نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نسترن سیداسماعیلی قمی ¹
• علی سلمانی ²

¹ استادیار روانشناسی و آموزش کودکان استثنائی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل ایران

² دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

اختلال اوتیسم به‌علّت مشکلاتی که در رشد مهارت‌های ارتباطی، عاطفی، تعاملی، کلامی و شناختی افراد مبتلا ایجاد می‌کند، تقریباً تمام اعضای خانواده، به‌ویژه مادران را درگیر مسائل ناشی از این اختلال می‌کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر سازگاری اجتماعی و کیفیت زندگی مادران دارای فرزند اوتیسم انجام گرفت. روش پژوهش آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه‌ی آماری پژوهش شامل تمامی مادران دارای فرزند اوتیسم در سال 1403 شهر اردبیل بود که از میان آن‌ها بر حسب ملاک‌های ورود به پژوهش و به‌روش نمونه‌گیری هدفمند 30 نفر انتخاب و به‌صورت تصادفی در گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش 8 جلسه‌ی 75 دقیقه‌ای برنامه‌ی آموزش مهارت‌های ارتباطی مک‌کی و همکاران (2009) را دریافت کردند و گروه کنترل به روال عادی خود ادامه دادند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌ی سازگاری اجتماعی بل (۱۹۶۱) و پرسشنامه‌ی کیفیت زندگی اسکوینتگتون و همکاران (2004) استفاده شد. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها نشان داد که بین میانگین سازگاری اجتماعی (001/0>P، 40/57F=، 688/0ηp2=) و کیفیت زندگی (001/0>P، 58/89F=، 775/0ηp2=) مادران گروه آزمایش و گروه کنترل در پس‌آزمون تفاوت معناداری وجود دارد. بدین‌صورت که بعد از اجرای برنامه‌ی آموزش مهارت‌های ارتباطی، میانگین نمرات سازگاری اجتماعی و کیفیت زندگی مادران در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل به‌طور معناداری افزایش یافته است. بنابراین، مادران دارای فرزند اوتیسم به کمک مهارت‌های ارتباطی می‌توانند سازگاری خود را بهبود بخشند و کیفیت زندگی در آنان افزایش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

• آموزش مهارت‌های ارتباطی
• سازگاری اجتماعی
• کیفیت زندگی
• مادران دارای فرزند اوتیسم

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of communication skills training on the social adjustment and quality of life for mothers of children with autism spectrum disorder

نویسندگان [English]

• Nastaran Seyedesmaili Ghomi ¹
• Ali Salmani ²

¹ Assistant Professor of Psychology and Education of Exceptional Children, Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

² Ph.D. Student of Psychology, Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

چکیده [English]

Autism disorder, affected individuals, involves family members, especially mothers, in the problems caused by this disorder. The present study was conducted with the aim of investigating the effectiveness of communication skills training on social adjustment and quality of life of mothers with autistic children. The research method was an experimental pre-test-post-test with a control group. The statistical population of the study included all mothers with autistic children in Ardabil city in 2024, from which 30 people were selected according to the study entry criteria and through purposive sampling and were randomly assigned to the experimental group (15 people) and the control group (15 people). The experimental group received 8 sessions of 75 minutes of the communication skills training program of McKay et al (2009) and the control group continued their normal routine. Bell's (1961) Social Adjustment Questionnaire and Skevington et al (2004) Quality of Life Questionnaire were used to collect data. The data were analyzed using multivariate analysis of covariance. The findings showed that there was a significant difference between the mean social adjustment (P<0.001, F=57.40, ηp2=0.688) and quality of life (P<0.001, F=89.58, ηp2=0.775) of mothers in the experimental and control groups in the post-test. Thus, after implementing the communication skills training program, the mean scores social adjustment and quality of life of mothers in the experimental group increased significantly compared to the control group. Therefore, mothers of children with autism spectrum disorder can improve their adjustment with the help of communication skills and their quality of life will increase.

کلیدواژه‌ها [English]

• Communication skills training
• Social adjustment
• Quality of life
• Mothers of children with autism