اثربخشی بازی‌درمانی‌گروهی بر بهبود روابط بین‌فردی و پذیرش اجتماعی در دانش‌آموزان با آسیب شنوایی

حسین‌خانزاده, عباسعلی; قلی زاده, ربابه; طاهر, محبوبه; حیدری, حسین; مبشری, فاطمه

doi:10.22054/jpe.2019.23949.1604

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار گروه روان‌شناسی دانشگاه گیلان

² کارشناس ارشد روان شناسی عمومی، دانشگاه آزاد واحد رشت

³ استادیار، گروه روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، شاهرود، ایران

⁴ کارشناس ارشد مشاوره خانواده دانشگاه هرمزگان

⁵ کارشناسی ارشد روان‌شناسی دانشگاه گیلان

https://doi.org/10.22054/jpe.2019.23949.1604

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثر بازی درمانی گروهی بر بهبود روابط بین فردی و پذیرش اجتماعی در دانش‌آموزان با آسیب شنوایی انجام شد. روش پژوهش آزمایشی از نوع پیش آزمون و پسآزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش‌آموزان با آسیب شنوایی دختر کلاس‌های چهارم تا ششم شاغل به تحصیل در مدارس استثنایی شهرستان رشت در سال تحصیلی 94-1393 بودند. از این دانشآموزان نمونهای به حجم 30 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شد و به‌صورت تصادفی در گروه‌های آزمایش و گواه جایدهی شدند. برنامه مداخله بازی درمانی گروهی به مدت 12 جلسه 45 دقیقهای برای شرکت کنندگان گروه آزمایشی اجرا شد، درحالی‌که شرکت کنندگان گروه گواه چنین مداخله‌ای را دریافت نکردند. هر دو گروه در پیش آزمون و پس آزمون با پرسشنامه‌های روابط بین همسالان والتر دبلیو هادسون و مقبولیت اجتماعی فورد و رابین ارزیابی شدند. نتایج آزمون t، تفاوت میانگین پیش آزمون با پس آزمون متغیر روابط بین فردی را نشان داد. همچنین نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که بازی درمانی گروهی بر بهبود روابط بینفردی و افزایش پذیرش اجتماعی دانش آموزان با آسیب شنوایی تأثیر دارد. بنابراین در آموزش دانش آموزان با آسیب شنوایی، بازی و بازی درمانی باید به‌عنوان یکی از محورهای اصلی توان‌بخشی توسط متخصصان و معلمان در نظر گرفته شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Group Play Therapy on Improving Interpersonal Relationships and Social Acceptance of Deaf Students

نویسندگان [English]

Abbas Ali Hosseinkhanzadeh ¹
Robabeh Gholizadeh ²
Mahboobeh Taher ³
Hossein Heydari ⁴
Fatemeh Mobahseri ⁵

¹ Associate Professor in Psychology, University of Guilan

² M.A in General Psychology, Azad University of Rasht

³ Assistant Professor of Psychology, Islamic Azad University, Shahrood Branch, Shahrood, Iran

⁴ M.A in Family Counseling, University of Hormozgan

⁵ Bachelor of Psychology, University of Guilan

چکیده [English]

The present study aimed to investigate the effect of group play therapy on improving interpersonal relationships and increasing social acceptance in students with hearing impairment. The present study is experimental of type pre-test and post-test with control group. The statistical population of this study included all students with hearing impairment fourth, fifth and sixth grade girl students studying in the exceptional schools of Rasht city in the academic year 2015-16. The sample in this study Included 30 of these students that were randomly assigned to experimental and control groups. Interventional group play therapy program for 12 sessions of 45 minutes was implemented on the experimental group, while the control group did not receive such an intervention. Both groups were evaluated in pre-test and post-test with Hudson’s (1997) Peer relationships and Ford's and Robin's (1970) social acceptance questionnaires. The t-test statistical results showed a difference the mean of the pre-test with post-test of the interpersonal relationships variable. Also, the results of covariance analysis showed that group play therapy is effective on improving interpersonal relationships and increasing social acceptance of students with hearing impaired (p<0.001). Therefore, in training students with hearing impairment, playing and play therapy should be considered as one of the main axes of rehabilitation by specialists and teachers.

کلیدواژه‌ها [English]

Students with hearing impairment
group play therapy
social acceptance
interpersonal relationships

مراجع

باعدی، ز. (1389). بررسیکارآمدیبازی‌درمانیدرکاهشپرخاشگریکودکانمبتلابهاختلالات سلوک. پایاننامه کارشناسی ارشد، انستیتو روان‌پزشکی تهران.

برزگر، ز. (1392). مقدمهای بر جایگاه بازی درمانی در مشکلات روان‌شناختی کودکان. فصلنامه تعلیم و تربیت استثنایی، 13(2)، 44-35.

جلالی، س؛ کار احمدی، م؛ مولوی، ح؛ و آقایی، ا. (1390). تأثیر بازیدرمانی گروهی به شیوه شناختی-رفتاری بر ترس اجتماعی کودکان 5 تا 11 سال. تحقیقات علوم رفتاری، 9 (2)، 113-104.

حسنی، ر؛ میرزاییان، ب؛ و خلیلیان، ع. (1392). اثربخشی بازیدرمانی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری بر اضطراب و عزت‌نفس کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیشفعالی. فصلنامه پژوهشهای نوین روان‌شناختی، 8 (29)، 180-163.

حسینخانزاده، ع. ع. (1395). روانشناسی، آموزش و توانبخشی افراد با نیازهای ویژه. تهران: آوای نور.

حسینخانزاده، ع.ع؛ رحیمی، ا؛ و استوی، ا. (1395). تأثیر آموزش مهارت‌های جرئت ورزی بر بهبود روابط بین همسالان و حرمت خود دانش‌آموزان دیرآموز. روانشناسی افراد استثنایی، 6 (2)، 22-1.

رضایی جمالویی، ح؛ ابوالقاسمی؛ ع؛ نریمانی، م؛ و زاهد، ع. (1391). پذیرش همسالان در دانش‌آموزان پسر پایۀ دوم راهنمایی با نارسایی‌های یادگیری ویژه و دانش‌آموزان با پیشرفت تحصیلی متفاوت، روانشناسی افراد استثنایی، 2 (7)، 98-77.

زارعپور، ا؛ فلاحی خشکناب، م. و کاشانی نیا، ز. (1388). بررسی تأثیر بازی‌درمانی گروهی بر میزان افسردگی کودکان مبتلا به سرطان. مجلهدانشگاهعلومپزشکیکردستان. 14، 64-72.

سهرابی شگفتی، ن. (1390). روش های مختلف بازی درمانی و کاربرد آن در درمان اختلالات رفتاری و هیجانی کودکان. روشها و مدلهای روانشناختی، 1 (4)، 58-41.

شجاعی، س؛ پیرزادی، ح؛ خاموشی، م؛ و شریفی، س. (1395). مقایسه احساس تنهایی در افراد با آسیب شنوایی، آسیب بینایی و عادی، روانشناسی افراد استثنایی، 6 (21)، 127-107.

عاشوری، م؛ جلیل آبکنار، س؛ حسنزاده، س؛ و پورمحمدرضای تجریشی، م. (1392). مقایسه وضوح گفتار کودکان کاشت حلزونشده، دارای سمعک و کودکان با شنوایی هنجار. مجله توانبخشی، 14 (3)، 15-8.

قلیزاده مهویزانی، ر. (1393). تأثیر بازی‌درمانی گروهی بر بهبود روابط بین فردی و افزایش پذیرش اجتماعی و کاهش کمرویی دانش‌آموزان با آسیب شنوایی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی رشت.

محمداسماعیل، ا. (1389). بازی‌درمانی: نظریه‌ها، روش‌ها و کاربردهای بالینی. تهران: دانژه.

متسون، ج؛ و اولندیگ، ت. (1988). بهبودبخشیمهارتهای اجتماعیکودکان: ارزیابیوآموزش. ترجمه احمد بهپژوه. (1384). تهران: اطلاعات.

موللی، گ؛ جلیلآبکنار، س. س؛ و عاشوری، م. (1394). بررسی اثربخشی بازی‌درمانی گروهی بر مهارت‌های اجتماعی کودکان پیشدبستانی آسیب‌دیده شنوایی. مجله توانبخشی، 16 (1)، 76-85.

نجفی، م؛ و سرپولکی، ب. (1395). اثربخشی بازی‌درمانی شناختی رفتاری بر پرخاشگری و اختلال املاء در کودکان دبستانی. روانشناسی افراد استثنایی، 6 (21)، 121-103.

Atiwannapat, P., Thaipisuttikul, P., Poopityastaporn, P., & Katekaew, W. (2016). Active versus receptive group music therapy for major depressive disorder-A pilot study. Complementary Therapies in Medicine, 26(1), 141–145.

Bowen, S. K. (2016). Early intervention: A multicultural perspective for students who are d/Deaf and hard of hearing multilingual learners. American Annals of the Deaf, 161(1), 33-42.

Cappelli, M. D., & Tina, M. (2005). Social development of children with hearing impairments who are integrated into general education classrooms. The Volta Review, 97, 197-208.

Ciolca, C., & Mogâldea., C. (2014). Types of Communication in Kinetotherapy Classes Involving Students with Hearing Impairments, Social and Behavioral Sciences, 117, 610 – 615.

El-Nagger, N, S., Abo-Elmaged, M. H., & Ibrahim Ahmed, H. (2017). Effect of applying play therapy on children with attention deficit hyperactivity disorder. Nursing education and practice, 5, 1925- 1935.

Fujiki, M., & Brinton, B. (2009). Social skills of children with specific language impairment. Brigham Young University, Provo, U, T. in Egyptian scho nols, Doctoral Dissertation, University of Tubingen.

Landreth, GL., Ray, DC. & Bratton, SC. (2009). Play therapy in elementary schools. Psychology in the Schools, 46 (3), 9-281.

Liu, S. H., Yin, M. C., & Huang, T. H. (2013). Adolescents’ Interpersonal Relationships with Friends, Parents, and Teachers When Using Facebook for Interaction. Creative Education, scientific research (Sci Res),5, 335-339.

Onen, A. S., & Ulusoy, F. M. (2012). The effects of pre-service teachers’ interpersonal relationship dimensions on their attitudes towards the teaching profession, Social and Behavioral Sciences, 46, 5529 – 5533.

Passanisi, A., Nuovo, S. D., Urgese, L., & Pirrone, C. (2015). The Influence Of Musical Expression On Creativity & Interpersonal Relationships In Children. Social and Behavioral Sciences, 191, 2476-2480.

Plutchik, R. (1997). The circumflex as a general model of the structure of emotions and personality. Plutchik, R. ve Conte, R. H. (Eds.), Circumplex models of personality and emotions. USA:American Psychological Association Press.

Ramdaniati, S., Hermaningsih, S. & Muryati. (2016). Comparison Study of Art Therapy and Play Therapy in Reducing Anxiety on Pre-School Children Who Experience Hospitalization, Open Journalof Nursing, 6, 46-52.

SHoaakazemi, M., Momeni Javid, M., Ebrahimi Tazekand, F., SHamloo Rad, Z., & GHolami, N. (2012). The effect of group play therapy on reduction of separation anxiety disorder in primitive school children, Social and Behavioral Sciences, 69, 95 – 103.

Smith, T. E. C., Polloway, D. A., T. T., Patton, J. R., & Dowdy, C. A. (2015). Teaching Students with Special Needs in Inclusive Settings, Seventh Edition. Upper Saddle River, NJ: Pearson.

Toe., & Paatsch, L. (2013). The conversational skills of school-aged children with cochlear implants the conversational skills of school-aged children with cochlear implants. Journal Cochlear Implants International, 14(2), 67- 79.

Zahran, S. K. A. E. (2012). Role of the Extra Sensory Perception in Decision Making and Interpersonal Relationships - A Comparative Study among Pre-school Children and Adolescences. International Journal of Business and Social Science, 3 (9), 91-100.

اثربخشی بازی‌درمانی‌گروهی بر بهبود روابط بین‌فردی و پذیرش اجتماعی در دانش‌آموزان با آسیب شنوایی

مراجع

مراجع

دوره 8، شماره 31آذر 1397صفحه 1-20

دوره 8، شماره 31
آذر 1397
صفحه 1-20