روانشناسی افراد استثنایی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

فایل های ضروری

راهنمای ارسال مقالات

داوران سال 1399

داوران سال 1400

داوران سال 1401

اثربخشی مهارت‌آموزی بر پایه الگوی پردازش اطلاعات اجتماعی بر شایستگی اجتماعی دانش‌آموزان دختر دارای اختلال‌ یادگیری خاص

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران.

2 استاد گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران.

چکیده

بیشتر کودکان دارای اختلال ­یادگیری­ خاص، انواع مشکل­های اجتماعی را در مدرسه تجربه می­کنند، تکرار تجربه­های منفی در کلاس درس و تعامل نادرست با همسالان، مشکل­های عاطفی و رفتاری را فراهم می­کند که زمینه­ساز ­کاهش شایستگی اجتماعی در دانش­آموزان است؛ بنابراین هدف از این پژوهش بررسی تأثیرگذاری مهارت‌آموزی بر پایه‌ی الگوی پردازش اطلاعات اجتماعی در راستای بهبود شایستگی‌های اجتماعی دانش­آموزان دارای اختلال ­یادگیری­ خاص بود. این پژوهش از نوع نیمه­آزمایشی با طرح پیش­آزمون - پس­آزمون با گروه کنترل بود. جامعه­پژوهشی، شامل تمامی دانش­آموزان (تقریباً 50 نفر) دختر دارای اختلال ­یادگیری­ خاص دوره‌ی ابتدایی، (پایه‌های اول تا چهارم) شهرستان ابرکوه (استان یزد) در سال تحصیلی 1398 بود. از جامعه مورد نظر، 16 دانش­آموز با استفاده از روش نمونه­گیری در­ دسترس به­عنوان نمونه انتخاب شدند و به­صورت تصادفی در دو (گروه آزمایش، 8 نفر وگروه کنترل، 8 نفر) قرار گرفتند. ابزار پژوهش، پرسشنامه 47 سؤالی شایستگی اجتماعی فلنر، لیس و فلیپس (1990) بود. بعد از اجرای پیش­آزمون، برنامه مهارت­آموزی، بر اساس الگوی پردازش اطلاعات اجتماعی داج (1993) طی 14 جلسه برای گروه آزمایش اجرا شد. سپس برای هر دو گروه پس­آزمون اجرا شد. در جهت تجزیه‌وتحلیل داده­ها، از تحلیل کوواریانس تک­متغیری و چند متغیری به‌منظور بررسی فرضیه­های پژوهش استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش، نشان داد که آموزش الگوی پردازش اطلاعات اجتماعی در افزایش شایستگی اجتماعی دانش­آموزان دختر دارای اختلال­های یادگیری، در سطح 001/0 معنی­دار است.درمجموع نتایج حاصل از این پژوهش، کارایی آموزش الگوی پردازش اطلاعات اجتماعی را در افزایش شایستگی اجتماعی دانش­آموزان دارای اختلال ­یادگیری­ خاص را مورد تأیید قرار داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Skills Training Based on Social Information Processing Model on Social Competence of Female Students with Special Learning Disability

نویسندگان [English]

  • fateme fattahi 1
  • Mahnaz Akhavan Tafti 2
  • Zahra Hashemi 2

1 Educational Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Al-Zahra University, Tehran, Iran

2 Professor, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Al-Zahra University

چکیده [English]

Most children with special learning disabilities experience a variety of social problems at school. Repetition of negative experiences in the classroom and improper interaction with peers provide emotional and behavioral problems that lead to decreased social competence in students. Therefore, the purpose of this study was to investigate the effectiveness of skills training based on the social information processing model to improve the social competencies of students with special learning disabilities. This research was a Semi- experimental study with a pretest-posttest design with a control group. The research population included all elementary girl students with a special learning disability (first to fourth grades) in Abarkooh city (Yazd Province) in the academic year 1398. From the target population, 16 students were selected as a sample using the available sampling method and were randomly divided into two (experimental 8 people and control group 8 people). The research tool was the 47-item social competence questionnaire of Flener, Lease & Philips (1990). After the pre-test, the intervention program Based on Dodge's (1993) Social Information Processing Model for 14 sessions was implemented for the experimental group. Post-test was performed for both groups after the intervention. To analyze the data, univariate and multivariate analysis of covariance was used to test the research hypotheses. The results showed that training based on the social information processing model was in increasing the social competence of students with special learning disabilities at a level of 0.001. In general, the results of this study showed the efficiency of the social information processing model in increasing the social competence of students with special learning disabilities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Competence
  • Special Learning Disabilities
  • Social Information Processing Model
مراجع
منابع
ابوالقاسمی، عباس؛ رضایی جمالویی، حسن؛ نریمانی، محمد و زاهد بابلان، عادل. (1390). مقایسه­­ی شایستگی اجتماعی و مؤلفه­های آن در دانش­آموزان دارای ناتوانی یادگیری و دانش­آموزان دارای پیشرفت تحصیلی پائین، متوسط و بالا. مجله­ی ناتوانی­های یادگیری، 1 (1)، 23-6.
اسدی، سمانه؛ امیری، شعله و مولوی، حسین. (1398). بررسی تحول شناخت اجتماعی و رابطه آن با طراز تحول شناختی کودکان. فصلنامه مطالعات تربیتی و روان­شناسی، 8 (1)، 154-137.
درزی، محمد؛ یعقوبی، ابوالقاسم و رشید، خسرو. (1400). رابطه پیوند با مدرسه و شایستگی اجتماعی با قلدری دانش‌آموزان با نقش میانجی همدلی. فصلنامه پژوهش­های نوین روانشناختی، 16 (62)، 17-1.
راحمی، نوش­آبادی. (1393). تأثیر برنامه خودآموزی کلامی بر مؤلفه­های شایستگی اجتماعی دانش­آموزان با ناتوانی یادگیری. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
صالحی، سعید. (1396). مقایسه­ی شایستگی اجتماعی و مولفه­های آن در دانش­آموزان پسر دارای ناتوانی یادگیری و دانش­آموزان عادی مدارس متوسطه­ی دوره اول شهرستان باشت. پایان نامه کارشناسی­ارشد، دانشگاه آزاد گچساران.
ضیایی، حسام؛ رضایی، علی­محمد؛ طالع­پسند، سیاوش و محمدی­فر، محمد­علی. (1400). اثربخشی آموزش مبتنی بر الگوی روانشناختی شکوفایی بر شادکامی، شایستگی و مشارکت اجتماعی. پژوهش­نامه روانشناسی مثبت، 7 (1)، 34-19.
عابدی، احمد؛ شمسی، عبدالحسین؛ یارمحمدیان، احمد؛ عمرانی، امید و محمدی، مریم.  (1392). بررسی رابطه بین الگوی پردازش اطلاعات اجتماعی با علائم مشکل نافرمانی مقابله­ای در دانش آموزان مقطع ابتدایی. دو فصلنامه علمی پژوهشی شناخت اجتماعی، 2 (2)، 61-54.
علیزاده، سیما؛ راهب، غنچه؛ میرزائی، زهرا و حسین­زاده، سمانه. (1399). اثربخشی آموزش     کفایت­اجتماعی بر گرایش به رفتارهای پرخطر نوجوانان پسر مراکز شبانه‌روزی بهزیستی در شهرهای مشهد و سبزوار. مجله توانبخشی، 21 (1)، 73-54.
قمرانی، امیر؛ یارمحمدیان، احمد؛ معصومی، سمیه و مستاجران، مریم. (1394). اثربخشی آموزش الگوی پردازش اطلاعات اجتماعی بر کیفیت دوستی، احساس تنهایی و صمیمیت اجتماعی دانش آموزان نارساخوان.  فصلنامه پژوهش­های روان­شناسی اجتماعی، 18، 74-56.
کادوسون، هیدی جرارد و شافر، چارلز ای. (1398). 101 تکنیک بازی­درمانی. ترجمه­ی الهه محمد اسماعیل. تهران: انتشارات دانژه.
مکرم، فاطمه؛ کاظمی، رضا و تکلوی، سمیه. (1400). اثربخشی آموزش مهارتهای هیجانی-اجتماعی بر شایستگی هیجانی/ اجتماعی و بهزیستی روانشناختی دختران تک­والد، رویش روان­شناسی، 10 (1)، 154-145.
ملکی، محبوبه. (1391). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر شایستگی اجتماعی کودکان پیش­دبستانی. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
نعیم، مهدی؛ رضایی شریف، علی؛ رستم اوغلی، زهرا و دیدار، فرداد. (1399). مقایسه­ی نارسایی هیجانی، خودآگاهی شناختی و اشتیاق به مدرسه در دانش­آموزان با و بدون اختلال­های یادگیری خاص.  مجله ناتوانی­های یادگیری، 9 (4)، 132-114.
ویسی، نصرالله؛ ارجمندنیا، علی­اکبر؛ وکیلی، سمیرا وغلامعلی لواسانی، مسعود. (1400). مقایسه اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی هیجانی و والدگری بارکلی بر بهبود         شایستگی­اجتماعی، عملکرد تحصیلی و کاهش مشکلات رفتاری دانش آموزان مبتلا به ناتوانی­های یادگیری با همبودی کمبود توجه/ فزون کنشی، مجله علوم روانشناختی، 20 (101)، 780-769.
Aarkrog V, Wahlgren B. (2017). Developing schemas for assessing social competence among unskilled young people.IJRVET, 4(1), 47-68
Bocos, D., & Shivhon-Sherf, Y. (2016). Integration Between Social Information Processing and Social-Emotional Competence. Selection and peer-review under responsibility of the Organizing Committee of the conference, 7, 59-65.
Crick, N., & Ladd, G. (1991). Children's per­ccptions of the consequences of aggressi ve behavior: do the ends justify being mean? Development  Psychology, 26, 612-20.
Dodge, K. (1993). Social Cognitive Mechanisms in the Development of Conduct Disorder and Depression. Annual Review of Psychology, 44(1), 559–584.
Domitrovich, C., Durlak, J., Staley, K., Weissberg, R. (2017). Social-Emotional Competence: An Essential Factor for Promoting Positive Adjustment and Reducing Risk in School Children. Child Development, 88(2), 408–416.
Flener, R. Lease, A., & Philips, R. (1990). Social Competence and the Language of Adequacy as a Subject Matter for Psychology: A Quadripartite Travel Framework.  the Development of Social Competence, 254-264.
Gottlieb, B., Gottlieb, J., Berkell, D., & Levy, L. (1986). Sociometric Status and Solitary Play of LD Boys and Girls. Journal of Learning Disabilities, 19(10), 619–622.
Gresham, F., & MacMillan, D. (1997). Social competence and affective characteristics of students with mild disabilities. Review of Educational Research, 67(4), 377–415.
Guralnick, M. (1994). Social competence with peers: Outcome and process in early childhood special education. In P.L. Safford (Ed.), Yearbook in early childhood education: Early childhood special education , 5, 45-71.
Kavale, K., & Forness, S. (1996). Social skill deficits andlearning disabilities: A meta-analysis. Journal of LearningDisabilities, 29(3), 226 –237.
Luna, P., Guerrero, J., Rodrigo-Ruiz, D., Losada, L., Cejudo, J. (2020). Social Competence and Peer Social Acceptance: Evaluating Effects of an Educational Intervention in Adolescents. Frontiers in Psychology, 11, 1-12.
Michael, j. (1977). Research Perspective on social competence. merrill- palmer quarterly, 23(1), 29-44.
Namara, M., & John  K. (1999). Social Information Processing in Students with and without Learning Disabilities. Social Information Processing.1-24.
Semrud-Clikeman. (2007). Social Competence in Children with Learning Disabilities In: Social Competence in Children. Springer, Boston, MA, 71–88.
Şenol, F. (2021). Social Information Processing in Preschool Children: Relations to Social Interaction. Participatory Educational Research, 8(4), 124-138.
Stichter, J. O’Connor, K., Herzog, M., Lierheimer, K., & McGhee, S. (2012). Social competence intervention for elementary students with aspergers syndrome and high functioning autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 42(3), 354-366.
Tur-Kaspa, H.  & Bryan, T. (1994). Social Information: Processing Skills of Students with Learning Disabilities. Learning Disabilities Research and Practice, 9(1), 12-23.
Verhoef, R., Dijk, A., & De Castro, B. (2021). A Dual-Mode Social-Information-Processing Model to Explain Individual Differences in Children’s Aggressive Behavior, Clinical Psychological Science, 1-17.
Wight, M., & Chapparo, C. (2008). Social competence and learning difficulties: Teacher perceptions. Australian Occupational Therapy Journal, 55(4), 256–265.
روانشناسی افراد استثنایی
دوره 11، شماره 43
مهر 1400
صفحه 1-27
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار