مقاله پژوهشی
ذوالفقار عبدالمهدی لفته؛ خدامراد مومنی؛ جهانگیر کرمی؛ حیدر حاتم العچرش
چکیده
این پژوهش باهدف تعیین رابطه پردازش حسی با مشکلات رفتاری و تعاملات اجتماعی در کودکان با اختلال طیف اتیسم با میانجیگری اضطراب انجام شد. روش پژوهش همبستگی از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری و جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کودکان با اختلال طیف اتیسم در سال 1402 در شهر کرمانشاه بودند که از میان آنها 200 پدر و مادر با روش نمونه‌گیری در دسترس ...
بیشتر
این پژوهش باهدف تعیین رابطه پردازش حسی با مشکلات رفتاری و تعاملات اجتماعی در کودکان با اختلال طیف اتیسم با میانجیگری اضطراب انجام شد. روش پژوهش همبستگی از نوع مدل‌سازی معادلات ساختاری و جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کودکان با اختلال طیف اتیسم در سال 1402 در شهر کرمانشاه بودند که از میان آنها 200 پدر و مادر با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامههای نمیرخ حسی دان (2014)، مهارتهای اجتماعی بلینی و هوف (2007)، سیاهه رفتاری کودکان اخنباخ و رسکولار (2001) و اضطراب راجرز و همکاران (2016) پاسخ دادند. نتایج نشان داد که پردازش حسی از طریق اضطراب با مشکلات رفتاری رابطه منفی و معنیداری دارد. پردازش حسی با تعاملات اجتماعی رابطه مثبت و معنیداری دارد و متغیر اضطراب در هر دو رابطه می‍تواند نقش میانجی دارد، بنابراین مشکلات پردازش حسی در کودکان با اختلال طیف اتیسم به‌طور قابل‌توجهی با مهارتهای ارتباطی و مشکلات رفتاری مرتبط است و اضطراب بهعنوان یک واسطه بین آنها عمل می‌کند. با توجه به ویژگیهای خاص اتیسم، مداخله جامعی برای اصلاح تنظیم ورودی حسی، کنترل عاطفی و تفاوتهای ارتباطی ضروری است.
مقاله پژوهشی
کبری غنی زاده بالدرلو؛ نعیمه محب؛ مرضیه علیوندی وفا؛ معصومه آزموده
چکیده
پژوهش حاضر باهدف اثربخشی طرح‌واره درمانی هیجانی بر تنظیم شناختی هیجان، عدم تحمل بلاتکلیفی و انعطاف‌پذیری روانشناختی در افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر انجام گرفت. طرح پژوهش، توصیفی – پیمایشی، تحلیلی و شبه تجربی بود. جامعه آماری را تمام بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر مراجعه‌کننده به مراکز روان‌پزشکی، روانشناسی ...
بیشتر
پژوهش حاضر باهدف اثربخشی طرح‌واره درمانی هیجانی بر تنظیم شناختی هیجان، عدم تحمل بلاتکلیفی و انعطاف‌پذیری روانشناختی در افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر انجام گرفت. طرح پژوهش، توصیفی – پیمایشی، تحلیلی و شبه تجربی بود. جامعه آماری را تمام بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر مراجعه‌کننده به مراکز روان‌پزشکی، روانشناسی و مراکز سلامت شهر ارومیه در سال 1400 تشکیل دادند. نمونه آماری، با روش در دسترس و هدفمند، 30 (15 نفر کنترل و 15 نفر آزمایش) انتخاب شدند. دادهها با پرسشنامههای اختلال اضطراب فراگیر (اسپیتز و همکاران، 2006)، نگرانی ایالت پنسیلوانیا (PSWQ) (می و همکاران، 1990)، عدم تحمل ابهام (باهر و داگاس، 2002)، انعطاف‌پذیری شناختی (دنیس و ووندروال، 2010) و تنظیم هیجانی شناختی (گارنفسکی، کریج و اسینهوون، 2001) جمع‌آوری‌شده و طی روش طرح‌واره درمانی هیجانی (لی هی، 2012) مورد روان‌درمانی قرارگرفته و با نرم‌افزار (SPSS V. 28) تجزیه‌وتحلیل شدند. نتایج نشان داد که طرح‌واره درمانی هیجانی بر تنظیم شناختی هیجان، عدم تحمل بلاتکلیفی (ابهام) و انعطاف‌پذیری روانشناختی در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر اثربخشی داشت. باید با کمک طرح‌واره درمانی هیجانی، هیجانات منفی و اضطراب در بیماران دچار اضطراب فراگیر کنترل‌شده و آنها را به زندگی عادی در کنار خانواده و جامعه بازگرداند.
مقاله پژوهشی
شهرام واحدی؛ هلن سراجیان؛ غلامرضا چلبیانلو
چکیده
اختلال ریاضی از جمله اختلالات یادگیری شایع در بین دانش آموزان است که علی رغم سطح هوشی و سلامتی جسمی نرمال، دانش آموزان عملکرد خوبی در محاسبات ریاضی ندارند. هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی مداخله عصب روانشناختی با و بدون تحریک الکریکی مغز بر کارکردهای اجرایی و حل مساله دانش آموزان با اختلال یادگیری ریاضی بود. طرح پژوهش آزمایشی ...
بیشتر
اختلال ریاضی از جمله اختلالات یادگیری شایع در بین دانش آموزان است که علی رغم سطح هوشی و سلامتی جسمی نرمال، دانش آموزان عملکرد خوبی در محاسبات ریاضی ندارند. هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی مداخله عصب روانشناختی با و بدون تحریک الکریکی مغز بر کارکردهای اجرایی و حل مساله دانش آموزان با اختلال یادگیری ریاضی بود. طرح پژوهش آزمایشی عاملی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر در بازه سنی ۹ تا 12 ساله شهر تبریز در سال تحصیلی 1401-1400 بود. نمونه پژوهش شامل 60 دانش آموز با اختلال یادگیری ریاضی ( 15 نفر در هر گروه) بود که به روش نمونه‌گیری در دسترس و بر اساس معیارهای ورود و مصاحبه تشخیصی برای اختلال یادگیری مبتنی بر DSM-5 انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل آزمون‌های ریاضی کیمت، حل مساله ریاضی، پرسشنامه نقائص کارکردهای اجرایی بارکلی بود. داده ها با نرم‌افزار SPSS-24 و آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره، تک متغیره و آزمون مقایسه زوجی بنفرونی تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین میانگین نمرات گروه‌های آزمایشی (مداخله عصب روانشناختی با و بدون تحریک الکتریکی مغز) با گروه گواه تفاوت معنیداری وجود داشت (0.001>P). نتایج مقایسه های زوجی بنفرونی نشان داد که نمرات گروه تعاملی به طور معناداری بیشتر از سایر گروه‌ها بود (0.001>P). ریاضی نقش مهمی در زمینه تحصیل و زندگی روزمره افراد دارد و مداخلات عصب روانشناختی با تحریک الکتریکی مغز یکی از ابزارهای اساسی برای ارتقای مهارت حل مساله ریاضی و کارکردهای اجرایی است.
مقاله پژوهشی
محمد حاتمی‌نژاد؛ محمدرضا نوروزی همایون؛ اسماعیل صدری‌دمیرچی
چکیده
هدف: هدف از پژوهش حاضر، اثربخشی بازی‌درمانی شناختی رفتاری و تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه‌ای بر تنظیم هیجانی، کارکردهای اجرایی و مهارتهای ارتباطی در کودکان اختلال طیف اوتیسم بود. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با پیش‌آزمون- پسآزمون و گروه گواه می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش تمامی کودکان 6-12 سال با اختلال طیف اوتیسم ...
بیشتر
هدف: هدف از پژوهش حاضر، اثربخشی بازی‌درمانی شناختی رفتاری و تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه‌ای بر تنظیم هیجانی، کارکردهای اجرایی و مهارتهای ارتباطی در کودکان اختلال طیف اوتیسم بود. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با پیش‌آزمون- پسآزمون و گروه گواه می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش تمامی کودکان 6-12 سال با اختلال طیف اوتیسم مراجعه‌کننده به مدارس کودکان استثنائی، مراکز و کلینیک‌های شهر اردبیل در سال 1401-1402 بود. این پژوهش به‌صورت غیر تصادفی و هدفمند تعداد 45 کودک دارای اختلال طیف اوتیسم انتخاب شد و به‌صورت تصادفی در 3 گروه (15 نفره) قرار داده شدند. مداخله شامل بازی‌درمانی شناختی – رفتاری و مداخله تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه‌ای بود. ابزارهای این پژوهش نیز شامل آزمون رایانه‌ایان- بک، آزمون دسته‌بندی کارت‌های ویسکانسین، پرسشنامه تنظیم هیجانی گراس و جان، پرسشنامه مهارتهای ارتباطی بود. یافتهها: با عنایت به نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی، مقایسه زوجی بازی‌درمانی شناختی رفتاری، تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه‌ای و گروه گواه در نمرات متغیرهای کارکردهای اجرایی، تنظیم هیجان و مهارتهای ارتباطی نتایج نشان داد که گروه‌های بازی‌درمانی شناختی رفتاری، تحریک الکتریکی مستقیم فرا جمجمه‌ای با گروه گواه تفاوت معنادار وجود دارد (05/0p<). بحث و نتیجه‌گیری: بازی‌درمانی شناختی رفتاری و تحریک الکتریکی مستقیم فرا جمجمه‌ای بر تنظیم هیجانی، کارکردهای اجرایی و مهارتهای ارتباطی در کودکان اختلال طیف اوتیسم تأثیر داشت اما تفاوت معناداری بین این دو روش وجود نداشت.
مقاله پژوهشی
شهروز نعمتی
چکیده
اختلال نقص توجه/بیش فعالی یک شرایط عصب-تحولی چالش‌برانگیز است که پژوهشهای متعددی در زمینه کارکردهای اجرایی در این حوزه انجام شده است. هدف از پژوهش حاضر، تعیین جایگاه کارکردهای اجرایی از منظر کتاب‌سنجی و بررسی اهمیت و یافتههای کلیدی این سازه بود. داده‌های موردنیاز از پایگاه اسکوپوس با استفاده از کلیدواژه‌های مرتبط استخراج شد. ...
بیشتر
اختلال نقص توجه/بیش فعالی یک شرایط عصب-تحولی چالش‌برانگیز است که پژوهشهای متعددی در زمینه کارکردهای اجرایی در این حوزه انجام شده است. هدف از پژوهش حاضر، تعیین جایگاه کارکردهای اجرایی از منظر کتاب‌سنجی و بررسی اهمیت و یافتههای کلیدی این سازه بود. داده‌های موردنیاز از پایگاه اسکوپوس با استفاده از کلیدواژه‌های مرتبط استخراج شد. نتایج نشان داد که پژوهشها بین سالهای 1957 تا 2024 وجود دارد و 27 حوزه موضوعی مرتبط شناسایی شد. حوزههای پزشکی، روانشناسی و علوم اعصاب شناختی از مهمترین آنها هستند. بیشترین تولید علمی در سال 2023 با 7995 مدرک و کمترین در سالهای 1957 تا 1982 با یک مدرک ثبت شده است. روند تولیدات علمی در این حوزه رشد داشته و زبانهای انگلیسی، اسپانیایی و چینی پرکاربردترین زبانها هستند. کشورهای پیشرو شامل آمریکا، انگلستان، آلمان، کانادا و چین هستند. افراد دارای اختلال نقص توجه/بیش فعالی عملکرد ضعیفی در کارکردهای اجرایی مانند حافظه کاری و خودتنظیمی دارند. نظریه بارکلی بیان می‌کند که این اختلال بیشتر ناشی از نقص در خودتنظیمی است و نهتنها مشکل توجه. این دیدگاه تأکید بر رویکرد کلینگر به درمان دارد و نیاز به مداخلات هدفمند و اصلاحات محیطی را برجسته می‌کند.
مقاله پژوهشی
نفیسه معصومی شیجانی؛ سجاد رضائی؛ عذرا زبردست؛ سید ولی الله موسوی
چکیده
پژوهش حاضر به‌منظور بررسی تأثیر الگوی آموزشی گانیه بر آگاهی واجشناختی و حل مسئله دانشآموزان کمتوان ذهنی آموزش پذیر انجام شد. روش پژوهش از نوع شبه آزمایشی بود که در آن از طرح پیش‌آزمون- پسآزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری کلیه دانشآموزان پایه اول و دوم کمتوان ذهنی شهر خمام در سال تحصیلی 1401-1402 بودند. ...
بیشتر
پژوهش حاضر به‌منظور بررسی تأثیر الگوی آموزشی گانیه بر آگاهی واجشناختی و حل مسئله دانشآموزان کمتوان ذهنی آموزش پذیر انجام شد. روش پژوهش از نوع شبه آزمایشی بود که در آن از طرح پیش‌آزمون- پسآزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری کلیه دانشآموزان پایه اول و دوم کمتوان ذهنی شهر خمام در سال تحصیلی 1401-1402 بودند. نمونه این پژوهش متشکل از 30 دانش‍آموز بوده که با توجه به ملاکهای پژوهش انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه 15 نفره آزمایش و کنترل، جای‍دهی شدند. جمعآوری دادهها در مرحله پیش- پسآزمون با استفاده از آزمون آگاهی واجشناختی سلیمانی و دستجردی (1382) و آزمون برج لندن (1982) انجام شد. الگوی طراحی آموزشی گانیه طی 10 جلسه به مدت 45 دقیقه برای گروه آزمایش برگزار شد و گروه کنترل آموزش مرسوم از سوی معلمان خود را دریافت کردند. دادهها با استفاده از نرم‌افزار SPSS-24 و با استفاده از روش کوواریانس تک و چندمتغیره تجزیه‌وتحلیل شد. نتایج نشان داد نمرات پسآزمون آگاهی واجشناختی به شکل معناداری در گروه آزمایش بیشتر از گروه کنترل است (05/0>P). همچنین دانشآموزان گروه آزمایش در عملکرد حل مسئله نمرات بهتری نسبت به گروه کنترل به دست آوردند (05/0>P). بر اساس یافتهها می‍توان گفت که الگوی آموزشی گانیه با توجه به گام‍های مؤثر و منسجمی که در طراحی آموزشی ارائه می‍دهد، با بهره‍گیری از توانایی‍ها و فراخواندن حافظه دانشآموزان کمتوان ذهنی، موجب بهبود مهارت حل مسئله و آگاهی واجشناختی آنها میشود.
مقاله پژوهشی
مریم ارفع؛ محمد عاشوری
چکیده
داشتن فرزند دارای ناتوانی ممکن است بر سلامت روانی والدین، به‌ویژه مادران تأثیر منفی داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی کیفیت زندگی مادران نوجوانان با آسیب شنوایی بر اساس رویکرد پدیدارشناسی بود. طرح پژوهش حاضر بر اساس رویکرد پدیدارشناسی توصیفی انجام شد. جامعه پژوهش شامل مادران دارای نوجوانان با آسیب شنوایی شهر رشت در سال 1402-1403 بود. ...
بیشتر
داشتن فرزند دارای ناتوانی ممکن است بر سلامت روانی والدین، به‌ویژه مادران تأثیر منفی داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی کیفیت زندگی مادران نوجوانان با آسیب شنوایی بر اساس رویکرد پدیدارشناسی بود. طرح پژوهش حاضر بر اساس رویکرد پدیدارشناسی توصیفی انجام شد. جامعه پژوهش شامل مادران دارای نوجوانان با آسیب شنوایی شهر رشت در سال 1402-1403 بود. نمونه پژوهش شامل 10 نفر از مادران این گروه از نوجوانان می‌شد که با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب‌شده بودند. ملاکهای اصلی برای انتخاب شرکت‌کنندگان داشتن فرزند با آسیب شنوایی شدید، سن 35 تا 50 سال، سطح سواد والدین از راهنمایی تا کارشناسی و شرکت داوطلبانه در پژوهش بود. برای جمعآوری دادهها از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده و دادهها با روش کلایزی تحلیل شد. نتایج مصاحبه‌ها پس از استخراج موضوعی و طبقه‌بندی، در هشت مقوله اصلی تحت عنوان چرخه هیجان، عوامل مربوط به والدین، ماهیت آسیب شنوایی، مسائل حاد بیرون از خانواده، نگرانی مربوط به تصمیم‌های مهم دوران جوانی، تجربه موفقیت‌های کوچک، آموزش و آگاهی و داشتن هدف در زندگی طبقه‌بندی شدند. همچنین 25 مقوله فرعی استخراج شد. بر اساس یافتههای این مطالعه، مادران دارای فرزند با آسیب شنوایی نگرانیهای متعددی را تجربه میکنند و ممکن است به کیفیت زندگی آنها آسیب بزند؛ بنابراین لازم است در برنامه‌های توانبخشی به ابعاد هیجانی، احساسی و وضعیت روانشناختی این مادران نیز توجه شود.
مقاله پژوهشی
سعید حسن زاده؛ سینا شاویسی
چکیده
پژوهش حاضر مطالعة تأثیر سیستم ارتباط مبادلة تصویر (پکس) بر روی رشد مهارتهای ارتباطی و اجتماعی کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم بود. این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ گردآوری دادهها کیفی بود. طرح پژوهش از نوع مطالعة مروری نظام‍مند بود. یافتههای پژوهشی مرتبط با پکس، در افزایش مهارتهای ارتباطی و اجتماعی کودکان دارای ...
بیشتر
پژوهش حاضر مطالعة تأثیر سیستم ارتباط مبادلة تصویر (پکس) بر روی رشد مهارتهای ارتباطی و اجتماعی کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم بود. این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ گردآوری دادهها کیفی بود. طرح پژوهش از نوع مطالعة مروری نظام‍مند بود. یافتههای پژوهشی مرتبط با پکس، در افزایش مهارتهای ارتباطی و اجتماعی کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم بررسی شد. در پژوهش حاضر به بررسی تأثیر سیستم ارتباط مبادلة تصویر بر رشد مثبت مهارتهای ارتباطی و اجتماعی کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم پرداخته شد. در این مطالعه 51 پژوهش منتشرشده بین‌المللی از سال 2012 تا 2024 در پایگاه‍های اطلاعاتی گوگل‌اسکولار، پاب‍مید و ساینس دایرکت از میان 77 مقاله انتخاب شد تا تأثیر سیستم ارتباط مبادلة تصویر بر مهارتهای اجتماعی و ارتباطی موردبررسی و تحلیل قرار گیرد. یافتهها حاکی از آن بود که پکس در رشد مهارتهای ارتباطی و اجتماعی افراد دارای اختلال طیف اوتیسم مفید و مؤثر است. پژوهش نشان داد که پکس می‍تواند در افزایش مهارتهای ارتباطی و مهارتهای اجتماعی کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم مؤثر باشد و سبب بهبود کیفیت زندگی کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم شود و می‍توان از پکس در مراکز آموزشی دارای کودکان اوتیستیک برای افزایش مهارتهای ارتباطی و اجتماعی استفاده کرد.
مقاله پژوهشی
بهاره رضائی؛ ساناز Eyni؛ مهدی زمستانی
چکیده
ناتوانی یادگیری شامل مشکلاتی در زمینه خواندن، نوشتن، گوش دادن، حل مسائل ریاضی و درک یا کاربرد زبان گفتاری است که موانع قابل‌توجهی را برای دانشآموزان ایجاد می‌کند و موجب مشکلاتی در مسائل تحصیلی و عملکرد شناختی میشود. پژوهش حاضر باهدف تعیین رابطه حساسیت به طرد با مشکلات رفتاری عاطفی دانشآموزان با ناتوانی یادگیری با نقش میانجی ...
بیشتر
ناتوانی یادگیری شامل مشکلاتی در زمینه خواندن، نوشتن، گوش دادن، حل مسائل ریاضی و درک یا کاربرد زبان گفتاری است که موانع قابل‌توجهی را برای دانشآموزان ایجاد می‌کند و موجب مشکلاتی در مسائل تحصیلی و عملکرد شناختی میشود. پژوهش حاضر باهدف تعیین رابطه حساسیت به طرد با مشکلات رفتاری عاطفی دانشآموزان با ناتوانی یادگیری با نقش میانجی تنظیم هیجان انجام شد. این مطالعه ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر نحوه گردآوری دادهها (طرح تحقیق) از پژوهشهای توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه دانشآموزان با ناتوانی یادگیری در مراکز اختلال یادگیری شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 1403-1402 بود. تعداد 282 نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شد. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامههای مشکلات رفتاری عاطفی راتر (1975)، هوش هیجانی برادبری و گریوز (2005) و خودکارآمدی شرر و مادکس (1982) استفاده شد. تمام تحلیل‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS27 و نرم‌افزار Lisrel 8.8 انجام شدند. یافتهها نشان داد که هوش هیجانی و خودکارآمدی بر مشکلات رفتاری عاطفی دانشآموزان با ناتوانی یادگیری اثر منفی معنادار دارند. همچنین خودکارآمدی توانست میانجی روابط بین متغیرهای پژوهش باشد؛ بنابراین متغیر هوش هیجانی علاوه براثر مستقیم، به‌طور غیرمستقیم و از طریق خودکارآمدی نیز بر مشکلات رفتاری عاطفی تأثیر می‍گذارند. (01/0>P). با توجه به یافتههای پژوهش، در مراکز مشاوره و کلینیک‌های روانشناسی می‍توان در مورد تنظیم و کنترل هیجانات و خودکارآمدی درزمینه هوش هیجانی باهدف برقراری تعاملات سازنده با دیگران در کودکان با ناتوانی یادگیری به والدین و معلمان آموزش‌های لازم ارائه شود.
