روانشناسی افراد استثنایی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

فایل های ضروری

راهنمای ارسال مقالات

داوران سال 1399

داوران سال 1400

داوران سال 1401

اثربخشی آموزش مهارت مدیریت استرس- هیجان بر کیفیت زندگی و تنظیم شناختی هیجان مادران کودکان دارای اختلال طیف اتیسم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی عمومی /دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران،ایران

2 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم اجتماعی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

3 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

4 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش مهارت مدیریت استرس- هیجان بر کیفیت زندگی و تنظیم شناختی هیجان مادران کودکان با اختلال طیف اتیسم انجام شد.این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون-پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل حدود3500 مادر دارای کودکان با اختلال طیف اتیسم مراجعه کننده به انجمن اتیسم ایران در شهر تهران بود که از بین آنها 30 نفر به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 15 نفر) تقسیم شدند. از پرسشنامه های تنظیم شناختی هیجانی گارنفسکی (2001) و کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت(1991) برای گردآوری داده ها و از تحلیل واریانس آمیخته چند متغیری با رعایت پیش فرضها برای تحلیل داده ها استفاده شد. برنامه ارتقائی مادران (‌‌رمضانلو، 1399) در 7 جلسه دوساعته برای گروه آزمایش اجرا شد. نتایج نشان داد که نمرات راهبردهای منفی تنظیم هیجان در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل کاهش اما در راهبردهای مثبت تنظیم هیجان و کیفیت زندگی در مولفه های(سلامت روانی و روابط اجتماعی) به طور معنادار افزایش یافته است(P<0.01) در مرحله پیگیری نیز ماندگاری اثر دیده شد. با توجه به موثر بودن برنامه ارتقائی مادران (مدیریت استرس- هیجان) در بهبود کیفیت زندگی و استفاده از راهبردهای موثر تنظیم شناختی هیجان مادران کودکان با اختلال طیف اتیسم، از این بسته می توان به عنوان یک مداخله روانشناختی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effectiveness of stress-emotion management skills training on quality of life and cognitive emotion regulation of mothers’ children with autism spectrum disorder

نویسندگان [English]

  • mehrzad ramezanloo 1
  • Khadijeh Abolmaali Alhosseini 2
  • Fariborz Bagheri 3
  • somayeh robatmili 4

1 PhD Student in General Psychology/Islamic Azad University/ Science and Research Branch/Tehran/Iran

2 Associate Professor, Group of Psychology, Faculty of Psychology and Social Science, Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran

3 Associate Professor, Group of Psychology, Faculty of Psychology and Social Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University,Tehran, Iran

4 Assistant Professor, Group of Psychology, Faculty of Psychology and Social Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University,Tehran, Iran

چکیده [English]

The aim of this study was to determine the effectiveness of stress-emotion management skills training on quality of life and cognitive emotion regulation of mothers of children with autism spectrum disorder. This study was an experimental study with a pretest-posttest-follow-up plan with a control group. The statistical Society was all mothers of children (a both 3500 cases) with autism spectrum disorder in Iran Autism Association in Tehran, from which 30 people were selected by purposive sampling and randomly divided into experimental and control groups (15 cases in each group). Garnefski Cognitive Emotional Regulation(2001) and Quality of Life (WHOQOL-BREF)(1991) Questionnaires were used to collect data. Mixed multivariate analysis of variance was used to analyze the data with respect to defaults. The mothers' promotion program (ramezanlo, 1399) was implemented in 7 two-hour sessions for the experimental group. The results showed that the scores of negative emotion regulation strategies decreased in the experimental group compared to the control group, but in positive emotion regulation strategies and quality of life in the components (mental health and social relationships) increased significantly (P <0.01).,in the follow up step lasting effect was seen. Due to the effectiveness of mothers' promotion program (stress-emotion management), improving the quality of life and using effective strategies to regulate the emotions of mothers of autistic children, this package can be used as a psychological intervention.

کلیدواژه‌ها [English]

  • stress-emotion management skills
  • quality of life
  • cognitive emotion regulation
  • mothers
  • child with autism spectrum disorder
مراجع
اباذری، ک؛ ملک پور، م؛ قمرانی، ا؛ عابدی، ا و فرامرزی، س. (1395). درک عوامل تأثیرگذار بر هیجان ابرازشده مادران کودکان اوتیسم (پژوهش ترکیبی). مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت.6(1)، 33-22.
ابراهیمی مقدم، ح و محمود، ا.(1396). بررسی رابطه بین کیفیت زندگی و خودکارآمدی با مؤلفه‌های سلامت عمومی در بین دانشجویان. مجله پژوهش‌های مشاوره 16(63)، 80-67.
امامدوست، ز؛ تیموری، س؛ خوی نژاد، غ ر و رجایی، ع ر. (1399). مقایسه اثربخشی شناخت درمانگری مبتنی بر ذهن آگاهی و واقعیت درمانگری بر تنظیم شناختی هیجان در مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم. مجلۀ علوم روان‌شناختی. 19(59)، 655-647.
بنیسی، پ.(1399). اثربخشی آموزش مدیریت استرس بر سلامت روان‌شناختی، خودکارآمدی و شادکامی در زنان سالمند مبتلا به افسردگی متوسط. روان‌شناسی پیری.6(1)، 64-53
بهرامی، آ؛ محققی، ح و یعقوبی، ا. (1396). تأثیر آموزش مهارت مدیریت هیجان منفی بر افکار اضطرابی والدین کودکان اوتیسم. فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی دانشگاه علامه طباطبایی. 7(22)، 147-133.
جلیلی، ن؛ گودرزی، م؛ رصافیانی، م؛ حقگو، ح، دالوند، ح و فرضی، م.(1392). بررسی کیفیت زندگی مادران کودکان مبتلا به فلج مغزی شدید و عوامل مؤثر بر آن. مجله علمی پژوهشی توان‌بخشی نوین. 7(5)، 47-40.
جوادیان، ر؛ خالقی، ل و فتحی، م. (1397). اثربخشی آموزش تنظیم هیجانی بر عاطفه منفی و تاب‌آوری مادران دارای فرزند معلول. نشریه روان پرستاری. 6(5)، 32-25.
چهرین، ز و پرندین، ش.(1398). اثربخشی آموزش مدیریت استرس بر تاب‌آوری و کیفیت زندگی زنان دارای تعارض زناشویی شهر کرمانشاه. مجله پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری. 4(31)، 20-1.
حبیبی، د و کافیان تفتی سعادت‌آباد، ع ر.(1398). اثربخشی آموزش مدیریت خشم مبتنی بر رویکرد شناختی-رفتاری برمیزان پرخاشگری زنان دارای فرزند اُتیسم. ماهنامه آفاق علوم انسانی. 31، 90-71.
حسین زاده، م؛ عباسی، پ؛ شاهرخی، ح؛ مهدوی، ن و برزنجه عطری، ش.(1398). شیوه‌های فرزند پروری مادران و ارتباط آن با مشکلات هیجانی- رفتاری کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم مراجعه‌کننده به مرکز اوتیسم دانشگاه. مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه. 7(4)، 21-11.
رحیمی، س؛ امین یزدی، ا، افروز، غ ع.(1399). مقایسه کارکرد تحولی خانواده، ویژگی‌های شخصیتی و استرس والدگری مادران دارای کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم و همتایان دارای کودک رشد بهنجار. نشریه پرستاری کودکان. 6(3)، 21-15.
رحیمی، ش؛ فداکار سوقه، ک؛ تبری، ر و کاظم نژاد لیلی، ا.(1392). بررسی ارتباط سلامت عمومی مادران با کیفیت زندگی کودکان مبتلا به سرطان. مجله دانشکده پرستاری و مامائی دانشگاه علوم پزشکی تهران (حیات).19(2)108-93.
رضایی، س. (1399). اثربخشی کاربرد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر افسردگی، اضطراب و استرس مادران کودکان با اختلال اُتیسم. فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی.10(38)78-57.
رضایی، س.(1396) اختلال اُتیسم از تشخیص تا درمان. چاپ سوم، تهران: انتشارات آوای نور.
رضایی، س.(1396). کیفیت زندگی مادران دارای کودکان با آسیب بینایی، شنوایی و اختلال اُتیسم. فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ. 8(32)، 71-63.
رنجنوش مقدم، س و هاشمیان، ک.(1394). تأثیر آموزش تنظیم شناختی هیجان بر بهزیستی روان‌شناختی مادران دارای کودک مبتلابه اُتیسم. دومین کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی. مشهد.
سرمد، ز؛ بازرگان، ع و حجازی، ا. (1399). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. انتشارات آگه.
سلیمانی، ز و شمس‌الدینی، م. (1398). اُتیسم. مجله پیشرفت‌های نوین در روان‌شناسی، علوم تربیتی و آموزش‌وپرورش.2(20)، 57-68.
سیف‌نراقی، م و نادری، ع. (1393). روان‌شناسی و آموزش‌وپرورش کودکان استثنایی. تهران: انتشارات ارسباران
شفیعی تبار، م؛ اکبری چرمهینی، ص؛ مولایی یساولی، م.(1399). ساختار عاملی و ویژگی‌های روان‌سنجی چک لیست تنظیم هیجانی – نسخه والدین. فصلنامه سلامت روان کودک. د 7(3)، 81-95.
صدری دمیرچی، ا و اسماعیلی قاضی ولوئی، ف.(1395). اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی- هیجانی بر تنظیم شناختی هیجان و مهارت‌های اجتماعی کودکان دارای اختلال یادگیری خاص. مجله ناتوانی‌های یادگیری. 5(4)، 59-86.
ظفری، ش و خادمی اشکذری، م. (1399). بررسی مدل ساختاری نقش راهبردهای شناختی تنظیم هیجان، ذهن آگاهی و کمال‌گرایی در پیش‌بینی مشکلات هیجانی در دانش آموزان. مجلۀ علوم روان‌شناختی. 19(87)، 328-321.
عاشوری، م؛ نوروزی، ق و خونساری، ف. (1398). اثربخشی آموزش مدل‌سازی ویدئویی بر تنظیم شناختی هیجان مادران و مشکلات رفتاری کودکان ناشنوا. فصلنامه علمی-پژوهشی طب توان‌بخشی. 19(2)، 348-239.
غنیمی، ف؛ دادخواه، ا؛ دانش، ع و تقی لو، ص. (1398). مقایسه میزان اثربخشی آموزش مدیریت استرس و ادراک حمایت‌های اجتماعی به شیوه شناختی رفتاری بر ابعاد کیفیت زندگی مادران کودکان با اختلال طیف اُتیسم. فصلنامه روان‌شناسی افراد استثنایی دانشگاه علامه طباطبایی. 9(35)، 99-73.
کافمن، ج و هالاهان، د. (1390). کودکان استثنایی: مقدمه‌ای بر آموزش‌های ویژه. ترجمه مجتبی جوادیان، انتشارات آستان قدس.
گلچین، ر؛ حسینی نسب، د.(1392). مقایسه مشکلات رفتاری فرزندان در مادران باهوش هیجانی بالا و پایین. فصلنامه علمی-پژوهشی آموزش و ارزشیابی.24(6)، 24-13.
الماسی، ا؛ حاتمی، ف؛ شریفی، ا؛ احمدی جویباری، ت؛ کاویان نژاد، ر؛ ابراهیم زاده، ف. (1395). اثربخشی آموزش مهارت‌های مقابله با استرس بر تاب‌آوری مادران دارای فرزند معلول. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان.21(2)، 44-32.
متین، ح؛ اخوان غلامی، م و احمدی، ص. (1397). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر تعامل والد-کودک مادران دارای فرزند با ناتوانی یادگیری. مجله ناتوانی‌های یادگیری. 8(1)، 71-89.
نادری، و.، و برجعلی، ا.، و منصوبی فر، م. (1390). اثربخشی آموزش مهارت مدیریت استرس بر کیفیت زندگی. سلامت و روان‌شناسی، 1(2), 30-13.
نجات، س؛ منتظری، ع؛ هلاکوئی نائینی، ک؛ محمد، ک و مجدزاده، ر.(1385). استانداردسازی پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت ترجمه و روان‌سنجی گونه ایرانی. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی. 4(4)، 12-1.
نعمت زاده، آ؛ باقری، ف و ابوالمعالی، خ.(1397). نقش واسطه‌ای تنظیم شناختی هیجان در رابطه بین والد - فرزند و پرخاشگری. علوم روان‌شناختی. 17(68)، 462-453.
نعیمی، ش؛ غباری بناب، ب؛ معتمدی، ف؛ بخشی زاده، ش؛ عزیزی، م پ؛ رشیدی احمدآباد، ا و قاسم‌زاده نساجی، س.(1396). کیفیت زندگی در مادران دارای کودکان اختلال نقص توجه و بیش فعالی و عادی. فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی. 12(8)، 166-153.
یقینی، م؛ نادری، ف؛ نجاتی، و احتشام زاده، پ. (1399). اثربخشی توان‌بخشی شناختی مبتنی بر بازشناسی هیجانی بر مشکلات رفتاری و تئوری ذهن کودکان مبتلا به اختلال طیف اُتیسم. نشریه توانمندسازی کودکان استثنائی انجمن علمی کودکان استثنائی ایران، 11(3)، 36-23.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®). American Psychiatric Pub.
Bader SH, Barry TD. (2014). A longitudinal examination of the relation between parental expressed emotion and externalizing behaviors in children and adolescents with autism spectrum disorder. J Autism Dev Disord. 44(11): 2820-31.
Bagby, R. M. Taylor, G. J. (1997). Affect dysregulation and alexithymia. In: Taylor, G.J, Bagby, R. M, Parker, J. D. (editors). Disorders of affect regulation: Alexithymia in medical and psychiatric illness. Cambridge: University press,132(12), 26-45.
Balzarotti, S., Biassoni, F., Villani, D., Prunas, A., & Velotti, P. (2016). Individual differences in cognitive emotion regulation: Implications for subjective and psychological well-being. Journal of Happiness Studies, 17(1), 125-143.
Benson PR, Daley D, Karlof KL, Robison D. (2011). Assessing expressed emotion in mothers of children with autism: The Autism-Specific Five Minute Speech Sample. Autism. 15(1): 65-82.
Bonis, S. (2016). Stress and parents of children with autism: a review of literature. Issues in Mental Health Nursing, 37(3), 153-163
Brandler, W. M., Antaki, D., Gujral, M., Kleiber, M. L., Whitney, J., Maile, M. S., ... & Pang, T. (2018). Paternally inherited cis-regulatory structural variants are associated with autism. Science, 360 (6386), 327-331.
Cai, R. Y., Richdale, A. L., Dissanayake, C., Trollor, J., & Uljarević, M. (2019). Emotion regulation in autism: International Journal of Choice Theory and Reality Therapy, 38(1), 58-62
Centre for Disease Control and Prevention. (2018). Identified prevalence of Autism spectrum disorder: ADDM network 2000-2010, combining data from all site. http://www.cdc.gov/ncbddd/autism/data.html.
Cervantes, P. E., & Matson, J. L. (2015). The relationship between comorbid psychopathologies, autism, and social skill deficits in young children. Research in Autism Spectrum Disorders.10,101-108
Dabrowska A, Pisula E. (2010). Parenting stress and coping styles in mothers and fathers of pre-school children with autism and Down syndrome. Journal Intellect Disabil Res. 54(3): 266-80.
Dardas, L. A., & Ahmad, M. M. (2014). Quality of life among parents of children with autistic disorder: A sample from the Arab world. Research in Developmental Disabilities, 35(2), 278-287
Dawson, G., Egger, H., Baranek, G., & Carpenter, K. (2015). Precursors to the Development of Anxiety Disorders in Young Children with Autism Spectrum Disorder. Duke University Durham United States. Nursing and Midwifery Faculty;1(1):36-46.
Fabrizio CS, Lam TH, Hirschmann MR, Pang I, Yu NX, Wang X, et al. (2015). Parental emotional management benefits family relationships: A randomized controlled trial in Hong Kong, China. Behav Res Ther. 71:115-24.
García-López, C., Sarriá, E., & Pozo, P. (2016). Multilevel approach to gender differences in adaptation in father-mother dyads parenting individuals with Autism Spectrum Disorder. Research in Autism Spectrum Disorders, 28 (2), 7-16.
Gomes, P. T. Lima, L. H., Bueno, M. K, Araújo, L. A., & Souza, N. M. (2015). Autism in Brazil: A systematic review of family challenges and coping strategies. Jornal de Pediatria, 91(2), 111-121.
Gothwal, V. K., Bharani, S., & Reddy, S. P. (2015). Measuring coping in parents of children with disabilities: a rasch model approach. PloS one, 10(3).
Gratz, K. L. & Tull, M. T. (2010). The Relationship Between Emotion Dysregulation and Deliberate Self-Harm Among Inpatients with Substance Use Disorders. Cognitive therapy and research, 34, 544–553
Gregoire S, Lachance L, Taylor G. (2015). Mindfulness, mental health and emotion regulation among workers. International Journal of Wellbeing. 5(4): 96-119.
Gross J. J. (2001). Emotion regulation in adulthood: Timing is everything. Current Directions in Psychological Science, 10(6):214-19
Hastings, R. (2014).Parental stress and behavior problems of children with developmental disabilities. Journal of Intellectual & Developmental Disability, 27: 149-160
Haut K, Galindo B, Lee A, Lokey S, Nahum M, Hooker C. (2019). Changes in Emotion Processing Network Following Social Cognitive Training in Individuals With Schizophrenia. Biological Psychiatry. 85(10): S274.
Hsiao, Y. J., Higgins, K., Pierce, T., Whitby, P. J. S., & Tandy, R. D. (2017). Parental stress, family quality of life, and family-teacher partnerships: Families of children with autism spectrum disorder. Research in developmental disabilities, 70, 152-162.
Isa, S. N. I., Ishak, I., Ab Rahman, A., Saat, N. Z. M., Din, N. C., Lubis, S. H., & Ismail, M. F. M. (2016). Health and quality of life among the caregivers of children with disabilities: A review of literature. Asian journal of psychiatry, 23, 71-77.
Keehn, R. H. M., Lincoln, A. J., Brown, M. Z., & Chavira, D. A. (2013). The Coping Cat program for children with anxiety and autism spectrum disorder: a pilot randomized controlled trial. Journal of autism and developmental disorders, 43(1), 57-67.
Lara, E. B., & de los Pinos, C. C. (2017). Families with a disabled member: impact and family education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 237 (1), 418-425.
Lee, J. K., & Chiang, H. M. (2018). Parenting stress in South Korean mothers of adolescent children with autism spectrum disorder. International Journal of Developmental Disabilities, 64(2), 120-127.
 Lindsay, S., Hounsell, K. G., & Cassiani, C. (2017). A scoping review of the role of LEGO®
Linehan, M. (2000). Cognitive-behavioral Treatment of Borderline Personality Dosorder. New York: Guilford Press
Lu, M., Yang, G., Skora, E., Wang, G.,Cai, Y., Sun, Q., & Li, W. (2015). Self-esteem, social support, and life satisfaction in Chinese parents of children with autism spectrum disorder. Research in Autism Spectrum Disorders, 17, 70-77.
Lucas RE, Diener E. (2015). Personality and Subjective well-being: Current issues and controversies: APA handbook of personality and social psychology.
Maenner MJ, Rice CE, Arneson CL, Cunniff C, Schieve LA, Carpenter LA, et al. (2017). Potential impact of DSM-7 criteria on autism spectrum disorder prevalence as times. JAMA Psychiatry. 71(3),292-300.
Osman, Z. H. H., Farrag, E. A., & Hegazy, A. E. S. A. (2019). Effectiveness of Cognitive- Behavioral Program on reducing mothers’ Burden of care of their children with autism disorder. The Malaysian Journal of Nursing, 10(4), 48-62
Patriquin, M. A., DeRamus, Th., Libero, L. E., Laird, A., & Kana, R. K. (2016). Neuroanatomical and neurofunctional markers of social cognition in autism spectrum disorder. Human Brain Mapping. 37(11), 3957-3978
Peace NR. (2012). Expressed emotion and adjustment in families with children with autism spectrum conditions [PhD Thesis]. Southampton, UK: School of Psychology, University of Southampton.
Samadi, S. A., McConkey, R., & Bunting, B. (2014). Parental wellbeing of Iranian families with children who have developmental disabilities. Research in developmental disabilities, 35(7), 1639-1647.
Samadi, S. A., McConkey, R., & Kelly, G. (2012). The information and support needs of Iranian parents of children with autism spectrum disorders. Early Child Development and Care, 182(11), 1439-1453.
Sherwood, A., Smith, P. J., Hinderliter, A. L., Georgiades, A., & Blumenthal, J. A. (2017). Effects of exercise and stress management training on nighttime blood pressure dipping in patients with coronary heart disease: A randomized, controlled trial. American Heart Journal, 183, 85-90.
Summers, J., Shahrami, A., Cali, S., D’Mello, Ch., Kako, M., Palikucin-Reljin, A., Savage, M., Shaw, O., & Lunsky, y. (2017). Self-injury in autism spectrum disorder and intellectual disability: exploring the role of reactivity to pain and sensory input. Brain Sci. 7(11), 1–16.
therapy for improving inclusion and social skills among children and youth with autism. Disability and health journal. 10(2),173-182.
Thompson, R. A. (1994). Emotionl regulation a theme in search for definition”In N. A. fox.The Developmental of Emotion Regulation Behavioral and Biological Considerations. Monographs of the society for research in chield Development, 59,25-52.
Ting V, Weiss JA. (2017). Emotion Regulation and Parent Co-Regulation in Children with Autism Spectrum Disorder. Journal of autism and developmental disorders. 47(3):680-9.
Urizar, G. G., Yim, I. S., Rodriguez, A., & Schetter, C. D. (2019). The SMART moms program: A randomized trial of the impact of stress management on perceived stress and cortisol in low-income pregnant women. Psychoneuroendocrinology, 104, 174-184.
Weiss MJ. (2002). Harrdiness and social support as predictors of stress in mothers of typical children, children with autism, and children with mental retardation. Autism.6(1): 115-30
World Health Organization (2016). Questions and answers about autism spectrum disorders (ASD). Retrieved March 20, 2016 from http://www.who.int/features/qa/85/en.
Xu, N., Li, X., & Zhong, Y. (2015). Inflammatory cytokines: potential biomarkers of immunologic dysfunction in autism spectrum disorders. Mediators Inflamm. 10(1), 518-53.
Yu, Y., McGrew, J. H., Rand, K. L., & Mosher, C. E. (2018). Using a model of family adaptation to examine outcomes of caregivers of individuals with autism spectrum disorder transitioning into adulthood. Research in Autism Spectrum Disorders, 54, 37-50.
روانشناسی افراد استثنایی
دوره 11، شماره 41
فروردین 1400
صفحه 195-243
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار