارف کودکان با نیازهای خاص (استثنایی). اصفهان: نشر دارخوین.
دهقان، نجمه؛ فرامرزی، سالار؛ نادی، محمدعلی و عارفی، مژگان. (1396). بررسی اثربخشی بسته آموزش بازی­های شناختی بر عملکرد مهارت­های عصب روانشناختی دانش­آموزان نارساخوان، فصلنامه علمی­- پژوهشی عصب روانشناسی، 3(2)، 86-67.
نیکخو، فاطمه؛ حسن زاده، سعید؛ افروز، غلامعلی و فرزاد، ولی اله. (1396). مداخله بهنگام در حوزه شنوایی، زبان و دلبستگی کودکان ناشنوای زیر دو سال. مجله علوم پیراپزشکی و توانبخشی مشهد، 7 (1)، 68-57.
یارمحمدیان، احمد. (1392). تحلیل رابطه بین اختلالات یادگیری و اختلالات ربان در دانش­آموزان مقطع ابتدایی. فصلنامه توانبخشی، 14 (1)، 31-23.
Baggerly, J., & Jenkins, W. W. (2013). The effectiveness of child-centered play therapy on developmental and diagnostic factors in children who are homeless. International Journal of Play Therapy, 18(1), 45.
Barna, I., & Agapii, E. (2017). Language Assessment and Means of Therapeutic Intervention for Children with Autistic Spectrum Disorder. Acta Universitatis Danubius. Communicatio, 11(1).
Bojczyk, K. E., Davis, A. E., & Rana, V. (2016). Mother–child interaction quality in shared book reading: Relation to child vocabulary and readiness to read. Early Childhood Research Quarterly, 36, 404-414
Gartlan,M. & Strosnider, R. (2007) Learning disability and young children: identification and intervention. Learning Disability Quarterly, 30 (1), 63-72.
Holloway, I., & Todres, L. (2003). The status of method: flexibility, consistency and coherence. Qualitative research, 3(3), 345-357.‏
Kaiser, A. P., & Roberts, M. Y. (2013). Parent-implemented enhanced milieu teaching with preschool children who have intellectual disabilities. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 56(1), 295-309.‏ ‏
King, N., & Horrocks, C. (2010). Interviews in qualitative research. Sage.‏
Lorenz, D. C. (2010). Can I play? Using play therapy for children and adolescents with disabilities.[h3] 
Marton, K. (2008). Visuo‐spatial processing and executive functions in children with specific language impairment. International Journal of Language & Communication Disorders, 43(2), 181-200.
Marton, K., & Schwartz, R. G. (2003). Working memory capacity and language processes in children with specific language impairment. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 46(5), 1138-1153.‏
Nutbrown, C. (2011). Key concepts in early childhood education and care. Sage.‏
Paterson, J., Iusitini, L., & Gao, W. (2011). Child developmental assessment at two-years of age: Data from the Pacific Islands Families Study. Pac. Health Dialog, 17, 51-63.
Petermann, F. (Ed.). (2011). Wechsler preschool and primary scale of intelligence-III:(WPPSI-III); Manual;[deutschsprachige Adaption nach D. Wechsler; PsychCorp]. Pearson.
Ping, M. T. (2014). Group interactions in dialogic book reading activities as a language learning context in preschool. Learning, Culture and Social Interaction, 3(2), 146-158.
Quinn, K. (2010). Testing for Kindergarten: Simple Strategies to Help Your Child Ace the Tests For: Public School Placement, Private School Admissions, Gifted Program Qualification. Simon and Schuster
Raiford, S. E., & Coalson, D. L. (2014). Essentials of WPPSI-IV assessment. John Wiley & Sons.
Roberts, M. Y., Kaiser, A. P., Wolfe, C. E., Bryant, J. D., & Spidalieri, A. M. (2014). Effects of the teach-model-coach-review instructional approach on caregiver use of language support strategies and children's expressive language skills. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 57(5), 1851-1869.
Sadock, B., & Ruiz, P. (2015). Kaplan & Sadock's synopsis of psychiatry: behavioral sciences. Walters Kluwer.
Schertz, H. H., & Odom, S. L. (2007). Promoting joint attention in toddlers with autism: A parent-mediated developmental model. Journal of autism and developmental disorders, 37(8), 1562-1575.‏
Soleimani, F., Teymouri, R., & Biglarian, A. (2013). Predicting developmental disorder in infants using an artificial neural network. Acta Medica Iranica, 51(6), 347.‏
Stroh, K., Robinson, T., & Proctor, A. (2008). Every Child Can Learn: Using learning tools and play to help children with Developmental Delay. SAGE.
Thomsena, T. (2003). Erslanda L b, Rimola LM, Niemic J. The effects of attention on speech perception: An fMRI study. J Brain Lang, 85, 37-48.‏
Torabi, F., Amir Ali Akbari, S., Amiri, S., Soleimani, F., & Alavi Majd, H. (2012). Correlation between high-risk pregnancy and developmental delay in children aged 4–60 months. Libyan Journal of Medicine, 7(1), 18811.‏
Verhoeven, L., & Perfetti, C. A. (2011). Introduction to this special issue: vocabulary growth and reading skill. Scientific Studies of Reading, 15(1), 1-7.
 [h1]اسامی کوچک باید فقط حرف اول بیاید.
در تمام منابع اصلاح کنید
 [h2]عنوان کتاب باید ایتالیک باشد
در مقاله ها باید اسم مجله ایتالیک باشد
 [h3]معلوم نیست کتاب است یا مقاله
 
روانشناسی افراد استثنایی
دوره 8، شماره 31
آذر 1397
صفحه 37-55
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار