مقاله پژوهشی
شهروز نعمتی؛ رحیم بدری گرگری؛ شهرام واحدی؛ نیلوفر برومندزاده
چکیده
اختلال یادگیری ویژه شامل اختلالی عصب-تحولی است که در سال‌های اخیر از منظر روانشناسی مثبت‌محور مورد توجه قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر ترسیم نقشه مفهومی سازه‌های روانشناسی مثبت محور در حوزه اختلال یادگیری ویژه بود. طرح پژوهش از نوع مطالعه مروری نظامند بود. از طریق الگوی پریسما یافته‌های پژوهشی مرتبط با متغیرهای سازه‌های روانشناسی ...
بیشتر
اختلال یادگیری ویژه شامل اختلالی عصب-تحولی است که در سال‌های اخیر از منظر روانشناسی مثبت‌محور مورد توجه قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر ترسیم نقشه مفهومی سازه‌های روانشناسی مثبت محور در حوزه اختلال یادگیری ویژه بود. طرح پژوهش از نوع مطالعه مروری نظامند بود. از طریق الگوی پریسما یافته‌های پژوهشی مرتبط با متغیرهای سازه‌های روانشناسی مثبت محور در حوزه اختلال یادگیری ویژه مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا، با استفاده از کلیدواژه‌های تخصصی سازه‌های روانشناسی مثبت و اختلال یادگیری ویژه(شامل اختلال خواندن، اختلال نوشتن، اختلال ریاضی)، به جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی از جملهPubmed, Eric, Scopus , Sid, Irandoc ,Noormags Ebsco ,Science Direct ,ProQuest , Springer پرداخته شد و مقالات و اطلاعات مرتبط با عنوان پژوهش حاضر، مورد واکاوی قرار گرفت. یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد که سازه‌های روانشناسی مثبت شامل متغیرهای بهزیستی روانی، تاب آوری، خوش بینی، سلامت روان، کیفیت زندگی، شادکامی، امید، رضایت از زندگی، سپاسگزاری و معنویت تأثیرگذارترین کلمات کلیدی در شبکه هم‌رخدادی هستند و پژوهش‌های روانشناسی مثبت محور بر سازه‌های ذکر شده تأکید دارند. شواهد پژوهشی بیانگر این است که تقویت و بهبود سازه‌های روانشناسی مثبت می‌تواند برای دانش‌آموزان با اختلال یادگیری ویژه بسیار مفید واقع شود. این مطالعه نشان‌دهنده‌ی اهمیت سازه‌های روانشناسی مثبت در حوزه‌ی اختلالات یادگیری ویژه بود، لذا برای دستیابی به نتایج مطلوب در حوزه اختلال یادگیری ویژه ادغام فعالیت‌های شواهدمحور و پژوهشی با فعالیت‌های بالینی و مداخله‌ای پیشنهاد می‌گردد.
مقاله پژوهشی
زکیه نجاریان؛ شهرام واحدی؛ تورج هاشمی؛ رحیم بدری گرگری
چکیده
هدف از پژوهش حاضر طراحی بسته اموزشی مبتنی بر حافظه فعال عاطفی و بررسی اثربخشی این بسته بر بهبود ابعاد شناختی- عاطفی یادگیری دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی بود. پژوهش حاضر یک طرح نیمه آزمایشی با یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل با پیش‌آزمون و پس-آزمون بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان دختر و پسر دارای اختلال ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر طراحی بسته اموزشی مبتنی بر حافظه فعال عاطفی و بررسی اثربخشی این بسته بر بهبود ابعاد شناختی- عاطفی یادگیری دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی بود. پژوهش حاضر یک طرح نیمه آزمایشی با یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل با پیش‌آزمون و پس-آزمون بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان دختر و پسر دارای اختلال یادگیری ریاضی دوره ابتدایی مراکز اختلالات یادگیری شهر اصفهان بود که در سال تحصیلی 1400-1401 به این مراکز مراجعه نموده‌اند. در این راستا 30 نفر از دانش‌آموزان به روش هدفمند انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش 14 جلسه به مدت 60 دقیقه مداخله‌ی توانبخشی عاطفی مبتنی بر حافظه کاری را دریافت کردند. آزمودنی‌های قبل و بعد از آموزش، به پرسشنامه‌های حل‌مسأله محقق ساخته، آزمون استروپ عددی جان رایدلی (1935)، نگرش به ریاضی آیکن (1971) و اضطراب ریاضی چیو و هنری (1990) پاسخ دادند. نتایج تحلیل واریانس آمیخته نشان داد که آموزش مبتنی بر حافظه فعال عاطفی بر افزایش مهارت حل‌مسأله، کاهش بازداری شناختی، افزایش نگرش به ریاضی و کاهش اضطراب ریاضی (در سطح 01/0) اثربخش و معنادار بود. بر اساس اثربخش بودن آموزش مبتنی بر حافظه فعال عاطفی بر متغیرهای شناختی- عاطفی دانش‌آموزان دارای اختلال ریاضی، این مداخله می‌تواند به بهبود مهارت‌های شناختی و عاطفی دانش‌آموزان با اختلال یادگیری کمک نموده و زمینه‌ساز شرایط بهتری در یادگیری درس ریاضی باشد.
مقاله پژوهشی
فاطمه نیک بین؛ رضا سلطانی شال؛ عباسعلی حسین خانزاده
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت‌بندی شاخص‌های مدرسه‌ی استثنایی موفق در مقطع ابتدایی در شهرستان رشت انجام شد. روش پژوهش، کیفی و از نوع مطالعه دلفی بود. جامعه پژوهش حاضر متشکل از همۀ متخصصان حیطه آموزش‌وپرورش دانش‌آموزان استثنایی شهرستان رشت بود و شرکت‌کنندگان در این پژوهش به‌عنوان گروه پانل 20 نفر از اساتید دانشگاه، مشاوران ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت‌بندی شاخص‌های مدرسه‌ی استثنایی موفق در مقطع ابتدایی در شهرستان رشت انجام شد. روش پژوهش، کیفی و از نوع مطالعه دلفی بود. جامعه پژوهش حاضر متشکل از همۀ متخصصان حیطه آموزش‌وپرورش دانش‌آموزان استثنایی شهرستان رشت بود و شرکت‌کنندگان در این پژوهش به‌عنوان گروه پانل 20 نفر از اساتید دانشگاه، مشاوران و معلمان آموزش‌وپرورش بودند. از تحلیل داده‌های کیفی حاصل از پاسخ‌های شرکت‌کنندگان به این سؤال 53 کد، 19 زیرشاخه و 7 شاخص اصلی (نیازهای آموزشی، نیازهای سازمانی، نیازهای فردی دانش آموزان، نیاز به خدمات روانشناسی و مشاوره، نیاز به شاداب سازی محیط مدرسه، ویژگی‌های کادر مدیریت و معلمان، در نظر گرفتن شرایط خاص خانواده دانش آموزان) استخراج شد. در گام دوم با استفاده از کدهای استخراج شده، یک پرسشنامه 51 سؤالی برای تصمیم‌گیری گروه پانل طراحی شد و ملاک برای پذیرش هر گویه کسب ضریب توافق80 درصدی تعیین شد. بر اساس یافته‌ها، مدرسه‌ای موفق است که بتواند نوجوانان را برای زندگی آینده از طریق پرداختن و برنامه‌ریزی در هفت بعد نیازهای آموزشی، نیازهای سازمانی، نیازهای فردی دانش آموزان، نیاز به خدمات روانشناسی و مشاوره، نیاز به شاداب سازی محیط مدرسه، ویژگی‌های کادر مدیریت و معلمان، در نظر گرفتن شرایط خاص خانواده دانش آموزان و به‌طورکلی در جهت آماده ساختن آنان برای زندگی و حضور در جامعه آماده کند.
مقاله پژوهشی
هدی فرامرزی
چکیده
یکی از بارزترین ویژگی‌های کودکان با نارساخوانی و اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی، مشکل در پردازش شنیداری است و عدم ارائه مداخله به موقع برای این کودکان عواقب جبران‌ناپذیری را به همراه دارد. هدف از این پژوهش تدوین برنامه توانبخشی شناختی یافتن سریع کلمه و اثربخشی آن بر پردازش شنیداری کودکان با نارساخوانی و اختلال نارسایی توجه/ ...
بیشتر
یکی از بارزترین ویژگی‌های کودکان با نارساخوانی و اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی، مشکل در پردازش شنیداری است و عدم ارائه مداخله به موقع برای این کودکان عواقب جبران‌ناپذیری را به همراه دارد. هدف از این پژوهش تدوین برنامه توانبخشی شناختی یافتن سریع کلمه و اثربخشی آن بر پردازش شنیداری کودکان با نارساخوانی و اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش-آموزان دوره ابتدایی 7 تا 9 ساله شهر تهران با تشخیص نارساخوانی و اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی که در سال نیمسال دوم تحصیلی 1401 مشغول به تحصیل بودند که 30 نفر داوطب واجد شرایط به شیوه تصادفی در دوگروه آزمایش(15 نفر) و گواه(15 نفر) گمارش شدند. گروه آزمایش در 10 جلسه 45 دقیقهای برنامه توانبخشی شناختی یافتن سریع کلمه را دریافت کرد. ابزارهای پژوهش شامل نسخه چهارم آزمون هوش وکسلر، آزمون نارساخوانی مرادی و همکاران(1395)، پرسشنامه کانرز-فرم والدین(1998) و سیاهه مشکلات شنیداری فیشر(1976) بود. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیره تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که برنامه توانبخشی شناختی یافتن سریع کلمه موثر بوده و موجب بهبود پردازش شنیداری کودکان با نارساخوانی و اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی در گروه آزمایش شده است. با توجه به این یافته‌ها برنامه توانبخشی شناختی یافتن سریع کلمه به عنوان یک مداخله موثر به متخصصان پیشنهاد می‌شود
مقاله پژوهشی
سارا روحانی؛ محمد نریمانی؛ نادر حاجلو؛ رضا فرضی زاده
چکیده
تدوین مدل درمانی مبتنی بر تحول عصب محور جهت درمان حداکثری اختلالات عصب-تحولی ضروری به نظر می‌رسد. این پژوهش با هدف تدوین و بررسی اثربخشی روش نوآورانه‌ی درمان مبتنی بر تکثیر انبوه عصبی بر شاخص‌های تحولی و علائم کودکان با اختلال طیف اُتیسم انجام شده است. روش پژوهش از نوع کیفی و کمی است. در بخش پژوهش کیفی از روش تحلیل محتوای کیفی از نوع ...
بیشتر
تدوین مدل درمانی مبتنی بر تحول عصب محور جهت درمان حداکثری اختلالات عصب-تحولی ضروری به نظر می‌رسد. این پژوهش با هدف تدوین و بررسی اثربخشی روش نوآورانه‌ی درمان مبتنی بر تکثیر انبوه عصبی بر شاخص‌های تحولی و علائم کودکان با اختلال طیف اُتیسم انجام شده است. روش پژوهش از نوع کیفی و کمی است. در بخش پژوهش کیفی از روش تحلیل محتوای کیفی از نوع استقرایی و سپس روش دلفی برای طراحی مبانی نظری و طرح عملیاتی درمان استفاده شد. پس از آن با استفاده از روش آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل، تعداد 30 آزمودنی ۳ تا ۵ سال دارای اختلال طیف اُتیسم از طریق روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری آزمایش و کنترل جای دهی شدند. مداخله به میزان 36 جلسه، طی 3 ماه و در قالب جلسات 45 دقیقهای اجرا شد. ابزار سنجش آزمون گارس3 و ASQ II بود. داده‌ها با روش مانکووا تحلیل شد. یافته‌ها حاکی از نتایج مثبت در حیطه‌ی حلمسئله؛ حرکات درشت؛ برقراری ارتباط و علائم اتیستیک (0.01>P) بود، اما این تغییرات در متغیرهای حرکات ظریف و رفتارهای شخصی- اجتماعی؛ دیده نشد. این چنین استنباط می‌شود که روش درمان مبتنی بر تکثیر انبوه عصبی موجب رشد و گسترش کارکردهای رشد محور و پایه‌ای (کلان) می‌شود، اما تاثیر مستقیم آن در بازه‌ی زمانی 3 ماهه بر کارکردهای خرد که غالباً نیازمند آموختن از محیط هستند قابل مشاهده نیست.
مقاله پژوهشی
ذوالفقار عبدالمهدی لفته؛ خدامراد مومنی؛ جهانگیر کرمی؛ حیدر حاتم العچرش
چکیده
این پژوهش با هدف تعیین رابطه پردازش حسی با مشکلات رفتاری و تعاملات اجتماعی در کودکان با اختلال طیف اتیسم با میانجیگری اضطراب انجام شد. روش پژوهش همبستگی از نوع مدلسازی معادلات ساختاری و جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کودکان با اختلال طیف اتیسم در سال 1402 در شهر کرمانشاه بودندکه از میان آنها 200 پدر و مادر با روش نمونه‌گیری در دسترس ...
بیشتر
این پژوهش با هدف تعیین رابطه پردازش حسی با مشکلات رفتاری و تعاملات اجتماعی در کودکان با اختلال طیف اتیسم با میانجیگری اضطراب انجام شد. روش پژوهش همبستگی از نوع مدلسازی معادلات ساختاری و جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کودکان با اختلال طیف اتیسم در سال 1402 در شهر کرمانشاه بودندکه از میان آنها 200 پدر و مادر با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه‌های نمیرخ حسی دان (2014)، مهارت‌های اجتماعی بلینی و هوف (2007)، سیاهه رفتاری کودکان اخنباخ و رسکولار(2001) و اضطراب راجرز و همکاران (2016) پاسخ دادند. نتایج نشان داد که پردازش حسی از طریق اضطراب با مشکلات رفتاری رابطه منفی و معنی داری دارد.همچنین پردازش حسی با تعاملات اجتماعی رابطه مثبت و معنی داری دارد و متغیر اضطراب در هر دو رابطه می‌تواند نقش میانجی دارد، بنابراین مشکلات پردازش حسی در کودکان با اختلال طیف اتیسم به طور قابل توجهی با مهارت‌های ارتباطی و مشکلات رفتاری مرتبط است و اضطراب به عنوان یک واسطه بین آنها عمل می‌کند. با توجه به ویژگی‌های خاص اتیسم، مداخله جامعی برای اصلاح تنظیم ورودی حسی، کنترل عاطفی و تفاوتهای ارتباطی ضروری است
مقاله پژوهشی
کبری غنی زاده بالدرلو؛ نعیمه محب؛ مرضیه علیوندی وفا؛ معصومه آزموده
چکیده
هدف بررسی اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر تنظیم شناختی هیجان، عدم تحمل بلاتکلیفی و انعطاف پذیری روان شناختی در افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر بود. طرح پژوهش، توصیفی – پیمایشی، تحلیلی و شبه تجربی بود. جامعه آماری تمام بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر مراجعه کننده به مراکز روانپزشکی، روانشناسی و مراکز سلامت شهر ارومیه ...
بیشتر
هدف بررسی اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر تنظیم شناختی هیجان، عدم تحمل بلاتکلیفی و انعطاف پذیری روان شناختی در افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر بود. طرح پژوهش، توصیفی – پیمایشی، تحلیلی و شبه تجربی بود. جامعه آماری تمام بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر مراجعه کننده به مراکز روانپزشکی، روانشناسی و مراکز سلامت شهر ارومیه در سال 1400 بودند. نمونه آماری، با روش در دسترس و هدفمند، 30 (15 نفر کنترل و 15 نفر آزمایش) انتخاب شدند. داده‌ها با پرسشنامه-های، اختلال اضطراب فراگیر (اسپیتز و همکاران، 2006)، نگرانی ایالت پنسیلوانیا (PSWQ) (می و همکاران، 1990)، عدم تحمل ابهام (باهر و داگاس، 2002)، انعطاف پذیری شناختی (دنیس و ووندروال، 2010) و تنظیم هیجانی شناختی (گارنفسکی، کریج و اسینهوون، 2001) طی روش طرح واره درمانی هیجانی (لی هی، 2012)، جمع‌آوری و با نرم افزار (SPSS V. 28) تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که طرحواره درمانی هیجانی بر تنظیم شناختی هیجان، عدم تحمل بلاتکلیفی (ابهام) و انعطاف پذیری روان شناختی در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر اثربخشی داشت. باید با کمک طرحواره درمانی هیجانی باعث کنترل هیجانات و اضطراب در بیماران دچار اضطراب فراگیر شده و آنها را به زندگی معمول و نرمال در کنار خانواده و جامعه برگرداند.
مقاله پژوهشی
شهروز نعمتی
چکیده
اختلال نقص توجه/بیش فعالی یک شرایط عصب-تحولی چالش‌برانگیز است که پژوهش‌های متعددی در زمینه کارکردهای اجرایی در این حوزه انجام شده است. هدف این پژوهش تعیین جایگاه کارکردهای اجرایی از منظر کتاب‌سنجی و بررسی اهمیت و یافته‌های کلیدی این سازه به‌صورت مرور نظام‌مند بود. داده‌های مورد نیاز از پایگاه اسکوپوس با استفاده از کلیدواژه‌های ...
بیشتر
اختلال نقص توجه/بیش فعالی یک شرایط عصب-تحولی چالش‌برانگیز است که پژوهش‌های متعددی در زمینه کارکردهای اجرایی در این حوزه انجام شده است. هدف این پژوهش تعیین جایگاه کارکردهای اجرایی از منظر کتاب‌سنجی و بررسی اهمیت و یافته‌های کلیدی این سازه به‌صورت مرور نظام‌مند بود. داده‌های مورد نیاز از پایگاه اسکوپوس با استفاده از کلیدواژه‌های مرتبط استخراج شد. نتایج نشان داد که پژوهش‌ها بین سال‌های 1957 تا 2024 وجود دارد و 27 حوزه موضوعی مرتبط شناسایی شد. حوزه‌های پزشکی، روانشناسی و علوم اعصاب شناختی از مهم‌ترین آنها هستند. بیشترین تولید علمی در سال 2023 با 7995 مدرک و کمترین در سال‌های 1957 تا 1982 با یک مدرک ثبت شده است. روند تولیدات علمی در این حوزه رشد داشته و زبان‌های انگلیسی، اسپانیایی و چینی پرکاربردترین زبان‌ها هستند. کشورهای پیشرو شامل آمریکا، انگلستان، آلمان، کانادا و چین هستند. افراد دارای اختلال نقص توجه/بیش فعالی عملکرد ضعیفی در کارکردهای اجرایی مانند حافظه کاری و خودتنظیمی دارند. نظریه بارکلی بیان می‌کند که این اختلال بیشتر ناشی از نقص در خودتنظیمی است و نه تنها مشکل توجه. این دیدگاه تأکید بر رویکرد کلی‌نگر به درمان دارد و نیاز به مداخلات هدفمند و اصلاحات محیطی را برجسته می‌کند.
مقاله پژوهشی
بهاره رضائی؛ ساناز Eyni؛ مهدی زمستانی
چکیده
ناتوانی یادگیری شامل مشکلاتی در زمینه خواندن، نوشتن، گوش دادن، حل مسائل ریاضی و درک یا کاربرد زبان گفتاری است که موانع قابل‌توجهی را برای دانش‌آموزان ایجاد می‌کند و موجب مشکلاتی در مسائل تحصیلی و عملکرد شناختی می‌شود. پژوهش حاضر با هـدف تعیین رابطه حساسیت به طرد با مشکلات رفتاری عاطفی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری با نقش میانجی ...
بیشتر
ناتوانی یادگیری شامل مشکلاتی در زمینه خواندن، نوشتن، گوش دادن، حل مسائل ریاضی و درک یا کاربرد زبان گفتاری است که موانع قابل‌توجهی را برای دانش‌آموزان ایجاد می‌کند و موجب مشکلاتی در مسائل تحصیلی و عملکرد شناختی می‌شود. پژوهش حاضر با هـدف تعیین رابطه حساسیت به طرد با مشکلات رفتاری عاطفی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری با نقش میانجی تنظیم هیجان انجام شد. این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده‌ها (طرح تحقیق) از پژوهش‌های توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری در مراکز اختلال یادگیری شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 1403-1402 بود. تعداد 282 نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های مشکلات رفتاری عاطفی راتر (1975)، هوش هیجانی برادبری و گریوز (2005) و خودکارآمدی شرر و مادکس (1982) استفاده شد. تمام تحلیل‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS27 و نرم‌افزار Lisrel 8.8 انجام شدند. یافته‌ها نشان داد که هوش هیجانی و خودکارآمدی بر مشکلات رفتاری عاطفی دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری اثر منفی معنادار دارند. همچنین خودکارآمدی توانست میانجی روابط بین متغیرهای پژوهش باشد؛ بنابراین متغیر هوش هیجانی علاوه بر اثر مستقیم، به طور غیر مستقیم و از طریق خودکارآمدی نیز بر مشکلات رفتاری عاطفی تاثیر می‌گذارند. (01/0>P). با توجه به یافته‌های پژوهش، در مراکز مشاوره و کلینیک‌های روانشناسی می‌توان در مورد تنظیم و کنترل هیجانات و خودکارآمدی درزمینه هوش هیجانی باهدف برقراری تعاملات سازنده با دیگران در کودکان با ناتوانی یادگیری به والدین و معلمان آموزش‌های لازم ارائه شود
