مقاله پژوهشی
عادل محمدزاده؛ سعید حسن زاده؛ محسن شکوهی یکتا؛ سوگند قاسم زاده
چکیده
اختلال طیف اتیسم اختلالی تحولی است که تأثیر قابل‌توجهی بر مهارت‌های ارتباطی می‌گذارد. ازآنجاکه داشتن مهارت‌های ارتباطی برای رشد سایر مهارت‌ها ضروری است، به‌کارگیری مداخلات زودهنگام در جهت بهبود مهارت‌های ارتباطی در کودکان با اختلال طیف اتیسم ضروری به‌نظر می‌رسد. هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر برنامه‌ی آموزش والدگری هانن ...
بیشتر
اختلال طیف اتیسم اختلالی تحولی است که تأثیر قابل‌توجهی بر مهارت‌های ارتباطی می‌گذارد. ازآنجاکه داشتن مهارت‌های ارتباطی برای رشد سایر مهارت‌ها ضروری است، به‌کارگیری مداخلات زودهنگام در جهت بهبود مهارت‌های ارتباطی در کودکان با اختلال طیف اتیسم ضروری به‌نظر می‌رسد. هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر برنامه‌ی آموزش والدگری هانن بر مهارت‌های ارتباطی، تعاملی و زبانی کودکان با اختلال طیف اتیسم بود که به روش مروری نظام‌مند انجام شد. بر این اساس، با جستجوی کلیدواژه‌های اختلال طیف اتیسم، مهارت‌های ارتباطی، مداخلات زودهنگام، برنامه والدین هانن، در پایگاه‌های اطلاعاتی فارسی و خارجی شامل ساینس دایرکت، سیج‌پاب، پایگاه اطلاع‌رسانی اریک، کتابخانه آنلاین ویلی، اسپرینگر، مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی (پابمد)، مرکز اطلاعات جهانی پروکوست، پایگاه مجلات تخصصی نور، پایگاه مرکز اطلاعات علمی، مگ‌ایران و ایران‌داک، کلیه مقالات و پایان‌نامه‌های در بازه‌ی زمانی 1990 تا 2022 بررسی شد. ازاین‌رو، با توجه به ملاک‌های ورود و خروج به پژوهش، نتایج 13 مقاله و پایان‌نامه استخراج و موردبررسی قرار گرفت. نتایج این پژوهش‌ها نشان داد که برنامه والدین هانن می‌تواند با تکیه بر استراتژی‌های آموزشی در محیط طبیعی و تعامل مؤثر والد با کودک، موجب اکتساب طبیعی مهارت‌های ارتباطی کودکان با اختلال طیف اتیسم شود؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود از این برنامه به‌عنوان مداخله‌ای زودهنگام آموزش والدین جهت کار با کودک با اختلال طیف اتیسم مورداستفاده قرار گیرد. بااین‌وجود، به علت محدودیت‌های پژوهشی که تعمیم‌پذیری نتایج را به خطر می‌اندازد، اثربخشی آن نیازمند بررسی‌های دقیق‌تری است.
مقاله پژوهشی
شرمین اسمعیلی انور؛ رضا قربان جهرمی؛ امین رفیعی‌پور؛ مهرداد ثابت
چکیده
هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی بسته آموزشی تقویت غلبه طرفی بر مؤلفه‌های کارکردهای اجرایی و ادراک دیداری در کودکان با اختلال یادگیری خاص بود. روش پژوهش آزمایشی با طرح پیشآزمون-پسآزمون به همراه گروه گواه بود. از میان کودکان مقطع ابتدایی از 7 تا 12 سال که در کلینیک‌های روانشناسی شهر تهران در سال 1399 تشخیص اختلال یادگیری خاص گرفته ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی بسته آموزشی تقویت غلبه طرفی بر مؤلفه‌های کارکردهای اجرایی و ادراک دیداری در کودکان با اختلال یادگیری خاص بود. روش پژوهش آزمایشی با طرح پیشآزمون-پسآزمون به همراه گروه گواه بود. از میان کودکان مقطع ابتدایی از 7 تا 12 سال که در کلینیک‌های روانشناسی شهر تهران در سال 1399 تشخیص اختلال یادگیری خاص گرفته بودند، به‌صورت غیرتصادفی در دسترس، ۳۰ نفر انتخاب و در دو گروه ۱۵ نفره آزمایش و گواه جایگزین شدند. برای جمع‌آوری دادهها از آزمون دست برتری ادینبرگ، جدول عصبی-رشدی دلاکاتو، آزمون ادراک دیداری TVPS-R و پرسشنامه کارکردهای اجرایی بریف استفاده شد. نتایج نشان داد که بسته آموزشی تقویت غلبه طرفی بر کارکردهای اجرایی (01/0p< و 47/8=F) و ادراک دیداری )01/0p<و 20/10(F= کودکان با اختلال یادگیری خاص تأثیر داشته است.
مقاله پژوهشی
محمدرضا نوروزی همایون؛ نادر حیدری رضی آباد؛ علی رضایی شریف،؛ علی شیخ الاسلامی؛ مهدی جعفری مرادلو
چکیده
هدف از انجام این تحقیق طراحی و اعتباریابی الگوی بهبود نقص توجه و بیش‌فعالی در دانشآموزان دوره ابتدایی شهر اردبیل بود. تحقیق از لحاظ هدف کاربردی، از نظر ماهیت دادهها آمیخته و از نظر شیوه اجرا اکتشافی بود. در بخش کیفی، از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و نظریه داده‌بنیاد استفاده شده است. جامعه آماری بخش کیفی اساتید دانشگاهی و صاحب‌نظران ...
بیشتر
هدف از انجام این تحقیق طراحی و اعتباریابی الگوی بهبود نقص توجه و بیش‌فعالی در دانشآموزان دوره ابتدایی شهر اردبیل بود. تحقیق از لحاظ هدف کاربردی، از نظر ماهیت دادهها آمیخته و از نظر شیوه اجرا اکتشافی بود. در بخش کیفی، از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و نظریه داده‌بنیاد استفاده شده است. جامعه آماری بخش کیفی اساتید دانشگاهی و صاحب‌نظران حوزه مشاوره مدرسه و علوم‌تربیتی بودند که تعداد 15 نفر از آن‌ها بر اساس اصل اشباع نظر به‌صورت نظری هدفمند انتخاب شدند. جامعه آماری در بخش کمی نیز کلیه آموزگاران دوره ابتدایی شهر اردبیل در سال تحصیلی 1403-1402 به تعداد 2600 نفر بودند که بر اساس جدول مورگان 335 نفر از آن‌ها بر اساس روش نمونهگیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه محقق‌ساخته منتج از مفاهیم پالایش‌شده به‌دست‌آمده از کدهای اولیه بودند. مجموعه داده‌های به‌دست‌آمده بعد از طی فرآیند مستمر کدگذاری‌های باز، محوری و انتخابی در قالب 156 کد باز، 146 مفهوم، 12 مقوله و 6 طبقه بر اساس رویکرد سامان‌مند سازمان‌دهی شدند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد الگوی بهبود نقص توجه و بیش‌فعالی در دانشآموزان دوره ابتدایی شهر اردبیل تحت مقولات ویژگی‌های فردی و روان‌شناختی، مهارت‌های حرکتی، مهارت‌های اجتماعی، اختلال نقص توجه، راهبردهای آموزشی در سطح فردی، راهبردهای آموزشی در سطح بین فردی و ارتباطی، مداخلات دارویی و تغذیه‌ای، مداخلات فیزیولوژیکی و رفتاری، کنترل روان‌شناختی، تقویت توانایی‌های حرکتی و جسمانی، رشد روان‌شناختی و مشارکت اجتماعی دسته‌بندی و از نظر اعتباریابی برازش شدند (p<0.05). درنهایت پیشنهاد می‌شود از نتایج یافته‌های این پژوهش به‌عنوان یک راهنما و مسیر کلی برای بهبود نقص توجه و بیش‌فعالی توسط متخصصان در مدارس و نیز در سایر مراکز همچون مراکز خدمات روان‌شناختی، کلینیک‌های مشاوره و روان‌درمانی، مراکز بهزیستی، دانشگاه‌ها و ... متناسب با موقعیت‌ها و زمینه‌های موجود استفاده شود.
مقاله پژوهشی
زهرا عزآبادی؛ فاطمه بهجتی اردکانی؛ الهه شیروی
چکیده
پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی بازیدرمانی شناختی- رفتاری بر اضطراب اجتماعی و خودپندارۀ تحصیلی دانشآموزان مقطع ابتدایی دارای لکنت زبان انجام شد. روش از لحاظ هدف، کاربردی و از جنبه گردآوری اطلاعات، نیمهآزمایشی از نوع پیشآزمون، پسآزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری، شامل کلیۀ دانشآموزان مقطع ابتدایی دارای لکنت زبان ...
بیشتر
پژوهش حاضر باهدف بررسی اثربخشی بازیدرمانی شناختی- رفتاری بر اضطراب اجتماعی و خودپندارۀ تحصیلی دانشآموزان مقطع ابتدایی دارای لکنت زبان انجام شد. روش از لحاظ هدف، کاربردی و از جنبه گردآوری اطلاعات، نیمهآزمایشی از نوع پیشآزمون، پسآزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری، شامل کلیۀ دانشآموزان مقطع ابتدایی دارای لکنت زبان شهر شیراز بودند که از این تعداد، 30 نفر به‌صورت نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار تحقیق، پرسشنامۀ اضطراب اجتماعی (LSAS-SR) و پرسشنامۀ خودپندارۀ تحصیلی بر روی هر دو گروه اجرا شد و گروه آزمایش به مدت 10 جلسۀ 60 دقیقهای تحت مداخله قرار گرفت. دادهها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره و چند متغیره در SPSS-24 مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. یافته‍ها نشان داد که بین میانگین نمرات گروه‍های مورد مقایسه تفاوت معناداری در اضطراب اجتماعی در پسآزمون وجود دارد که بیانگر این است که میانگین نمرات اضطراب اجتماعی در گروه آزمایش (93/53) نسبت به گروه گواه (06/57) به‌طور معناداری کاهش یافته است دارد. همچنین بین میانگین نمرات گروه‍های مورد مقایسه تفاوت معناداری در خودپنداره تحصیلی در پسآزمون وجود دارد که بیانگر این است که میانگین نمرات خودپنداره تحصیلی در پسآزمون در گروه آزمایش (66/47) نسبت به گروه گواه (36/43) به‌طور معناداری افزایش یافته است. لذا فرض تحقیق مبنی بر اثربخشی بازیدرمانی شناختی- رفتاری بر اضطراب اجتماعی و خودپنداره تحصیلی دانشآموزان مقطع ابتدایی دارای لکنت زبان تأیید می‍گردد.
مقاله پژوهشی
احمد ناصری؛ مهناز خسروجاوید؛ سید موسی کافی ماسوله
چکیده
اختلال اضطراب جدایی از شایع‌ترین اختلال روانی در نوجوانان است که موجب اختلالات شدید جسمانی و روانی می‌شود. هدف این پژوهش بررسی تأثیر روان‌درمانی پویشی فشرده کوتاه‌مدت دوانلویی بر کیفیت روابط موضوعی و مکانیسم‌های دفاعی در نوجوانان با اختلال اضطراب جدایی انجام شد. این پژوهش از نوع تجربی با طرح پیشآزمون _ پسآزمون و گروه کنترل ...
بیشتر
اختلال اضطراب جدایی از شایع‌ترین اختلال روانی در نوجوانان است که موجب اختلالات شدید جسمانی و روانی می‌شود. هدف این پژوهش بررسی تأثیر روان‌درمانی پویشی فشرده کوتاه‌مدت دوانلویی بر کیفیت روابط موضوعی و مکانیسم‌های دفاعی در نوجوانان با اختلال اضطراب جدایی انجام شد. این پژوهش از نوع تجربی با طرح پیشآزمون _ پسآزمون و گروه کنترل بود. جامعه پژوهش را کلیه دانشآموزان پسر دوره متوسطه دوم دارای اختلال اضطراب جدایی شهرستان خلخال در سال تحصیلی 1400-1401 تشکیل دادند. از این میان تعداد 30 دانش‌آموز دارای اختلال اضطراب جدایی بر اساس پرسشنامه اضطراب جدایی مارچ و همکاران (1997) و مصاحبه بالینی ساختار یافته و سایر ملاک‌های ورود به پژوهش انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 15 نفر) جای‌دهی شدند. گروه آزمایش در 10 جلسه 60 دقیقهای تحت برنامه روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت دوانلویی قرار گرفتند. برای هر دو گروه در مرحله پیش و پسآزمون از پرسشنامه‌های روابط موضوعی بل (1995) و مکانیسم‌های دفاعی آندروز و همکاران (1993) استفاده شد. داده‌های پژوهش با تحلیل کوواریانس چند متغیری تجزیه‌وتحلیل شدند. نتایج نشان داد که روان‌درمانی پویشی فشرده کوتاه‌مدت می‌تواند به‌طور معناداری موجب بهبود کیفیت روابط موضوعی و کاهش مکانیسم‌های دفاعی ناسازگار در نوجوانان شود. بر این اساس استفاده از روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت فشرده دوانلویی می‌تواند به دانش آموزان دارای اختلال اضطراب جدایی در کاهش مشکلات روان‌شناختی و افزایش کیفیت روابط کمک کند.
مقاله پژوهشی
فرهاد غدیری؛ کریم عبدالمحمدی؛ عسگر علیمحمدی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر مقایسه انزوای اجتماعی و بهزیستی روانی در دانشآموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری خاص و عادی بود. پژوهش حاضر توصیفی از نوع پژوهش‌های علی- مقایسه‌ای بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانشآموزان با ناتوانی یادگیری و عادی شهر ارومیه در سال تحصیلی 1402-1401 بود. که از این جامعه با استفاده از نمونهگیری هدفمند، نمونه‌ای ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر مقایسه انزوای اجتماعی و بهزیستی روانی در دانشآموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری خاص و عادی بود. پژوهش حاضر توصیفی از نوع پژوهش‌های علی- مقایسه‌ای بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانشآموزان با ناتوانی یادگیری و عادی شهر ارومیه در سال تحصیلی 1402-1401 بود. که از این جامعه با استفاده از نمونهگیری هدفمند، نمونه‌ای با حجم 34 نفر (17 دانش‌آموز مبتلا به ناتوانی یادگیری خاص و 17 دانش‌آموز عادی) برای هر گروه انتخاب شدند. گروه دانشآموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری توسط معلم و توسط یک متخصص روانشناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص تشخیص دریافت کردند. برای جمع‌آوری دادهها از پرسشنامه ارزیابی انزوای اجتماعی آشر و همکاران (1984) و پرسشنامهی بهزیستی کودکان استرلینگ استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها آزمون تحلیل کواریانس به کار گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد که انزوای اجتماعی و بهزیستی روانی دانشآموزان دارای ناتوانی یادگیری خاص و دانشآموزان عادی تفاوت معنیدار دارد (05/0P<).بنابراین میتوان گفت دانشآموزان دارای ناتوانی یادگیری خاص نیازمند دریافت مداخلات موثر جهت بهبود انزوای اجتماعی و بهزیستی روانی میباشند.
مقاله پژوهشی
لیدا ملک زاده؛ سیده زهرا عمادی؛ زهرا نقش
چکیده
هدف از پژوهش حاضر ارزیابی اثربخشی طرح‌واره درمانی بر تنظیم شناختی و رفتاری هیجان در مادران دارای فرزند با اختلال یادگیری بود. این پژوهش بر اساس هدف از نوع کاربردی با طرح نیمهآزمایشی همراه با پیشآزمون ـ پـس‌آزمـون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش مـادران دارای کـودک با اختلال یادگیری شهر تهران در شش‌ماهه اول سال 1400 بود. نمونه ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر ارزیابی اثربخشی طرح‌واره درمانی بر تنظیم شناختی و رفتاری هیجان در مادران دارای فرزند با اختلال یادگیری بود. این پژوهش بر اساس هدف از نوع کاربردی با طرح نیمهآزمایشی همراه با پیشآزمون ـ پـس‌آزمـون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش مـادران دارای کـودک با اختلال یادگیری شهر تهران در شش‌ماهه اول سال 1400 بود. نمونه پژوهش شامل 30 نفر از این مادران بود که به روش نمونهگیری هدفمند به‌عنوان نمونه نهایی انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گـروه آزمـایش و گـواه قـرار گرفتنـد (هر گروه 15 نفر). از مقیاس تنظیم شناختی هیجان توسط گرانفسکی و کرایچ (2002) و تنظیم رفتاری هیجان توسط گرانفسکی و کرایج (2019) استفاده شد. گروه آزمایش هشت جلسه آموزش شناختدرمانی مبتنی بر ذهنآگاهی دریافت کردند و گروه گواه هیچ آموزشی دریافت نکردند. نتایج تحلیلکواریانس نشان داد که استرس ادراک شده و تنظیم رفتار هیجان در گروه آزمایش به‌طور معناداری (01/0>P) از گروه گواه متفاوت بود. لذا میتوان گفت طرحوارهدرمانی می‌تواند جهت تنظیم شناختی و رفتاری هیجان در مادران دارای فرزند با اختلال یادگیری مورداستفاده قرار گیرد.
مقاله پژوهشی
شهروز نعمتی؛ رحیم بدری گرگری؛ محمد ارشد طالشمکاییل
چکیده
هدف این پژوهش بررسی نظام‌مند و ارائه فراترکیبی از پژوهش‌های مرتبط با مداخله از نوع سوم یادگیری اجتماعی هیجانی برای دانشآموزان مقطع ابتدایی دارای اختلال یادگیری ویژه بود. پژوهش از نوع کیفی با استفاده از راهبرد فراترکیب با رویکردی سنتز پژوهانه بود. داده‌های موردنیاز از طریق جستجوی واژگان کلیدی یادگیری اجتماعی هیجانی، اختلال یادگیری ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی نظام‌مند و ارائه فراترکیبی از پژوهش‌های مرتبط با مداخله از نوع سوم یادگیری اجتماعی هیجانی برای دانشآموزان مقطع ابتدایی دارای اختلال یادگیری ویژه بود. پژوهش از نوع کیفی با استفاده از راهبرد فراترکیب با رویکردی سنتز پژوهانه بود. داده‌های موردنیاز از طریق جستجوی واژگان کلیدی یادگیری اجتماعی هیجانی، اختلال یادگیری ویژه، اختلال عصب تحولی در منابع کتابخانه‌ای، پایان‌نامه‌ها و مقالات موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی ERIC،GoogleSchoolar، PubMed، Science Direct، Scopus، springer Magiran، Irandoc در بین سال‌های 1990 تا 2021 جمع‌آوری شد. به‌منظور جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی داخلی و خارجی به‌صورت جداگانه و ترکیبی استفاده شد. پایه‌های نظری و مضامین اصلی و ترکیبی استخراج، تحلیل مضمون و طبقه‌بندی شدند. نتایج حاصل از بررسی و تحلیل مطالعات و پژوهش‌های انجام‌شده نشان داد که برنامه مداخله از نوع سوم یادگیری اجتماعی هیجانی در حوزه‌های مشکلات و اختلالات روان‌شناختی اثربخش بوده است. یافته‌های این پژوهش با مشخص نمودن ماهیت برنامه مداخله از نوع سوم یادگیری اجتماعی هیجانی نشان می‌دهد که با توجه به پیشینه نظری و تجربی موجود، این ایده به‌عنوان یک بسته آموزشی برای دانشآموزان دارای اختلال یادگیری ویژه قابل‌طرح است.
مقاله پژوهشی
الهام محمدی بلبان آباد؛ مهدی قدرتی میرکوهی؛ امین فرجی
چکیده
هدف این پژوهش بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های روانشناسی مثبت نگری بر خودکارآمدی، تاب‌آوری و امید به زندگی مادران کودکان با ناتوانی هوشی بود. روش پژوهش نیمه تجربی از نوع طرح پیشآزمون-پسآزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. نمونه‌ای به حجم 20 نفر از مادران دارای کودک کم‍توان ذهنی به روش هدفمند انتخاب شد و این افراد در دو گروه آزمایش ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های روانشناسی مثبت نگری بر خودکارآمدی، تاب‌آوری و امید به زندگی مادران کودکان با ناتوانی هوشی بود. روش پژوهش نیمه تجربی از نوع طرح پیشآزمون-پسآزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. نمونه‌ای به حجم 20 نفر از مادران دارای کودک کم‍توان ذهنی به روش هدفمند انتخاب شد و این افراد در دو گروه آزمایش و کنترل (هرکدام 10 نفر) گمارده شدند. اطلاعات موردنیاز از طریق سه پرسشنامهی خودکارآمدی عمومی شرر، امید اشنایدر و همکاران و تاب‌آوری کانر و دیوید سون، جمع‌آوری شد. افراد قبل از انجام مداخله مورد ارزیابی قرار گرفتند، سپس آموزش روانشناسی مثبت برای گروه آزمایش در 6 جلسه اجرا شد و ارزیابی مجدد در مرحلهی پسآزمون و پیگیری انجام گرفت. دادهها با تحلیل واریانس اندازهگیری مکرر بررسی شدند. نتایج نشان داد که مداخله روانشناسی مثبت باعث ارتقای خودکارآمدی، تاب‌آوری و امید به زندگی در مادران کودکان با ناتوانی هوشی شد؛ بنابراین، پیشنهاد می‌شود از این مداخله برای ارتقای خودکارآمدی، تاب‌آوری و امید به زندگی مادران کودکان با ناتوانی هوشی استفاده شود.
