نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

2 استاد روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

3 دانشیار روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف ترکیب نتایج پژوهش‌های مختلف و دستیابی به یک نتیجه‌ی کلی در خصوص اثربخشی مداخلات آموزشی و درمانی بر  اختلال‌های یادگیری و نیز تعیین نقش جنسیت و سن آزمودنی‌ها در میزان اثربخشی مداخلات آموزشی و درمانی بر اختلالات یادگیری؛ با استفاده از روش فراتحلیل به انجام رسید. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه‌ی مطالعات انجام‌شده و دسترس در خصوص اثربخشی مداخلات آموزشی، درمانی و روان‌شناختی بر انواع  اختلال‌های یادگیری(اعم از نارساخوانی، نارسانویسی و اختلال ریاضی) بود که پس از اعمال ملاک‌های ورود و خروج در مجموع 128 پژوهش به عنوان نمونه انتخاب گردید. از این مطالعات تعداد 623 اندازه اثر استخراج گردید و با استفاده از نرم افزار CMA2 مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد ، اندازه اثر ترکیبی اثربخشی مداخلات آموزشی و درمانی بر  اختلال‌های یادگیری در هر دو مدل ثابت و تصادفی معنادار میباشد (001/0P≤) و بر اساس ملاک های تفسیری مقداری بزرگ ارزیابی گردید. همچنین نتایج فرارگرسیون و آزمون تی مستقل نشان داد تاثیر سن و جنسیت به عنوان متغیرهای تعدیل کننده معنادار نمی‌باشد (001/0P≥). بنابراین می‌توان نتیجه‌گیری کرد مداخلات آموزشی ودرمانی که در مطالعات اولیه پژوهش حاضر به کار گرفته شده است از اثربخشی بسیار مناسبی برخوردار بوده‌اند و متغیرهای جنسیت و سن آزمودنی تاثیری بر میزان اثربخشی مداخلات ندارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Meta-analysis of the role of gender and age of the subjects on the effectiveness of educational and therapeutic interventions in learning disorders

نویسندگان [English]

  • saeed mohammadi molod 1
  • javad mesrabadi 2
  • Ramin Habibi-Kaleybar 3

1 MA of educational research, Department of Educational Sciences, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Azad University of Shahid Madani, Tabriz, Iran

2 Professor of Educational Psychology, Department of Educational Sciences, Faculty of Education and Psychology, Shahid Madani University, Tabriz, Iran

3 associate professor of educational psychology, Department of Educational Sciences, Faculty of Education and Psychology, Shahid Madani University, Tabriz, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study was to combine the results of various researches and to reach a general conclusion on the effectiveness of educational and therapeutic interventions on learning disorders and determining the role of gender and age of the subjects on the effectiveness of educational and therapeutic interventions on learning disorders; the meta-analysis method was performed. The statistical population of the present study was all available studies on the effectiveness of educational, therapeutic and psychological interventions on types of learning disabilities (including dyslexia, dysgraphia, and math disorders). After applying the entry and exit criteria, 128 research were selected as sample. Of these studies, 623 effects size were extracted and analyzed by CMA2 software. The results showed that the combined effect size of educational and therapeutic interventions on learning disabilities was significant in both fixed and random models (P≤0.001) and, based on interpretative criteria, a large amount was evaluated. Also, the results of evaporation and independent t-test showed that the effect of age and gender as moderating variables was not significant (P≤0.001). Therefore, it can be concluded that educational and therapeutic interventions have very good efficacy and the variables of gender and age of the subject have no effect on the effectiveness of interventions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dyslexia
  • learning disorders
  • Meta-analysis
  • Meta-regression
  • Educational and therapeutic interventions
ارجمندنیا، ع. ا.، و سیف نراقی، م. (1388). تأثیر راهبرد مرور ذهنی بر عمل کرد حافظه فعال دانش­آموزان نارساخوان، مجله­ی علوم رفتاری، 3 (3)، 173-178.
اسدی دوست، ن. (1387). تأثیر روش یکپارچگی حسی و آموزش مهارت­های حرکتی بر مشکلات کودکان نارساخوان پایه­ی اول تا سوم مقطع ابتدایی شهر اصفهان، پایان نامه­ی کارشناسی ارشد روان­شناسی کودکان با نیازهای خاص، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان.
اصلی آزاد، م.، و یارمحمدیان، ا. (1391). اثربخشی آموزش فراشناخت و روابط فضایی بر عملکرد ریاضی کودکان دچار ناتوانی یادگیری ریاضی، مجله روان­شناسی بالینی، 4 (2)، 61-70.
افروز، غ. (1392). اختلال­های یادگیری، چاپ پانزدهم، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور.
امین آبادی، ز. (1392). مقایسه اثربخشی دو روش آموزش راهبردهای فراشناختی و آموزش به وسیله­ی نرم افزار بر بهبود کارکردهای شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مبتلا به نارساخوانی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی.
آقاجانی، ن.، حسین خانزاده، ع.، و کافی، س. م. (1394). اثربخشی نرم افزار ان بک بر بهبود حافظه­ی فعال دانش‌آموزان نارساخوان، ناتوانی­های یادگیری، 4 (3)، 7-21.
باعزت، ف. (1389). نقش پردازشگر کلمه همراه با خود پرسشی بر بهبود مشکلات املای دانش‌آموزان پایه سوم ابتدایی دچار اختلال نوشتن، روانشناسی کاربردی، 2 (14)، 58-71.
باعزت، ف.، و ایزدی فرد، ر. (1389). اثربخشی راهبردهای خود نظم دهی بر کاهش خطاهای املایی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال نوشتن. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 10 (1)، 21-28.
باعزت، ف.، بنی جمالی، ش. ا.، و معظمی، د. (1385). اثرات درمان نوروسایکولوژی درکارآمدی خواندن دانش­آموزان با نارساخوانی تحولی، مطالعات روانشناختی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا (س)،2 (1)، 124-107.
باعزت، ف.،. نادری، ح. ا.، و ایزدی فرد، ر. (1391). تاثیر آموزش آگاهی واج شناختی بر کاهش خطاهای املایی دانش‌آموزان دارای اختلال نوشتن. مجله علوم رفتاری، 6 (1)، 55-60.
بهاری قره گوز، ع.، سیف نراقی، م. (1387). «اثربخشی وسیله­ی آموزشی سینا در کاهش خطاهای خواندن کودکان نارساخوان. فصلنامه­ی روانشناسان ایرانی، 4 (16)، 102-91.
بهراد، ب. (1384). فراتحلیل شیوع ناتوانی­های یادگیری در دانش­آموزان ابتدایی ایران، پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 5 (4و18)، 436-417.
بیگدلی، ا. ا.، نجفی، م.، و عبدلحسین زاده، ع. (1392). اثربخشی کاربرد یادیارها در آموزش املا به کودکان دارای اختلال یادگیری املا، ناتوانی­های یادگیری، 3 (2)، 6-20
پاکت‌چی، ر. (1390). تاثیر آموزش بازی­های رایانه‌ای بر عملکرد حافظه بینایی دانش‌آموزان دچار اختلال یادگیری نارساخوانی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی.
پاکدامن ساوجی، آ. (1380). بررسی تأثیر آموزش راهبردهای فراشناختی بر درک مطلب دانش­آموزان با مشکل درک خواندن، نخستین همایش یافته­های نوین پژوهش در آموزش و پرورش استثنایی، شیراز، 4
پوراحمدعلی، ا. (1391). تولید چندرسانه‌ای آموزش ریاضی و تاثیر آن بر حیطه­ی عملیات (چهار عمل اصلی ریاضی) دانش‌آموزان دختر ناتوان در یادگیری پایه سوم ابتدایی شهر اراک، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اراک.
پهلوان نشان، س. (1393). اثربخشیبرنامهایمنسازیروانیبرسبکاسناددانش‌آموزانبااختلال نارساخوانی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
پهلوان نشان، س.، پهلوان نشان، ا.، و رستمی راوری، م. ع. (1395). اثربخشی آموزش آگاهی واج شناختی بر دقت خواندن دانش‌آموزان نارسا خوان پسر، مجلهروانشناسیوروانپزشکیشناخت، 3، 2، 107-94.
جدیدی فیقان، م.، فرامرزی، س.،. عابدی، ا.، جمالی، س.، و جدیدی فیقان، م. (1393). اثربخشی مداخله­های زودهنگام آموزشی بر فهم عدد در کودکان پیش دبستانی، مجله دانش و پژوهش در روان­شناسی کاربردی، 15، 2 (56)، 85-78.
جناآبادی، ح. (1387). بررسی تأثیر روش­های بازپروری کپارت و سینا در درمان نارسایی‌های ویژه یادگیری اختلال خواندن، مجله­ی مطالعات روانشناسی تربیتی، 5 (1)، 26-15.
جوادی آسایش، س. (1387). تاثیر آموزش راهبردهای فراشناختی بر عملکرد فراحافظه­ی دانش‌آموزان با مشکلات خواندن، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
حسینی، م.، مرادی، ع.، کرمی نوری، ر.، حسنی، ج.، و پرهون، ه. (1395). بررسی اعتبار و روایی عاملی آزمون خواندن و نارساخوانی، فصلنامه تازه­های علوم شناختی، 18، 1، 34-22.
حمید، ن. (1385). بررسی اختلال یادگیری ریاضی در دانش­آموزان دختر و پسر دوره ابتدایی ناحیه یک شهر تهران و اثر آموزش کاربردی، تقویت ژتونی و آرامش عضلانی در کاهش اختلال یادگیری ریاضی در آنان، مجله علوم تربیتی و روانشناسی، 13 (2)، 136-119.
حیدری، ش. (1393). تاثیر بازی­های ویدیویی اکشن بر کارآمدی خواندن و توجه انتخابی بینایی کودکان نارساخوان، پایان نامه منتشر نشده کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور تهران.
حیدری، ط.، امیری، ش.، و مولوی، ح. (1391). اثربخشی آموزش به روش دیویس بر خودپنداره کودکان دارای نارساخوانی، مجلهعلومرفتاری، 6(2)، 139-131.
خانجانی، ز.، و مهدویان، ه. (1391). اثربخشی نوروفیدبک بر درمان اختلال نارساخوانی، مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، 34 (2)، 39-31.
درویشی، ا. (1389). بررسی میزان تنوع و شیوع اختلال­های یادگیری در بین دانش‌آموزان مقطع ابتدایی شهرستان گرگان، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور تهران.
دهقانی، م.، امیری، ش.، و مولوی، ح. (1386). مقایسه­ی اثربخشی آموزش اسنادی و آموزش راهبردهای فراشناختی- اسنادی بر درک مطلب دانش­آموزان نارساخوان دختر، پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 7 (4)، 424-407.
راقبیان، ر.، اخوان تفتی، م.، و حجازی، ا. (1391). اثربخشی برنامه طراحی شده براساس رویکردهای پرسش از نویسنده و درک خواندن سه وجهی بر افزایش درک خواندن دانش­آموزان، فصلنامه روانشناسی مدرسه، 1(2)، 58-39.
زارع، ح.، امیری آهویی، ف.، و تاراج، ش. (1388). تأثیر بازی­های آموزشی بر حافظه­ی کوتاه مدت و املای دانش­آموزان پایه­ی ابتدایی با ناتوانی­های ویژه­ی یادگیری، پژوهش در حیطه­ی کودکان استثنایی، 9 (4)، 374-360.
زینی وند، م. (1387). مقایسه اثربخشی روش­های چندگانه حسی فرنالد و اورتون بر عملکرد خواندن دانش­آموزان نارساخوان پسر پایه ابتدایی شهر اصفهان، پایان نامه­ی کارشناسی ارشد روانشناسی کودکان با نیازهای خاص، دانشگاه اصفهان.
سادوک، ب.، سادوک، و. (2007). خلاصه روان پزشکی، ترجمه نصرت الله پورافکاری، تهران، آینده سازان.
سامع سیاهکردی، ل.، علیزاده، ح.، و کوشش، م. ر. (1388). تأثیر آموزش مهارت­های ادراک بینایی بر بهبود عملکرد خواندن در دانش­آموزان نارساخوان، مجله­ی تازه­های علوم شناختی، 11 (2)، 73-63.
سجادی، ع.، آخوندپور منطقی، ع.، و هاشمیان، پ. (1393). بررسی اثر نوروفیدبک در درمان اختلال یادگیری درس ریاضی کودکان مقطع سوم ابتدایی، مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 57، 5، 726-719.
سیادتیان، س. ح.، و قمرانی، ا. (1392). فراتحلیل اثربخشی مداخلات روان­شناختی-آموزشی بر عملکرد تحصیلی دانش­آموزان نارساخوان، مجله­یناتوانی­هاییادگیری، 2، 62-42.
سیف نراقی، م. نادری، ع. ا. (1394). نارسایی­های ویژه در یادگیری، تهران، مکیال.
شاهسون، ر. ا. (1388). تاثیر آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر عملکرد حل مساله ریاضی دانش‌آموزان حساب نارسای پایه پنجم ابتدایی شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علوم پزشکی و توانبخشی.
شریفی، ع. ا. داوری، ر. (1391). شیوع ناتوانی­های یادگیری در دانش‌آموزان پایه­ی اول و دوم ابتدایی استان چهارمحال و بختیاری،مجله­یناتوانی­هاییادگیری، 1 (2)، 76-63.
شکوهی یکتا، م.، لطفی، ص. ا.، رستمی، ر.، ارجمندنیا، ع. ا.، معتمد یگانه، ن.، و شریفی، ع. (1393). اثربخشی تمرین رایانه­ای شناختی بر عملکرد حافظه­ی فعال کودکان نارساخوان، شنوایی شناسی، 23 (3)، 46-56.
شمسی، ع.، عابدی، ا.، صمدی، م.، و. احمدزاده، م. (1392). فراتحلیل اثربخشی مداخلات روانشناختی و آموزشی بر بهبود عملکرد تحصیلی دانش­آموزان با ناتوانی­های یادگیری ریاضی، مجله­یناتوانی­هاییادگیری، 2 (4)، 81-61.
صالحی، م. (1390). بررسی اثربخشی نرم افزاردرمانی مسابقه­ی اعداد در درمان اختلال حساب نارسایی دانش‌آموزان پسر 6 تا 8 سال حساب نارسای شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد تهران مرکزی.
عاطی نژاد، ن. (1391). تاثیر به کارگیری راهبردهای شناختی و راهبردهای فراشناختی در عملکرد نوشتاری دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری، پایان نامه منتشر نشده کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
عباسی، ز. (1391). اثربخشی آموزش راهبردهای فراشناختی و حافظه فعال بر بهبود عملکرد خواندن (دقت، سرعت و درک مطلب) دانش‌آموزان نارساخوان دختر دوره ابتدایی شهر کرمانشاه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی،دانشگاه رازی کرمانشاه.
عباسیان، ر.، عابدی، ا.، نصرآزادانی، س.، سیفی، ز. (1392). اثربخشی برنامه فراشناخت پانورا و فیلیپو بر خودپنداره کودکان با اختلال یادگیری ریاضی، ناتوانی­های یادگیری، 3 (2)، 77-63.
عبدالهی، س.، کیان ارثی، ف.، و رحیمیان بوگر، ا. (1393). طراحی بسته آموزشی چندرسانه­ای با تاکید بر مهارت­های بنیادی یادگیری و بررسی اثربخشی آن بر کاهش علائم اختلال دیکته، ناتوانی­های یادگیری، 3 (3)، 38-54.
عسگری، ر. (1385). طراحی و کاربرد نرم افزار آموزشی بر مبنای مدل عصب روانشناسی بینایی جهت توانبخشی ذهنی نارساخوانی دانش‌آموزان ابتدایی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی.
عسگری، ر.، یاریاری، ف.، و کدیور، پ. (1386). کاربرد نرم افزار آموزشی میلاد بر مبنای مدل عصب روانشناختی بینایی رنگ بر آموزش دانش­آموزان نارساخوان، پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 7 (2)، 210-187
عظیمی، ا. (1391). تولید چندرسانه‌ای دیکته یار و اثربخشی آن بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان ناتوان در یادگیری املای پایه­ی دوم ابتدایی شهر اراک در سال تحصیلی 91-90، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اراک.
علیپور، ا.، شقاقی، ف.، احمدی ازغندی، ع.، نوفرستی، ا.، و حسینایی، ع. (1391). شیوع اختلال یادگیری ریاضی در دوره ابتدایی، روانشناسیتحولی: روانشناسانایرانی، 32 (8)، 353-343.
غباری بناب، ب.، افروز، غ.، حسن زاده، ح.، بخشی، ج.، و پیرزادی، ح. (1391). تأثیر آموزش راهبردهای فراشناختی فعال تفکرمدارانه و خود نظارتی بر درک مطلب دانش­آموزان با مشکلات خواندن، مجله­ی ناتوانی­های یادگیری، 1 (2)، 97-77.
غلامی، س. ا. (1385). بررسی میزان شیوع اختلال­های یادگیری خواندن و نوشتن در دانش­آموزان پایه سوم ابتدایی شهر اراک در سال تحصیلی 85-،84، اراک. طرح تحقیقاتی آموزش و پرورش استان مرکزی.
فرید، م. (1386). «اثربخشی تمرین­های ادراکی- حرکتی بر درمان اختلال خواندن و نوشتن دانش­آموزان»، نشریه تعلیم و تربیت استثنایی، 73، 30-20.
قمری گیوی، ح.، نریمانی، م.، محمدی، ه.، (1391). اثربخشی نرم افزار پیشبرد شناختی بر کارکردهای اجرایی و بازداری پاسخ و حافظه­ی کاری کودکان دچار نارساخوانی و نقص توجه بیش فعالی، ناتوانی­های یادگیری، 1(2)، 98-115.
کاکاوند، ع. (1390). ناتوانی­های یادگیری. تهران، سرافراز.
کامران، ا.، مقدایی، ک.، عبدالی، ز.، سلامت، م. (1396). تاثیر آموزش توجه بر بهبود عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال نارساخوانی، فصلنامه سلامت روانی کودک، 4، 1، 55-46.
گال، م.، بورگ، و.، گال، ج.، (1989). روش­های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان­شناسی، ترجمه احمدرضا نصر و دیگران، چاپ نهم، تهران، سمت.
لطیفی، ز. (1388). مقایسه اثربخشی مداخله­های آموزش رفتاری و شناختی بر میزان تعارضات بین فردی و خودکارآمدی دانش‌آموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، پایان نامه دکتری، دانشگاه اصفهان.
ماندنی، ب.، سازمند، ع. ح.، فرهبد، م.، کریملو، م.، و ماندنی، م. (1386). تأثیر مداخلات کاردرمانی بر مهارت­های بینایی – حرکتی کودکان دارای اختلال ویژه یادگیری در مقطع ابتدایی، مجله­ی توانبخشی. 8 (2)، 49-44.
مجیدی، ع.، دانش، ع.، خوش کنش، ا. (1389). تأثیر تکنیک خودآموزشی دهی در کاهش مشکلات خواندن و کاهش افسردگی دانش­آموزان نارساخوان مقطع ابتدایی، دوماهنامه علمی-پژوهشی دانشور رفتار دانشگاه شاهد، 17 (4)، 18-11.
مصرآبادی، ج. (1395). فراتحلیل: مفاهیم، نرم افزار و گزارش نویسی، تبریز، انتشارات دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
ملکیان، ف.، و آخوندی، آ. (1394). تاثیر چندرسانه­ای آموزشی در درمان اختلال املا دانش‌آموزان ویژه یادگیری شهر کرمانشاه در سال 86-87، فصلنامه اندیشه های تازه در علوم تربیتی، 6 (1)، 145-163.
مولودی، ع.، کریمی، ب.، خرم آبادی، ی.، و سلیمانی، ا. (1393). مقایسه­ی اثر بخشی سه شیوه­ی آموزش مستقیم، مبتنی بر رایانه و ترکیبی بر کاهش مشکلات املای دانش‌آموزان دارای اختلال املا نویسی، مجله‌ی ناتوانی­های یادگیری، 4 (2)، 99-84.
میرمهدی، ر.، علیزاده، ح.، سیف نراقی، م. (1388). تاثیر آموزش کارکردهای اجرایی بر عملکرد ریاضیات و خواندن دانش‌آموزان دبستانی با ناتوانی­های یادگیری ویژه، پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 9 (1)، 1-12.
نریمانی، م. (1391). اثربخشی آموزش کنترل تکانه بر پردازش هیجانی، تکانشوری، و حواس پرتی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال ریاضی، ناتوانی های یادگیری، 2 (2)، 101-122.
نریمانی، م.، و شربتی، ا. (1394). مقایسه­ی حساسیت اضطرابی و عملکرد شناختی در دانش‌آموزان با وو بدون نارسانویسی، مجله­ی ناتوانی­های یادگیری، 4، 4، 100-85.
نریمانی، م.، رجبی، س.، ابوالقاسمی، ع.، نظری، م. ع.، و زاهد، ع. (1391). بررسی تاثیر نوروفیدبک EEG در کاهش علائم نارساخوانی، فصلنامه کودکان استثنایی، 12 (1)، 21-34.
نریمانی، م.، و سلیمانی، ا. (1392). اثربخشی توان بخشی شناختی بر کارکردهای اجرایی حافظه کاری و توجه بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی، ناتوانی­های یادگیری، 2 (3)، 91-115.
نیازی، ا. (1383). بررسی تاثیر آموزش راهبردهای شناختی در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی دارای ناتوانی یادگیری در زمینه بیان نوشتاری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی.
هالاهان، د. پی.، کافمن، ج.، لوید، ج.، ویس، م.، و مارتینز، ا. (2005). اختلال­های یادگیری؛ مبانی، ویژگی ها و تدریس موثر، ترجمه علیزاده، همتی، رضایی و دهنوی، تهران: ارسباران.
یاوری، م. (1384). طراحی و اجرای یک نرم افزار آموزشی جهت آموزش و توان­بخشی ذهنی دانش­آموزان 8-7 ساله دارای اختلال یادگیری ریاضی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی.
یعقوبی، ا.، احدی، ح.، (1383). تاثیر آموزش راهبردهای فراشناختی بر بهبود عملکرد خواندن دانش‌آموزان نارساخوان پسر پایه­ی چهارم و پنجم ابتدایی شهر همدان، مطالعات روان شناختی، 1 (1)، 47-58.
یوسفی، ف.، پوشنه، ک.، و یوسفی لویه، م. (1382). بررسی تاثیر آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی در بهبود عملکرد حل مساله ی دانش‌آموزان حساب نارسا، تعلیم و تربیت استثنایی، 20 و 21، 3-9.
Bai, W. Korinek, L. (2013). Motivating Students with Learning Disabilities School of Education, Curriculum and Instruction, Special Education.
Berekly, A. (2012). Effect of phonemic awareness on reading skills«, Scand Journal Psychology, 23, 124-138.
Borenstein, M. Hedges, L. V. Higgins, J. P. T. Rothestein, H. R. (2009). Introduction to meta-analysis, First ed, UK, John Wiley & Sons.
Brandenburg, J. Klesczewski, J. Fischbach, A. Schuchardt K. Buttner, G. Hasselhorn, M. (2014). »Working Memory in children with learning disabilities in reading versus spelling: searching for Overlapping and Specific Cognitive Factors«, J learn Disabil, DOI: 10.1177/0022219414521665.
Card, N. A. (2012). Applied meta-analysis for social science research, New York, Guil Ford press.
Chapman, G. Tunmer, J. (2013). »The effects of mental comprehension strategies in learning disabled student«, Journal of Learning Disabilities, 18:111-122.
Cirino, P. (2011). »The interrelationships of mathematical precursors in kindergarten«, Journal of Experimental Child Psychology. 108, 713–733.
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. 2nd ed, Hillsdale, Lawrence Erlbaum Associates.
Dowker, A. (2005). »Early Identification and Intervention for Students with Mathematics Difficulties«, Journal of Learning Disabilities, 38, 328-331.
Fletcher, J. Lyon, G. Fuchs, S. (2008). Learning Disabilities, New York, Guilford Press.
Galuschka, K. Ise, E. Krick, K. Schulte-Körne, G. (2014). »Effectiveness of Treatment Approaches for Children and Adolescents with Reading Disabilities: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials«, PLOS ONE, 9(8): e105843. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0105843
Goodwin, A. P. Ahn, S. (2010). »A meta-analysis of morphological interventions: effects on literacy achievement of children with literacy difficulties«, The International Dyslexia Association, 60, 183–208.
Higgins, J. P. T. Thompson, S. G. Deeks, J. J. Altman, D. G. (2003). »Measuring inconsistency in meta-analysis«, British Medical Journal, 327, 557-60.
Howard, S. Dapeppo, L. M. W. De La Paz, S. (2008). »Getting the Bugs out with PESTS: A mnemonic: Approach to spelling sight words for students with Learning Difficulties«, Teaching Exceptional children plus, 4(5), 1-11.
Jeyasekaran, M. (2015). Effectiveness of visual auditory kinesthetic tactile technique on reading level among dyslexic children at Heikx open school and learning cntre, salem. international Journal of Medical Science and Public Health. 4(3), 315-318.
Kavale, K. A. Spaulding, L. S. (2011). The efficacy of special education In M. A. Bray & T. J. Kehle (Eds.), Oxford Handbook of School Psychology. New York, Oxford University Press.
Kim, D. Kim, B. Lee, K. Park, J. Hong, S. Kim, H. (2008). »Effects of Cognitive Learning Strategies for Korean Learners: A Meta-Analysis«, Asia Pacific Education Review. 9 (4), 409-422.
Kroesbergen, E. H. Van Luit, J. E. H. (2003). »Mathematics interventions for children With special needs«, Remedial and special education, 24, 97-114.
Kudo, M. F. Lussier, C. M. Swanson, H. L. (2015). »Reading disabilities in children: A selective meta-analysis of the cognitive literature«, Research in Developmental Disabilities, 40, 51–62.
Leask, A. Hinchliffe, F. (2007). »The effect of phonological awareness intervention on nonword spelling ability in school-aged children: an analysis of qualitative change«, Advances in Speech Language Pathology, 9 (3), 226-241.
Marlowe, W. B. (2001). »An intervention for children with disorders of executive functions«, Developmental Neuropsychology, 18, 445–454.
Maugham, B. Garroll, j. (2006). »Literacy and mental disorders«, Curr opin sychiatry, 19(4), 350-354.
Mayer, R. E. (2003). »The promise of multimedia learning: Using the same instructional Design methods across different media«, Learning and Instruction, 13, 125–139.
McCloskey, G. Perkins, L. Divner, B. (2009). Assessment and Intervention for Executive Function Difficulties, New York, Routledge Press.
Mogasale, V. V. Patil, V. D. Patil, N. M. Mogasale, V. (2011). »Prevalence of specific learning disabilities among primary school children in a south Indian city«, Indian journal of pediatrics, 79(3), 1-6.
Montague, M. (1992). »The effects of cognitive and met cognitive strategy instruction on the mathematical problem solving of middle school students with learning disabilities«, Journal of Learning Disabilities, 25, 230-248.
Oga, C. Haron, F. (2012). »Life Experience of Individuals Living with Dyslexia in Malaysia; A phenomenological study«, Procedia –social and Behavioral sciences, 46:1129-33.
Ren, A. (2013). »Hemispheric, attentional, and processing speed Factors in the treatment of Developmental dyslexia«, Journal of Brian and cognition, 55 (5), 341-348.
Shaul, S. Schwartz, M. (2014). »The role of executive functions in school readiness among pre-school-age children«, Readiness and writing, 27(4): 749-768.
Wanzek, J. Wexler, J. Vaughn, S. Ciullo, S. (2010). »Reading interventions for struggling readers in the upper elementary grades: a synthesis of 20 years of research«, Reading and Writing, 23(8), 889–912.
Zhou, Y. (2012). »A comparison of phonological awareness, lexical compounding, and homophone training for Chinese word reading in Hong Kong indergarteners«, Early Education and Development, 23 (3), 475-492.