مقاله پژوهشی
شهروز نعمتی؛ حمید علیزاده
چکیده
اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی اختلالی عصبی-تحولی است که چگونگی مدیریت و درمان آن برای والدین و نیز متخصصان حوزه نارسایی‌های تحولی چالش‌انگیز بوده است، در سال‌های اخیر نوروفیدبک یکی از رویکردهای به‌کار رفته در درمان اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی است که موثر بودن آن در حوزه نارسایی‌های تحولی به‌ویژه اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی ...
بیشتر
اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی اختلالی عصبی-تحولی است که چگونگی مدیریت و درمان آن برای والدین و نیز متخصصان حوزه نارسایی‌های تحولی چالش‌انگیز بوده است، در سال‌های اخیر نوروفیدبک یکی از رویکردهای به‌کار رفته در درمان اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی است که موثر بودن آن در حوزه نارسایی‌های تحولی به‌ویژه اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی مجادله‌هایی را به وجود آورده است. هدف پژوهش حاضر معرفی ماهیت، ویژگی‌ها و شواهد پژوهشی پیرامون موثر بودن نوروفیدبک در درمان اختلال نارسایی توجه/بیش‌فعالی است. برای این منظور، با استفاده از کلیدواژه‌های ADHD, Neurofeedback, QEEG-Informed Neurofeedback, Efficacy of Neurofeedback Treatment in ADHD, ADHD and Meta-Analysis, Effect size in Neurofeedback Treatment in ADHD,EEG Biofeedback و در پایگاه‌های اطلاعاتی شامل Pupmed, Springer, ProQuest, Scopus ,Elsevier به همراه مقالات مداخله‌ای موجود در ایران در ارتباط با مداخلات نوروفیدبک برای گروه اختلال نارسایی توجه / بیش‌فعالی و تماس شخصی با برخی صاحب-نظران این حوزه، اطلاعات مورد نظر به صورت مروری بررسی شد. علی‌رغم گزارش موثر بودن نوروفیدبک در درمان اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی در مراکز درمانی ایران مواردی مانند مسائل روش‌شناختی، و ویژگی‌هایی مانند ماهیت، همبودی و فعالیت‌های مبتنی بر شواهد، میزان اثربخشی نوروفیدبک را با احتیاط، شک و تردید مواجه می‌سازد. بر این اساس، نوروفیدبک تنها نوعی روش مداخله ای، و نه درمانی معجزه‌گر معرفی می‌کند و چالش‌های اخلاقی را پیش روی محققان قرار می دهد. سایر کاربردهای نظری و شواهد تجربی در ارتباط با نوروفیدبک و اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی برای مطالعه بیشتر در ادامه متن آمده است.
مقاله پژوهشی
خدیجه شیرالی نیا؛ حدیث عبدالهی موسوی؛ رضا خجسته مهر
چکیده
والدین دارای کودک دارای اختلال طیف اتیسم در بزرگ‌کردن فرزند خود با چالش‌های زیادی مواجه هستند. طبق پژوهش‌ها این والدین در مقایسه با والدین کودکانی که معلولیت‌های دیگر دارند استرس فرزندپروری بیشتری را تجربه می‌کنند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر درمان پذیرش و تعهد بر استرس فرزندپروری و انعطاف‌پذیری روانشناختی ...
بیشتر
والدین دارای کودک دارای اختلال طیف اتیسم در بزرگ‌کردن فرزند خود با چالش‌های زیادی مواجه هستند. طبق پژوهش‌ها این والدین در مقایسه با والدین کودکانی که معلولیت‌های دیگر دارند استرس فرزندپروری بیشتری را تجربه می‌کنند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر درمان پذیرش و تعهد بر استرس فرزندپروری و انعطاف‌پذیری روانشناختی مادران کودکان دارای اختلال طیف اتیسم انجام شد. روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون –پس‌آزمون با گروه آزمایش و گواه بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه مادران دارای کودک مبتلا به اتیسم شهر اهواز بودند. تعداد 44 نفر مادر به صورت نمونه‌گیری در دسترس از بین کسانی که به فراخوان پژوهشگر پاسخ مثبت داده بودند انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل قرارگرفتند. درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در قالب هشت جلسه‌ی 90 دقیقه‌ای برای گروه آزمایشی اجرا شد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه استرس فرزندپروری و پرسشنامه پذیرش و عمل- ویرایش دوم بودند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از تحلیل واریانس با اندازه های تکراری استفاده شد. نتایج بیانگر تأثیر آموزش گروهی مبتنی بر درمان پذیرش و تعهد بر کاهش استرس فرزندپروری و افزایش انعطاف‌پذیری روانشناختی مادران کودکان دارای اختلال طیف اتیسم بود. لذا درمان پذیرش و تعهد می‌تواند در بهبود سلامت روانی این دسته از مادران نتایج مفیدی را به دنبال داشته باشد.
مقاله پژوهشی
افسانه رحیمی؛ احمد یارمحمدیان؛ احمد عابدی؛ سالار فرامرزی
چکیده
چکیده: هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر درمان مداخلات گروهی (SS-GRIN)، بر بهبود مهارت‌های اجتماعی، تحصیلی و کاهش مشکلات رفتاری کودکان مبتلا به اختلالات طیف اتیسم است. روش این پژوهش مورد منفرد(طرح A-B-A) بوده است و با استفاده از نمونه گیری هدفمند3دانش آموز مبتلا به اتیسم انتخاب شدند. جلسات آموزشی بر اساس برنامه آموزش مهارت‌های اجتماعی دی روزیر ...
بیشتر
چکیده: هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر درمان مداخلات گروهی (SS-GRIN)، بر بهبود مهارت‌های اجتماعی، تحصیلی و کاهش مشکلات رفتاری کودکان مبتلا به اختلالات طیف اتیسم است. روش این پژوهش مورد منفرد(طرح A-B-A) بوده است و با استفاده از نمونه گیری هدفمند3دانش آموز مبتلا به اتیسم انتخاب شدند. جلسات آموزشی بر اساس برنامه آموزش مهارت‌های اجتماعی دی روزیر که حاوی ده درس بود به مدت 5 ماه در قالب 20 جلسه 40 دقیقه‌ای برگزار گردید. با استفاده از سیستم بهبود مهارت‌های اجتماعی(SSIS) حین و پس از هر 3 جلسه آموزشی نیز ارزیابی صورت گرفت. به منظور پیگیری نتایج آموزش یک ماه بعد این پرسشنامه توسط مربی دانش آموزان تکمیل شد. بر اساس نتایج تحلیل دیداری داده‌ها این برنامه در زمینه بهبود مهارت‌های اجتماعی و مشکلات رفتاری برای هر سه شرکت کننده مؤثر بوده است. در زمینه بهبود شایستگی تحصیلی این برنامه برای شرکت کننده اول مؤثر بوده است. بر اساس یافته‌های این پژوهش به نظر می‌رسد که ماهیت گروهی مداخلات با ایجاد فرصت بیشتر برای تعامل و افزایش انگیزه کودکان برای ارتباط نه تنها منجر به بهبود روابط و مهارت‌های اجتماعی می‌شوند، بلکه همچنین می‌توانند اثر مستقیم و مثبت بر مشکلات رفتاری (شامل کاهش قلدری، رفتار‌های برون ریزی و درون ریزی) بر جای بگذارند. در زمینه اثر بخشی این برنامه بر شایستگی تحصیلی نیاز به تحقیقات بیشتری است.
مقاله پژوهشی
زهرا توفیقی؛ اصغر آقایی؛ محسن گل پرور
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسه اثربخشی آموزش تاب آوری با تنظیم هیجان بر داغ اجتماعی ادراک شده و تحمل روانی مادران دارای کودکان مبتلا به فلج مغزی انجام گرفت. روش پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل تمام مادران دارای کودکان مبتلا به فلج مغزی شهر شیراز در سال 1396 بود. در این ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسه اثربخشی آموزش تاب آوری با تنظیم هیجان بر داغ اجتماعی ادراک شده و تحمل روانی مادران دارای کودکان مبتلا به فلج مغزی انجام گرفت. روش پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل تمام مادران دارای کودکان مبتلا به فلج مغزی شهر شیراز در سال 1396 بود. در این پژوهش از روش نمونه‌گیری غیراحتمالی در دسترس و گمارش تصادفی استفاده شد. پس از انتخاب حجم نمونه و گمارش آنها در گروههای آزمایش و گواه، گروههای آزمایش مداخلات آموزشی را طی سه ماه به صورت هفتهای یک جلسه 90 دقیقه‌ای دریافت نمودند. پرسشنامههای مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه داغ اجتماعی و تحمل روانی بود. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها نشان داد که آموزش تاب‌آوری و تنظیم هیجان بر داغ اجتماعی ادراک شده و تحمل روانی مادران دارای کودکان مبتلا به فلج مغزی موثر بوده است (P
مقاله پژوهشی
زهرا رضوی علوی؛ امید شکری؛ حسین پورشهریار
چکیده
پژوهش حاضر با هدف آزمون نقش واسطه‌ای هیجانات پیشرفت مثبت و منفی در رابطة کمال‌گرایی با بهزیستی تحصیلی نوجوانان تیزهوش دختر و پسر انجام شد. در مطالعة همبستگی حاضر، 326 دانش‌آموز تیزهوش (161 پسر و 165 دختر) به فهرست شناختارهای کمال‌گرایی چندبُعدی (MPCI، کابوری، 2006)، نسخة تجدیدنظر شدة پرسشنامه هیجان‌های پیشرفت (AEQ-R، عبدالله‌پور، 1394)، سیاهة ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف آزمون نقش واسطه‌ای هیجانات پیشرفت مثبت و منفی در رابطة کمال‌گرایی با بهزیستی تحصیلی نوجوانان تیزهوش دختر و پسر انجام شد. در مطالعة همبستگی حاضر، 326 دانش‌آموز تیزهوش (161 پسر و 165 دختر) به فهرست شناختارهای کمال‌گرایی چندبُعدی (MPCI، کابوری، 2006)، نسخة تجدیدنظر شدة پرسشنامه هیجان‌های پیشرفت (AEQ-R، عبدالله‌پور، 1394)، سیاهة مشغولیت تحصیلی (SEI، سالملاـ آرو و آپادایا، 2012) و سیاهة فرسودگی تحصیلی (SBI، سالملاـ آرو، کیورا، لسکینن و نورمی، 2009) پاسخ دادند. نتایج نشان داد که در کل نمونه و در هر دو گروه نوجوانان تیزهوش دختر و پسر، مدل واسطه‌مندی نسبی هیجانات پیشرفت مثبت و منفی در رابطة کمال‌گرایی و بهزیستی تحصیلی با داده‌ها برازش مطلوبی داشت. علاوه بر این، نتایج تخصیص گروهی روابط بین متغیرهای چندگانه نشان داد که روابط بین کمال‌گرایی، هیجانات پیشرفت و بهزیستی تحصیلی در دو گروه نوجوانان تیزهوش دختر و پسر هم-ارز بودند. همچنین، نتایج نشان داد که در مدل کلی و مدل‌های مربوط به نوجوانان تیزهوش دختر و پسر، تمامی وزن‌های رگرسیونی از لحاظ آماری معنادار بودند. نتایج پزوهش حاضر همسو با جهتگیری مدل‌های معاصر تیزهوشی، ضرورت تمرکز بر نقش ویژگی‌های کارکردی مفاهیم غیرشناختی مانند توانش‌های هیجانی/اجتماعی فراگیران تیزهوش دختر و پسر را در پیش‌بینی کنش‌وری تحصیلی آنها در مواجهه با موقعیت‌های چالش‌انگیز مورد تاکید قرار می‌دهد.
مقاله پژوهشی
عباسعلی آهنگر؛ مهین اسلامی شهربابکی؛ ستاره مجاهدی رضاییان؛ نیلوفر سرمست
چکیده
سندرم داون اختلال ژنتیکی است که به علت ظهور یک نسخه اضافی از کروموزوم شماره 21 در سلول‌های فرد مبتلا به‌وجودمی‌آید. این افراد در طول زندگی اجتماعی خود با محدودیت‌های بسیاری همچون اختلال در تولید و درک گفتمان روبرو می‌شوند. هدف پژوهش حاضر بررسی مقایسه‌ای ابزار روابط واژگانی، به‌عنوان یکی از ابزارهای انسجام، شامل شمول معنایی، مجاز ...
بیشتر
سندرم داون اختلال ژنتیکی است که به علت ظهور یک نسخه اضافی از کروموزوم شماره 21 در سلول‌های فرد مبتلا به‌وجودمی‌آید. این افراد در طول زندگی اجتماعی خود با محدودیت‌های بسیاری همچون اختلال در تولید و درک گفتمان روبرو می‌شوند. هدف پژوهش حاضر بررسی مقایسه‌ای ابزار روابط واژگانی، به‌عنوان یکی از ابزارهای انسجام، شامل شمول معنایی، مجاز جز و کل و باهم-آیی در درک گفتمان روایی دانش‌آموزان عادی و دانش‌آموزان سندرم داون آموزش‌پذیر فارسی‌زبان براساس دیدگاه دولی و لوینسون (2000) بود. بدینمنظور، 20 دانش‌آموز عادی (10دختر و 10 پسر) و 20 دانش‌آموز سندرم داون آموزش‌پذیر (10 دختر و 10 پسر) بهصورت هدفمند و با روش نمونه‌گیری آسان یا در دسترس از مدارس عادی و مدارس کودکان استثنایی شهر کرمان در مهر ماه سال 1395 انتخاب شدند. از آنها خواسته شد تا در رابطه با موضوع "رفتن به پارک" صحبت کنند. سپس گفتمان آنها توسط یکی از پژوهشگران ضبط و ثبت شد و دادههای حاصل از آن با استفاده از نرمافزار SPSS مورد توصیف و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که تنها در درک باهمآیی میان آزمودنیها تفاوت معناداری وجود داشت اما این تفاوت در درک کلی انواع روابط واژگانی معنادار نبود.
مقاله پژوهشی
فرزانه حقیقی؛ مقصود امین خندقی
چکیده
هدف تبیین جهت گیری های برنامه درسی حرفه آموزی براساس نوع نگرش معلّمان و کارشناسان آموزش و پرورش استثنائی دو شهر مشهد و تهران به دانش آموزان کم توان ذهنی بود. مقیاس نگرش سنج در سه مؤلفه نگرش های خوش بینانه، تصورات غلط رفتاری و بدبینانه با 22 گویه و پرسشنامه جهت گیری های برنامه درسی دوره متوسطه در سه مؤلفه جهت گیری های زندگی مستقل، شغلی ...
بیشتر
هدف تبیین جهت گیری های برنامه درسی حرفه آموزی براساس نوع نگرش معلّمان و کارشناسان آموزش و پرورش استثنائی دو شهر مشهد و تهران به دانش آموزان کم توان ذهنی بود. مقیاس نگرش سنج در سه مؤلفه نگرش های خوش بینانه، تصورات غلط رفتاری و بدبینانه با 22 گویه و پرسشنامه جهت گیری های برنامه درسی دوره متوسطه در سه مؤلفه جهت گیری های زندگی مستقل، شغلی و تحصیلی با 41 گویه طراحی شد و در اختیار متخصصین جهت احراز روایی محتوایی قرار گرفت. جامعه شامل دو گروه معلّمان مقاطع پیش و متوسطه حرفه ای در دو شهر تهران و مشهد؛ که 126 معلّم به روش نمونه گیری در دسترس و جامعه دوم شامل دست اندرکاران دوره متوسطه حرفه ای؛که 33 نفر به شیوه تمام شماری انتخاب شدند و به هر دو پرسشنامه پاسخ دادند. پایایی مقیاس از روش آلفای کرونباخ 84/0 و پرسشنامه جهت گیری برنامه درسی 94/0 احراز شد. روایی نیز از روش روایی محتوایی بدست آمد. نتایج حاصل از یافته های پژوهش نشان داد که نگرش های غالب معلّمان و کارشناسان نگرش های خوش بینانه بوده است. همچنین جهت گیری غالب معلّمان و کارشناسان در دوره پیش و متوسطه حرفه ای جهت گیری زندگی مستقل تعیین شد که تفاوت آماری معناداری نیز دراین دو گروه مشاهده نگردید. در رابطه با تأثیر نگرش ها بر نوع جهت گیری برنامه درسی آزمون های آماری تفاوت معناداری را در بین دو جهت گیری های تحصیلی و زندگی مستقل و سه نوع نگرش به دانش آموزان کم توان ذهنی نشان دادند.
مقاله پژوهشی
مریم صف آرا؛ محمد بخشی زاده
چکیده
هدف: پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش بخشودگی بر بهزیستی روانشناختی و شادکامی مادران دانش آموزان دارای اختلال خاص یادگیری شهر طبس انجام شد. روش شناسی: پژوهش حاضر از نیمه آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون- پس آزمون دوگروهی است. جامعه ی آماری کلیه مادران دارای کودکان مبتلابه اختلال خاص یادگیری در سال تحصیلی 1396-1395 در شهر طبس بودند. به‌منظور ...
بیشتر
هدف: پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش بخشودگی بر بهزیستی روانشناختی و شادکامی مادران دانش آموزان دارای اختلال خاص یادگیری شهر طبس انجام شد. روش شناسی: پژوهش حاضر از نیمه آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون- پس آزمون دوگروهی است. جامعه ی آماری کلیه مادران دارای کودکان مبتلابه اختلال خاص یادگیری در سال تحصیلی 1396-1395 در شهر طبس بودند. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها، نمونه‌ای شامل 30 نفر به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارهای مورداستفاده جهت دستیابی به اهداف پژوهش عبارت بودند از: پرسشنامه پرسشنامه شادکامی آکسفورد (هیل و آرگایل،2002) و مقیاس بهزیستی روانشناختی ریف (1989)، جهت تحلیل داده، از روش‌های آمار توصیفی مانند محاسبه میانگین، انحراف معیار و آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره و چند متغیره استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد، میانگین گروه آزمایش در مولفه های بهزیستی روانشناختی و شادکامی نسبت به گروه کنترل افزایش یافته است. نتیجه گیری: می توان گفت که آموزش بخشودگی بر بهزیستی روانشناختی و شادکامی مادران دانش آموزان دارای اختلال خاص یادگیری موثر بوده است، لذا نتایج نمایانگر افق‌های تازه‌ای در مداخلات بالینی است و می‌توان از آن به عنوان یک روش مداخله‌ای موثر سود جست.
مقاله پژوهشی
سید محمد سید محمودیان؛ حمید علیزاده؛ شهلا پزشک؛ احمد برجعلی؛ نور علی فرخی
چکیده
یکی از اختلال‌های دوران کودکی و نوجوانی، اختلال نافرمانی مقابله‌ای است که از علل رایج ارجاع کودکان به کلینیک‌های روانشناسی و مشاوره است. رویکردهای درمانی مختلفی برای بهبود نشانه‌های این اختلال به‌کار گرفته شده است. یکی از مداخلاتی که در این زمینه مطرح شده، تکنیک های درمانی آدلر و گلاسر است. هدف پژوهش حاضر معرفی ماهیت، ویژگی ها، ...
بیشتر
یکی از اختلال‌های دوران کودکی و نوجوانی، اختلال نافرمانی مقابله‌ای است که از علل رایج ارجاع کودکان به کلینیک‌های روانشناسی و مشاوره است. رویکردهای درمانی مختلفی برای بهبود نشانه‌های این اختلال به‌کار گرفته شده است. یکی از مداخلاتی که در این زمینه مطرح شده، تکنیک های درمانی آدلر و گلاسر است. هدف پژوهش حاضر معرفی ماهیت، ویژگی ها، و شواهد پژوهشی، پیرامون موثر بودن رویکرد آدلر-گلاسر برای اختلال نافرمانی مقابله‌ای است. در پژوهش حاضر از طریق پژوهش مروری نظامند و جستجوی کلیدواژه-های تخصصی مرتبط با اختلال نافرمانی مقابله ای و رویکرد آدلر و گلاسر در پایگاه های اطلاعاتی تخصصی ایران و جهان بین سال‌های 2017-1985 یافته ها و اطلاعات مورد نظر جهت دستیابی به هدف پژوهش مورد واکاوی قرار گرفت. بدین منظور از پایگاه‌های اطلاعاتیِ Google Scholar, ERIC, Science Direct و Pub Med استخراج و مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. همچنین، از برخی منابع فارسی موجود در این زمینه استفاده شد.مرور ادبیات پژوهش حکایت از اثربخشی رویکرد آدلر - گلاسر بر نشانه های اختلال نافرمانی مقابله ای دارند. براساس رویکرد آدلر- گلاسر افرد با اختلال نافرمانی مقابله ای بیمار نیستند، بلکه آنها دلسرد شده اند و نیازهای پنجگانه شان پاسخ داده نشده است. بنابراین با درک هدف رفتار و ارتقا علاقه اجتماعی در افراد با اختلال نافرمانی مقابله ای، نشانه های این اختلال را کاهش داد.
