مقاله پژوهشی
شهروز نعمتی؛ رحیم بدری گرگری؛ شهرام واحدی؛ نیلوفر برومندزاده
چکیده
اختلال یادگیری ویژه شامل اختلالی عصب-تحولی است که در سال‌های اخیر از منظر روانشناسی مثبت‌محور مورد توجه قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر ترسیم نقشه مفهومی سازه‌های روانشناسی مثبت محور در حوزه اختلال یادگیری ویژه بود. طرح پژوهش از نوع مطالعه مروری نظامند بود. از طریق الگوی پریسما یافته‌های پژوهشی مرتبط با متغیرهای سازه‌های روانشناسی ...
بیشتر
اختلال یادگیری ویژه شامل اختلالی عصب-تحولی است که در سال‌های اخیر از منظر روانشناسی مثبت‌محور مورد توجه قرار گرفته است. هدف از پژوهش حاضر ترسیم نقشه مفهومی سازه‌های روانشناسی مثبت محور در حوزه اختلال یادگیری ویژه بود. طرح پژوهش از نوع مطالعه مروری نظامند بود. از طریق الگوی پریسما یافته‌های پژوهشی مرتبط با متغیرهای سازه‌های روانشناسی مثبت محور در حوزه اختلال یادگیری ویژه مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا، با استفاده از کلیدواژه‌های تخصصی سازه‌های روانشناسی مثبت و اختلال یادگیری ویژه(شامل اختلال خواندن، اختلال نوشتن، اختلال ریاضی)، به جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی از جملهPubmed, Eric, Scopus , Sid, Irandoc ,Noormags Ebsco ,Science Direct ,ProQuest , Springer پرداخته شد و مقالات و اطلاعات مرتبط با عنوان پژوهش حاضر، مورد واکاوی قرار گرفت. یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد که سازه‌های روانشناسی مثبت شامل متغیرهای بهزیستی روانی، تاب آوری، خوش بینی، سلامت روان، کیفیت زندگی، شادکامی، امید، رضایت از زندگی، سپاسگزاری و معنویت تأثیرگذارترین کلمات کلیدی در شبکه هم‌رخدادی هستند و پژوهش‌های روانشناسی مثبت محور بر سازه‌های ذکر شده تأکید دارند. شواهد پژوهشی بیانگر این است که تقویت و بهبود سازه‌های روانشناسی مثبت می‌تواند برای دانش‌آموزان با اختلال یادگیری ویژه بسیار مفید واقع شود. این مطالعه نشان‌دهنده‌ی اهمیت سازه‌های روانشناسی مثبت در حوزه‌ی اختلالات یادگیری ویژه بود، لذا برای دستیابی به نتایج مطلوب در حوزه اختلال یادگیری ویژه ادغام فعالیت‌های شواهدمحور و پژوهشی با فعالیت‌های بالینی و مداخله‌ای پیشنهاد می‌گردد.
مقاله پژوهشی
زکیه نجاریان؛ شهرام واحدی؛ تورج هاشمی؛ رحیم بدری گرگری
چکیده
هدف از پژوهش حاضر طراحی بسته اموزشی مبتنی بر حافظه فعال عاطفی و بررسی اثربخشی این بسته بر بهبود ابعاد شناختی- عاطفی یادگیری دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی بود. پژوهش حاضر یک طرح نیمه آزمایشی با یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل با پیش‌آزمون و پس-آزمون بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان دختر و پسر دارای اختلال ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر طراحی بسته اموزشی مبتنی بر حافظه فعال عاطفی و بررسی اثربخشی این بسته بر بهبود ابعاد شناختی- عاطفی یادگیری دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی بود. پژوهش حاضر یک طرح نیمه آزمایشی با یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل با پیش‌آزمون و پس-آزمون بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان دختر و پسر دارای اختلال یادگیری ریاضی دوره ابتدایی مراکز اختلالات یادگیری شهر اصفهان بود که در سال تحصیلی 1400-1401 به این مراکز مراجعه نموده‌اند. در این راستا 30 نفر از دانش‌آموزان به روش هدفمند انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش 14 جلسه به مدت 60 دقیقه مداخله‌ی توانبخشی عاطفی مبتنی بر حافظه کاری را دریافت کردند. آزمودنی‌های قبل و بعد از آموزش، به پرسشنامه‌های حل‌مسأله محقق ساخته، آزمون استروپ عددی جان رایدلی (1935)، نگرش به ریاضی آیکن (1971) و اضطراب ریاضی چیو و هنری (1990) پاسخ دادند. نتایج تحلیل واریانس آمیخته نشان داد که آموزش مبتنی بر حافظه فعال عاطفی بر افزایش مهارت حل‌مسأله، کاهش بازداری شناختی، افزایش نگرش به ریاضی و کاهش اضطراب ریاضی (در سطح 01/0) اثربخش و معنادار بود. بر اساس اثربخش بودن آموزش مبتنی بر حافظه فعال عاطفی بر متغیرهای شناختی- عاطفی دانش‌آموزان دارای اختلال ریاضی، این مداخله می‌تواند به بهبود مهارت‌های شناختی و عاطفی دانش‌آموزان با اختلال یادگیری کمک نموده و زمینه‌ساز شرایط بهتری در یادگیری درس ریاضی باشد.
مقاله پژوهشی
فاطمه نیک بین؛ رضا سلطانی شال؛ عباسعلی حسین خانزاده
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت‌بندی شاخص‌های مدرسه‌ی استثنایی موفق در مقطع ابتدایی در شهرستان رشت انجام شد. روش پژوهش، کیفی و از نوع مطالعه دلفی بود. جامعه پژوهش حاضر متشکل از همۀ متخصصان حیطه آموزش‌وپرورش دانش‌آموزان استثنایی شهرستان رشت بود و شرکت‌کنندگان در این پژوهش به‌عنوان گروه پانل 20 نفر از اساتید دانشگاه، مشاوران ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت‌بندی شاخص‌های مدرسه‌ی استثنایی موفق در مقطع ابتدایی در شهرستان رشت انجام شد. روش پژوهش، کیفی و از نوع مطالعه دلفی بود. جامعه پژوهش حاضر متشکل از همۀ متخصصان حیطه آموزش‌وپرورش دانش‌آموزان استثنایی شهرستان رشت بود و شرکت‌کنندگان در این پژوهش به‌عنوان گروه پانل 20 نفر از اساتید دانشگاه، مشاوران و معلمان آموزش‌وپرورش بودند. از تحلیل داده‌های کیفی حاصل از پاسخ‌های شرکت‌کنندگان به این سؤال 53 کد، 19 زیرشاخه و 7 شاخص اصلی (نیازهای آموزشی، نیازهای سازمانی، نیازهای فردی دانش آموزان، نیاز به خدمات روانشناسی و مشاوره، نیاز به شاداب سازی محیط مدرسه، ویژگی‌های کادر مدیریت و معلمان، در نظر گرفتن شرایط خاص خانواده دانش آموزان) استخراج شد. در گام دوم با استفاده از کدهای استخراج شده، یک پرسشنامه 51 سؤالی برای تصمیم‌گیری گروه پانل طراحی شد و ملاک برای پذیرش هر گویه کسب ضریب توافق80 درصدی تعیین شد. بر اساس یافته‌ها، مدرسه‌ای موفق است که بتواند نوجوانان را برای زندگی آینده از طریق پرداختن و برنامه‌ریزی در هفت بعد نیازهای آموزشی، نیازهای سازمانی، نیازهای فردی دانش آموزان، نیاز به خدمات روانشناسی و مشاوره، نیاز به شاداب سازی محیط مدرسه، ویژگی‌های کادر مدیریت و معلمان، در نظر گرفتن شرایط خاص خانواده دانش آموزان و به‌طورکلی در جهت آماده ساختن آنان برای زندگی و حضور در جامعه آماده کند.
مقاله پژوهشی
هدی فرامرزی
چکیده
یکی از بارزترین ویژگی‌های کودکان با نارساخوانی و اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی، مشکل در پردازش شنیداری است و عدم ارائه مداخله به موقع برای این کودکان عواقب جبران‌ناپذیری را به همراه دارد. هدف از این پژوهش تدوین برنامه توانبخشی شناختی یافتن سریع کلمه و اثربخشی آن بر پردازش شنیداری کودکان با نارساخوانی و اختلال نارسایی توجه/ ...
بیشتر
یکی از بارزترین ویژگی‌های کودکان با نارساخوانی و اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی، مشکل در پردازش شنیداری است و عدم ارائه مداخله به موقع برای این کودکان عواقب جبران‌ناپذیری را به همراه دارد. هدف از این پژوهش تدوین برنامه توانبخشی شناختی یافتن سریع کلمه و اثربخشی آن بر پردازش شنیداری کودکان با نارساخوانی و اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش-آموزان دوره ابتدایی 7 تا 9 ساله شهر تهران با تشخیص نارساخوانی و اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی که در سال نیمسال دوم تحصیلی 1401 مشغول به تحصیل بودند که 30 نفر داوطب واجد شرایط به شیوه تصادفی در دوگروه آزمایش(15 نفر) و گواه(15 نفر) گمارش شدند. گروه آزمایش در 10 جلسه 45 دقیقه‌ای برنامه توانبخشی شناختی یافتن سریع کلمه را دریافت کرد. ابزارهای پژوهش شامل نسخه چهارم آزمون هوش وکسلر، آزمون نارساخوانی مرادی و همکاران(1395)، پرسشنامه کانرز-فرم والدین(1998) و سیاهه مشکلات شنیداری فیشر(1976) بود. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیره تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که برنامه توانبخشی شناختی یافتن سریع کلمه موثر بوده و موجب بهبود پردازش شنیداری کودکان با نارساخوانی و اختلال نارسایی توجه/ بیش‌فعالی در گروه آزمایش شده است. با توجه به این یافته‌ها برنامه توانبخشی شناختی یافتن سریع کلمه به عنوان یک مداخله موثر به متخصصان پیشنهاد می‌شود
مقاله پژوهشی
فاطمه سعیدی؛ شهناز خالقی پور؛ فاطمه طباطبایی
چکیده
ادراک متفاوت نوجوانان نابینا از دنیـای پیرامـون خود و روابط با والدین باعث بروز مشکلات عاطفی و اجتماعی در آن ها می شود که آگاه سازی والدین از نحوه تعامل با فرزند دارای آسیب دیداری توجه خاص تری را می طلبد.این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی فرزندپروری مبتنی بر طرحواره بر خودتنظیمی هیجانی و ادراک طردوالدینی در نوجوانان نابینا انجام شد.روش ...
بیشتر
ادراک متفاوت نوجوانان نابینا از دنیـای پیرامـون خود و روابط با والدین باعث بروز مشکلات عاطفی و اجتماعی در آن ها می شود که آگاه سازی والدین از نحوه تعامل با فرزند دارای آسیب دیداری توجه خاص تری را می طلبد.این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی فرزندپروری مبتنی بر طرحواره بر خودتنظیمی هیجانی و ادراک طردوالدینی در نوجوانان نابینا انجام شد.روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس آزمون با مرحله پیگیری با گروه کنترل بود.از بین نوجوان 12 تا 16 ساله نابینا که در مدارس ویژه نابینایان شهر اصفهان مشغول به تحصیل بودند با نمونه گیری هدفمند 30 نوجوان دارای آسیب دیداری به همراه والدین شان که ملاک های ورود به پژوهش را داشتند انتخاب شدند و با تخصیص تصادفی در دو گروه آزمایش(15 نفر) و کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. ا در گروه آزمایش والدین نوجوانان نابینا مداخله فرزندپروری مبتنی بر طرحواره را دریافت کردند. گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. خودتنظیمی هیجانی و ادراک طردوالدینی توسط نوجوانان نابینا در هر دو گروه در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و دوماه بعد سنجیده شد. تحلیل داده‌ها نشان داد که در مرحله پس آزمون در مقایسه با پیش آزمون در متغیرهای خودتنظیمی هیجانی روندی افزایشی و در ادراک طردوالدینی روندی کاهشی را در بین نوجوانان نابینا در گروه آزمایش داشته است و این اثربخشی در مرحله پیگیری ثبات داشته است. بنابراین از برنامه فرزندپروری مبتنی بر طرحواره می‌توان برای تقویت خودتنظیمی هیجانی و بهبود ادراک طرد والدینی نوجوانان نابینا استفاده کرد.
مقاله پژوهشی
علی بهشتی مطلق؛ محمد نریمانی
چکیده
در جامعه ناشنوایان و کم‌شنوایان باتوجه‌به محدودیت‌های ارتباطی، احتمال ابتلا به اختلالات سلامت روان بیشتر است، این محدودیت ارتباطی انزوا و به طبع آن احتمال ابتلا به اختلالات اعتیادی را بیشتر می‌کند، همچنین منابع پژوهشی اختلالات اعتیادی در ناشنوایان و کم‌شنوایان بسیار محدود و کمبود آن احساس می‌شود؛ بنابراین هدف اصلی این پژوهش ...
بیشتر
در جامعه ناشنوایان و کم‌شنوایان باتوجه‌به محدودیت‌های ارتباطی، احتمال ابتلا به اختلالات سلامت روان بیشتر است، این محدودیت ارتباطی انزوا و به طبع آن احتمال ابتلا به اختلالات اعتیادی را بیشتر می‌کند، همچنین منابع پژوهشی اختلالات اعتیادی در ناشنوایان و کم‌شنوایان بسیار محدود و کمبود آن احساس می‌شود؛ بنابراین هدف اصلی این پژوهش بررسی مرور سیستماتیک انواع اختلالات اعتیادی در جامعه کم‌شنوایان و ناشنوایان بود.
جامعه آماری، انواع اختلالات اعتیادی در کم‌شنوایان و ناشنوایان که طی 11 سال اخیر (1390-1401) در منابع فارسی و 18 سال اخیر (2005-2023) در منابع انگلیسی، در قالب مقالات چاپ شده در مجلات علمی - پژوهشی انجام شد. به‌منظور یافتن مقالات فارسی جستجوی اینترنتی کلیدواژه‌های : اعتیاد و ناشنوایان، الکل و ناشنوایان، مصرف مواد و ناشنوایان، سیگار و ناشنوایان، شبکه‌های اجتماعی و ناشنوایان در پایگاه‌های داخلی: بانک اطلاعات نشریات کشور مگ‌ایران، سیلویکا، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران، صورت گرفت. برای مقالات انگلیسی پایگاه‌های خارجی، ساینس دایرکت، IEEE PubMed، Springer، PsychInfo و Web of Science مورد بررسی قرار گرفت. پس از بررسی مقالات 100 مقاله انگلیسی و فارسی انتخاب شد. نتایج بررسی نشان داد، بیشترین فراوانی اختلالات اعتیادی در ناشنوایان و کم‌شنوایان مربوط به مصرف مواد (66/41درصد)، مصرف سیگار (25درصد) و مصرف الکل (83/20درصد) است. دراین‌بین اعتیاد به شبکه‌های مجازی (5/12 درصد) کمترین فراوانی به خود اختصاص داده است. باتوجه‌به نتایج این پژوهش ضرورت پیشگیری و آموزش فراگیر مهارت‌های ارتباطی برای جامعه ناشنوایان و کم‌شنوایان ضروری است.
مقاله پژوهشی
فاطمه نورکجوری؛ نرگس پورطالب؛ الناز موسی نژاد
چکیده
هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر کارکردهای اجرایی بر میزان نقص‌توجه و تکانشگری دانش‌آموزان دارای ADHD بود. روش پژوهش شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان پسر 8 تا 10 ساله دارای اختلال بیش‌فعالی- نقص‌توجه در شهر تبریز، در سال تحصیلی 1402-1401 بودند. نمونه ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر کارکردهای اجرایی بر میزان نقص‌توجه و تکانشگری دانش‌آموزان دارای ADHD بود. روش پژوهش شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان پسر 8 تا 10 ساله دارای اختلال بیش‌فعالی- نقص‌توجه در شهر تبریز، در سال تحصیلی 1402-1401 بودند. نمونه آماری شامل 30 دانش‌آموز دارای اختلال بیش‌فعالی- نقص‌توجه بود که به وسیله معرفی مشاور مدرسه و ارزیابی با پرسشنامه علائم مرضی کودکان- ویرایش چهارم (CSI-4) شناسایی شدند و با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرارگرفتند. هر دو گروه در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون با نسخه نرم-افزاری آزمون واژه- رنگ استروپ (SCWT) و نسخه نرم‌افزاری آزمون برو- نرو مورد ارزیابی قرارگرفتند. گروه آزمایش به مدت 10 جلسه، 60 دقیقه‌ای یک روز در هفته، بازی‌درمانی مبتنی بر کارکردهای اجرایی گروهی را اجرا کردند. داده‌های حاصل از پژوهش از طریق تجزیه و تحلیل کوواریانس چندمتغیره (MANCOVA) مورد بررسی قرارگرفت. سطح معنی‌داری در کلیه آزمون‌ها 05/0 در نظر گرفته‌شد. یافته‌ها نشان‌داد، در متغیر نقص‌توجه تفاوت معناداری بین گروه آزمایش و کنترل وجود داشت. اما در متغیر تکانشگری این تفاوت معنادار نبود. با توجه به نتایج به‌دست آمده در این پژوهش، بازی‌درمانی مبتنی بر کارکردهای اجرایی و ارائه مداخلات متمرکز بر ارتقای کارکردهای اجرایی در کودکان دارای اختلال بیش‌فعالی- نقص‌توجه می‌تواند تا حد زیادی مشکلات نقص‌توجه این کودکان را بهبود بخشد.
