مقاله پژوهشی
مبینا غفوری؛ سعید رضایی؛ مهدی دستجردی کاظمی؛ زهرا رحیمی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر تدوین و اعتباریابی برنامه توانمندسازی شناختی با رویکرد بدنمندی و اثربخشی آن بر بهبود مهارت‌های پیشاریاضی و حافظه فعال دیداری-فضایی در کودکان پیش‌دبستانی بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با پیشآزمون-پس‌آزمون با گروه گواه بود و ازنظر هدف کاربردی و ازنظر شیوۀ جمع‌آوری دادهها در طبقۀ تحقیقات ترکیبی (کیفی-کمی) قرار ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر تدوین و اعتباریابی برنامه توانمندسازی شناختی با رویکرد بدنمندی و اثربخشی آن بر بهبود مهارت‌های پیشاریاضی و حافظه فعال دیداری-فضایی در کودکان پیش‌دبستانی بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با پیشآزمون-پس‌آزمون با گروه گواه بود و ازنظر هدف کاربردی و ازنظر شیوۀ جمع‌آوری دادهها در طبقۀ تحقیقات ترکیبی (کیفی-کمی) قرار می‌گیرد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کودکان 5 تا 7 ساله در مراکز پیش‌دبستانی شهر تهران در سال تحصیلی 1402-1403 بود که از بین آن‌ها، نمونه‌ای به حجم 30 نفر (15 نفر در گروه آزمایش و 15 نفر در گروه گواه) با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب و به‌صورت تصادفی گمارش شد. در مرحلۀ بعد دو آزمونِ مهارت‌های پایه ریاضی (کهن صدق، 1376) و خرده آزمون حافظه فعال دیداری-فضایی (حافظۀ مازها و یادآوری مکعب) از مجموعه آزمون حافظه فعال برای کودکان (ارجمندنیا، 1388) به‌عنوان پیشآزمون و پس‌آزمون اجرا شد. برای آزمون فرضیه‌ها از روش تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد برنامۀ توانمندسازی شناختی با رویکرد بدنمندی بر بهبود مهارت‌های پیشاریاضی در حیطه‌های اعداد و عملیات، اندازه‌گیری، محاسبات اولیه و هندسه و همچنین حافظه فعال دیداری-فضایی اثرگذار است. بر این اساس می‌توان گفت برنامه توانمندسازی شناختی با رویکرد بدنمندی به دلیل تکیه بر تجربیات مستقیمِ بدنی و حرکتی، سیستم عصبی، حسی، حرکتی و شناختی را هم‌زمان درگیر می‌کند.
مقاله پژوهشی
فاطمه سعیدی؛ شهناز خالقی پور؛ فاطمه طباطبایی
چکیده
ادراک متفاوت نوجوان نابینا از دنیای پیرامون خود و روابط با والدین باعث بروز مشکلات عاطفی و اجتماعی در آن‌ها می‌شود که آگاه‌سازی والدین از نحوه تعامل با فرزند دارای آسیب دیداری توجه خاص‌تری را می‌طلبد. ین پژوهش باهدف بررسی اثربخشی فرزندپروری مبتنی بر طرح‌واره بر خودتنظیمی هیجانی و ادراک طردوالدینی در نوجوانان نابینا انجام ...
بیشتر
ادراک متفاوت نوجوان نابینا از دنیای پیرامون خود و روابط با والدین باعث بروز مشکلات عاطفی و اجتماعی در آن‌ها می‌شود که آگاه‌سازی والدین از نحوه تعامل با فرزند دارای آسیب دیداری توجه خاص‌تری را می‌طلبد. ین پژوهش باهدف بررسی اثربخشی فرزندپروری مبتنی بر طرح‌واره بر خودتنظیمی هیجانی و ادراک طردوالدینی در نوجوانان نابینا انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون، پس‌آزمون با گروه کنترل به همراه پیگیری بود. از بین نوجوان 12 تا 16 ساله نابینا که در مدارس ویژه نابینایان شهر اصفهان مشغول به تحصیل بودند با نمونه‌گیری هدفمند 30 نوجوان دارای آسیب دیداری به همراه والدینشان که ملاک‌های ورود به پژوهش را داشتند انتخاب شدند و با تخصیص تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. ابزار سنجش مقیاس تنظیم شناختی هیجانی (هافمن و کاشدن،2010) و پرسشنامه طرد و پذیرش والدین ویژه کودکان (روهنر،2005) بود. در گروه آزمایش والدین نوجوانان نابینا مداخله فرزندپروری مبتنی بر طرح‌واره را دریافت کردند. گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. خودتنظیمی هیجانی و ادراک طردوالدینی توسط نوجوانان نابینا در هر دو گروه در سه مرحله پیشآزمون، پس‌آزمون و دو ماه بعد سنجیده شد. تحلیل دادهها با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر نشان داد که در مرحله پس‌آزمون در مقایسه با پیشآزمون در متغیرهای خودتنظیمی هیجانی روندی افزایشی و در ادراک طردوالدینی روندی کاهشی را در بین نوجوانان نابینا در گروه آزمایش داشته است و این اثربخشی در مرحله پیگیری ثبات داشته است؛ بنابراین از برنامه فرزندپروری مبتنی بر طرح‌واره می‌توان برای تقویت خودتنظیمی هیجانی و بهبود ادراک طرد والدینی نوجوانان نابینا استفاده کرد.
مقاله پژوهشی
حمیده اداوی؛ عزت اله قدم پور؛ محمد عباسی
چکیده
هدف پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی آموزش مبتنی بر مدل انگیزش خواندن و آموزش روش فنوگرافیکس بر کارکردهای اجرایی و عملکرد خواندن در دانش‌آموزان دارای مشکلات خواندن بود. روش پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی از نوع پیشآزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه‌ی آماری شامل کلیه دانش‌آموزان (دختر و پسر) پایه‌های چهارم و پنجم دوره ابتدایی دارای ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی آموزش مبتنی بر مدل انگیزش خواندن و آموزش روش فنوگرافیکس بر کارکردهای اجرایی و عملکرد خواندن در دانش‌آموزان دارای مشکلات خواندن بود. روش پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی از نوع پیشآزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه‌ی آماری شامل کلیه دانش‌آموزان (دختر و پسر) پایه‌های چهارم و پنجم دوره ابتدایی دارای مشکلات خواندن شهر الیگودرز بود که در سال تحصیلی 99-1398 مشغول به تحصیل بودند که از میان آن‌ها به روش نمونه‌گیری هدفمند، تعداد 45 نفر (30 نفر گروه آزمایش و 15 نفر گروه گواه) به‌عنوان حجم نمونه و به طریق تصادفی انتخاب گردید. ابزار مورداستفاده در پژوهش شامل کارکردهای اجرایی کولیج و همکاران (2002) و آزمون خواندن و نارساخوانی (نما) کرمینوری و مرادی (1384) بود. دادهها با استفاده از روشهای آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (تحلیل کوواریانس تکمتغیره) تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد که تفاوت معنیداری میان پکیجهای آموزشی استفادهشده در پژوهش بر متغیرها وجود ندارد (45/0P: 57/0:F)؛ بنابراین بر اساس یافتههای این پژوهش بهکارگیری هر دو روش مداخله برای دانش‌آموزان دارای مشکلات خواندن اثربخش است.
مقاله پژوهشی
علی بهشتی مطلق؛ محمد نریمانی
چکیده
در جامعه ناشنوایان و کم‌شنوایان باتوجه به محدودیت‌های ارتباطی، احتمال ابتلا به اختلالات سلامت روان بیشتر است، این محدودیت ارتباطی و انزوا احتمال ابتلا به اختلالات اعتیادی را بیشتر می‌کند، همچنین منابع پژوهشی اختلالات اعتیادی در افراد با آسیب شنوایی بسیار محدود و کمبود آن احساس می‌شود؛ بنابراین هدف اصلی این پژوهش بررسی مرور ...
بیشتر
در جامعه ناشنوایان و کم‌شنوایان باتوجه به محدودیت‌های ارتباطی، احتمال ابتلا به اختلالات سلامت روان بیشتر است، این محدودیت ارتباطی و انزوا احتمال ابتلا به اختلالات اعتیادی را بیشتر می‌کند، همچنین منابع پژوهشی اختلالات اعتیادی در افراد با آسیب شنوایی بسیار محدود و کمبود آن احساس می‌شود؛ بنابراین هدف اصلی این پژوهش بررسی مرور سیستماتیک انواع اختلالات اعتیادی در جامعه کم‌شنوایان و ناشنوایان بود. جامعه آماری، انواع اختلالات اعتیادی در افراد با آسیب شنوایی که طی 11 سال اخیر (1390-1401) در منابع فارسی و 18 سال اخیر (2005-2023) در منابع انگلیسی، در قالب مقالات چاپ‌شده در مجلات علمی - پژوهشی انجام شد. به‌منظور یافتن مقالات فارسی جستجوی اینترنتی کلیدواژه‌های: اعتیاد و ناشنوایان، الکل و ناشنوایان، مصرف مواد و ناشنوایان، سیگار و ناشنوایان، شبکه‌های اجتماعی و ناشنوایان در پایگاه‌های داخلی: بانک اطلاعات نشریات کشور مگ‌ایران، سیلویکا، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران، صورت گرفت. برای مقالات انگلیسی پایگاه‌های خارجی، ساینس دایرکت، IEEE PubMed، Springer، PsychInfo و Web of Science موردبررسی قرار گرفت. پس از بررسی مقالات 100 مقاله انگلیسی و فارسی انتخاب شد. نتایج بررسی نشان داد، بیشترین فراوانی اختلالات اعتیادی در افراد با آسیب شنوایی مربوط به مصرف مواد (66/41 درصد)، مصرف سیگار (25 درصد) و مصرف الکل (83/20 درصد) است. دراین‌بین اعتیاد به شبکه‌های مجازی (5/12 درصد) کمترین فراوانی به خود اختصاص داده است. باتوجه به نتایج این پژوهش ضرورت پیشگیری و آموزش فراگیر مهارت‌های ارتباطی برای جامعه ناشنوایان و کم‌شنوایان ضروری است.
مقاله پژوهشی
فاطمه نورکجوری؛ نرگس پورطالب؛ الناز موسی نژاد
چکیده
هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر کارکردهای اجرایی بر میزان نقص‌توجه و تکانشگری دانش‌آموزان مبتلا به نقص‌توجه بیش‌فعالی بود. روش پژوهش شبه‌آزمایشی با طرح پیشآزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان پسر 8 تا 10 ساله مبتلا به اختلال نقص‌توجه بیش‌فعالی در شهر تبریز، در سال تحصیلی ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر کارکردهای اجرایی بر میزان نقص‌توجه و تکانشگری دانش‌آموزان مبتلا به نقص‌توجه بیش‌فعالی بود. روش پژوهش شبه‌آزمایشی با طرح پیشآزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان پسر 8 تا 10 ساله مبتلا به اختلال نقص‌توجه بیش‌فعالی در شهر تبریز، در سال تحصیلی 1402-1401 بودند. نمونه آماری شامل 30 دانش‌آموز مبتلا به اختلال نقص‌توجه بیش‌فعالی بود که به‌وسیله معرفی مشاور مدرسه و ارزیابی با پرسشنامه علائم مرضی کودکان- ویرایش چهارم (CSI-4) شناسایی شدند و با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. هر دو گروه در دو مرحله پیشآزمون و پس‌آزمون با نسخه نرم‌افزاری آزمون واژه- رنگ استروپ (SCWT) و نسخه نرم‌افزاری آزمون برو- نرو مورد ارزیابی قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 10 جلسه، 60 دقیقه‌ای یک روز در هفته، بازی‌درمانی مبتنی بر کارکردهای اجرایی گروهی را دریافت کردند. داده‌های حاصل از پژوهش از طریق تجزیه‌وتحلیل کوواریانس چندمتغیره موردبررسی قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد، در متغیر نقص‌توجه تفاوت معناداری بین گروه آزمایش و کنترل وجود داشت؛ اما در متغیر تکانشگری این تفاوت معنادار نبود. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده در این پژوهش، بازی‌درمانی مبتنی بر کارکردهای اجرایی و ارائه مداخلات متمرکز بر ارتقای کارکردهای اجرایی در کودکان مبتلا به اختلال نقص‌توجه بیش‌فعالی، می‌تواند مشکلات نقص‌توجه این کودکان را بهبود بخشد.
مقاله پژوهشی
ستاره حداد کاشانی؛ عباسعلی حسین خانزاده؛ عباس ابولقاسمی
چکیده
اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی و نافرمانی مقابله‌ای، از شایع‌ترین اختلال‌های دوران کودکی است که پیامدهای مخرب متفاوتی را برای والدین به همراه دارند. این پیامدها منجر به ایجاد چرخه معیوبی می‌شود که هم به والدین و هم به کودکان آسیب می‌رساند. هدف از انجام این پژوهش، مقایسة تنیدگی والدگری و سرمایة روان‌شناختی والدین کودکان با اختلال ...
بیشتر
اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی و نافرمانی مقابله‌ای، از شایع‌ترین اختلال‌های دوران کودکی است که پیامدهای مخرب متفاوتی را برای والدین به همراه دارند. این پیامدها منجر به ایجاد چرخه معیوبی می‌شود که هم به والدین و هم به کودکان آسیب می‌رساند. هدف از انجام این پژوهش، مقایسة تنیدگی والدگری و سرمایة روان‌شناختی والدین کودکان با اختلال نارسایی توجه- فزون‌کنشی، نافرمانی مقابله‌ای و کودکان بهنجار بود. پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش علی- مقایسه‌ای بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی والدین دانش‌آموزان پسر مقطع ابتدایی (پایه یکم تا سوم) با اختلال‌های نارسایی توجه-فزون‌کنشی، نافرمانی مقابله‌ای و بهنجار در سال تحصیلی 98-97 شهر کاشان، تشکیل می‌داد که از این میان 149 کودک داوطلب واجد شرایط انتخاب شد. پرسشنامه‌های پژوهش شامل پرسشنامة تشخیص علائم مرضی کودکان اسپیرافکین وگادو (1984)، پرسشنامة تنیدگی والدگری آبیدین (1991) و سرمایة روان‌شناختی لوتانز (2007) بود و دادهها با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغییری، کروسکال والیس و یومان ویتنی تحلیل شد. نتایج حاکی از آن بود که بین سرمایة روان‌شناختی وتنیدگی والدگری والدین کودکان با اختلال نارسایی توجه/بیش‌فعالی، نافرمانی مقابله‌ای و کودکان بهنجار تفاوت معناداری دارد (05/0>P). نتایج نشان داد که حضور یک کودک با اختلال‌های رفتاری و هیجانی، تنیدگی زیادی بر والدین و اعضای خانواده وارد می‌کند و می‌تواند جنبه‌هایی از سلامت روان آن‌ها را دستخوش تغییر کند؛ بنابراین آگاهی از این عوامل منجر به تسهیل ارائه خدمات آموزشی و درمانی خواهد شد.
مقاله پژوهشی
محمد رضا رسولی نژاد؛ ندا ملکی فاراب؛ محبوبه طاهر؛ معصومه سعیدی
چکیده
هدف پژوهش حاضر، مقایسه شایستگی هیجانی، حل مسئله اجتماعی و همدلی دانش‌آموزان دارای مشکلات رفتاری برون‌نمود و دانش‌آموزان عادی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع علی-مقایسه‌ای بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش‌آموزان پسر پایه ششم ابتدایی شهرستان دامغان در سال تحصیلی 1400-1401 بود که از میان آن‌ها، با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، نمونه‌ای ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، مقایسه شایستگی هیجانی، حل مسئله اجتماعی و همدلی دانش‌آموزان دارای مشکلات رفتاری برون‌نمود و دانش‌آموزان عادی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع علی-مقایسه‌ای بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش‌آموزان پسر پایه ششم ابتدایی شهرستان دامغان در سال تحصیلی 1400-1401 بود که از میان آن‌ها، با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس، نمونه‌ای با حجم 100 دانش‌آموز (50 دانش‌آموز دارای مشکلات رفتاری برون‌نمود و 50 دانش‌آموز عادی) انتخاب شدند. برای جمع‌آوری دادهها، از پرسشنامه‌های مشکلات رفتاری کودکان و نوجوانان اخنباخ (2003)، پرسشنامه شایستگی هیجانی زو و جی (2012)، پرسشنامه حل مسئله اجتماعی دزوریلا و همکاران (2002) و مقیاس بهره همدلی بارون-کوهن (2003) استفاده شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS16 و آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره انجام گرفت. نتایج نشان داد که شایستگی هیجانی، حل مسئله اجتماعی و همدلی در دانش‌آموزان دارای مشکلات رفتاری برون‌نمود و دانش‌آموزان عادی تفاوت معنیداری دارد (p<0.05). بنابراین می‌توان نتیجهگیری کرد که دانش‌آموزان با مشکلات رفتاری برون‌نمود نیازمند دریافت مداخلات کارآمد جهت بهبود شایستگی هیجانی، حل مسئله اجتماعی و همدلی هستند.
